GOESSCHE
N'. 78.
'flJ
i
COURANT®
Geachte Stadgenooien
Cf) Wanneer ongunstig of regenachtig weder ver
hindert dezelve aan de zon of lucht bloot te stellen,
dan kan men deze ook door middel van aangebragte
warmte droogen, in en bovei? bakkers ovens, in de
steden op eesten, in brouwerijen, fabvijken, pottenbak
kerijen, steenovens, enz.maar alles hangt van goe
den wil, medewerking en vlijt af*
MlEtï W8T1JDÏNGEN.
De uitgave clezer Courant geschiedt Maandags
en Donderdags avonds. De Prijs per Kwartaal
is f .1,75; Franco per Post f d,90.
Gewone Adv&rient-iën worden a 20 et-
geplaatst, GeboorteHuwt
van d 6 regels d f d ,20, behalve het Zegel re
de reg-,
Is- en Doódberigfen
•zel\
ten I
Heden voor acht dagen gaf de Vereeniging der Al-
gemeene Armen Werk-ïnrigting alhier haar voor
nemen te kennen dat zijop nu ji. Donderdagde
i Ïnschrijvings-Biljetten zoude ophalen voor de vrijwillige
bijdragen ten behoeve dier Inrigting, en dat, van den
uitslag dier inschrijving, de ver wezenlij king van het
voorgestelde doel geheel afhankelijk bleef.
Met blijdschap kan zij bij deze te kennen geven
dat door velen aan haar verlangen is voldaanen zij
hierdoor aangemoedigd en aanvankelijk in staat gesteld
is, om nog dezen winter in de toelagen der Spaarkas
te voorzien eji eenigen arbeid aan behoefligen te kun
nen verschaffen.
Zal zij echter daarin niet te zeer beperkt blijven,
dan is het wenschelijk dat de aan haar aanvankelijk
verleende bijval, nog algemeener zij, en dat niemand
zich door veelal ongegronde bedenkingen van sommi
gen in zijne goede gezindheid late terug, houden. Dan
zal de reeds betoonde goedwillige ondersteuning nog
door hendie niet ingeschreven hebben versterkt en
daardoor het wederkeerig belang der gegoede en be
hoeftige Ingezetenen te meer en te sterker bevorderd
worden.
De gelegenheid daartoe blijft steeds voorhanden,
en meer bepaald tegen Donderdag e. k. op wei-ken
dag de Leden dezer Vereenigingtot het inzamelen
der bijdragen zich bij de respective Inschrijvers (voor
zooveel niet reeds betaald) zullende aanmelden ook
nog die inschrijvingen zullen opnemen waarvoor de
biljetten nog niet ingevuld waren.
StadgenootenDe Leden der Vereeniging gaven
hunnen tijd en moeite ten beste, met de innige over
tuiging dat hun p'an uitvoerbaar is, en bij wolhar
ding en uwen bijval de toenemende armoede kan te
keer gegaan worden. Zij blijven bereid alle die in
lichtingen te geven zoowel als te ontvangen welke
billijkerwijze kunnen verlangd worden of nuttig zijn
zij bidden Olieden daarom zijt niet hevooroordeeld
schraagt hun welmeenend pog'en doet wet en ziet
niet om.
De Vereeniging voornoemd
J. FRANSEN van de PUTTE, Foorz.
Mij Bekend
B. B. van den BOSCHSecret.
Aan de Stams-Cor/rant van 25 September jl., ont
kenen wij het volgende
Opzettelijk bewerkstelligde proeven hebben doen
zien, dat de door de heerschende ziekte aangetaste aard
appelen door zorgvuldige drooging tegen verder be
derf beveiligd en alzoo voor gebruik behouden kun
nen worden. 'Dit middel, in bet groot toegepast, be
looft eene voor het algemeen hoogst gewigtige uitkomst.
Iedere mud aardappelen, die op deze wijze behouden
blijft, behoeft niet door aanvoer van buitenslands ver
vangen te worden; aanzienlijke geldsommen blijven
dienvolgens in het land en het stijgen der prijzen van
anderen leeftogt wordt tegengegaan.
