COURANT.
b
No. 63.
44"" Jaargang.
1857.
GEMEENTE-RAAD TE GOES,
(ioixsim:
De uitgave deter Courant geschiedt Maandags en Donderdags i Gewone advertentien worden d 20 ets. de regel geplaatst
avondsuitgezonderd op feestdagen. S MA ANDAG 17 AUGUSTUS. Geboorte-. huwelijks- en doodberigtenvan d6 regels d f d,2(
De prijs per kwartaal is d,7ófranco per post df)0. j l behalve het zegelregt.
De intending van advertentien moet geschieden voor drie uren des namiddags.
OPENBARE VERGADERING
VAX DEN
TEN RAADHUIZE ALDAAR,
Oi* D ON D Eli DAG DEN W AUGUSTUS JS57
DES AVONDS TEN 6 UBE.
PUNTEN VAN BEHANDELING.
I. Benoeming regent der Godshuizen.
'2. Uitgifte van grond op erfpacht.
3. Verzoek van H. Werriom gepachte grond te
bezaaijen en zijkant van weg bijtevoegen.
4. Rekening der vereeniging van werklieden 1856.
5. schutterij 1856 en begrooting voor 1858.
6. algemeen armbestuur.
7. Voorstel van den heer mr. Saaijmans Vaderbe
trekkelijk den hoofdei ijken omslag.
8. Ministeriele aanschrijving over den rijks telegraaf.
9. Oorsprong der goederen van de armen en Gods
huizen.
10. Aanvaarding der benoeming door herkozene raads
leden en onderzoek geloofsbrieven.
Mededeeling ingekomen stukken.
ZEELAND IN 1850-
(Vervolg.)
Hoofdstuk VII. Onderwijskunsten en wetenschappen.
De scholen voor lager onderwijs bestonden uit 159 openbare
en bijzondere der le en 2e klasse, welke door 21892 leer
lingen zoo gedurende bet jaar en voorlangeren ol'korteren
lijd bezocht werden, liet getal onderwijzers bedroeg 152,
dal der ondermeesters 108, der kweekelingen 58, der school
houderessen 7 en secondantes 8, zoodat bet ge'al van het
onderwijzend personeel bestond uit 328, wier bekwaamheid
eu gedrag voor verreweg het grootste gedeelte als zeer goed
en goed wordt opgegeven, even als den staat van het on
derwijs en die van de schoollocalen en onderwijzers woningen.
Nieuwe scholen weiden niet opgerigt. Alleen is bet on
derwijs op de israëlitiscbe schooi te Zierikzeedie volgens
het jaarverslag over 1855 stilstond, sedert 1 November 1856
herval. Deze school is dus weder onder het getal scholen
over 1856 opgenomen, waardoor dit ééneen wel eene open
bare meer bedraagt dan dat over 1856.
Uitsluitend kostscholen bestonden ook in 1856 niet- Er
waren weder 6 dag- en kostscholen voor jongens met 102
leerlingen, en 5 zoodanige scholen voor meisjes, met 140
leerlingeu. Die 11 dag- en kostscholen zijn onder de 159
scholen, welke in 1856 aanwezig waren, begrepen.
Zekere A. Primehuisonderwijzer te Vlissingen, aan wien
de doorhem gevraagde oprigting eener fransche en engelsche
dag- en avondschool te dier plaatse geweigerd was, omdat,
naar het oordeel van het gemeentebestuur, geene behoefte
aan vermeerdering van dergelijke inrigtingen bestond, kwam
van die beschikking hij de vergadering der gedep. staten in
hooger beroep. Na den minister van binnenl. zaken hierover
geraadpleegd te hebben die van oordeel was, dat het hier
betrof de oprigting eeuer school van middelbaar onderwijs
en dat van de beschikking van het gemeentebestuur, waarbij
het verzoek werd afgewezen, geen hooger beroep zou zijn
toegelaten dewijl art. 6 van het koninklijk besluit van 2
Januarij 1842 (staatsblad n°. 1), dit enkel toestaat, waarde
weigering de oprigting eener lagere schooi betreft, hebben
gedep. staten den adressant te kennen gegeven onbevoegd
te zijn hem de oprigting der schoolin strijd met de wei
gering van het gemeente-bestuur, te vergunnen. Hij verzocht
vervolgens die vergunniug aan den miuister, door wien hem
echter werd medegedeeld, dat, daar het verleeneu der mag-
tiging tót oprigting der door hem verlangde scHoolkrach
tens art. 1 van het koninklijk besluit van 27 Mei 1830,
(staatsblad no. 9) tot de bevoegdheid van hel gemeentebestuur
van Vlissingen behoortaan zijn verzoek niet kon worden
voldaan.
