N°. 34.
Donderdag den Só April.
GOE8SCHE
COURAN t.
fl
AC?
mii.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandags namiddags en Don
derdags avwuis De Prijs per Kwartaal is1,75 franco per Post/h^o.
Gewone Advertetiiien worden a 20 etsde regel geplaatstGehoor-
te"' Hu wel ijle 5 en Doodberigten van 1 drevels a /"i,2o.
1 1
N1E U WSTIJDING EN.
itin-fine.
Konstantinopel den 27 Maart. Z?e£/V-pacha
is het eerst op de Albanezenin de nabijheid van
Phihppopelgestooten en door dezelve geslagen ge
worden. Hij meldtdat de insurgentenin benden
van 3000 man, overal her land op brandschatting stel
len, en dat de Turken, tot dusverre, nier bij magte
zijnhen te vernietigen. Doch de waarheid isdat
de Turken meestal gemeene zaak met de Albanezen
makenen de ongelukkige raja's uitplunderen.
De toestand in Rumelië is verschrikkelijk. De ar-
cliidiaken van Adrianopel is met vier geestelijken, op
eene gruwzame wijze, bij Ra rade re vermoord gewor
den. Het Porte-ministerie heeft zich deze treurige
zaak bij gelegenheid der renegaten-vraag ten nutte we
ten te makenen bij de minister van Engeland en
Frankrijk op de gevaren gewezen, waaraan a'.le chris
tenen in de provinciën bloot staan, wanneer de Is
lamitische wetten ten vooriiceleder christenen geschon
den worden.
fPuitecftbmd.
Frankfort tien 19 April. Uit Napels meldt de
Ztiiung van 'den óden dat er te Messina op Sicilië
wederom aardschtiddingen gevoeld zijn, In het tegen
overliggend Regghr heeft men even gelijk elders in
Italië, onlusten gehaddoch zij waren van geen' staat
kundigen aard. De Syndicus der stad had in granen
gespeculeerd, en eenige hongerlijdende Ka'abrezen
dwongen hem zijne pakhuizen te openen en den voor
raad tegen inkoopsprijs te verkoopen. Niettemin heb
ben er ook te Reggio arrestatien van aanzienlijke per
sonen plaats gehad.
Uit Rome heeft men tijding tot den 9 dezer.
He t vonnis van een veertigtal opstandelingen in Bologna
was bekend gemaakten bepaalde zich van 5 tot 25 jaren
galeistraf; van eenigen tot levenslange gevangenis. Over
de 3de klasse der gevangenen waarbij de meeste ge
compromitteerden, zal wel spoedig het doodvonnis
vallenen tevens confiscatie der goederen.
Men schrijft uit Berlijn: Hoe diep de mensch
zh ken en de industrie der dieven gaan kanbewijst
liet volgend voorval. Laatstleden Goeden Vrijdag werd
aan iemand, terwijl li ij in de Domkerk voor het altaar
knielde, om het H. Avondmaal te omvangen, zijne
geldbeurs met 11 thaler, welke hij nog eenige opgen
blikken te voren in zijn zak vö Ueongemerkt afge
nomen.
Volgens berigten uit Alexandre, van den 23
Maart, had het overlijden der dochter van een'.rijken
joodschen bankier aan de pest, aldaar een' diepen in
druk onder de Europeschc bevolking gemaakttemeer
om dat dit pestgeval heeft plaats gehad in de Franken-
straat, waar de aanzienlijkste Europeërs wonen, en
welke hunne voornaamste wandelplaats uitmaakt. De
vader cn broeders der gestorvene waren onder quaran
taine gestelddoch de geassocieerde en bedienden van
bet handelhuis op vrije voeten gelaten; een nieuw be
wijs van de zorgeloosheid waarmede dergelijke zaken
behandeld worden. Er hadden zich tot dus ver geene
meerdere ziektegevallen opgedaan. Men sprak te
Akxandrie veel van een' diefstalbestaande uit de
diamanten van den Onderkoning, waarmede de huis-
nar van dien Vorst zich uit de voeten zou gemaakt
hebben.
Qihitjclftub.
Londen, den 17 April. De oude"James Stuart
bijgenaamd Jemmy Strengh (Jacoous.de sterke), is
dezer dagen aan de gevolgen vati eenen' valin den
ouderdom van 116 jaren overleden. Dit was, zoo
als wij vrorger gezegd hebben de laatste afstamme
ling van het geslacht «.Ier Stuarts.
