N°. 103.
Donderdag' 28 December.
GOESSCIIE
CO IJ IIA M T<
184.5.
Vervolg uit de Beginselen van Ne-
derlandsch Staatsbestuur.
■WEU \T8TIJJ)Ï. N GEN.
SDuitecfttaitfr'.
-tv-Ti;
G:
- nf
uitgave dezer Courant geschiedt Maandags
en Donderdags avonds. De Prijs per K wartaal I
is f -1,75; Franco per Post f J ,90.
j
(Gewone Advertentie» 'worden a SO ets. de regel\
geplaatst. Geboorte-. Huwelijks- en Doodberigten
van J 6 regels a f J ,20, behalve hel Zegelregt.
Onze Nederlandsche Staatsregeling is, volgens de
geschiedenis, monarchaal, met èenen ruimen invloed
cks Volks op de'zaken der Regering. Het monar
chaal gezag was echter vroeger tot Provinciën en
Landschappen beperktde gewesten, die thans het
Koningrijk uitmaken, vormden vroeger geen ondeel
baar Rijk, maar verschillende zelfstandige Staten, die
allengs'onder één Hoofd vereenigd zijn. AHe volks-
vrijheid was daarbij gemeentevrijheid de afschudding
van de Spaansche heerschappij en de rampzalige moord
van den gvooten Willem Iverzwakten, het monar
chaal gezag en gaven voedsel aan het stelsel van het
foederaüsmus en aan den in vloed der aristocratie. Twee
honderd jaren van gedurige worsteling tusschen het
eenhoofdig gezag en de aristocratie, tusschen het stel
sel van eenheid en foederaüsmus, zijn daarop gevolgd,
totdat de omwenteling van 1795 de Uivitarissen op de
FoederaliSten deed zegevieren, en de omwenteling van
1813 tot stand bragt, hetgeen de moord van Willem
twee eeuwen vroeger verijdeld had....
Onder de Nederlandsche volksregten is er bijna
geen, hetgeen meerde omwikkeling der nationale kracht
opwekt, dan het regt der burgers, om zicii tot een
bepaald doel, te vereeiiigen. -Her Romeinsche Regt
onder de Kiezers, achterdochtig wegens alle vereeni-
gingen, waarin zich een vrije geest ontwikkelde, ver-
mogt bij deszelfs invoering hier te Lande den ouden
geest van vereeniging, die in gilden en redèrijkkamers,
in menigvuldige gestichten en corporatiën, kenbaar was,
niet te onderdrukken, en er kwam allengs als regts-
beginsel in zwang, dat alle corporatiën geooiloofd wa
ren, welke door den Soiiverein niet waren verboden.
De geschiedenis van ons Vaderland levért dan ook niet
alleen in de middeleeuwen, maar ook later, menigvul
dige voorbeelden op van ligchamen, raadplegende en
werkzaam óf ter beoefening der wetenschappen, óf
tot ondersteuning van armen, zonder dat in derzei ver
inrigting de Regering gekend werd. Onnoemelijk zijn
de voordeelen, welke deze vrijheid van vereenigingen
aan te gaan aan Nederland heeft geschonken. Niet
alleen voor den handel waren de Sociëteiten van Koop
handel de hefboomen van groore ondernemingen, voor
het godsdienstige, voor het letterkundige en voor het
onderwijs waren het evenzeer de, Stichtingen en Ge
nootschappen.
Wat eene Regering niet zoude hébben kunnen ver-
rigten, is, zondereenigen dwang, door vrijwillige'ver«
eenigingen tot stand gebragt. Terwijl de middelen
van aanmoediging voor- de beoefening van Kubsien'
en 'Wetenschappen bij de Regering te kort schieten,
zijn het hier Letterkundige Genootschappen, daar Ge-
nootschappen ter aanmoediging van Schilder- eïl Beeld
houwkunst, welke die aanmoediging ondersteunen.
