JX\ 100.
Donderdag den "13 December.
18J4.
GOESSCHE
O O V n A i\ T.
waièmémimt
Eenjwoord van Ernst en Liefdé aan mijne
Landgenooten bij de oprigting eerter ver-
eeniging tot afschaffing van sterken drank
door T. C. R. Huydecoper Th. Dr.
en Pred. ie 's Gravenhage. Amster'
dam, bij S. J, Prins
mmrnrn
De uitgave dezer Courant geschiedt- Maandags namiddags en Don
derdags avonds. D'&'Prijs'per Kwartaal i s 7 franco per Post Jypo.
MMÏw
Gewone Adveiteinien uorden a 20 cis. de regel geplaatst 'Geboor
te-, Huwelijks- en rvn*idbnrigten van I 6 regels a I,-20.
De Schrijver dezes zegt in zijne Voorrededat
dit Werkje aan de gelegenheid des tijds en aan zijne,
betrekking tot de onlangs bij Koninklijk Besluit er
kende Vereeniging tot afschaffing van sterken drank
in Nederland deszelfs ontstaan verschuldigd is. IJij
heeft deze toespraak een woord van ernst genoemd
omdat hij alles, wat tot deze zaak betrekking heeft,
van cene hoogst-emstige zijde beschouwt, cn voor
de Maatschappijen het Vaderland voor de mensphen-
wereld en het Christendom van haar welgeltikken
de schoonste vruchten verwachtdaar de sterke drank
zoo veel welvaart verwoest en tot allerlei zedeloos
heid en goddeloosheid voert. Hij noemde haar ook
een woord van liefde, omdat liefde tor. cn medelij
den met zoo vele duizenden, die door den drank on
gelukkig worden voor tijd en eeuwigheid hem drong,
en omdat hij, bij de vrijmoedige aanwijzing van het
bestaande kwaad, zich zorgvuldig gewacht heeft dwa
lenden hard te vallen of ook hen die van het be
reiden en verkoopen van sterken drank leven, uit de
hoogte te veroordelen en zich zorgvuldig gewacht
heeftom diegenenwelke door deze verpestende
kwaal zijn aangetast met harde middelen te willen
genezen, of wel met trotschheid op die allezins 011-
gelukkigen neder te zien. Ten laatste wenscht hij,'
dat zijn Werkje belangstelling moge erlangen, en tor
overtuiging van het hoogstschadelijkedat er in dit
heillooze kwaad gelegen is moge dienen.
In de eerste plaats begint de Schrijver met het na-
deelige van het gebruik des sterken dranks aan te too-
nen alsmede hoe dit sin is eenige iaren meer wortel
heeft geschotenen een overzigt te geven var. het-
geen men gedaan heeft-, om deze maatschappelijke
kwaal re doen ophouden. f
In Noord-Amerika begon men het eerst tegen den
sterken drank te schrijven-, tot zoo veel mogelijke*
uitroeijfng van dit kwaadhetwelkna eenige vruch
-telooze pogingen, ten deele met een goed gevolg be.
Uroond werd. Dit gaf aanleiding tot liet ontstaan
van het Genootschap op 13 Februarij, 1826. Van
Noord-Amerika breidde bet zich over geheel Europa
uithoewel het in ons Vaderland tot nog toe weinige
vorderingen gemaakt heefr. Wel is waar er zijn reeds
zeer vele jeneverstokerijen opgeschort. Dit is dus
als ware het, eene voorbereiding tot het groote werk,
waartoe zich reeds verscheidene achtingswaardige in
gezetenen des Lands vereenigd hebben. In sommige,
plaatsen worden de onderlinge bijeenkomsten dezer
vereeniging zelfs met liet gebed begonnen en klimt,
het tot Hem op, wiens ?egen op dit nuttige voor
nemen deszelfs kracht zal uitoefenen.
De alschcffing van sterken drank is in ons Vader-,
land eene veelomvattende cn niet gemakkelijke zaak.
Zij is daarom*: te meer wenschelijk én belooft ook
ouder ons schoone vruchten. Zij, is ook' in ons mid
den onder den gWdlfclïjken zegen alleen door ver
eeniging en niedeweiking'vamallv welgezinden mogelijk,
De. Schrijver hoopt xlooiud» Vereeniging de bezwa
ren die er tegen xle, afschaffing bestaan te overwin
nen. Van de, Regering, zal men geenen tegenstand
te verwachten rh eb ben, al. moest de Schatkist daarbij
lijden, want daar de Koning en zijne. Raadslieden het
wezenlijk .welzijn der ingezetenen trachten te bevor
deren zal. .de .eerstel deze goede bedoelingen niet in
den weg staan, alsmede door dê laatsten geen nadeel
daaraan roegebragt. wouden.
