1843.
JV. 44.
Donderdag den 1 «lunij.
GOESS'CSHE
COURANT.
—a
Uit hoofde van het Pil/SSTER - FEEST zal de Maandag soke Courant op Zaturdag worden uitgegeven
JETS OVER EEN GEWIJZIGD HE IN
STEL DER GILDENIN 't BELANG
DER BURGERLIJKE WELVAART
We enen den 19 MeiOostenrijks hoofdstad
wordt met een groot gebouw verfraaid, namelijk eene
bad» en zwem-inrigting, welke men ook des winters
kan gebruikendewijl er maatregelen genomen zijn
om het toe- en afstroomende water eene gelijke tem
peratuur te doen behouden.
Kecv.en den 24 Mei. Heden middageven na
twaalf uurwierp zieh een ambachtsmanvan het
hoogste punt van den zuidelijken domtorenwelke
180 voeten hoog is. Toen de metselaars het werk
verlieten, zagen eenigen eenen man aan de noordzijde
des torens op een vooruitstekend steenblok zitten. Al
gemeen was de verbazing en spoedig hadden zich dui
zenden menschen verzameld, welke in stomme ver
wachting naar den vermetele opjagen, tot dat dezer~
t-pg met dé regterhand hen naar beneden groetende
zith met den rug van den muur afstiet, en langzaam
digi langs den muur naar beneden viel. Een schreeuw
van schrik rees onder de menigte opvelen vielen in
onmagt. De ongelukkige kwam geheel verbrijzeld en
verscheurd naast den hoofdingang des doms ter aarde.
Parijs, den 24 Mei. Naar men verzekert, is de
directie der engelsche posterijen voornemensde post-
booten of paketten, welke tegenwoordig de dienst
tusschen Douvres en Calais waarnemen door ijzeren
stoombooten te doen vervangen(tot dat de Tunnel er
isj welkenaar mer. berekentden overtogt in minder
dan anderhalf uur zullen doen. f
Papajs den 27 MeiRaspail's histoire de ld
santé et de maladiowelke reeds voor da uitgave zoo
veel van zich deed sprekenbevindt zich thans in den
handel. Dit werk bedoelt-niet minder dan eene volsla
gen omwenteling in de medicijnen. De schrijver ont
wikkelt klaarscherp en populairwat de gezondheid
eigenlijk is, wat tot behoud derzelve leidt, waardoor
zij geschokt wordt en wat er noodig is om dezelve
te behouden of in den normalen toestand weder te her
stellen. Daar het werk niet alleen voor mannen vati
het vak, maar ook voor beschaafde leken geschreven
iszoo belooft men zichnaar de Fransche bladen
te oordeelenvoor de medicijnen een' soortgelijken
strijd, als de kritiek van Strausz op het gebied der
theologie in Duitschland te weeg bragt. Het interes
sant werk kost 24 franken. (Als het even sceptisch
en fantastisch isals dat van Strausz zuiien er meer
zieken door komen.)
•r
Ue uitgave dezer Courant geschiedt Èïaaudags namiddags en Don
derdags avonds. De Prij3per Kwartaal is ƒ1,75 franco per Post/1.90.
Gewone Advertentien worden a 20 ets. dé regel geplaatstGeboiw
»e-Huwelijks én Doodberigten van 1 --- 6 regels a f 1,20
In de punten van Beschrijving enz. enz. der zoo
belangrijke Nederlandsche Maatschappij ter bevordering
van Nijverheid voor de algemeene vergadering van den
iSjulij aanstaande, leest men hieromtrent het volgende
voorstel
„Met elk jaar neemt de armoede toe, en wordt het
v getal grooter dergenendie geheel of gedeeltelijk
door anderen moeten worden onderhouden. Was dit
verschijnsel een gevolg van groote, algemeene, maar
voorbijgaande rampen, oorlog, misgewas, overstroo
ming, men kon zich met de hoop vleijen, dat de tijd
zelf de' gevolgen dier gebeurtenis zou doen ophouden
en het oude evenwigt herstellen. Doch er is geen
grond tot eene zoodanige hoop. De toenemende ver
arming heeft plaats in het midden des vredes, nadat
sedert een vierde van eene eeuw de algemeene rust
niet is gestoordnadatjaren lang, geene groote,
algemeene rampen de burgermaatschappij treffen, en de
welvaartbetrekkelijkmeer algemeendan voor dat
tijdperkis verspreid.
Bij dit ontrusvehd verschijnselis het meer gegoedde
deel bevolking geen werkeloos aanschouwer gebleven.
