GOESSCIIE
COl
N". 17.
Maandag 1 Maart.
yy&Js&jssg' v
7 v
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandags
en Donderdags-avonds. De Prijs per Kwartaal
is f .1,75; Franco per Post f J,90.
jf ijf 0-jjgg'
eü ff r
M Riff
-Ti i^£»^3fc3v^ivf) /-
Gewone Advert ent i én worden a 20 ets. de-regjt^p
geplant stGeboorteHuwelijks- en Dood her igte n- 1
vat d regels d f j .20behalve het Zegelregjt.J
Er zijn dezer dagen in het licht verschenen
1°. Regiemfint der Zeeuwsche P ereeniging. ter
verhuizing naar N'oord-Amerika met een
woord aan den lezer.
2°. Prospectus eener op lerigien Zeeu wsche Maat
schappij van stoomvaai t op Londen.
Beide deze geschriften en de zaken waarop zi| be
trekking hebben or waarover in dezelve sedan leid
wordt, verdienen onze opmerkzaamheid. Er zijn bij
het sroot verschil punten van overeenkomst tusschen
die beide. Beide hebben ten doel Hereeniging of Maat
schappij en vallen alzoo in den geest van onzen tijd,-
waarin vereende zamenweiking aan de orde van den
dag is. Dit is een kenmerkend teekeli van onzen tijd,
hoewel liet echter ook in ons land niet nieuw is. Ge
tuigen zijn de spreuken onzer vaderen Vereende kracht
is magtigcr. Ecndragt maakt magt. enz. Men denke
aan ue Oost- cn West-Indische Maatschappijenz.
Beide worden Zeeuwsche genoemdzijn voor Zeeuwen
bestemden dus iets provinciaalshoezeer er alge»
Hieene belangen bij betrokken zijn. Ook dit is niet
nieuw. Het Provincialisme is van oude dagteekening,
en hoeveel men er ook tegen inbrengt, zoo heeft liet ech
ter ook zijne goede zijde. Men heeft wel eens gezegd,
dat het in onzen tijd nog iets'is, dat kracht tot handelen
geeft. Beide henben voorts betrekking op stoffelijke
welvaarten gaan uit van de daadzaakdat er kwij
ning en achteruitgang bestaat, hoewel beide dibn toe
stand uit andere oogpunten beschouwen, andere wegen
inslaan, enz. Men leest in No. i. met overdrijving:
Wij verlangen nok verlossing uit een zinkend land,
welks bronnen van welvaar:de Heer zigibaar toont
te stoppen en wie kan als Christen een goed gewe
ten behouden als hij zich en de zijnen blootstelt om
eerlang opgeteld te wordenonder den toenemenden
stroom van bedelaars?"
In No, 2 wordt gezegd met gematigdheid
Bij den kwijnenden toestand van handel en nijver
heid in onze door de natuur zoo gezegende Provincie;
bij bet afnemen der bestaanmiddelen van den gegoe
den middelstand; bij het duistere vooruitzigt, dat zich
aan onze Provincie in het verschiet voordoet, ten zij
buitengewone hulpmiddelen aan haren handel eene
nieuwe gelegenheid tot uitbreiding en aan hare bewo
liers eene nieuwe im-pulsie tot kraclns ontwikkeling
en werkzaamheid geven zal her voorzeker iedereti
Zeeuw, wien de welvaart zijner Provincie ter harte
gaat, verblijden, wanneer hij van een middel hoort
spreken, geschikt om leven, ontwikkeling, welvaart
met al hunne zegenrijke gevolgen, voor de moreleen
materiële belangen der bevolking, te bevorderen."
Inmiddels is er ook, gelijk uit dit aangevoerde reeds
bemerkt wordtgroot verschil. De vereeniging tot eene
stoomvaart op Engeland beoogt het welzijn der Pro
vir.cie of van een groot gedeelte der zich in dezelve
bevindende bewoners en kan alzoo invloed hebben op
het welzijn des vaderlands, waarvan dit gewest een deel
uitmaakr. De vereeniging tot landverhuizing naar
Noord Amerika beoogt bet welzijn van Zeeuwen, maar
buiten hun gewest en vaderland; onttrekt ze -daaraan,
met uitschudding schier van gehechtheid aan den va-
rierlaiidschen bodem, en voorbjjziening van het welzijn
van d-.-n geboortegrond om elders een nieuw vader
land te zoeken, dal in geene betrekking staat met 't geen
zij verlaten. Deze vereeniging bedoelt dus uitsluitend
bet belang harer leden die het burgerschap aan Ne
derland moeten opzeggen. Het is geen proeftniddel tot
opbeuring uit den kwijnenden toestand, die er alhier
i r
Met genoegen hebben wij in den Prospectus
ons onbekend, toen wij in ons vorig Nr. van deze on
derneming naar aanleiding van een doeltreffend ar
tikel in de Middelb. Cour. slechts kortelijk konden
gewagengezien, dat onze wenschen reeds voldaan zijn
"Ptrrc het grootste gedeelte onzer Provincie kan vol
gens het plan dcelcn in de beoogde voordeden. Wij
wenschen van harte dat het plan algemumn bijval
vinden en tot Hand komen zal.