Matigheid is niet voldoend^ de. Schrijver wenscht
afschaffing, totale afschaffing. Treffend en waar is,
brtgeeh hij up bi." 72 zegt
,riederesdrcts-ramde ellende -die ide sterke drank
„aanrigt, 'zou verre beneden de wezenlijkheid blij
den, en toch overdreven schijnen. Men moet eeni-
gen tijd daarnaar zelf opzettelijk onderzoek gedaan
„hébben; om die vegt te kunnen bevorderen, dan
dóet men telkens treuriger ervaring op. Jaren lang
„heeft men deze ellende geduldig aangezien, en is
men eenigzins rnet dezelve gemeenzaam geworden
doch hare ware en voorname oorzaak heeft men te
„lang met verschooning bejegend. Toenemende ar-:
„moede moet wel in dén burgerstand en onder de
arbeidende klassemet het toenemend gebruik van
sterken drank gelijken tred houdenwant in eenen
tijd van mindere welvaart is zulk eene dage'ijksche
wederkeerige uitgave, die zelfs bij her zoogenoemd
„matig gebr.uik over een geheel jaar toch zoo hoog
oplooptonmogelijk zonder teruggang vol te hou-
denen waar deze eens begintgaat hij eerst
i langzaam maar ras sneller. In dubbele mate toch
benadeelt drank het gezin. Den eenen dag door
het verteren der verdiensten en volstrekt noodelooze
„uitgaven, den anderen door loomheid en lusre-
loosheiddie ongeschikt tot werk maken; totdat
men welhaast den te vroeg verzwakten den door-
„gaans tragen ambachtsman, die zijne achting in de
maatschappij verloren heeft en naauwelijks op het
medelijden zijner medemenschen aanspraak durft
maken, niet meer in zijne dienst gebruiken kan.
De Staatwiens kracht in het welzijn zijner on
derdanen gelegen is, verliest hierbij mede in meer
dan één- opzigtomdat die dronkaardsballasten der
maatschappijzonder zelve te werken op kosten
van anderen leven, en de opbrengst van het werken
van deze verterenomdat zij allerlei kostbare inrig-
tingen noodzakelijk maken, waarin zulken, die on-'
„geschikt voor hun brood zijn, opgenomen moeten
„worden, of de uitgaven verhoogendie bij de ver-
menigvuldiging der misdrijven voor geregtshoven
„gevangenissen en wat dies meer zij, worden ver-
„eischt; omdat zij onnoemelijke sommen vorderen,
tot genezing en bewaring der door sterken drank
„ontstane ziekten en krankzinnigen, ter ondersteuning
van door den drank verarmde gezinnen, van wedu-
„wen en weezen zoo veler vroegtijdig gestorven echt-
genoóten en vaders- om niet eens te spreken van
„hetgeen de Staat door de dronkenschap en de daaruit
voortvloeiende onachtzaamheid van zijne mindere be-
ambten verliest."
Dé drank is de oorzaak van de meeste ongelukken,
als twisten vechtpartijen ja zelfs moorden. Wanneer
men de gevangenissen intreedten tot de oorzaak van
der gevangenen misdrijven opklimt; zal men dan niet
ontwaren dat de drank voor hit grootste gedeelte er
de oorzaak van is? Ziet men niet met medelijden op
deze ongelukkigen neder, en wordt men dan niet. met
afgrijzen voor dit kwaad vervuld? Zou men dan niet
alles in het weifc stellen, om deze heillooze gewoonte1
af te leggen? Ja, gewis, en geschiedt het, dan zul-;
len er vele zielen aan een, gewis verderf ontrukt wor
den.
De schrijver eindigt zijn betoog met eene treffende
rede tot opwekking en tot deelneming in de opgerigte!
vereeniging.
Wij prijzen de lezingvandit voortreffelijke geschrift,
schrijft de Tijdgenoot, ten sterkste aan. Er bestaan, de
schrijver heeft het te regt opgemerktvele veroorJeelen
tegen de opgerigte vereeniging. Men beslist a priori,
zonder ietsje beproeven, ja zelfs zender hetgeen tor aan
beveling geschreven wordt te lezen, dar alle pogingen
van de afschaffingsvereeniging vruchteloos zijn, deze,
omdat hij van eene schijnbaar onschuldige gewoonte
I geen' afstand wil doen, deze weder, otndat hij den
spotlust van anderen vreest, en geen' moed noch kracht
bezit om vooroordeelen te bekampen.
s Intusschen zijn de voorbeelden van andefe landen
daarom te bewijzendat het geene ijdele verwach
tingen zijnwaarmede de menschenvrienden zich be
goochelen wanneer zij hunne krachten inspannen
,oa» zich t« ver «enigen tgufsciiaffing van cene gewoon-
1 te die stellig onder de ergste maatschappelijke kwalen
gerangschikt kan worden.
