K'. «6.
plf ..Af
Maandag 18 Augustus.
1845.
G O E S S H E
EOlJïlAMTo
ÏW "**-
Aan de Redactie der Goessche
Courant. 1
NIE V WSTl J !>S W G EN*
Amsterdam-, den 15 Augustus. De Staats Cou*
rant bevat de volgende Javasè'be berigten
f-i ÏS
i W(;K!.r.x,v
7?e uitgave dezer Courant, 'geschiedt Maandags
en Donderdags avonds. De Prijs per Kwartaal
is f ./,75; Franco per Post f J,90.
Gewone Advertenti'èn worden a 20 ets. de régef
geplaatst. Geb'porte-, Huwelijks- en Doodbèrigten
wan J -r-6 regels a f J>20, behalve het Zegelregt
De zoo zeef uitcenloopende denkbeeldenten aan
zien der treurige bevisten wegens bet bederf der te
Vélde staande aardappelenen welke tot heden zoo
veel ■mij bekend is tot niets hebben geleid, hebben
mij opgewekt, in het algemeen belang, ook mijne'gè-
dachten en ervaringen dien betrekkelijk mede te deèleh.
Onder de menigvuldige bedenkingen, welke door mid
del der dagbladen worden aangegeven, heeft eene mijne
bijzondere aandacht tot zich getrokken en wel dié
•voorkomende in No. 63 der Goessche Courantwaarin
opgemerkt werd, dat het bederf welligt zou toe te schrij
ven zijn „aan de poot-aardappelen in 'c algemeenals
„zouden die geheel verbasterd -zijn, zoodat men uit
Amerika nieuw zaad of gewas zou dienen te halen."
Indien genoegzaam bewezen werddat de kwaal uit
de vrucht voortkwamdat enkele soorten en gronden
daarvan vrij bleven, dan zoude dir laatste denkbeeld
ook her mijne zijn. Zonder echter eene vernieuwing
van'zaad of plant, hetwelk in den landbouw altijd goed
isaf te raden wil ik hier slechts te kennen geven
dat men naar mijn gevoelen niep aan de poters het
bederf geheel moet toeschrijven 'aan de goede hoeda
nigheid en verzorging der mijne heb ik geènains ge
twijfeld ,-erv ten meerdere bewijze daarvan wilde ik hier
bijbrengen dat door mij juist dit jaar nieuwe Noord*
Amenkaanscbe aardappelen gezet zijn, dewelke even
tual van dit bederf zijn vrij gebleven; Ook de zwarte
aardappel is min of meer daarmede besmet, hetgeen
o 'k het geval is me' al de overige soorten, welke door
ïu'j dit jaar gepoot zijnook in die op gronden, welke
in 'tvoorjaar niet geploegd, en dus. in de winterm ui
geplant zijn, is geen verschil op te merken; mij is
ook voorgekomen dat het kwaad niet uit de vrucht
maar uit den top der plant voortkomt, die vervolgens
doet wegkwijnen, en dan eerst de vrucht aandoetals
zoodanig kan ik ook niet aannemen, hetgeen in geméld
nummer van uw blad voorkomtdat deze-ziekte der
aardappelen dezelfde zoude kunnen zijn welke ïn Duitsch-
land en vooral in de Paltz jaarlijks zich vertoont,
en waarvan de afbeelding en beschrijving voorkomt in
een door bestuurders van lier aenootschap voor land*
bouw en kruidkunde te Utrecht vertaalden uitgegeven,
werkje vail Dr. von Martius, cm hetgeen voorzeker,
om liesz lfs belangrijken inhoud betrekkelijk de Aardap
pel-Epidemie, in handen van iederen landbouwer zijn
moest. Wel is waar, dat enkele daarbij omscijre-
vene ziekten, ook in Nederland zijn voorgekomenzoo
kan men toch deze niet als de heefschende kwaal be
schouwen; als eene zaak van het hoogste gewigt voor
her algemeenmoet het beschouwd worden, dat de oor
zaak der ziekte worde opgespoord, en ik ben het daarom
niet eens met een ander dagblad, 't welk aanraadt „niet
langer in bespiegelingen te treden over de oorzaak
vjm de kwijning van den aardappel te velde, maar
„It- vcv over te ga'an tot h"t doen komen van gezonde
vrucht voor zaad nir Amerika." De uitkomst hij mij
en hiei voren medegedeeld, strakke daarvan ten bewijze;
wel degelijk moet dus de oorzaak van de kwijning van
het gewas opgespoord w01 den waartoe een ieder en
vooral de landbouwer, in algemeen belang verplïgt
is en die ik voor zoo veel de ondervinding bij naaitw-
keurig onderzoek mij geleerd heeftvermeen te hebben
bevonden in eene soort van roest, veroorzaakt door
koude vcgenbuijen onmickielhk na eene felle hitte.