Naar luid van berigten uit Cuba is aldaar in het
begin van maart eene zamenzwering onder de slaven
ontdekt, die ten doel had om al de blanken op dal
eiland te vermoorden. Een der zaamgezworeneD had
den aanslag verraden.
JfVattfcvwk*
Parijs, den 22 April. De)grijste höogleeraar Lit-
cretcllc heeft den i7den April zijnen letterkundigen
cursus in de Sorbonne geopend met eene redevoering
tegen de Ultramontaansche beginselen en den toene-
menden invloed der Jezuïten. Hij beweerde daarin,
dat de geestelijkheid de zaak der godsdienst benadeel
de door hei ondersteunen der aanmatigingen van een
genootschap, hetwelk zich het overheerschen der we
reldlijke magt ten doel gesteld en Karei X ten val
gebragt had. Plet vraagstuk, hetwelk men bij ons
op nieuw op het tapijt brengt," zeide hij, „komt
eigenlijk daarop neder, of wij aan twee Koningen zul
len gehoorzamen of liever aan eer. vreemd monarch
vati wien de onze slechrs de afzetbare stedehouder
zou zijn." Ten bewijze van de zuiverheid zijner
bedoelingen beriep hij zich op hetgeen hij persoon
lijk tijdens de eerste Fransche omwenteling voor de
toen vervolgde godsdienst gedaan en geleden had. De
talrijke jongelingschap die deze openings-les bijwoon
deheeft den hoogleeraar Lacfctellc zeer levendig
toegejuicht.
Parijs, den 23 April. De benadslaging in de
zitting van de kamer der afgevaardigden van den 20
April over de verzoekschriften van prorestantsche con
sistoriënleeraren en leeken die op eene ruimere toe
passing van het beginsel van vrijheid van eeredienst
aandrongen, is niet -onbelangrijk geweest. Die Ver
zoekschriften waren negentig in getal. Er bevonden
zich daaronder zoowel van gereformeerde als van Lu-
thersche consistoriën. Een was vam het protestantsche
consistorie te Oranin'Algeria, afkomstig. De ver
zoekers roemdèn over 't algemeen de welwillendheid
en onpartijdigheiddie de regering ten aanzien van de
uitoefening der protestantsche eerediensten aan den dag
legde; maar beweerden intusschendar de geheele
godsdienstvrijheid, die bij het charter van 1830 is
toegezegd, niet kon geacht worden in Frankrijk te
bestaan, zoolang de tegenwoordige wetgeving in we
zen bleef, of ten minste op de tot nn toe gevolgde
wijze werd toegepast. Zij wezen vooral- op art. 291
van het strafwetboekvolgens hetwelk gecne verepni
gingen van meer dan twintig personen mogen plaats
hebbenzonder voorafgaande magtiging van het plaat
selijk bestuur, hetwelk dus het regt beeft die magti
ging toe te staan of te weigeren. De regterbjke magf7
had tot nu toe dit artikel ook op bijeenkomsten tot
het houden van godsdienstoefening toegepasten hitre
uitspraken daaromtrent waren door her hof van caisa -
tie bevestigd. De lieer VHaussonvilledie namens
de commissie voorde verzoekschriften omtrent de ge
noemde stukken verslag deedbetoogde de gegrond
heid der gedane klagte. Hij beweerde dat het arti
kel 291 niet op vereenigingeu of bijeenkomsten tot
uitoefening eener eeredienst toepasselijk was; dat alle
preventive maatregelen daaromtrent strijdig waren met
de vrijheid van godsdienstdar het to.ezigr en de rus-
schenkomst der regering eerst te pas kwamen bij het
houden der godsdientoefeningen zelven waarbij natuur
lijk niets moest plaats hebben strijdig met de open
bare ordeen dat alzoo de verzoekschriften aan den
minister van justitie en eeredienst moesten verzonden
wordenom in de bestaande grief te voorzien.
De heer de la Farelle nam daarop het woord. Hij
zeide in r.aam yan de protestantsche leden der kamér
tc spreken en betoogde hoofdzakelijk, dat er ren aan
zien der onderscheidene niet Katholyke eerediensten
eene gaping of leemte in de wetgeving bestond. Hoe
die leemte moest worden aangevuldmeende hij dat
men aan de regering moest overlaten en in dien zin
wilde hij dus de verzending aan den minister doen
plaats hebben. Overigens roemde ook hij de onp le
digheid die de regering ten aanzien der protestanten
aan den dag legde. Teu bewijze voerde hij aan dat
er onder Napoleon 464 gereformeerde en Luthersche
predikanten in Frankrijk bestondendat aantal was
tijdens den val van Karei X tot 527 aangegroeiden
bedroeg thans meer dan 700. De meesten dier gods
dienstleraren genoten eene behoorlijke bezoldiging;
zijnde de op het budget gebragte som voor de pro
testantsche eeredienstdie onder het Keizerrijk fr.
