as.
1847.
Donder das I a
c
GOESSCIIE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandags
en Donderdags, avonds. De Prijs per Kwartaal J
is f J,75; Franco per Post f J,90. J
COURANT*
F Gewone Advertent ièn worden a QO ets. de regel\
f geplaatst. Geboorte-, Huwelijks- en Doodherigiéa
\van J 6 regels a f J ,20, behalve hel Zegelregl. f
Wij nemen uit het werkje van Ds. HoolJer, waarop
wij in ons vorig N°. de aandacht vestigden nog het
volgende uit liet slot van hetzelve over dewijl wij
vertrouwen dat de kennisneming hiervan mede zeer
nuttig kan zijn.
Aan het einde van ons verslag kunnen wij niet
andersdan veel zeggen tot lol' der Diakoniën en
Gemeentebesturen, wier vereenigde pogingen veel el
lende gelenigd hebben. Zij deden meestal wat en
zooveel zij konden doen. Alleen is dit te betreuren,
dut zij den uitersten nood hunner dorpelingen eerst
hebben openbaar gemaakt, nadat er "slagt offers geval
len waren. Zooveel kenden zij de Hollandsche mild
dadigheid toch wel, dat deze geene landgenooten van
gebrek zou Jaten sterven. Ook verdienen enkele ge
goede dorpelingen hier grooten lof, die zich den om
slag van meer dan 10 gl. 's weeks voor de armen
lieten welgevallen of uit eigen beweging veel gege
ven hebben. Wij merken dat te liever opwijl dit
gedeelte van Gelderland om zijne weldadigheid even
min als om zijne Godsdienstigheid beroemd is. Wij
verheugen ons uitermatedat er van Gedeputeerden,
benoemd is eene commissiedie de liefdegiï'ten ont
vangen en naar billijkheid onder de lijdende gemeen
ten verdeelen zal."
Wij moeten ook ipts tot lof dier armen zeggen.
Hoeveel en hoe lang zij ook geleden hebben, sloegen
zij nergens over tot daden van geweld. Heeft men
in andere landen roof en plundering ja moord en
doodslag gezien, en waren daar de baijonetten noodig
om het graauw uit een te drijvenof moesten de scha
votten tot afschrik van anderen worden opgerigt, niets
van dat alles is hier noodig geweest. De hongerigen
verkwijnden in hunne hutten maar ieder onzer wan
delde ongedeerd over de dijken en sliep ongestoord in
zijne woning. Men denke niet dat het getal der hon
gerigen te gering wasom zich tot zulke geweldena
rijen te vereenigen. Neen, het dorp Driel telt van
de 2900 zijner ingezetenen, ach/tienhonderd bedeel
den, en voegt rr.en er de armen van Kossem, 11 edel,
PKell en Ammerzoden bijdan heeft men op eene
kleine uitgestrektheid landsmeer dan drieduizend
armen bijeen. Daar zijn slechts zeer zeldzame dief
stallen gepleegden die vielen dan nog doorgaans in
dezulken wier zedelijkheid reeds voor lang verdacht
of wier slechtheid algemeen bekend was.
Het kan echter niet missenof deze armoede zal
velen slecht of slechter hebben gemaakt. Men merkt
het op hoe traagonverschillig stug en stout som
migen worden. Van de 340 kinderen, die te llerwij-
nen ter school moesten gaan verschijnen er slechts
thans 50 meer. De Godsdienst-oefeningen verwaarloo-
zen de ouderen evenzeer. Zij willen naar gcenc andere
stem meer hoorendan die der bevrediging huns
hungersen als dit niet wordt tegen gegaan zullen
velen verdiejlijken en dan voor de rust der maatschappij
zeer gevaarlijk worden. De zedelijke en Godsdienstige
oovoeding dier volksklasse zij daarom allen aanbevo
len die daartoe medewerken kunnen. U vooral
Godsdienstleeraars! Verdubbelt uwe edele pogingen
en als gij thans de gaven voor liet ligchnam uitreikt,
verzuimt dan niet om geestelijke woorden te spreken,
xlie de hemel zegenen zulIk moet nog iets zeggen.
