N". 39.
GOESSCHE
COURANT.
Maandag 9 April
NI IS U WSTI.I I> B ft' G U ft
1
Beschrijving van het Praalgraf in
de Nieuwe Kerk te Delft.
7,, I
Z>e uitgave de%er Courant geschiedt Maandags
en Donderdags avonds. De Prijs per Kwartaal
isf J,75; Franco per Post f .1,90.
(Gewone Advertentièn worden a 20 ets. de
geplaatst. Geboorte-, Huwelijks- en Doodbei
van J 6 regels a f J ,20, behalve het Zegelt
DUITSCHL AN I
Berlijn, den 3 April. Heden heeft de koning de
bezending uit Frankfort, die hem zijne verkiezing tot
Duitsch Keizer kwam mededeelenontvangen. De
vo' rzitter 1Simson heeft daarbij te kennen gegeven, dat
de Nationale Vergadering van Dui'schland in wettigen
vorm, had besloten om Z. M de erf keizerlüke waar
digheid van Dnitschland op te dragen, in het vast ver
trouwen, dat de Vorsten der Dni'sche volkstammen,
edelmoedig en vaderlandslievend in overeenstemming
met deze vergadering, dit besluit uit al hun vermogen
zouden bevorderen, en dat de bezending, met het
overbrengen van dit besluit belast alsntt voor den
koning stond, in het eerbiedige vertrouwen, dat hij,
door een gunstig besluit, aan de met geestdrift gekoes
terde verwachting des vaderlands, 't welk Item tor schild
en steun zijner eenheid, vrijheid en magt heeft verkoren,
zai beantwoorden.
De koning heeft geantwoord „Uwe boodschap heeft
mij diep getroffen. Zij heeft mij genooptmijn oog
te wenden tot den Koning der Koningen, en tot de
heilige pligten, die mij, als koning en ais een der mag
tigste Duitsche Vorsten, zfjn opgelegd. Dergelijk een
lil ik verheldert het oog en versterkt het hart.
„In het besluit der vergadeting erken en waardeer
ik de stem van het Duitsche V"lk. Het vordert, wan
neer ik daaraan voldoe, onmetelijke opofferingen van
mij, en legt mij drukkende lasten op
De vergadering heeft op mij gerekend. Ik vereer
en bc'ttig haar mijnen dank daarvoor, en ben bereid,
mei de daad te bewijzen, dat zij, die op mijne trouw
en mijne liefde voor het Duitsche vaderland hebben
gebouwd, zich nW hebben vergist,
Maar. mijne Heerenik zoude uw vertrouwen niet
regtvaardigeoik zoude aan den zin van het Duitsche
volk niet beantwoorden, indien ik, met verkorting van
heilige rtgten en vroegere plegtige verklaringen, zonder
de vrije toestemming d<r gekroonde hoofden vorsten
en vrije steden van Duitschland een besluit nam, 'twellt
voor hen zoo welals v^or de door hen geregeerde
«lammen, de gewigiigste gevolgen moet hebben.
flet zal alzoo aan de Regeringen der afzonderlijke
Duitsche Staten vet bh'ven zijn, om in gemeenschap
gelijke overweging te onderzoekenof de Constitutie
aan de bijzondere deelett zoowel, als aan het geheel
voegten of de mij toegedachte regten mij in staat
zullen stellen, om, met de krachtige hand, welke
een. dergelijk beroep van mij vorderthet lot van het
Duitsche Vaderland te besturen en aan de vtrwach
tingen zijner volkeren te voldoen.
„Hiervan kan Duitschland echter zeker wezen, en
verkondigt dit in alle landen Mogt hetzelve liet prtiis
sische schild en zwaard tegen boiteniaudsche of bin-
nenlanosche vijanden behoevendan zal ik. ofschoon
ongeroepen, niet achterblijven. Dan zal ik getroost
den weg van mijn volk gaan; den weg van Duitsche
ver en trouw."
Deze woorden hebben een diepen indruk gemaakt.
De Eerste Kamer was niet bijeen. Op het vernemen
van Z. M. antwoord in de Tweede Kamer, heeft de
h er von Vinckeen eenige zijner staatkundige vrien
den dadelijk het volgende voorgesteld
„Overwegende, dat het antwoord, 'twelk Z. M.,
op 'aanraden zijner Ministersaan de bezending van
het Duitsche Parlement heeft gegeven niet overeen
komt met de in het adres der Kamer uitgedrukte
naming, en het Duitsche Vaderland daardoor aan de
ai ootste gevaren wordt blootgesteldzal dadelijk eene
com missie worden benoemd, om een adres te ontwer
pen in *t welk de Kamer van hare meening omtrent
uit antwoord en den toestand des lands kan doen blijken."