bestaat, of men zon er dit voordeel voor 'talgemeen
in moeten zien, dat de overbevolking er door vermin
dert er plaats en werk voor anderen gegeven wordt,
al gaan er ook gegoeden wegen dat men ontslagen
raakt van ontevredenen over den tegenwoordigen staat
van zaken die er eene gewetenszaak Van maken zich
daaronder langer te schikken. Dit wordt vrij duidelijk
te kennen gegeven. Karakteristiek zijn hunne drijfveren
en drangredenen en deze geven oplossing van deze
aan onzen landaard vreemde handelwijze. Godsdienstige
denkwijze kan onze anders rustige natie steeds in be
weging brengen.* Zoo is her ook hier. Men leest in
hei woord vóór het reglement:
In de eerste plaats zien wij in a! de wisselende
eeuwen Gods regering met al die landen en volken,
welke, begunstigd met het licht van het Evangelie,
hetzelve verworpen hebben, zoo als Azie. Afrika en
het grootste gedeelte van Europa, wij gelooven dat
God regtvaardig is in het straffen der zonde. Neder
land nu heeft zich schuldig gemaakt aan dezelfde zonde,
welke in die landen en onder die volken gepleegd zijn.
Ten tweeden verlangen wij verlossing uit knellende
banden in bet Kerkelijke; wij kunnen niet beantwoor
den aan de woorden v»an den Heere Jezus: Gaat
henen door de sreheele wereld, predikt het Evangelie
allen creaturen," zonder b'oorgesreld te worden aan
vervolging der wereldlijke magten, en dan zegt Jezus
Als zij tt in de eene plaats vervolgen, vliedt in de
andere." Daarenboven grieft het óns, dat wij eene
massa van valsche godsdienst leeraars, me: al hun toe»
belmoren moeten helpen onderhouden, en alzoo daad
zakelijk medewerken.
Boven d.u kunnen Christen ouders het voor God
niet verantwoorden, dat zij buiten de gelegenheid zijn
hunne kinderen te laten onderwijzen, naar hunne Gods
dienstige overtuiging."
Beschouwden wij nu die zienswijze niet als eene
dwaling, wij zouden hunne handelwijze moeten billij
ken, en ware die zienswijze.nog maar Christelijk uit
gedrukt. straalde er geen hoogmoed in door, wij zouden
die zelfsiandigheid toch juiidigen. Wij willen er nu
geene woorden over verspillen.
Wij willen alleenlijk opmerkendat zij ook daarin
dwalen als zij zeggen
Dat zij zich nier hebben laten afschrikken door
de lasterlijke aanvallen van sommige Zeeuwsche dag
bladschrijvers, neen, integendeel, worden wij te meer
daardoor overtuigd, dat die zaak ook in dezen des
Ueeren w.erk is; omdat de vijanden der waarheid de
zelve uit vijandschap bestrijden."
Het is ons niet bekenddat er lasterlijke aanval
len door Zeeuwsche dagbladschrijvers tegen hen of hun
plan zijn gedaan. Wij hebben gezien, dat er dezer
dagen in die dagbladen ook berigten uit Noord Amerika
voorkwamen, waarin het landverhuizen derwaarts werd
a ("geraden,'t welk men geen lasterlijke aanval noemen kan.
Ook wij hebben de bezwaren daartegen aangevoerd en
deden dat in het belang van onze landgenooten, en
naar ons beste weten. Wij hebben een en ander ge
opperd, dat naar ons inzien beter tot het voorgestelde
doel kan leiden, dan kolonisatie in een land, zoo als
N. Amerika is. Men zie o. a. ons No. 76 van 1846,
terwijl hetgeen in No, 7 van 1847, en ook inde Mid -
delb. Courant voorkwam, was overgenomen uit de
Drentsche Courant en dus geen geschrijf van Zeeuw-
sclie Dagbladschrijvers was. Intusschen de zaak is er
nu door. Sommigen zullen gaan, hoewel wij beiner
ken, dat velen, die zij broeders noemen, het niet ge
heel met hen eens zijn, en dus blijven.