Ontelbaar zijn de vruchten, die maatschappijen en cor
poratiën in ons Land verspreiden, en men zcude zich
bedriegen, zoo men meende, dat zij die zelfde vruch
ten zouden hebben voortgebragr, wanneer zij van de
Regering verlof hadden moeten erlangen. Al wat
vrijwillig gedaan wordt, hangt af (de ondervinding leert -
liet) van de grilligheid der menseden. E n Genoot
schap. waarvan de grondslagen in eenen vriendenkring
zijn gelegd, maakt opgang, terwijl een met grooten
ophef a.mgi knndigd plan mislukt. Wanneer men zon
der Reglementen begint, vormt zich eene corporatie
langzamerhand tot hetgeen zij wezen wil, en dikwijls
tot iets groots, waarvan de oprigrers zelve geen "denk-
beeld hadden.' De vrijheid van handelen wil niet zijn
be moe ij el ijkt, of zij wordt gebelgd,'en houdt op re
willen, wat inderdaad goed was. Alle deze redenen
pleiten'dringend, dat mende vrijheid, om zich te ver-
binden, geheel onbelemmerd late, totdat er werkelijk
nadeel worde toegebragt. De vrijheid van zich te
vereenigen is geheel nationaal in ons Land, en al is
di Fransche Wei ons opgedrongen, die, zonder onder
scheid, de toestemming van de Regering voor asso-
ciafiën verlangt, de Natie.- heeft er. zich nimmer aan
gestoord. De Fransche Policie moge eenige moeite
hebben aangewend, onze veelvuldige Genootschappen
te vernietigen, of 'althans te contróleren', zij heeft het
niet- durven en kunnen 'doen....
Het beginsel, dat na 1813 het Nederlandsche Volk
a's één Volk behoort beschouwd te worden, vordert,
dat ni-'t de Provinciën vertegenwoordigd moeten wor
den, maar de Natie, en volgens dit beginsel behoort
het onverschillig te zijn, in welke Provincie de ge
kozene ingezetene zij. De .bepaling van de Grond-
wet, dat het Lid der Staren-Generaal zweren zal het
algemeene belang te beschermen, zonder daarvan zich
door eenige provinciale belangen te laten aftrekken,
en die, dat de Provinciale Staten slechts ingezetenen
der Provincie zullen mogen kiezen, rusten op tegen
strijdige beginse len.
Frankfort, den 19 December. Uit JVTunchen
schuift men. dat, ingevolge eene beschikking van den
Koning voortaan de kniebuiging voor niet-Katholijken
in Ixjr Beijersche leger geheel afgeschaft is; bij de be»
gravenisser. en bij de dienst in Katjiolijke kerken zul
len alleen de Katholijke soldaten behoeven dienst te
doen.
Coresrake den 1,8 December. In de kamer der
afgevaardigden, heeft de heer Zitteleen Protestantscii
geestelijkeeene motie gedaan rót het verkenen van
algemeene godsdienstvrijheid.
6£gt0el«tn&»
Londen, den 19 DecemberEen der Anglicaansche
leden van «ie hooge-sciiool te Cambridgeis tot de
Roomsch-Katholijke kerk overgegaan. Het aanial van
hen die van kerk veranderd zijn beloopt 7c-, waar
onder 30 geestelijken.-
Bij Bias well is een ijzeren-stoom fregat van 1500
ton, dat met 30 stukken zal gewapend worden, van
stapel geloopen.
In de London Newsleest men bijzonderheden
betn IFt'ilde het tractaar tusschen de Engeischen en den
Sultan van Borneo-Proper, over den afstand van La
baon.
- Te York is eene vrouw, die eenige uren, on
danks alle aangewende middelen, schijnbaar dood bleef,
in het leven teruggebragt door dè .aanwending van het
galvanism us.
JfVaofirs?!?.
Parijs, den 17 December. Het hoofl-nrgaan van
de staatkundige partijwelke de gevoelens van den ge
wezen minister Molé is toegedaan, heeft dezer dagen
een breedvoerig betoog medegedeeld nopens de Alge.
rijnsche aangelegenheden, waarin wordt beweerd, dat
er -tusschen den maarschalk Bugeaud en den generaal
Lamoricière een zoodanig verschil.van gevoel n bestaat,
dat men ernstig bevreesd is, dat zulks eenmaal in open
iijk-e vijandschap zal veranderen. De oorzaak daarvan
moet gezocht worden in de wijze, waarop de generaal
Lamoricière de- zaken der kolonie heeft bestuurdtij
dens de afwezigheid des maarschalks en de aanmer
kingen wejke de maarschalk zich heeft meenen te
moeten veroorloo'ven over de militaire operatien dooi
den generaal destijds ondernomen regen de in'andsche
stammen. Het schijn»dat de generaal Lamoricière
moeijelijk uit de kolonie kan wórden verwijderd en naar
elders overgeplaatst, en dar hij vele vrienden en aan
hangers in de kolonie heeft. Naar luid van een dag
blad, bestaan daar te lande thans twee partijen, welke
genaamd worden: de partij van Or anzijnde die van
de» generaal Lamoricièreen de tweededie des maat-
schalksde partij var. Algiers.
