N°.
Maandag den 4 September. 1843.
GOESSCHE
COURANT.
KIEUWSTIJDINGEN.
Napels den 16 Augustus. Maandag 11.zijnde
den avond vóór het Maria-Hemelvaart'}eest is de
aandrang in de kerk del Annunciatawaar alsdan al
de kostbaarheden dier kerk ten toon gespreid liggen
zoo buitengewoon groot geweest, dat het ruime ge
bouw, waarvan het schip door niet minder dan 24
marmeren kolommen gedragen wordt, onmogelijk al
de indringers konde bevatten. Er ontstond alzoo eene
groote verwarring en de diefstallen, die zulke gele
genheden steeds vergezellenwaren buitengemeen me»
nigvuldig. Er is eer.e kompa-mie Zwitsers tot het
herstellen der orde, aangerukt; maar het gemeen,
hierover gebelgd heeft zich met messen en ponjaar
den hiertegen verzet, waardoor het tot een vechten
is gekomen; er zijn meerdere troepen aangerukt en
deze hebben tot schrik-aanjaging eenige veldstukken
aangevoerdzells zijn er voor de kerk eenige schoten
met los kruid gevallen. De orde is wel nog al spoe-
dig hersteld gewordenmaar het heeft eenige men- i
schenlevens gekost en er is omstreeks een twintigtal
ligter of zwaarder gekwetsten naar het hospitaal ver- j
voerd geworden, De kerkdoor dit bloedvergieten 1
ontheiligdblijft zoo lang geslotentot zij op nieuw
door den bisschop gewijd zal wezen.
Sfclgig.
Brussel den 29 Augustus. Het is thans be* I
kend dar in de bijeenkomst der hooge belgische gees- j
telijken te Mechelen besloten is géwordenom de zon- j
dagen meer gestreng in acht te nemen vooral ook wat
betreft het sluiten der winkels op die dagen en het niet
geven op dezelve van openbare vermakelijkheden. Ver* j
der zijn maatregelen beraamd om het uitgeven en ver- j
koopen van boekentegen de geestelijkheid en de Je- I
suiten geschrevenzoo veel mogelijk tegen te gaan. f
Sedert kort heeft mgn in de daad in beide opzigten aan- I
merkelijke veranderingen bespeurden zijn genoegzaam
alle winkels in deze hoofstad op zondag geslotenhet- j
geen vroeger geenzins het geval was. 'Ook verdwij
nen allengs de door bovengemelde hooge geestelijken
aangeduide boekwerken en het baart opmerkingdat
opder anderen het beruchte werk van Mithelettegen
de Jesuitenhetwelk te Parijs zoo veel opzien naait
en reeds onderscheidene malen is herdrukthier te lande
niet alleen niet nagedrukt is maar zelfs nergens te koop
wordt aangebodon. De invloed der geestelijkheid
neemt hier te lande dagelijks toe en ten blijke daarvan
strektdat zij ln de eerste en voornaamste plaats meer
en meer meester maakt van het onderwijs ten gevolge
waarvan het aantal leerlingen in de scholen van den Staat
vermindert, naar gelang hetzelve in de inrigtingen der
geestelijken toeneemt.
Hét hoofd orgaan der belgische geestelijkheid, het-
-welk vroeger te Luik is uitgegeven en thans te Brussel
het licht ziet, heeft in de afgeloopemj dagen onder-
scheidene zeer uitgebreide verroogen geplaatst over de
jongste m Nederlandaah de Staten-generaal voorgestelde
bezuinigingen en inkrimpingen. Bij die gelegenheid
heeft genoemd orgaan het ten aanzien van de waalsche
kerken genomene besluiten zeer geprezenen de meening
ontwikkeld, dat dergelijke bezuinigingen op eene rui
mere schaal op de geheele begrooting voör de prote-
stanische eeredienst behoorden te worden toegepast. j
ücbjcrÏAttbétu j
Rotterdam den 1 September. Men verneemt1
dat er ten aanzien van het koninklijk besluit omtrent
de tvactementen van eenige walsche predikantendoor
de daarin betrokken kerkbesturen belangrijke verroogen
bij de hooge Regering zijn ingeleverd, vooral uit aan-
merking van art. 19a der Grondwet. 1
losplaats voor steenkolen en bij invoer langs de Schelde
de Zuid-Willemsvaart en het- kanaal van Terneuzen.