Her is uit dien hoofde belangrijk voorgekomen, de
algemeene aandacht te vestigen op de wijze, waarop
bet droogen der aardappelen behoort te geschieden, ten
einde aar. het doe? te beantwoorden, wijl men zich an
ders aan mislukking zou zien blootgesteld a
De toebereiding geschiedt als volgt
De aardappelen, geschild of ongeschild (b), moeten
aan dunne schijven gesneden worden [e), Deze schij
ven doet men in eene kuip of bak en giet op dezelve,
per mud, hoogstens zes emmers water Cd) met acht
medicinaal oneen zuiver zwavelzuur gemengd, en laat
dezelve daarin gedurende 36 uren, van tijd tot tijd om
roerende, ten minste acht malen in dien tusschentijd.
Daarna moeten de aardappelschijven uit de kuip ge
nomen worden en zoo lang gewasschen, of bij herhaling
in versch water gezet, dat er geen zwavelz.uurtleelen
meer in zijn, hetwelk men kau4 beproeven, door lak
moes-papier in her w.vcr re doopen'. zijnde. wanneer
dit papier niet rood wordt, de aardappelen genoeg ge
zuiverd, en kan meii dezelve uitpersen (e).
Nadat de aar'dappelsch'.iven zeer goed zijn uitgeperst,
moeten deze op horden, zooveel mogelijk uit elkander,
in de zon en lucht gedroogd worden (f).
Men houdt zich overtuigd, dat' aardappelen, op die
wijze behandeld, op eene droogs- -plaats bewaard kun
nen worden, en des winters niet bevriezen. Gebruik
er van willende maken, moet men ze vooraf eenige
uren in water laten wecken. Met knollen, wortelen,
kool enz., als hustpot of zoogenaamd rafatoe gekookt,
leveren zij een zeer doelmatig voedingsmiddel op.
Het wave mogelijk niet ondienstig, dat in elke
gemeente, waar men dit in werking wilde brengen,
men eerst eene kleine hoeveelheid bereidde om met de
bi handeling bekend te worden, daar alles van de goede
behandeling ai hangt,
bIn steden waarin zich gestichten bevinden, kun
nen voor een zeer geringen prijs deze aardappelen ge-
Schild worden: als in gevangenissen, enz.
Ook deze schillen kan men behouden en droogen,
tot een goed voeder voor beesten; wanneer namelijk
de aardappelen uithet met zwavelzuur vermengde wa
ter genomen zijn, werpt men de schillen daarin (als
.zijnde dit water krachtig genoeg), doet deze insgelijks
36 uren in difwater staan.en uitgeperst zijnde droogen.
Op dorpen of kleine steden waar geene gestichten
zijn, om deze aardappelen te laten schillen, zoude men
deze bewerking aan kleine kinderen kunnen opdragen,
en wel. regen uitkèering van de gedroogde schil zelve.
cHoe dunner de schijven zijn des te beter, zoo
voor het in- en uittrekkeïT van het zwavelzuur, als
naderhand vooi her droogen.
Wanneer men in grooteve hoeveelheid dit droogen
bewerkstelligt, zoude het snijden1' kunnen geschieden
door middel van een zeer eenvoudig en onkostbaar
werktuig.
Cd) De evenredigheid van i| emmer water met 2
medicinaal oneen zwavelzuur, moet altijd in acht ge
nomen worden.
Ce) Men moet de aardappelen niet te lang in de pers
laten staan, om voor te komen dat zij niet zuur of
bitter worden.
CZouden Armbesturen dezen raad niet dienen op
te volgen.)
Het volgende leest men in de Staats Coupant van 26
September
Te 's Gravenhagete Haarlem en te Delft heb
ben eenige lieden uit den laceren stand dezer dagen op
eene rustverstorende wijze hunne ontevredenheid over
de toenemende duurte der grutterswaren of van het
brood kenbaar gemaakt.
Het is ontegenzeggelijk eene groote ramp voor de
imugcgócdendat de ziekte der aardappelen zoo na-
declig op de prijzen der andere levensmiddelen terug
werkt. Het is te wensclVen dat de welgeslaagde
oogst van het koren en van de peulvruchten, gesteund
door de buiten 'slands gedane bestellingen, eerlang
lagere prijzen mogen verschaffen. Vrees voor een
duurzaam en wezentlijk gebrek is er te minder, daal
de bevigten uit onderscheiden vreemde landen, zelfs
ten opzigte van den aardappelenoogst, geenszins on
gunstig luiden. Maar die vrees bestaat niettemin, en
zij is een kwaad dat oogenblikkelijk gebrek ten gevolge
kan hebben. Die vrees toch bewerkt, dat velen,
bezorgd voor de roekomst, bij tegenstelling van gewone
tijden noodeloos of,voorbarig ruimen voorraad aanschaf
fen de navraag van oen dag wordt daardoor grooter
dan liet aan bod oi' dan de gereede voorraad, en zoo
doende wordt alles om zoo te zeggen kunstmatig op
gedreven.