306,000 en tijdens de restauratie fr. 676,000 bedroeg,
thans tot fr. 1,219,000 aangegroeid Ook metopzigt
der kerkgebouwen hadden de Fransche pro'estanteit
zich niet te beklagendaar in her gemis daarvan da
gelijks meer werd voorzien. Intusschen waren er nog
111 plaatsen, waar de protestantsche bevolking ge
dwongen was t in het open veld de eeredienst ui: te
oefenen.
De minister van eeredienst verzette zich tegen de
verzending der verzoekschriften in zoo verre ais daar
uit eene afkeuring van het beginsel kon worden afge
leid,, dat tot het houden van godsdienstoefeningen de
magtiging der regering noodzakelijk Was. Hoogstens
kon de Verandering worden gemaaktdat het vragen
diei magtiging Vooitaan, in plaats van aan den dikwijls
bevooroordeeklen maire eener gemeentedadelijk aan
den prefect plaats had. De minister lokte daardoor
een levendig antwoord van den lieert Gaspari nme
de een protestantsch lid der kamer, uit. Deze beweer
de dat er thans in Frankrijk -wezenlijke belemmering
der godsdienstvrijheid plaatshad, of liever dat de over
heden aldaar zich nog niet konden gewennen aan een
der onvermijdelijke gevolgen van die vrijheidname
lijk de pogingen tor uitbreiding van een bepaald kerk
genootschap diezoo lang slechts de openbare orde
daardoor niet wierd verstoord, niet mogten worden te
gengegaan. Hij las besluiten van prefecten voorwaar
bij de protestantsche gods Jienstoefening verboden was',
op grond dat zich op eene bepaalde plaats of in een
bepaald departement geen of geen genoegzaam geacht
aantal protestanten bevonden. Hij herinnerde veroor
deelingen van godsdiensleeraren tot geldboeten en zelfs
tot gevangenisstraf voor het prediken naar de inspraak
van hun geweten. Huisvaders waren zelfs veroordeeld
omdat in hunne woning meer dan twintig personen tot
het houden van godsdienstoefening waren bijeeitgeko»
men. De plaats hebbende vervolgingen drukten vol.
genS hem bijzonder ook op de niet erkende of door
den Staat bezoldigde kerkgenootschappen, zoo als die
der doopsgezinden der Weslyanen en der Moravische
broeders, waarvan de volgelingen in Frankrijk steeds
toenamen. Naar zijn inzien behoorde elke eerdienst,
die slechts ernstigjfJe go.isvercering ten doel had zon
der eenige voorafgaande magtiging te worden toegela
ten en niet, gelijk thans het geval was, de Fransche
protestanten in de 22 of 23 departementen waar geene
consistoriën bestaan, buiten de mogelijkheid te worden
gesteld, om God naar de inspraak van hun geweten te
dienen.
De minister bleef zijn stelsel volhouden en verde
digde zich op bepaalde hem te laste gelegde punten.
Zoo had bij bijv. de magtiging tot het houden van
godsdienstoefening' aan een gewezen r.-k. pastoor te
Serresdie protestantsch was gewordengeweigerd
omdat hem bij onderzoek gebleken was dat aldaar
slechts vijf personen inde geloofsverandering van hun
nen leeraar hadden gedeeld. Die gewezen pastoor
had overigens thans Frankrijk verlatenom zich aan
de regtsvervolging te ontrekken wegens een boek,
dat hij tegen zijne voormalige ambtsbroeders, de
roomsch-kathplyke priestersin het licht had gegeven.
De minister herinnerde voorts, dat het eene ongerijmd
heid zou zijn de protestantsche godsdienstoefeningen
zonder voorafgaande magtiging roe te Jarenterwijl
thans de minste r.-k. kapel niet kon worden geopen i,
zonder dat die magtiging veieischt werd. Hij maakte
voorts de mocijel,ikheid opmerkzaam om te be
slissen wat voor ernstige godvereering kou worden
gehouden, Alocsten bijv. de vereenigitigen der Sr.
Siiiionistcn daaronder worden verstaan? De heer Hc-
bert ondersteunde deze wijze van zien. Z j werd
daarentegen met levendigheid door den heer Odilon-
f