Groningen, den 31 Augustus. Heden hebben
zich zich tot eenen vriendschappelijken maaltijd veree-
nigd eenige nog in leven zijnde leden van de Grena
diers- en Fuselier-compagniën der gewapende Burger
wachtwelke op den 31 Augustus van het jaar 1799
naar Noord-Hollandonder het kommando van de ka
pitein H. Schok enszijn uitgetrokken, om mede te
werken tot de verdediging van het Vaderlandtoen
door de landing der Engelschen en Russen bedreigd.
De genoemde kapitein is de eenigste officier, die van
deze compagniën nog in het leven is. Slechts weinige
deelgenooten, waren er diej deze voor hen gedenkwaar
dige gebeurtenis gedachtenen in onderling genoegen
is dit feest door de bejaarde dischgenooten bijgewoond.
Gouda, den 2 September. Burgemeester en Wet
houders dezer Stadzijn, voornemens op Donderdag
den 7 September 1843, ten Raadlmize aldaar, inge
volge eene daartoe door de Stedelijken Raad bekomen
magtiging, overtegaan tot verkoop voor Afbraak van
twee Poorten en toebehoorenbinnen gemelde Stad;
waarvan de Conditiën drie dagen voor den dag der Ver
koop ter lezing zullen liggen ten Huize van den Stads
Bouwmeester.
In het ziekenhuis alhier is heden overlsden ze
kere verwersknechtHoogevem genaamd die uit zucht
tot sterker, drank eenige teugeirdrad genomen uit een
kruikin een der loodsen van den ijzeren spoorweg
staande, waarin zich acidurn muriaticum bevond,
meenende zich aan jenever re zullen te goed doen.
Middelburg den 28 Augustus. Wij vernemen
dat ook alhier de Asphaltische beleggingen uit de tn\j-
nen van Bastennes door de beeren L. Bidos Comp.
met het beste gevolg zijn gedaan.
S&r a n g e x tt 01 ts»
De nadere betrekkingin welke her zenden eener
Belgische volksplanting near Guatimala ons met mid-
den-deelen van Amerika gebragt heeftnoopte, eenige
dagen geleden voorzeker het JournaldAtivtrs om uit
een onlangs re Parijs verschenen, werkeen overzigc
te geven van het vroegere verrigtre tot oplossing der
gewigtige vraag, over de öaarstelling eener verbintenis
tusschen de twee groote wereldzeeën doojp of over de
landengte van Panama.. Zie hier wat ons blad daar
over zegt:
De vereeniging der beide Oceanende Stille en
de Atlantischedooi de landengte van Panamadat is
te zeggen (in eenen ruimeren zin) door Centraal Ame
rika, is thans een der hoofdvoorwerpen van overpein
zing in het eene en het andere wereld-deel. De po
gingen ter bereiking van dit groore doeleinde in het
werk gesteld, zijn echter tot heden toe niet zeer alge
meen bekend. De geschiedenis daarvan is thans door
den Heer Louis Reinbaudbeschreven geworden ineen
weikwaaraan hij den titel van Polynesie en de Mar-
quesas-eilanden gegeven heeft en waarvan het blad le
Siècle een overzigc levert. Wij vinden daarin eene
belangrijke en bijna onbekende daadzaaknamelijk dat
de Koning der Nederlanden aan vvien niemand ver
heven denkbeelden en ontwerpen betwisten kande
verwezenlijking van dit groorsche plan ondernomen
had en slechts door onze omwenteling van 1830 daar
in gestuit is.
De Heer van Humboldt is de eerste reiziger, j
die in staat geweest is,.zich aan eene toereikende
opneming van het land re wijden. Vóór hem was de
mogelijkheid om de landengte te kanaliseren uiterst
twijfelachtig; heden ten dage is zij het veel minder.
Uit zijne waarnemingen, die thans, na 35 jaren, nog
gezag hebben en door latere ontdekkingen daarvan in
geénen deele beroofd zijn, volgtdat het doorgraven
der landengte (of eigenlijken de vereeniging der beide
wereldzeeën) op vijf verschillende punten geschieden
kanmaar we) voornamelijk of door het meer van
Nicaragua of door de landengte van Panama zelve.
Het is op deze beide punten, dat men de jongste po*
gingen gerigt heeft.