Gedurende den aardappelen-oogst wordt die vrucht
iri de herbergen eiken avond bij afslag verkocht. Dat
heeft het gebruik van sterken drank zeer bevorderd,
In dorpenwelke wij ongaarne noemenzijn bijna
zooveel kroegen als honderd lallen van zielen, en dat
zijn niet alleen de graven van veler welvaartmaar
kunnen ligt, in tijden van grooten nood, de broeines
ten worden van opstand en plundering. De belasting
op den jenever door sommige gemeenten voor drie
jaren betaald, wijst liet uit, dat zij jaarlijks duizen
den hebben verdronken. Hadden zij thans het weg-
geworpene van éen jaar slechts lenig, uau waren zij
nu van allen nood gered. Of hadden zij nooit zulke
sommen weggeworpen, dan zouden velen misschien
de meesten nog kunnen helpen die nu moeten ge
holpen wordendan was ler rn menige woning over
vloed waar men thans van honger vergaat. Die vij?
and dient dan wel ernstig bestreden te worden en
men mag zich met regt verwonderen, dat dit nog
zoo weinig wordt ingezien.
Voor de noodlijdenden in dén Boemelerwaard
zijn bij Ds. Swalüe, na de laatste aankondiging van
giften nog ontvangen eene gift van 10eene van
'f 4,95 eene van 5 en eene van 3.
NI tt U WSTIJEH N G IS N
DU 1TSCHL AND
Weenen dan 30 Apt tl. In Salzburg hebben
'onlusten plaats gehad ten gevolge van de militaire
heersclizucht eens officiers. Het berigt luidt aldus
Den 19 April, den geboortedag des Keizers, had er
groote parade plaats. Bij den terugmarsch der rroep-n
naar de kazerne, .ontstond er verschil tusschen een'
student en den kavalerie luitenant graaf Kr een
Pool van geboorte. Deze hieuw tot driemalen naar den
student, die in een stortte. In den beginne scheen de
menigte onverschilligdoch toen de gewonde student
vertoond werd, riep menstudenten bij eenEen
commissaris van policie trachtte de menigte regen te
houden, doch re vergeefs; men wilde zich op Kr
wreken, die intusschen in zijn huis omkomen was.
Den geheelen dag bleef zijn huis geblokkeerd, in weerwil
der waarschuwingen der bevelhebbers en professoren.
Tegen den avoi.d trokken duizenden personen naar de
hoofdwacht werwaarts de luir. Kr over de daken
was gevlugr. De wacht trad hier in het geweer; de
officier liet laden; liet geschreeuw werd verontrustend,
tot dat de kommanderende generaal verscheen, die ge
noegdoening beloofde, inits men rustig, huiswaarts
keerde. Men voldeed hieraan. De luit. Krwerd
intusschen gevangen naar de vesting g.bragt, alwaar
tegen hem een geregtelijk onderzoek zal worden geleid."
Stuttgart, den 4 Mei. De steeds stijgende prij
zen der levensmiddelen hebben ook hier aanleiding
gegeven tot ernstige onlusten. Gisteren avond begon
men met het plunderen van eenen bakkers winkel. Het
heeft de kaval erie en artillerie, aan welker hoofd zich
Prins Frtderik zelf bevond, niet mogen gelukken, de
steeds aangroeijenifë volkshoop zonder vuren uit el
kander te drijven. Men spreekt van twee dooden en
vele gekwetsten. Z. M. de Koning heeft, door zich
te vertoor.cn, een einde gemaakt aan het oproer, welke
verschijning ook daarom van veel uitwerking is ge
weest, daar een valscli gerucht verspreid was, dat de
Koning zich op reis naar Baden bevond. Ten 12 ure
was de rust hersteld, die sinds niet meer gestoord is.
Nassau, den 4 Mei. De vrees voor toenemenden
nood is, in weerwil van al hetgeen de regeringen onze
milddadige hertog reeds gedaan hebben, nog niet ge-,
weken, Thans is wederom eene verordening uitge
schreven, waarhij het stoken van sterke dranken uit
graan en aardappelen verboden wordt. Ook spreekt
men van eene opkooping van allen hier voorhanden
zijnde Voorraad door den staat.
Hanover den 5 Mei. Sedert 17 April heeft men
hier pogingen aangewend om het paarden vleesc'n als
voedsel intevoereu. liet gevolg was zoo gunstig, dat
sedeit dien tijd tot heden reeds 10 paarden geslagt en
vtikocht zijn. Men heeft alzoo ongeveer 5000 pond
voeesel gewonnen en mag zich vleijen het vooroordeel,
dat tegen paardenvleesch bestond, overwonnen te hebben.
FRANKRIJK.
Parijs, den 2 Mei. Deze stad bevat thans 1,053.397
zielen er zijn 29 525 bewoonde huizen, 341 onbe
woonde en 355 in aanbouw.
NEDERLANDEN.
