55^4^»6a|Voor advertentiën is in 1845 ontvangen
60,834,35; voor abonnementen112,412,011; ter.
wijl nog uit de hand is gedebiteerd voor 36,733,78;
het Handelsblad heeft alzoo eene oplaag van ruim
5000 exemplaren. Naar het zich laat aanzien, zullen
de winsten over het thans loopende jaar omstreeks
f 60,000 bedragen en alzoo nog hooger zijn, dan1 tot
hiertoe ooit het geval is geweest.
ALLERLEI.
Ongetwijfeld is zulks althans eenigzir.s te veiklarca
Slbucvtcttücit-
H. C. PILAAR.
Een acteur te Neurenburg wist in zijne rol de
Volgende woorden van eigene vinding in te vlechten
Als ik zegDuitschland is één, zeg ikpluksel is
linnenHet publiek juichte dit zoo uitbundig toe,
dat eerst na uur de noodige stilte ontstond, om ver
der te spelende acteur zoude echter, zeide men,
wegens dien uitval geregtelijk vervolgd worden.
De pompen van de Leeghwater zullen ruim 200
mudden steenkolen daags vereischen, als dezelve ma
chine in volle werking is»
's Gravenhage, den 20 October. Op de lijst van
kandidaten tot Voorzitter van de Tweede Kamer zijn
geplaatst de HH. BruceBoreel van llogtlandcn en
Verweij Mcjan. Nog nimmer het is gebeurd dat
den aftredenden Voorzitter die eere andermaal dus toe
gekend is.
Rotterdam, den 16 October. De laatste lucht
reis van den lieer G. Kirschis niet zeer gelukkig af-
geloopen. Na drie malen aan den grond geweest en
door den wind weder omhoog gevoerd te zijn, is de
reiziger, omstreeks halt diie ure, buiten kennis geraakt,
en op het land, van den lieer Hartogh Ilcys. nabij Ha-
zerwoude, bewusteloos nedergevallen, terwijl de ballon
en het schuitje verder zijn gedrevenen hij niets an
ders heeft overgehouden dan de dreg met de lijn, waar
van de haak, door welke die aan den ijzeren ring is
verbonden geweest, gebroken wasalsmede eene vlag.
De beer Kirsch is eerst gisteren morgen ten negen
urezeer afgematen hier en daar gekneusdalhier
teruggekeerd.
Tiel den 14 October. Wij vernemen, dat het al
gemeen armbestuur alhier, na rijp overleg, het voor
nemen heeft opgevat, om een 3otal arme huisgezinnen,
door het verschaffen van reisgeld, enz.den overtogt
naar Noord-Amerika gemakkelijk te maken. liet ge
looft hiermede voor het algemeen een nuttig werk te
zullen verrigten, en zal, naar men ons verzekert, bin'
nen kort, onder de ingezetenen dezer woonplaats, eene
inschrijving openen, om langs dien weg het noodige
geldelijke bedrag bijeen te brengen.
Assen den 16 October. De nieuw te bouwen
Hervormde Kerk alhier, naar het plan van den Meer
Spaanis aanbesteed aan den Meer IVouda te Sneek,
voor de som van f 39,000, zijnde juist het montant,
waarop het bestek was berekend.
's Heer Arendskerke, den 13 October. Heden
vierden alhier, onder genot van gezondheid, en onder
dankbaar opzien tot God hunnen weldoener, hunnen
Vijf en vijftig jarige huwelijks-dag, M'arinus Kole en
Maria de Voszijnde beide 82 jaar, en wel in bijzijn
van hunne kinderen en kinds-kinderen.
Hoewel de aanspraak van Mr. H. Beijerman ter
aanprijzing van de Staathuishoudkunde vooral in onze
dagen, gehouden bij de opening van de Algemeene 62ste
Vergadering der Maatschappij tot Nut van 't Algemeen,
reeds den Leden en dus aan velen bekend is, achten
wij het niet ongepast, om er de algemeene aandacht
nader op te vestigen, en ook aan anderen daaruit een
en ander mede te deelen.
De volgende aaneengeschakelde en .niet uit verband
gerukte gedeelten schenen ons daartoe geschikt te zijn.
Eetiigen tijd geleden kwam mij eene rangordening
der Europesche Staten onder de oogan, waarin onze
Staat gezegd wordt 11a het magtigste, aanzienlijkste
en meest bloeijende Koningrijk van dit werelddeel de
eerste plaats te bckleeden. en alle andere Staten verre
achter zich te laten. Nederland zóó op de voorste
rijNederland alleen voor Groot-Brittannië onder
doende! - Ach! M, H.dat uw Vaderlandsch ge
voel u niet misleide! Gave de hemel, dar het eene
rangordening ter eere ware! Maar helaas! Hemels
breed is zij daarvan verwijderd. Het is eene opgave
van 't getal armen, of liever bedeelden, in verhouding
tot de bevolking van ons Koningrijk. Déérin wijst
men ons de tweede plaats in Europa aan; daarin doén
wij alleen voor Groot Brittannië onder.