Naauwelijks had Spaansch Amerika zich allerwege
onafhankelijk verklaard, of de vereeniging der beide
oceanen werd een van de heerschende denkbeelden der
nieuwe regeringen. Het bondgenootschap van Centraal
Amerika (Guatimala) het eerst bevredigd en .geordend-
was ook de eerstedie dit grootsche ontwerp op het
touw zette en de kapitalen der buitenlanders inriep,
met hulp van welke alleen men hopen kon het te be
werkstelligen. De republiek van Nieuw-Grenada
(Columbia) beloofde van haren kant hare medewerking
aan de Amerikaansche en Europesche speculateurs.
De eerste dier staten bedoelde het aanleggen van een
kanaal door de St. Jans-rivier en het meer van Nica-'
raguade andere dacht zulks te bewerkstelligen tus
schen Chagres en Panama.
Reeds den 18 September 1822 ontving de nieuwe
republiek van Centraal Amerika voorslagen van den
kant eener Engelsche compagnieschap vertegenwoor
digd door het Huis Barclay Comp.en den z
Februarij daaraanvolgende van eene naamlooze maat
schappij uit de Vereenigde Staten.
Die zaak, welke onder de gunstigste voorteeke
nen begonnen wasliep uit op op eene mislukking.
De finantiële crisis van 1825 en de staats ■onlusren van
Guatimala waren haar noo ilotfig. Na in Amerika voor
waardelijke inteekeningen voor een millioen piasters ver
kregen te hebben, begaf de Heer Primer zich naar
Londen, waar hij vruchteloos tien maanden lang, de
medewerking der Engelsche kapitalisten poogde uit te
lokken. Voor zoodanige speculatiën was het oogen-
blik ontmoedigend, en het was den Heer Palmer niet
mogelijk die stemming te doen verkeeren en den alge-
meenen weêrzin te boven te komen.
Eene nieuwe poging werdonder hog glansrijker
voorbeduidenisdoor eene Hollandsclie maatschappij -
van welke Koning Willem de ziel e.n deelnemer was.
Eene compagnieschap had zich meteen kapitaal vaneen
millioen guldens gevormdwaarvan de Koning zich de
helft had voorbehouden. Nadat Palmers onderneming
te niet geloopen was, besloot zij te handelen. Een
opzettelijk daartoe afgevaardigde Generaal Verveer
begaf zichbekleed met eene zending van den Koning
der Nederlanden naar Amerikaom betrekkelijk het
vereenigen der twee zeeën een traktaat te sluiten. De
grondslagen vam dit traktaat waren allervrijzinnigst.
Het kanaal zou voor alle koopvaardijschepen zonderon
derscheid openstaan; oorlogsschepen hadden tot de
doorvaart het verlof der republiek noodig en dit'ver
lof werd, ingeval van oorlog, nimmer aan eenige der
krijgvoerende partijen gegeven. Het kanaal was een
onzijdige doortogt, en men wilde hetzelve als zooda
nig door de groote zeemogendheden doen erkennen.
Overigens zou het, volgens het plan, eene wijdte
en diepte bekomen, toereikend om de grootste sche
pen door te laten.
In dezen stand waren de onderhandelingentoen
de Belgische omwenteling van 1830 dezelve verlamde
en de uitwerking daarvan vernietigde. Deze gebeur
tenis veranderde den toestand van den Koning der Ne
derlanden van nu af aan kon hij zijne krachten en
middelen in geene afgelegene speculatiën wagen. Hij
trad als beschermheer terug, en de maatschappij was
gedwongenom zonder dat zij zich had kunnen or-
ganiserenuit een te gaan.
Alstoen nam de provinciale kamer Van het distrikt
Panama de zaak in handen. Tweemaal achter elkan
der, 1831 en 1833 riep zij over deze gewigtige vraag
de oplettendheid van het algemeen congres in, liet'
weikin 1834 een voor dezelve gunstig besluit 1:2111.
j Die akte nogtans bepaalde niets stelligs ten opzigte
van den aard des werksen hoezeer de mogelijkheid
der vereeniging doormiddel van een kanaal erkennende,
gaf dit stuk veïlof tot het daarstellen van alle andere
middelen van gemeenschapzoo als gewone of ook
spoorwegen.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandags namiddags en Oou-
erdags avonds. D,e Prijs perj Kwartaal is J,75 franco per Post/^1)90,
Gewone Advertentien worden a 20 ets de regeJ geplaatst Geh
ie-, Huwelijks en Doodberigten van 1-6 regels a 1,2a
mmammmmmmarn 1
*s Gravenhage den 31 Augustus. De Slaats-
Courant bevat een besluit van den 7 Augustus 11.
waarbij de stad Breda tevens wordt aangewezen als