Het getal schoolgangers bleef nagenoeg gelijk aan dat vau
1855. Kenige vooruitgang was echter te bespeuren onder
de schoolgangers f// den zomer. Deze gunstige omstandigheid
vertoonde zich ook in het doorloopend getal, in het hijzonder
in verhouding tot de eenigzins afgenomen bevolking der
provincie.
In verhouding lot de wettige bevolking op d Januarij d866
bestaande toen uit 161,985 zielen, gingen, op de 1000 zielen
des winters 109,5 en des zomers 80,3 ter school. Het door
loopend getal stond als 135 tot 1000 inwoners.
Tegen 1000 jongens telde men het volgende gelal meisjes,
te welen: In alle lagere scholen: den 15 Januarij 676, den
15 Julij 776. In de openbare scholen: den 15 Januarij 655,
den 15 Julij 758. In de bijzondere scholen der eerste klasse:
den 15 Januarij 1045, den 15 Julij 1023. In de bijzondere
scholen der tweede klasse: den 15 Januarij 792, den 15
Julij 862.
Uit deze opgave van de geslachtsverhouding moet worden
afgeleid, dat alleen in de bijzondere scholen der eerste klasse
meer meisjes dan jongens gevonden werden, en dat in al
de overigen, gelijk ook over het geheel der lagere scholen,
het onderwijs meer onder de mannelijke dan onder de vrou
welijke is verbreidterwijl het wettige cijfer der laatste
dat der eerste overtreft.
Onder de 159 scholen waren 3 openbare, welke uitsluitend
armenscholen zijn met 305 bedeelde en 366 niet bedeelde
minvermogenden, te zaïnen 671 leerlingen, op 15 Januarij,
en 171 bedeelden en 344 niet bedeelde minvermogenden, te
zamen 515 leerlingeu op lSJutéj; 128 scholen, waar kinderen
van betaler/den en niet betalcndcn te zamen zijnals: 122
openbare op 15 Januarij met 1432 bedeelden en 3544 niet
bedeelde minvermogenden, te zamen 4976. Op 15 Julij met
845 bedeelden en 2429 niet bedeelde minvermogenden te
zamen 3274; 3 bijzondere der eerste klasse: op 15 Januarij
met 14 bedeelden en 84 niet bedeelde minvermogenden, te
zamen 98 3 bijzondere der tweede klasse op 15 Januarij
met 19 bedeelden en 68 niet bedeelde minvermogenden, te
zamen 87, op 15 Julij met 8 bedeelden en 44 niet bedeelde
minvermogenden, te zamen 52; le zamen op 15 Januarij
met 1465 bedeelden en 3696 niet bedeelde minvermogenden,
totaal 5161 op 15 Julij met 865 bedeelden en 2531 niet
bedeelde minvermogenden, totaal 3399.
Geheel of ten dee/e kosteloos onderwezen werden dus: op 15
Januarij 5,832 van 17.739 leerlingen; op 15 Julij 3,911 van
13,088 leerlingen.
Buiten het onderwijzend personeel op de scholen waren
uog 18 huis onderwijzers en 4 huis onderwijzeressen.
Door Z. M. werd aan J. van Dijkelaatstelijk ouderwijzer
in de openbare school te 's Gravenpolderwegens vijftig
jarige trouwe en ijverige vervulling der betrekking van hoofd-
onderwijzerde zilvereu medaille, vastgesteld bij koninklijk
besluit van den 24 Januarij 1841verleend. Gedep. staten
hebben gemeendook van de zijde van het gewestelijk be
stuur, hij deze gelegenheid een blijk van belangstelling te
moeten geven door, namens hetzelve, den verdienstelijken
grijsaard een geschenk aan te bieden. Na deze vijftigjarige
schooldienst verkreeg hij van hel gemeentebestuur van 'sGra-
venpolder op de meest eervolle wijze, het door hem ver
zochte ontslag als openbaar schoolonderwijzer aldaar.