Amsterdam, den 10 Mei. Het getal logementen,
slijterijen, tapperijen en andere winkels, in één woord,
het getal plaatsen waar sterke drank verkocht wordt
bedraagt alhier 3102. Wanneer men nu gemiddeld be
rekent en dit is wel het minimumdat op elk dier
plaatsen dagelijks voor slechts eenen gulden verkocht
wordt, dan bedraagt de som 3,102 per dag, 21,7x4.
per week, f 93,060 per maand, 1,116.720 per jam.
Arnhem, den 10 Mei. Het tegenwoordig saisoeu
is bijzonder voordeelig geweest voor de elft-visscherij.
Bij geen menschen geheugen heeft men zoo vele nier
visschen te gelijk aan de markt gezien als .thans, zijnde
zoo hier als te Nijmegen op enkele dagen vér bovert
de 1000 stuks in den afslag geweest.
Uit Nijmegen berigt mendat het schoolwezen
in Gelderland veel verbeterd. In de 387 scholen, telde
men in het vorige jaar 50,892 leerlingen.
Groningen, den 8 Mei. Onderscheidene h.nilie.
den in dit gewest hebben een klein gedeelte gerst en
paardeboonenof ook wel eenige rogge van de markt
terug gehoudenalleenlijkom daarvan aan hunne ar-
beiders tot eenen matigen prijs at te gevensommige
drieandere vier gulden de mudde beneden de koers
van den dag. Zoodanige voorbeelden zijn te navolgens.
waardigom dezelve onvermeld te laten.
Zwolle, den 7 Mei. De werken ter vereeniging
der Dedems-en Willemsvaarten ondervinden bij voort
during veel tegenspoed door de roerigheid der wellen,
die zich over de geheele uitgestrektheid der onderne
ming zeer werkzaam betoonen, zoodra het spit dieper
wordt. Dirzal tengevolge hebben, dat geen derafge.
damde panden met spitten alleen op de vereisclire diepte
zal kunnen gebragt worden, doch er zijn reeds zoo
veel vletten en bokschuiten aan het baggeren in de
stads grachtendat mén er elders niet meer toe kan
aanwenden, en er graafwerk moet gezocht worden om
de groote menigte poldergasten aan den aang tè hou.
den. Orcrijise
t— Oostenrijk heeft een van deszelfs grootste man
nen verloren. De aartshertog Karei Lodewijk over»
leed den 30 April in den ouderdom van 76 jaren.
Den 5 Sept. 1771 geboren, trad hij in 1793 in dienst.
Hij toonde zoovele talenten, dat hij weldra benoemd
werd tot gouverneur der Nederlanden. In 1796 be
kwam hij het opperbevel van het leger aan den Rijn,
streed gelukkig tegen den generaal Moreau bij Rastadt,
en sloeg den generaal Jourdan bij Amberg en Wurz-
burg. Beide veldheeren werden genoodzaakt over den
Rijn terug te trekken. In 1797 trok hij r.aar Italië en
sloot aldaar met Napoleon de eerste vredesvoorslagen.
In 1799 streed hij weder met het beste gevolg tegen
Jourdan en hield zich staande tegen Massena. I11
1800 verliet hij 0111 zijne zwakke gezondheid het leger,
en werd gouverneur van Bohemen. Door de groote
vorderingen van het fransche leger, werd hij weder
tot het opperbevel geroepen, en sloot als zoodanig den
vrede van Luneville. Hierop werd hij minister van
oorlog, en verzette zich tegen het voornemen van den
koning van Zweden om een standbeeld voor hem op
te rigten, als den redder van Duitschland. In 1805
streed hij in Italië weder tegen Massena en won den
slag bij Caldiero. Na den Presburger vrede werd hij
generalissimus van de oostenrijksche legers. In 1809
rukte hij in Beijeren tegen Napoleon, doch moest voor
dezen bij Eckniüh! zwichten. Den ai en 22 Mei
herstelde hij ecluer zijnen roem, door de zegepraal
bij Aspern, welke overwinning hem den bijnaam ver-
schafte van den held van Aspern. Hij dreef bij die
gelegenheid Napoleon over den Donau terug, en het
was toen dat de fransche keizer bijna was krijgsge
vangen gemaakt. De aarts.hertog ontving zelf eene won
de. Alhoewel hij bij Wagram voor den grooten vel )-
heer moest zwichtentoonde hg bij zijnen terugioet
zijn beleid en zijne militaire kennis. Na dien tijd legde
hij echtei het opperbevel neder. In 1815 trad hij in
het huwelijk met de prinses van Nassau Walburg