Het water van o'e Seine is den 20 dezer aanmer"
kei ijlt gerezenen pp sommige plaatsen buireu hare
oevers getreden. Eenige vaartuigen zijn tegen de brug
gen gesioorm en ie gronde gegaan waarbij menschel»
zijn verdronken. Op de rivier ziet men planken, hout,
stukken van vaartuigenenz. ronddrijven.
Den ló dezer is te Parijs een hevige brand uit
gebarsten in de woning van den passementwerker Lcgag-
ncur; het vuur verspreide zich zoosnel, dat die iu-ec
met zijn 1 cyan gen zoon. en i'jjarige dochter, die zich
allen op de derde ver-dieping bevonden, meenden, dei»
tijd niet re hebben om den trap af te klimmen men
besloot dus het venster uit te springen hetwelk de
zoon en dochter volvoerden de eerste is door zijnen
sprong zwaar gekwetst; de laatste werd aan een bijna
gewissen dood ontrukt, door dat een daar aanwezig
persoon haar in zijne armen opving. De vader vvildo
zijne kinderen volgen toen men hem in tijds te kennen
gaf, dat nog eeY) andere uitweg mogelijk was. Het
huis en de meubelen zijn een prooi der vlammen ge
worden. Men veronderstelt, dat deze brand is ont
staan door de onachtzaamheid bij het genruik van lu
cifers.
Dezer dagen is bij een geregtelijk onderzoek te
Gougas de Onis een grijsaard als getuige Opgetreden,
die, toen hen» naar zijn ouderdom .gevraagd werd,
zeide dat hij 118 jaren telde en dit door het overleggen
zijner geboorte-acte bewees. Deze man had vier mijlen
te voet afgelegd, om als getuige voor den regter re
verschijnen.
Een bijzonderen brief uit Duinkerken meldt, dat
men in den archipel van Santa-Cruz. het wrak heeft
.gevonden van de brik Ia Lilloisewelke bodem voor
12 jaren met eene wetenschappelijke bedoeling was uit
gezeild en waarvan men sedert de twee laatste jaren
niets had vernomen.
j&elgie»
Brussel, den 21 December. Te Namen hadden
den 18 dezer twee personen de onvoorzigtigheid zich
aan een der waggons van den spoortrein vast te houden.
Door de beweging van den trein storteden beide op den
grond, en werden overreden; de een werd her hoof!
van den romp genomen on den anderen werden de beide
béenen verbrijzeld.
In den avond van Zaturdag ji. hebben 7 gewa
pende roovers, die zich zwarDhadden gemaakt, den
heer Franc, bakker te West-Roosebeke, die met 3800
fr. van Diekebusch kwam, aangevallen gewond en hem
van dat geld en v3ti een goud horoiogie beroofd. De
roovers wierpen hem tegen den grond en stopten hem
den mond digr met een doek om het schreeuwen te
verhinderen. De wonden heelt hij gekregen door zich
te verdedigen. Men zegtdat twee dier roovers reeds
zijn gevat.
Men verzekert, dat de Regering er op bedacht
is, 0111 den frame lie 11 fioogleeraar Quinetden beken
den tegenstander der Jez uiten, bij de vrije universiteit
te Brussel te plaatsen.
's Gravenhage", den 21 December. Het is aan
de hoofd-dirccrie van het Instituut voor doofstommen
te Groningen gebleken dat hier en daar doofstom,
uien aanwezig zijn welke niet of niet bij tijds aan
hetzelve ter plaatsing zijn aangegeven. Daar het nu
te bejammeren is dat voor alle voor onderwijs vat
bare doofstommen peen gebruik wordt gemaakt van de
bestaande gelegenheid om hetzelve te erlangen heeft
de minister van bimnenlaridsche Zaken de medewerking
van de gouverneurs der provinciën ingeroepenomdat
gebruikmaken te bevorderen» Alle doofstommen die
den ouderdom van negen jaren bereikt hebbenkun
nen in voormeld instituut opgevoed en onderwezen
wofden. De stedelijke en plaatselijke besturen zijn
uitgehoodigd zich te verzekerenof er in hunne stad
of gemeente ook zoodanige ongelukkigen zijn, die no»
niet geplaatst of ter plaatsing zijn aangegevenen voor
N