Dit voorstel is aangenomen. De commissie is be
nrttnd en zal morgen reeds verslag uitbrengen. Wij
bevinden ons derhalve op nieuw in eene zeer ernstige
crisis, en velen zien de toekomst niet zonder bekom»
roering] te gerooet.
Frankfort, den 4 April, Ten gevolge van de
weigering des konings van Pruissenom de Duitsche
kiizers kroon uit handen der nationale vergadering aan
te nemen, zal, naar men heden verneemt, de aartsher-
tog Johann voorloopig zijne functien voortzetten, ten
einde de reeds bestaande verwariing niet nog grooter
te maken. Deze staat van ongewisheid zal echter niet
lang meer aanhouden want het is ligtelijk vooruit te
zien, dat binnen kort een geoctroijeerde constitutie van
de zijde der Duitsche vorsten aangekondigt, en de na
tionale vergadering ontbonden zal worden. Dat dit
plan reeds tot rijpheid is gekomen, is buiten allen twij.
fel. Het is echter niet gansch onmogelijk, dat er weldra
een congres van Duitsche vorsten zal bijeengeroepen
worden, om dien aangaande, met gemeenschappelijk
overleg een besluit te nementen einde zoodoende
alle verdere oppositie te verhinderen, en tevens over
een te komen nopens den vorm en de competentie
der nieuwe centrale magt voor Duitschland; hoogst
waarschijnlijk zal men onder dezen of genen minder
hatelijken naamweder een bondsdag constitueeren
en daarmede zal de zaak een einde hebben. Voors
hands zal men wel den moed niet hebben, de grond
regten des Duitschen volks weder te vernietigen; want
dit zoude overmijdelijk nieuwe onlusten doen ontstaan,
waarvan de gevolgen niet te berekenen zouden zijn.
FRANKRIJK.
Parijs den 2 April. Gisteren las men in het
dagblad, 't welk door den democraat Thoré wordt ge
schreven dat het ras der kapitalisten weldra zal
verloren gaaneven als de rassen dier monsterach
tige diersoortenwaarvan men de overblijfselen nog
aantreft in de anti-diluviaansche granieten. Deze
verklaring wordt heden toegelicht door de gematigde
organen die beweren dat het socialismus door te
verkondigendat het gelijkstaat met den zondvloed
zijn eigen vonnis heeft geveld.
Parijs den 4 Maart. Een blad had gemeld
dat Karei Albert hier ter stede was aangekomen dit
bhjkt echter onjuist te zijn. Men denkt integendeel
dat hij zich naar Spanje en verder naar Portugal bette
ven heeft, in den avond van 30 Maart is hij te Tou
louze aangekomenslechts van twee personen verge
zeld en incognito reizende. Echter is hij herkend. In
den morgen van 31 Maart vertrok hij naar Bayonne.
NEDERLANDEN.
Rotterdam den 6 April, Blijkens de naam en
ranglijst der officieren van het Nederlandsche leger, was
Z. M. Willem IIversierd met de navolgende buiten
landsche ordeteekenen Het Grootkruis Legioen van
Eer van Frankrijk liet Grootkruis der Bath-Orde van
Engelandhet Kommandeurskrttis van de Orde van
St. George van Ruslandhet Grootkruis der Orde van
St. Wladituir, id; de Ridderkruisen der Orden van
St. Andreas, id., van St. Alexander Newsky, id.; de
iste Kl. van St. Anna, id,; de Witte Adelaar, id.;
het Ridderkruis der Orde van den Zwanen Adelaar, van
Pruissen dat der iste Kl. van den Rooden Adelaar, id.;
het [Commandeurskruis der Orde van Maria Theresia
van Oostenrijk de Orde van het Gulden Vlies vatï
Spanje; het Grootkruis der Orde van den Wurtem-
burgsche Kroon, van Wurternburghet Grootkruis der
Orde van den Witten Valk, van Saksen Weimar Eise
nach het Ridderkruis der Serapltijnen Orde van Zwe
den en Noorwegen.
Nadat een der heeren secretarissen van wijlen
Z. M. koning Willem II na de begrafenis de kerk te
Delft had verlaten, werd Item op eene zeer listige wijze
ontrold een gouden savottet cilittderhorologie. Door
de overgroote menigte, welke zich op 4 dezer te Delft
bevondwerd he: bijna onmogelijk iets omtrent het
ontvreemden te vernemen doch van den diefstal te
's llage aangifte gedaan zijnde, is liet een' der heeren
commissaiissen van politie gelukt, het ontvreemde ho-
rologie in handen te krijgen.