Steeds wordt op de openbare scholeu vooruitgang be
speurd en wel bepaald ook te Goeszoowel op de neder
duitsche scholen als in het bijzonder op de fransche school
voor jongens, waar de toevoeging van den hulponderwijzer
gunstigen invloed uitoefent.
Tot de Scholen van bijzonderen aard en strekking behoorden
11 bewaarscholen met 655 mannelijke en 652 vrouwelijke
leerlingen, totaal 1305; 8 herhalingscholeu met 192 man
nelijke en 115 vrouwelijke leerlingeu, totaal 307; 6 zon
dagsscholen met 149 mannelijke en 190 vrouwelijke leer
lingeu totaal 339 11 zangscholen met 259 mannelijke en
193 vrouwelijke leerlingeu, totaal 425; 6 gymnastiescholen
met 191 mannelijke en 20 vrouwelijke leerlingen, totaal
211; 51 matresse-, brei- en naaischolen met 116 mannelijke
en 755 vrouwelijke leerlingen totaal 871 te zamen 1562
mannelijke en 1925 vrouwelijke leerlingentotaal 3487
leerlingen.
Het cijfer der matresse scholen is veel hooger dan dat
van 1855. Dit is echter niet het gevolg van vermeerdering
dier scholen, maar van liet aan loezigt onderwerpen van
verschillende kleine inrigtingen van dien aard welke
vroeger onwettig bestonden.
De industrieschool te Middelburg bleef, niettegenstaande
de beperktheid der geldmiddelen waarover zij te beschikken
heeftaan liet doel harer inrigting beantwoorden. Het
onderwijs bepaalde zich tot de nederduitsche taal, de aard
rijkskunde, liet rekenen, de algebra, liet lijnteekeneu
de meetkunde en de werktuigkunde. Het gelal leerlingen
was 51waarvan 2 jonge onderwijzers, 15 nog schoolgaan-
den, 8 timmerlieden, 5 schrijnwerkers, 3 wagenmakers,
3 schilders, 2 smeden, 2 horologiemakers2 kantoorbe
dienden 1 winkelbediende, 1 houtkooper, 1 steenhouwer,
1 beeldhouwer, 1 glazenmaker, 1 stukadoor, 1 kleermaker
en 2 zonder bedrijf.
Er waren drie kantwerkscholentwee te Sluis en een
te Aardenburgin het vorige jaarverslag gemeld.
De school tot aankweeking van heelmeesters en vroed
vrouwen te Middelburg had twee leerlingen meer dan
in 1855.
Latijnsche scholen en gymnasia bestonden alleen te Mid
delburg en Zierikzeeterwijl op beiden de staat van het
onderwijs zeer goed wordt beschouwd. (Wordt vervolgd
BINNENLANDSCHE BERIGTEN.
De wet tot regeling van het lager onderwijs is
door den koning bekrachtigd, en zalonder dagteeke-
ning van den 13 Augustus, 110. 103, in het staatsblad
verschijnen (Jl. zaturdag per bulletin aan onze geabon-
Het ontwerp van wet tot regeling van het ge-
j neeskundig bestuurdat dezer dagen bij de tweede
kamer is ingekomen, is moerendeels naar het ontwerp
der staatscommissie ingerigt. De provinciale en de
plaatselijke commissien van geneeskundig onderzoek en
toevoorzigt zullen, naar het voorstel der regering, op
houden te bestaan en het geneeskundig bestuur opge
dragen worden aan a. geneeskundige ambtenaren b.
geneeskundige commissien e. gezondheids-commissien.
De geneeskundige commissien zullen zijn: 1°. een in
specteur van het geneeskundig bestuur; 2°. provinciale
artsen; 3°. provinciale scheikundigen; 4°. arrondissements-
artsen. Deze ambtenaren genieten eene jaarwedde. In
elke gemeente van 10.000 zielen en daarboven, alsmede
in elk door den koning aan te wijzen arrondissement,
zal eene geneeskundige en gezondheids-commissie zijn,
beide onbezoldigdin de gemeenten door den gemeen
teraad, in de arrondissementen door den koning te be
noemen.