De Maatschappij van Weldadigheid is opgerigt, be
delaarsgestichten zijn geopend. Bewaar- en herhaal-
scholen, vrijwillige werkhuizen, liefdadige vereenigin-
gen zijnbijna in elke stad tet stand gebragr. Uk-
deeling vai*#oep en andere levensmiddelenvan Idee-
deren en deksel maken het overal den armen mogelijk,
de strengheid van den winter door te staan. Ook
onze Maatschappij zag, al voor het einde der laatst-
verloopene eeuw, het toenemend verval van Neder
lands fabrijken en bedrijven, en hield zich, toen on
der den naam van Oeconomische Takwerkzaam met
derzelver opbeuring en voorkoming der verarming.
Zoo velen aan deze inrigtingen krachtig de hand
hebben geleend, zoo velen hebben dank verdiend bij
allendien het lot niet onverschillig is van land en voifc.
De rampendie zij afgeweerdde verarmingdie
zij voorgekomen, de aanmoediging, die zij geschon
ken hebben, moeten aanmerkelijk wezen. Dan, leni
gen dragelijk maken dit hebben zij alléén kunnen
doen. Zij vermogten niet de voortgangen des kwaads
te stuitenzij vermogten niet de ziekte tot staan te
brengen nog veel minderal ware het slechts voor
een gedeeltede kwaal te genezenonze armen-staten
toch bewijzen het tegendeel. En hoe loffelijkhoe
edel al die pogingen zijn en blijvenzij -hebben eene
schaduwzijde. Zij is dezeeen groot deel der natie
verliest hare zelfstandigheidzij vindt en regelt niet
meerdoor eigen overleg en vlijthaar onderhoud en
bezitmaarals onmondige is zij onder voogdij ge
komenen wordt uit de hand gevoed. Jammerlijk
zou het in eene stad zijn gesteld, waar de méeste
burgers onder curatele stonden stadskind warenmaar
wat is er van een land te wachten, waar, al meer
en meer de burgersvan eigene vlijt en nijverheid
vervallen, zedelijk en burgerlijk onmondig geworden,
door maatschappijen, vereenigingen, patroonschappen
worden geadministreerdwaar hun alles wordt toege
deeld "Zulk een land houdt cp een staat te wezen
*t wordt gelijk één groot alimentatie huis, maar welks
inkomsten afnemen in dezelide verhouding, als het ge
tal der gealim enteerden toeneemt.
Als door de omstandigheden gedrongen, is onlangs,
me vernieuwde belangstellingook hier té landede
oorzaak van het pauperismus onderzocht. Vooral,
en in de eerste plaats, meent men het te vinden in
zedeloosheid, gebrek aan huishoudelijkheid en spaar
zaamheid. m luiheid en dronkenschap.
Niemand ontkent, dat er zedeloosheid heersebt, ge-
p ard met al die ondeugdendat men zich een kloeker
en heter geslacht d2n het tcgcnwooidige kan denker.
Maar 'tis een droombeeld, te wanen, dat de vioegeie
tijden zóó veel zcdelijker waren dan de onze. On-
d iTpek tn geschiedenis wederspreker] dien waan, die
eene onverdiende vlek werpt op zm vele pogingen
in de laatste haive eeuw aangewend voor de zedelijk
heid en de verbetering f vooraf der mindere standen.
En aangenomen veer een oogenblik, de zedeloosheid
ware thans wezenlijk meerder dan voorheen alsdan
was de oorzaak der toenemende armoede nog niet ver
klaard evénmin als de bron van het kwaad door op
dè zedeloosheid te werken, gèheel weg te nemen.
Immers, wat is hier oorzaakwat gevolgWordt
niet even zoo dikwijls de zedeloosheid uit armoede ge
boren als de armoede uit de zedeloosheid Beurte
lings brengen zij elkander voorten zullen zij elkan
der voortbrengenzoo lang menschen menschen blijven.
De zedelijkheid op te beurengodsdienstige beginselen
te verspreiden is eens loffelijke en edele taakmaar
met zedek-ssen kan de arme zijn' honger niet stillen
noch zijne naaktheid mei vermaningen tegen de koude
dekken; de natuur behoudthar«regten. Zedeloosheid,
luiheid, dronkenschap te bestrijden blijft dan een loffe
lijk werkdie ondeugden zijn wezenlijke en blijvende
oorzaken van armoedemaar Z90WCI in vroegeren als
in dezen tijd. Wij kunnen daaraan met grond een ge-
deelte der heerschende armoede toeschrijvenmaar
nooit het "eigene verschijnsel van onzen tijdde meer
tn meer toenemende verarmingvoldoende verklaren.