Amsterdam den 6 April. Met genoegen ver
neemt men, dat onze geleerde stadgenoot de hoogleer»
aar J. Bosschaovereenkomstig's konings eervolle op»
dragt, zich bereid heeft verklaard een werk te schrijven,
strekkende tot eene hulde aan de nagedachtenis van den
geëerbiediaden koning Willem II. Eene eigenlijke
levensbeschrijving zal het echter niet zijn, als hebbende
de begaafde schrijver, het tijdstip daartoe nog te korc
sedert het overlijden beschouwd.
Sittard, den 4 April. Den 31 der vorige maand
werden in den avond, door de commiezen, tejabeek
gestationneerd aangehouden de personen van II.enA.
kooplieden, aldaar in den omtrek wonende, als hebbende
getrachttwee kruiwagens met ruim 4000 eijeren te
smokkelen. Zij werden met de eijeren bij den rijks
ontvanger te Schinveld gebragt en de geladen wagens
aldaar gedeponeerdtot dat zijlieden eene zekere sotn
als borg zouden hebben gesteld. De wagens werden,
bij gebrek aan beter, bij d -n ontvanger op eene besloten
binnenplaats geplaatst. De volgenden dag kwamen de
eigenarenonder borgstorting hunne goederen tetug
eischen doch wie beschrijft de verwondering van den
ontvanger, toen hij ontdekte, dat èn wagens èn eijeren
den vorigen nacht over een 10 it ia voet Itoogen muur
waren verdwenen.
Dit praalgraf, dat in de Nieuwe Kerk,'den grooten
Zwijger ter eere is opgerigten dat nu ook de zerk
bevat van een zijner roemrijkste naneven, is gesticht
op last van de Staten-Generaal in 1709en prijkt in
het koor van genoemde kerk.
Het geheele werk is een kunstgewrocht van den be -
roemden architect en beeldhouwer Hendrik de Keyzer,
begonnen in het jaar 1609en voltooid 1621het is
ao voeten lang, 15 voeten breed en 27 voet hoog, de
voet tegen 11 duimen gerekend.
De onderste drie trappen, te zamen 2 voeten hoog,
zijn van Dinantschen toetsteen, waarop rust eene tombe
van toetsteen, 8 voeten, 10 duimen lang, 3 voeten, 7
duimen breed en 2 voeten 3* duim hoog; deze tombe
is versierd met lijsten en koperen loofwerken, waarop
ligt het beeld van den prins, levensgroot, in vorstelijk
gewaad, hetgeen, zoowel als de kunstig bewerkte matras,
en een hond (1), aan de voeten van den prins liggende,
uitmuntend fraai van zuiver wit marmer vervaardigd is.
Rondom de tombe staan 22 zuilen, van zwart geaderd
marmer, zonder de voetstukken 6 voeten 4 duimen
hoog en 9 duimen dik.
De voetstukkengrondslagen en kapiteelen van die
pilaren zijn van wit marmer naar de Dorische bouworde.
Op de vier zijden der voetstukken liggen platen van gea
derd marmer, en de acht groote vakken, ieder bevat
tende twee zuilen, zijn met toetsteen ingelegd. De vier
hoekstijlen zijnde van wit Italiaansch marmer, elk met
twee nissen, zijn versierd met 16 metalen wapenschil»
dendoor bijzondere kleuren onderscheidenen ver-
toonende de vier kwartieren van des prinsen wapen
namelijk Nassau, .Stolberg, Hessen en Königsrein,
derwijze geschikt, dat vier daarvan zich steeds vertoo»
nen, van welken kant <>ok de tombe beschouwd worde.
Op de uiterste vier hoeken zfjn vier ronde voetstuk
ken van wit marmerelk versierd met een vrouwen
gezigt en loofwerk, of sluijers van metaal, staande op
een toetsteenen voetop ieder daarvan staat nog een
kleiner voetstukwaarvan bet ligchaam van gemengd
zwart marmer, en de onderste plint of plaat, en de
bovenste gesneden lijstenvan dinantschen toetsteen
zijn; op ieder van die vier voetstukken staat, tegen
eene nis van toetsteen, een metalen vrouwenbeeld, vatï
6% voeten hoog, en 2 voeten 5 duimen bTeedwelke
1Men weetdat dit trouwe dierna den dood
van zijnen meestergeen voedsel noch drinken tot zich
wilde nemenen aan de voeten van het lijk bleef neder»
gevlijdtot dat het stierf. Ter herinnering hieraan
heeft de architect dit dierals zinnebeeld van trouw,
gemeend hier te moeten voorstellen.
I