Het ligt thans niet in mijn plan, de oot#ken op te
6poren van het buiten alle verhouding groote en steeds
toenemende getal armen en bedeelden in ons Vaderland.
0 _1
uit de sedert 15 jaren wel met een zesde vermeerderde
bevolking, terwijl de middelen van bestaan niet in de-
Zelfde evenredigheid zijn vermeerderd. Hoe het zij
dat ten,minste is thans niet meer waar, wat vroeger
als waarheid gold en tot een spreekwoord geworden
was, dat elk in Nederlanddie arbeiden wilde ook
brood kon vinden.
Ik haal van deze bedroevende rangordening niet op
om iemand in zijn natioDaal gevoel te krenken, of te
ontmoedigen, of zelfs maar hem een vlugtigen blos
aan te jagen nog ook om er onze Regering van ter
zijde een blaam door aan te wrijven, of een verwijt
over te doen. Bedroevend is zij altijd, dewijl zij ge
tuigt van veel armoedemaar ontcerend behoeft zij
niet altijd en in alle gevallen te zijn. Worden er in
eenig Land meer behoeftigei) in verhouding tot het cij
fer der bevolking bedeeld, dan in een ander Land, zulks
zou ten aanzien van 't betrekkelijk getal armen nog niets
behoeven te bewijzen, maar ook verklaard kunnen wor
den uit teederder zorg voor de lijdende menschheid in
dat eene, en uit verwaarloozing en hardvochtigheid in
dat ahdere. Het aantal armen en bedeelden bij een
volk bewijst alverder niets tegen zijne nationale groot
heid. Groot Brittannië heeft in verhouding nog meer
bedeelden dan wij; en toch is het Groot Brittannië,
dat de wereld van alle 'oenoodigdheden voorziet en van
alle overtolligheden ontlast, of, met andere woorden,
dat den wereldhandel drijft; toch is het Groor-Brittan
nië, dat ten gevolge van dien wereldhandel al de schatten
der aarde naar zich toe ziet stroomeh en zoo veel zich
weet toe te eigenen, wat de kunst edel en verheven
voortbracht, om het nimmer weder aan liet Vasteland
van Europa af te staan; toch is .het Groot-Brittannië,
dat door hare bezittingen op onderscheiden punten van
den aardbol dien als met een keten, uit zoovele schal
men bestaande, omkneld houdt, en de wereld beheerscht
omdat zij meesteres van den Oceaan is.
Zonderlinge vereeniging, voorwaar! van grootheid
tot waggelens onder eigen overwigt toe met magteloos-
flieid van grenzenlooze weelde met onuitsprekelijke
armoede; van geestbeschaving en verfijnden kunstzin
met drieste onkunde en de meest walgelijke zedeloos
field i Blinkende ellende mag men haar noemen. Maar
die vereeniging of dat contrast - waarmede zal ik
het bestempelen bestaat in Groot Brittannië.
De studie der Volkshuishoudkunde is nooit populair
bij ons geweest, en is het nog niet. Hoola van
Nooten wilde het werk van Adam Smith,-den groo-
ten stichter dier wetenschap, aan onze Landgenoot en
doen kennen, en hij was niet onbevoegd, om die taak
op zich te nemenmaar zoo weinigen stelden belang
in 't onsterfelijk boek, dat de Vertaler met liet eerste
deel van de drie zijnen arbeid moest staken. Ovef
die onverschilligheid tnag men zich te meer verwon
deren, daar liet hier te Lande niet ontbreek* aan ver-
schüldigdcn eerbied voorde Vaderen. Deze onderru»
sclien waren, wel niet volgens een beredeneerd
plan, maar als door een gelukkige inblazing, door ze-*
keren tact, andere volken van liet Europa dier
voiige dagen in maatschappelijken bloei zoo vooruit,
gedeeltelijk ook ten gevolge van milder denkbeelden in
®t Sraatsliuislioudkundige. Die studie geeft dus eene
nieuwe aanleiding om .de Vaderen op prijs te leeren
stellen en die beramende hulde alweder op eenen tot
nog toe te veel voorbijgezienenen toch hechten grond-
Slag meer te doen rusten.
CVervolg hierna.')
1
De bekende meteoroloog, Prof. Stieffel, vóór
spel: in de Karlsruher Zeitung een zachten winter
en zijn gevoelen schijnt op eenigen grond re steunen.
De zomer van 1845 zegt hij telde men t
Junij en 13 September 106 zomerdagen 90 dagen
van liet jaar was de temperatuur 20 gr. en daarboven
91 dagen 15 gr. De hoogste warmte van 27 5 gr.
op 1 Aug. en de middelbare temperatuur was in de
106 zomerdagen 17.5 gr. In 5 maanden van 1 Mei
tot 1 Oct. vielen slechts 1070 kubiekdtiim regenen
diarvan in de 106 zomerdagen slechts 483 kubiek duim*
Sedert 1779 is er geen zomer geweest, welke warmer,
helderder en drooger is geweest dan de tegenwoordige.