De hoofdoorzaak van dit kwaad, dat den geheelen
burgerstand met ontbinding bedreigtcciüjnt veeleer in
den geheel veranderden toestand der maatschappij en
hare inrigtingen te moeten gezocht worden. Eene
naauwlettencfe beschouwing van den gang der verar
ming bevestigt dit. Do toestand der arbeiders eil dag-
lootiers vordert thans geene rceorfere hulp dan voor
vijftig jarer.zij waren en zijn altijd op de grenzen
der armoede, toen gelijk numaar de toenemende ver-
arming gaat uir van den middelstand.
- De welgezetcnc burgershandvverksbazen en mees
tert, winkeliers, andere bedrijven van nijverheid, zijn
kennelijk afgenomen in getal. Velen verlaten dia be
drijven worden ambtenarenstuderen of zoeken eenige
andere betrekking. Nog veel grooter is 't getal hun
ner die achteruit gaan en tof den geringen stand ver
vallen. Een groot deel der bevolking van da Maat
schappij van Weldadigheid is niet uit de klasse der
arbeidersmaar uit den middelstand oorspronkelijk
en de deftigste bedrijven van die jklaosèzco zij zich
door geene beklante firma cf geërfde kapitalen staande
houdenstaan thans op eena gelijke lijn met de ge
ringste neringen en bedrijven.
Eene der vruchtbaarste oorzaken van dit verschijn
sel en de daarmede verbondene verarming is ^velen heb
ben het reeds erkend) de onbepaalde mededinging de
onbeperkte vrijheid tos het uitoef ener. var. alle bedrij
ven var. kunst- en nijverheidof liever, het afschaffen
der Gi'den heeft die bedrijven van alle bescherming be
roofd.
Toen heeft de burgerklasse niet baren stand verla
ten maar zij is door haren stand verlaten geworden
hij bestaat niet meer dan in naam. Wijsselijk waagt
menig eenzoo hij anders kan, zijn burgerkapitaal
niet meet in een' stand, die hem hoegenaamd geene
vastheid van bestaan laat hopendie wel eene teugel-
looze mededingingmaar geene waarborgenhoe ook
genaamd, aanbiedt Niet alleen geen kapitaal, maar
zelfs kunde en ervarenheid kunnenevenmin op iets
zekers doen bouwen. Ook zij zijn niet veiligdat
niet iemanddie het met eenige middelengeheel
zonder kenniswegen wileen patent neemtzich
van bedrevene werklieden voorziet, en eene mededin
ging begint, die de welvaart van den kundigsten werk
baas vernielt. Doch, op zijne beurt, zit de over
winnende speculant evenmin veilig. Niets belet zijne
werklieden eveneens, indien het hun invalt, patent te
nemen en hunne eigene zaken te beginnen. Zóó leeft
alles in eeuwige onrustonzekerheid en wantrouwen.
In plaats van een kundig gildemcesterzijn cr vier,
zes patentbazendie misschien geen van allenmis
schien een-, tot burgerlijke welvaart komen, daar de
anderen, vroegjj of laatvan verloopenc. bazen weder
knechts worden, met meerdere behoeften, dan wan
neer zij nóóit hunne eigene affaire hadden gehaden
altzooonafwijsbare kandidates voor de armkasscn en
liefdadige vereenigingen.
'Vervolg hierna f)
JNIE WSTÏ JDINGEN»
Uit Egypte schrijft men van den 21 April dat
de Engelschen in de Roode Zee, op de hoogte van
Saeakena met slaven beladen schepen hebben aan
gehouden de beide kapiteins aan den mastboom hun
ner schepen hebben opgehangen en de slaven in vrij
heid gesteld.
Muntje, der. 28 Mei. Ook hier staan alle veld
vruchten overheerlijk en beloven eenen gezagenden oogst.
Naar het schijnt, is uit het ingestelde onder
zoek gebleken, dat het hart achter het Hoog-altaar ia
de H. kapel gevondenniet dat van H. Lodewijk is.
De heer Guiltiermachinist van het Théatre
des Variétés, heeft een brandladder uitgevonden van
ijzerdraad, welke men in eene lade van eene commo
de kan bergen,
In de modellenzaal alhier heeft men dezer dagen
bewonderd een schoon standbeeld te paard van Willem
van Nassau, bijgenaamd de Zwijgervervaardigd
doof den graaf de Newerkeque. Deze kunstenaar is
naar den Blaag vertrokken-, om dit stuk den Koning
der Nederlanden aan te bieden. Hij hoopt, dat hij
belast zal worden om hetzelve in het groot te ver
vaardigen.