Ir. art. 28 van het Reglement wordt gezegd, dal
weduwen en weezen ten allen tijde door de vereeni
ging kerkelijk er. bui-eerlijk moeten verzorgd worden,
en in het woord aan den lezer staat, dat zij zich aan
bieden om armen, weduwen en weezen mede te nemen,
als de broeders zich maar losmaken van eenig aardsclj
vermogen om Ijitn den overtogt te bekostigen. Maar
welke waarborgen heeft en geeft de vereeniging. om
deze belofte van verzorging ten allen tijde gestand
te doen? Een iegelijk moet echter weten wat hij
doet. Wij bhiven bij or.s gevoelen, dat wij in dia
landverhuizing, op die wijze, voor die? nienschen geeti
heil zien, doch wenschen evenwel uit liefde rot hen,
op wie wij gevoelen meer betrekking te hebben, dam
zij op ons, dat wij ons bedriegen. Wij geloovrn tocht
dat er een hooger Bestuur in dit alles werkt', hetwelk
menigmaal mensclien-inzigr doet falenen dar ziclt
ter bereiking zijner oogmerken bedient van hetgeen
ons vreemd schijnt. De voorrede eindigt met deze
woorden aan de broedets.
De Heef weet welke beproevingen wij te gemoec
gaan neen, uit overtuiging handelen wij, en roepen
daarom uwen raad en bijstand in en uwe Broederlijke
aanmerkingen en gebeden voor den troon der Genade.
Wij kunnen nu nier meer dan uwe hulp inroepen
bet hart overtuigen is Gods werk; kunt gij even zoor
met een goed geweten blijven als wij gaan, het is wel
wij geven ons met een vrij geweten aan de beproe
vingen everdoch scheiden wij als broeders, voor
elkander biddende. Zien wij eikander dan niet meer,
dan hopen wij toch vati elkander te lioorenen eens
komen wij dan weder te zamen, doch in geen vreetn-
delingsland. maar beërven, naar Gods belofte, eeneii
nieuwen Hemd en eene nieuwe Aarde, waar geen
scheiden, twisten, zuchten en. weer.en meer zijn zal.
Dir is toch ons regte vaderlandde Heer verzamele
ons daar, waar wij beter dan nu zullen begrijpen de
eeuwige wijsheid, door welke wij geleid zijn en waar
wij, in vereeniging met alle gezaligden, flern zullen
toebrengenlof, eer, aanbidding en dankzegging."
Al mogten wij hiermede, niet bedoeld zijn, de ver
eeniging -noemë her evenwel geene lastering, als wij
op ons standpunt en met onze zienswijze hetzelve
bramen, behariigen en in praktijk brengen.
(Wij'laten hierop volgen een ingekomen stuk over
de 2de hierboven genoemde vereenigin*, wagrop wij
anders in ons volgend Nr. zouden teruggekomen zijn.)
BER1GT
WEGENS EEN NIEUW MIDDEL TOT OPBEURING
VAN
ZEELANDS LANDBOUW. HANDEL
EN NIJVERHEID.
Terwijl bij eenige welgezinde ingezetenen her denk
beeld is ontstaan om in overleg te treden wat er in liet
belang van deze stad en hef eiland zoude kunnen wor
den aangewend tot opbeuring van de welvaart in' het
algemeen vinden wij in dezer Stads -Courant van den
25 Februari] 11. gewag gemaakt van een ontwerp toe
daaistelling ecner stoombootvaart tusschen Zeelanden
Londen. Sedert dien zijn onze stad- en landgenwoten
uier dat ontwerp reeds nader bekend gemaakt door de
verspreiding van het plan of prospectus dier voorge
stelde ondernemingen dewijlzoowel Goes en de
e landen Zuid-- en Noord-Bevdandals de stad Zie
rikzee en het eiland Schouwen, daarbij aan de hoofdstad
in het eiland Walcheren worden aangeslotenkunnen
wij niet anders dan liet gedacht ontwerp tot verleven
diging van Zeelands sluimerende welvaart van harte
toejuichen en almede aan de Heere tl ontwerpers onzen
welmeenenden dank toebrengen.
I11 de Middelburgsche Courant van Donderdag den
25 der vorige maand zijn de doelmatigheid en de wel-
dadi.e strekking van dit plan nevens de mpestwaar-
scliijniijke voordeden daardoor voor Zeelands Ingeze
tenen in liet algemeen te verkrijgen te duidelijk en
overredend uiteengezet, dan dat zulks hier behoeft
herhaald te worden, terwijl de bezadigde lezing en erns
tige overweging van den Prospectus de overtuiging
zal doen geboren worden, dat de bedoelde inrigting
op eene werkdadige en vrijgevige wijze de aansluiting
der belangen met het gelijk genot der te verwachtene
voordeden evenzeer voor de Ingezetenen van Goes
Zuid- en NoordBcvtlandals voor die van Walche
ren en Schouwenbeoogt, en de ingeroepene mede.
werking en deelneming alzoo strekken moet tot bevor
dering zoowel van algeroeene als plaatselijke welvaart
in dit gewest.