Wat voorts betreft het nadeel 't welk het gebruik
d r besmette aardappelen zoude kunnen na zich slepen,
zal dus even onbevooroordeeld door deskundigen dienen
0 'derzocht te worden, opdat de ramp niet grooter worde,
en bij het vooruitzigt van eene meer dan gewone duurte,
door de plaatselijke besturen spoedig middelen en voor
zorgen behooren te worden beraamdopdat niet alleen
de aardappelen, maar alle voor den minderen stand nood
zakelijke levensmiddelen s, tor eene ongewone aar» woe
kerwinst grenzende duurte verkocht worden.
Aiogtcn dez-e wenken van genoegzaam gewigt geacht
.worden, om in UEd. blad opgcn men te worden
zoo zal mij zulks aangenaam zijdvooraldewijl ik tfiij
Jaardoor voorstel een weef ontwikkeld denkbeeld be
trekkelijk de ware oor/aak der Ziekte, 'van de aardappel
plant. en zooveel mogelijk een af ioend middel ter voor
koming van gioote Ö'uiii'rè der levensmiddelen voor den
ophanden zijnde'n winter te hebben uitgelokt.
PrA. k.
«v?.ïjes:i»jriw
Batavia, 'den 16 Maart. Bij voortduring worden
berigten ontvangen, welke van bet aanwezen van een
groot aantal zeeruovers en van hunne toenemende* stout»
beid getuigen. Oen ió Maart is een handelsvaartuig,
te h uis behooren ie te Pckalougan, nabij Oedjoeng-
Goenocng, door een zaerooversvaart-uig, bemand met
12 koppen, aangevallenen uitgeplunderd; later hebben
nog een klein- handelsvaartuig en twéé visschers-praau-
wen, mede in dezelfde residentie te huis behoorende,
een gelijk lot ondergaan.
Behalve de twee voor de residentie^Pekaiongatl be*
stemde kruishouten, welke thans de kust dier residen
tie onophoudelijk helmussen, ziimtot -datzelfde einde
twee iula-ndsche vaartuigen in dienst gesteld.
Jfranfersj-fc*.
Parijs, den 12. Augustus. Een kleine diefstal heeft
dezer dagen alhier eene vreesebjke straf gevonden.
Een knaapje had eenige brokken levende kalk ontvreemd
en op zijn borst onder zijn kiel verborgen. Met dien
buit bij zich ontmoet hij eenen makker, die paarden
naar het wed bragt; hij verzoekt een derzelveh te mo
gen berijden, in het, wafer valt het paard of gaat lig.
gen, en wat nu volgt begrijpt' men. De arme jongen
riep al zwemmende: ik brand! ik brand! maar de
toeschouwers Jachtten én hielpen hem 'niet, tor dat
men, uit den opengcschroeidvn buik van den ongeluk*
fcfjze» de ingewanden op het water zag komen en hij
onder de ijssejijkste pijnen den geest gaf.
Niet zonder verwondering hoorde men dezer
dagen verzekeren, dar er door een' sp culant over*
groore Wh-scen in den, Thicrs-consolidi waren gedaan;
111 en dacht toen, dat dit fonds reeds lang met de as
signaten vergeten en begraven was; maar de zaak werd
duidelijker toen er tor opheldering werd bijgevoegd,
dat de bedoelde Thicrs-consolidó was, hef thans zoo
veel geruchtmakend werk van den Heer Thiers: His tót re
du Gonsulat de Empire, waarvan reeds over de
70.000 exemplaren verkocht zijn, en uat de gelukkige
speculant is de uitgever, die door aankoop eigenaar
van dit werk geworden is.
De consuuitie van steenkolen in Frankrijk is
jaarlijks 53 millioen quinfalen. Daar Frankrijk slechts
37 millioen levert, zoo moét het 16 mill, quintalen
in Belgie. Engeland of Pruissen koopen, waardoor 15
millioen frs. het land uitgaan.
Brussel, den 15 Augustus. De nieuwe zarr.en*
stelling' van het ministerie vindt a! meer en meer ver*
dedigers, zoo als te denken was, aan de zijde der
kerkelijkgt-ziiiden; niet, dat dezen er uitermate mede
gesticht zijn, maar omdat zij wijssehjk, zoo als de
aartsbisschop reeds voor de verkiezingen daartoe den
wenk had gegeven, zich vergenoegen, met behouden
te lubben, zoo veei de omstandigheden voor liet
©ogenblik toelieten. Van, daar, dat niemand hunner
ér zien over verontrustte, toen een liberaal dagblad
den heer van de iVeijer zelfs, „den van Londen
oyergeschtepten lit/genootschcn Vlaming" noemde.
liet is onderttisscnen zeer mogelijk, dat die
ministers die voorheen tor de gematigde katholijken
behoorde en in den revolutie-tijd de Koer at cs en raads
man der katholijk-libernle unie was, te Londen, met
eene prorestamsche gehuwd, in het geheim ook de
piotestantsche belijdenis aldaar aangenomen hebbe.