Mogtmen dit geschrift niet ongelezen latenen
wanneer men het gelezen béefr, dat men niet nalare
op te volgen den Indruk, cïïen het gèeft. Het is
van het hoogste belangdat er palen worden gesteld
aan eene kwaaldie jaarlijks duizenden ongelukkig
maakt. Het geldt hier zoowel het tijdelijke als hec
eeuwig heil van onze medemenschen. Er is eene
onwederstaanbare kracht in de geestdrift, om het goede
tot stand te brengenzij gaat van den eenen op den
anderen ov< ren sleept de wankelenden in den alge-
meenen stroom mede; en waarom zouden dan de Ne
derlanders in Jitm land niet die geestdrift kunnen op
wekken die in Noord-Amerika en Ierland heeft be
staan Wij behooren niet onder diegenen die een
matig gebruik van sterken drank op zich zelf na deel ig
of ongeoorloofd oordeelen maar wij moeten erkennen,
dat wij het met den Heer Huydecoper volkomen
eens zijndat de verschrikkelijke gevolgen vati liet
onmatig gebruik niet te keeren zijn, dan door volko-
mene afschaffing cn z«oo dit waar moge zijn, wie zal
dan niet ter liefde zijner nledemenschen>, voor zooveel
hem betreft, daartoe willen medewerken? Voor een
zoo groot nut mag men zich wel eene kleine opoffe
ring getrpQSten. (Wij stemmen hiermede volkomen in.3
NIËU WSTIJDINGEN.
DuifocftLinb.
Berlijn, den a December. Volgens eene van re
geringswege openlijk bekend gemaakten staat der ont
vangsten en uitgaven van deze residentie, hebben de
gewone ontvangsten in 1843 bedragen 1,337.649 dia
lers, de buitengewone 25,933, en was het batig sloc
der rekening van liet vorige jaar 105,026 thalers; welk
een en ander te zaaien uitmaakt, 1,468,609 thalers.
De gewone uitgaven over 1843 hebben bedragen
1,276,010, en de buitengewone 99.617; te zamen
1,375,628. -De dienst over dat jaar heeft alzoo een
batig slot van 92,980 thalers opgeleverd,
Frankfort den 7 December. Den 2 werd al-
bier, even als in alle andere Duitsclie Staténalwgac
het Evangelisch Gintaaf- rfdolf-gcnootschap bloeitin
alle Luthersché en Gereformeerde kerken eene alge»
meene collectetot vermeerdering der geldmiddelen
dezer stichting gehoudenhetwelk zich den meest
mogelijk krachtdadigen onderstand van hulpbehoevende
Protestantsche gemeenten tor doel stelt. De Vorst
van Schbnburg Woldenburg heeft eene som van
60,000 tlilrs, tot ondersteuning van nnnbeniiddelde
.Evangelische schoolonderwijzers in Oostenrijk be
schikbaar gesteld. Het comité-generaal van het Gw*
taaf Adolf-genootichap heeft den grootmoedigen ge
ver in een bijzonder adres de grootste erkentelijkheid
betuigd,
- Dezer dagen zijn tè Keulen 400 landverhuizers
uit Wurtemherg aangekomen, welke zich, over Ant
werpen naar Texas begeven, om zich (Jaar te ves
tigen.
1 Cjttgclanb.
Londen den 4 December. In Ierland is den laats
ten November, weder een. dier gruwelen gepleegd»
waarvoor de ruwe' landbevolking aldaar berucht is.
Drie gebroeders Sheppard, geheeten te Coolfin in
he; graafschap Tiillamore, eene hoêve hebben durven
huren, van welke een a'nder pachter wegens wanbe
taling verdreven was vond een der broeders die van
huis geweest was, terugkomende, zijné beide broe
ders op de .Heerlijkste wijze vermoörd. Deddadmoft
vo'.bragt geworden zijntoen deze de'deur opénden
om naar hun werk te gaanwant des nachts was het
huis, dat men bijna itueene vesting verkeerd had,
bezwaarlijk te overweldigen.