De ondervinding heeft geleerd, dat op warme drooge
zomers, winters volgen met weinig sneeuw en geringe
koude; wij mogen dus eenen zachten winter verwach
ten, daar de aardwarmte van dezen zomer nog invloed
zal uitoefenen, en het hoog gebergte, ook aan de
Polen, meer sneeuw beeft verloren dan in vorige jaren.
Dat de trekvogels zicli vroeger dan anders verwijderd
hebbenheeft zijn grond niet in hun vooruitzigt op
een' strengen wintermaar in de vroegere sterkte der
jongen voor de reis."
Schrandere marifcen hebben sedert tachtig, negentig
jaren hun vernuft gescherpt en hunne verkregen kennis
te baat geroepen, ten einde de menscbelijke maatschappij
te bestuderen, zoo als die bij beschaafde volken is in -
gerigt,. Zij hebben die zamengesrekle machine in haar
fijnste raderwerk pogen te ontleden. Die machine is
■»ons nader dan de kunstigste spinmachinen of locomo'
tivenzij is niet door menschenhanden gemaaktde
raderen, die hare beweging regelen, zijn zelve menschen,
aan velerlei driften onderhevig. Men is tot verras
sende ontdekkingen gekomen, hoe moeijehjk ook de
nasporingen waren. De slotsom dier ontdekkingen is
geschikt, de verschillende standen in de maatschappij
met elkander te bevredigen, en liet welbegrepen egöisme
datzelfde te doen aanraden, wat hooger wet reeds be-
volen had: „leven en.laren leven."
Men is er in geslaagd, tot een welgeordend geheel,
tot den rang eener wetenschap te verheffen de veel
vuldige opmerkingen, die er gemaakt waren over de
beste middelen, 0111 's menschen vlijt vruchtbaarder te
doen zijn in 't voortbrengen van de eerste levensnood
wendighedenniet alleen echter van deze (want bij
broerd alleen zal de tnensch niet leven), maar ook van
alles4, wat ons aanwezen kan veraangenamen, van alles,
in één woord, wat men onder het denkbeeld van volks-
rijkdmn kan bevatten. Men is er in geslaagd, de ver
houdingen opte sporen, waarin die voortbrengselen
onder de verschillende klassen der maatschappij het
best verspreid en op de voordeeligste wijze door elk
dier klassen het best ten gebruike kunnen aangewend
worden.
De veranderingen, ook ten'gevolge van de gevondene
en aangeprezene waarheden, al meer en meer van lie
verlede in de maatschappelijke betrekkingen te wege
gebracht, maken de toepassing van een nog grooter
aantal dier waarheden al gedurig meer mogelijk. De
tegenwoordige maatschappelijke toestand helpt de we
tenschap, en deze biedt op hare beurt der maatschappij
de behulpzame hand.
Zoo eenige studie, dan heeft deze het oog op het
Nut van 't Algemeen, want zij is ten behoeve van allen.
Gij gevoelt, M. M. II. H.dat ik die wetenschap
bedoel, die Staathuishoudkunde genoemd wordt
dat ik van de Staathuishoudkunde spreek als van eene
studie, vooral in onze dagen den Leden van de Maat-
schappij: Tot Nut van 't Algemeen, aan te prijzen
Volgens mededeelingen van Lombard, bereikt in
den regel de steenhouwer eenen ouderdom van 34 ja
ren; de molenaar wordt 42 jaren oud; de schilder 44
jaren; de pottenbakker 49 jaren; de vleescliliouwer
53 jarende zaakwaarnemer 51 jarende chirurgijn
54; de metselaar 55; de tuinier 60; de koopman 62,
de protestantsche geestelijke 63de magistraatspersoon
69 jaren, (Vele van die getallen schijnen echter te hoog.)
Goes, 21 October 1846.
Heden beviel van een ZOON, MARIA JOHAN
NA COURLOIS j geliefde Echtgenoot van
HÜBERTÜS BODDINGIUS.
Algemeene Kennisgeving,
Op Zaturdag den 31 October 1846, om 7
uren des avondsin het Logement de Ko
renbeurs te Goesten verzoeke van de' Erf
genamen van de Wel Edel Gebore Yroüwe P. M.
de KANTERin leven Weduwe van den Wel Edel
Geboren Heer II. M. van der BILT van CLOE-
TINGENdoor liet ministerie van den te Goes
voorn, residerenden Notaris L. LANKHORST
van een onlangs geheel nieuw uit den grond opge
bouwd zeer logeabel WOONHUIS met ËI1F,
staande en gelegen in de Wijngaardstraat te Goes
voorn., Wijk A. Numero 171, Kadastraal Sectie A.
Numero 1061 van af Maandag 26 October 1846
tot Zaturdag deu 31 daaraanvan des voörmiddags
elf uur tot 'snamiddags ten drie uur, voor de gega
digden te bezigtigenna vooraf daartoe ten Kantore
van gezegden Notaris een Toegang-Biljet te hebben
erlangd.
1
M ln Lossing beste SCHAAL- en*" MEET-
KOLEX, voor rekening van
Goes, bij. f. Keeeuwbns Zoon»