Men weer, dar hij zijne kincjeren in die leer laat op-
voeden, en 'dat her jor.g'srgebofene den gemaal der ko
ningin Victoria tot doopheffer had.
-7- Niettegenstaande er rijzing 'was in de granen
op de markt van Woensdag, is de zak aardappelen
van ft'oo kilogrammen, die in «je vorige week tien fran
ken gold, voor vief en een lub', 'én zelfs voor vier
franken verkocht.
Een Belgisch koopman vond onlangs gelegenheid,
doode duiven als smokkelaars te -dóen dienen, en door
dit middel bragt hij versdieMen duizende ellen Brus-
selsche kant over de F ra 11 scire grenzen. Hij maakte
daartoe van de volgende kunstgreep gebruik. Onder
het 30 a 40?al duiven, die gemeenlijk in iedere mand
verzonden worden, cn daarom zoo digt tegen elkander
gedrongen zijn, dat het niet mogelijk is eene derzei vet
afzonderlijk te bczigtigen, had de sluiker de helft doode
verdeeld en dezelve met kostbare Brusselsche kanten
opgevuld; met een veerkrachtig schroefsgewijze ijzer-
draad, aan welke hij de doode duivèn had vast gehechr,
had hij dezelve derwijze begoochelend aan de Wenden
gelijk gemaakr, dat de tolbedienden het bedrog niet
gewaar werden. De manden werden verzegeld, ge
nummerd en met een lood en merk voorzien, en nut
stond niets meer het vervoer der gesmokkelde kanten
naar Parijs in den weg.
De heden bij ons ontvangen Javasche Couranten tot
den ióden April jl. behelzen het volgende berigt:
Buitenzorg14 April.
De inwijding van het onlangs al lier Voltooid niéuw
kerkgebouwbestemd tot een gemeenschappelijk ge
bruik voor de Frorestantschen en Roomschen te Bui
tenzorg, heeft gisteren in den voormiddag met de
meeste plegtigheid plaats gehad. Dezelve Werd bijge
woond door den Heer Vice President van den raad
waarnemenden Gouverneur-Generaal Jhr. CReijnsty
de Heeren raden van Indie, den Heer adsisrent-resi-
dent van Buitenzorg, naast wien de Rad in Adipattia
Wiera Nattaregent van die afdeelmg plaats had
genomen, een der ouderlingen Van Batavia, en voons
doof de meeste Europesche ingezetenenleden der
beide gemeenten van Buitenzorg. De inwijding der
kerk voor de Protesrantsche gemeente geschiedde door
den Wei-Eerwaarden Heer Dr, S. A. Buddingh
predikant te Bataviadie met verpligtende bereidwil
ligheid de daartoe aan hem gedane üirnoodiging had
gelieven aan re nértreh. Zijn Wei-Eerwaarde hield
eene leerrede naar aanleiding van Matth. XXI: 13a,
luidende En Hij zeide tot hener is geschreven
mijn huis zal een huis des 'gebeds genaamd worden.
In de inleiding dezer rede werd door den .geachten
leeraar de godsdienstige bewindhebber dezer landen
gadankt. onder wiens bestuur shet kerkgebouw is
voltooiden welverdiende hulde gedaan aan de nage
dachtenis van den ontslapen Gouverneur Generaal mr.
P. Mcrkusdie het vroeger wel eens voorgenomen^
dóch niet ondernomen werk van den tempelbouw heeft
doen beginnenzijnde daarbij almede erkentelijk ver
meld de goede en lofwaardige zorgen, door het tegen
woordig plaatselijk, bestuur vah Buitenzorg aan dat
nuttige werk gewijd, én de geldelijke offers door velen
daartoe bijgedragen. Maar vooral werd het Opperwezen
gedankt voor de gunst en genade aan de gemeente te
Buitenzorg bewezendat thans ook onder haaf een
bedehuis gesticht is. In liet overig gedeelte zijnet
rede, schetste de redenaar de hooge bestemming van
het Godsgebouw, welke de gemeente tot getrouwe
bijwoning der openbare godsdienstige bijeenkomsten in
het huis des gebeds opriepen spoorde dezelve ein
delijk aan tot een' heiligen, Gode welgevalligen levens
wandel. Deze rede, met gevoel, waardigheid en
ernst voorgedragen, maakte zigtbaar een diepen indruk
op de gemeenteen stemde haar tot édele gezindhe
den en verheven gewaarwordingen, De kerkliederen
zijn gezongen met-begeleiding van het a'chordion van