Z. M. heeft benoemd tot plaatsvervangend kan-
tonregter te VlissingenT. van Uije Pielersenotaris
aldaar.
Ten aanhoore van het bestuur en leden der afdeeling
Goesvan de Maatschappij van Toonkunsthad in
bijzijn van hunne belangstellende ouders verl. vrijdag
morgen het practisch examen der leerlingen van de
zangschool plaats.
Verheugde men zich vroeger steeds over hunne vor
deringen ditmaal deden de leerlingen niet minder eer
aan de ijverige pogingen van hunnen onvermoeiden
onderwijzer, dhr. Ah.rensin.ann. Openlijk werd beiden
daarvoor door een lid van het bestuur hulde gebragt
met eene aanbeveling aan de leerlingen om dien ge
bleken meerderen lust in het geregeld bijwonen der
lessen niet te laten verflaauwen zoo tot bereiking van
hun streven naar kennisals ter belooning van de
opofferingen en moeite van hunnen leidsman. Terug
ziende op het nog versch in 't geheugen liggende, hier
zoo luisterijk gevierde muziekfeestzal de opwekking
aan het algemeen tot steeds meerdere deelneming aan
deze instelling, naar wij vertrouwen, voorzeker gehoor
vindenjis toch deze edele kunst in staat op het punt der
beschaving een' grooten invloed uit te oefenen, zij
belooft niet minder genoeglijke uitspanningen in welke
onze kleine plaats zoo rijkelijk deelt.
Men meldt uit 's Hage. Aan de zwemschool in
het Scheveningsehe kanaal is eene militaire wacht
gesteld om te zorgen dat er niet gebaad of gezwom
men wordtzonder dat de instructeurs daarbij tegen
woordig zijn.
Een der manschappen van de wacht, die nog slechts
weinige lessen in het zwemmen had gehadhad dezen
morgenterwijl de instructeurs afwezig warenden
korporaal-kommandant der wacht zijn verlangen her
haaldelijk te kennen gegeven, om te baden. Ofschoon
de kommandant getrouw aan zijn consigne, den grena
dier dit geweigerd had maakte deze echter van eene
korte noodzakelijke afwezigheid van den korporaal
gebruikom zich te water te begeven. In de diepte
gekomen, kon hij zich niet redden, en redding van de
zijde van de manschappen der wachtdie allen de
zwemkunst niet verstonden, scheen onmogelijk zoodat
de grenadier J.een fiksche sterk gebouwde mili-
tien uit de provincie Limburgin het gezigt zijner
kamaraden, in weinige oogeublikken verdronk. Eer hij
met behulp eener schuit uit het water was gehaald,
had hij opgehouden te leven. Geneeskundige hulp mogt
niet meer baten.
Te Rotterdam werd verl. Zaturdag de voorstelling
in den schouwburg voor een oogenblik gestoord, door
dien een manspersoon op de galerij over de ballustrade
viel. Gelukkig werd hij bij zijne kleederen gegrepen
en bleef hij eenigen tijd in zwevenden toestandtot
er genoeg handen toegestoken werden om hem weder
binnen te halen. Het maakte natuurlijk in de prop
volle zaal eene hevige opschudding, die gelukkig geene
gevolgen had.
Een opmerkelijk en hoogst zeldzaam huwelijk
werd den 13 dezer te Zutphen voltrokken tusschen een
grijsaard van 74 en eene dienstmaagd van 33 jaren
terwijl bovendien een der kleinkinderen van eerstge
noemde mede in het huwelijk zal treden.
Te Tilburg werd den 14 het lijk ter aarde be
steld van eene in ruim 96 jarigen leeftijd overledene
weduwe, het werd behalve hare kinderen eu kinds-kin-
deren gevolgd door drie zusters van 87 83 en 80
jaren.
Een merkwaardig conflict heeft plaats gehad
tusschen een ingezetene der hoofdstad en den ambte
naar van den burgerlijken stand.
Op den 18 Junij dezes jaars werd den eerste een
kind van het mannelijk geslacht geboren. In de blijd
schap zijns harten roept hij uit- '/Heden over 42 jaren