Het was der Regering geen oogenbuk twijfelach
tig wat zij in de gegevene omstandigheden moest
doen. Harerzijds te trachten in de behoefde- te voor
zien, zoude de bezorgdheid vermeerderende prijzen
van het toeval der inzigten doen afhangenden Staat
schromelijke kosten en mitsdien nieuwe schulden be
rokkenen den speculatiegeest 'van de massa handel-
drtjvenden smoren. Zij moest daarentegen de poorten
openen; de lasten op .den invoer vevligten; onder be
kendmaking met den waren stand cjei' zaak de zeker
heid geven, dat zij den speculant niet in den weg zou
staan, en daafteboven aanmoedigen of helpen om door
liefdadigheid en werk tijdig voor de behoeften van den
nakenden winter te zorgen.
Wat in dien zin kan worden gedaan geschiedt.
Reeds doorploegen vele schepen de baren, om leeftogt
te halen waar die voldoende en tegen matige prijzen
te vinden is. Reeds was men met vrucht op midde
len bedacht, om het verder bederf der aardappelen te
gen re gaan. Reeds kan men de hoop voeden, dat,,
bij een rustig, verbeiden, de winter wel meer dan ge
wone duurte, maar geensziné de gevreesde schaarschte
zal opleveren.
Maar de hoogte der prijzen van den dag drukt
niettemin. Dc behoefte van het oogenbük maakt wre
velig, ontevreden. Men zou zich willen wreken. Op
wien? Tegen God die de beproeving zond, valt niet
te kampen. Aan de Regering kunnen zelfs kwalijk-
gezinden het misgewas eener vrucht niet wijten. De
groote kooplieden weiken meer in de verte. Maai
de grutters en bakkers ''Dezen heeff men onder z'iin
bereik die moeten het ontgelden, want die hadden
het in de magr om zonder opslag te verkoopen al
verloren zij er bij. Redelooze, en wat erger is, r.ood-
lottige dwaling, welke op het hoofd van hen zou kun
nen neder komen, die er zich aan overgeven
Wat toch is het belang der menigte? Immers
lage prijzen van den leeftogt. Hoe verkrijgt men die
„bij schaarschte van eigen productie? Immers door in
voer. Wat kan tot invoer uitlokken? Immers bij
den koopman niets dan het uitzigtop winst.* En wat
belooft winst? Immers het verschil der prijzen tus-
schen het elders en liet hier te verkrijgen e. Bij vrijen
handel en voldoende concurrentie zal de bestaande voor
raad meer dan genoegzaam zijn om.dèn koopman, die
door uitzigt op winst geprikkeld wordt, den noodigeri
tijd tot invoeren te gunnen. Hooge prijzen, bij het
elders verkrijgbaar blijven van het product, leveren den
besten waarborg dat het gebrek, indien het besraar,
niet lang zal aanhouden. Kooplieden of grutters, die
meer dan de gewone winsten bejagen, die met woeker
winst verkoopen, handelen gewetenloos, maar niette
min bewijzen zij in de gevolgen eene weldaad, door
het uitlokken eener meerdere concurrentie tot aanvoer.
Onze verschillende binnenlandsche markten leverden er
in de laatste dagen de sprekendste bewijzen van, dooi
de groote afwisseling der prijzen, naar mate de aanvoer
van het oogenbük al dan niet aan de loopende behoefte
voldeed.
Het is te hopen, dat een ieder moge bijdragen
om de menjgte haar waar belang-ónder het oog te bren
gen,, om den koopman niet door bedreigingen af te
schrikken, om, niet meer dan het benoodigde aankoo-
pende, tijd te winnen, ten einde door aanvoer in de
wezentlijke behoeften te voorzien."
SDmtecftlftttfe.
Berlijn, den 23 September. Te Pilau (in Prttissen)
woont eene vrouwdie reeds sedert eene reeks van
jaren haar leven wijdt aan het redden van menschen
die in gevaar verkeeren van te verdrinken.
Zoodra er zich, het zij bij dag, het zij bij nacht,
eenige storm onerl-nn-r <*r*r A^7e. vrouw, genaamd
