N°. 95.
Maandag den §8 November
GOESSCII E
COÜE AN T.
[Si j
fa l?"
GODSDIENSTVRIJHEID.
In de laatste jaren is er in ons land veel verschil
geweest over den zin van art. 191 der Grondwet, en
dien ten gevolge over de vrijheid van Godsdienst
zullen wij niet zeggenmaar van openbare godsdienst
oefening. Er was zelfs verschil tnsscben Regtbanken,
zoodat sommigen hisr veroordeelddacir vrijgespro
ken werden. De zaak in geschil werd in vele open
bare geschriften behandelden de pleitredenen vóór
en tegen verschenen in druit. Onder diewelke geene
beperking in de Grondwet erkennen behoore» die
van de HH. Mr. van Hai l en Gefken terwijl in
die van Mr. van Appelterre het tegenovergestelde
beweerd werd. Thans worden er door de Regering
in het nieuwe Wetboek van Strafregt bepalingen voor
gedragen tegen vcreenigingen van meer dan 30 perso
nenmet het oogmerk vergaderdom gezamelijk God
te vereeren. Na al wat over het wettige of onwetti
ge hiervan geschreven iswillen wij er niet op terug
komen doch wel tot die stukken verwijzen en daar
bij herinneren, dat het Weekblad van het Regtvan
10 November zeer veel tegen die bepalingen heeft
ingebragt, doch dat de Vlissingschc Courant van 16
November, daartegen is opgekomen, waaruit wij het
volgende overnemen.
Wij bewerendat geschiedenis en ervaring lee»
rendal niets gevaarlijker is voor de openbare orde
en de veiligheid van eenen Staat, dan de vrijheid,
ook voor Geestdrijvers voor misnoegdenvoor on»
verdraagzamenin het stuk van Godsdienstom
zonder eenige kerkelijke bevoegdheidzonder eer.igen
waarborg voor hunne zedelijkheidmaar alleen toege-
Tust met het vermogen, om op de hartst'ogten der
onkundige menigte te werkenzich aan het hoofd te
jlaatsen van talrijke vereenigir.gen en deze te kneden
e leidenop te winden tot haat en tweedragrtor
het verachten en verguizen van andere godsdiensten
aan te sporenenz. naar gelang en die mateals zij
dit met hunne bijzondere oogmerken overeenkomstig
zouden vinden.
Wanneer nu de gevolgen zijn uitgebarsten of gereed
staan zulks te doen dan eerstzal het gouvernement
vermogen te waken, ja ook te handelen maar inmid
dels zijn de vergiftige zaden uitgestrooidde menigte
met een aantal schadelijke begrippen en gevoelens ver
vuld; hoe zal het gouvernement deze kunnen verstik
ken en het kwaadvoor de misleiden-zclven daaruit
voortvloeiende te keer gaan
Kwam Strauss ja kwam een godverzakerhier
te lande, bij de wetgeving door hetW. B. vetlangd
en stelde zich aan het hoofd van vereenigingen
predikende in christen-vergaderingen van eenvoudigen
en nieuwsgierigen de valscbheid van het christendom
predikende tegen het bestaan van God en de onsterfe
lijkheid der zielgeen middel om hen te keer te
gaan. De godsdienstige begrippen zijn vrij, niet al
leen maar ook de uitwendige belijdenis derzelve moet
vrij zijn zegt hei W. B.
Maar wat zou hierbij van de zedelijkheid der bur-
;evs worden?
Moet men dan ook de godloochenaars, die het blin
de noodlot of de natuur tot God verheffen vrijla
ten hunne leer in talrijke vergaderingen te prediken
cn voort te planten
Wij staan met het W. B. de vrijheid van geloofs
begrippen voordoch kunnen niet toestemmen dat
die vrijheid niet noodig had in de grondwet geschre
ven te worden, wanneer de belijdenis door uitwendige
godsdienstoefening er niet mede mogt gepaard gaan.
Zijn dan de tijden reeds vergetendat menalleen
op eene beschuldiging alleen op de verdenking van
ketteischc gevoelens in de kerkers der inquisitie kon
cewoipen cn aldaar op de wreedaardigste wijze ge
narteld worden tot menffhoofdig gemaakt dooi
de smarten, niet zelden beleed, wat men niet geloofde
cn etaarem ten brandstapel of naar eene eeuwige ge
vangenis gevoerd werd
Was het zelfs in lateren tijd nog niet voldoende
bekend te staan Remcnstiansche begrippen en ge
voelens te cmt elzen om aan de cnregtvaardigste ver
volgingen te zijn blootgesteld?
Is het dan niet een wezenlijk voorregt, tegen zulke
handelingendoor die bepaling der grondwetbevei
ligd te zijn
Wij hebben van die vereenigingen bijgewoond, waar
schoenmakersloodgietersenz. her woord tor de ge
meente rigteden wij hebben ze ook vernomen die
redenen van geestgettiigershunne bevindingen en in
gevingen beschrijvendeen konden onze klagten met
verbergen.dat een' aantal eenvoudigenonder het
aanhooren dezer wartaal, eenen kostbaren tijd verbeu
zelden en in schadelijke dwalingen werden gestijfd door
dien het hun ontbrak aan middelen tot onderhoud en
bekostiging van eenen bevoegden leeraar, welke met
deugdelijke godsdienstige gevoelens, minstens een ver
licht verstand en eene ontwikkelde kennis van gods
dienstzaken en de ware belangen van den mcnscli ver-
cenigdc. Dit schijnt nu iets beter te zijn geworden
doen hoe zal het zijnwanneer eene onbeperkte vrij
heid het iederen eerzuchtigenieder met geestelijken
hoogmoed vervulden en waanwijzen leek zal vrijlaten
zich als voorganger in de godsdienst op te werpen,
zijn huis tot eene kerk in te rigten en i»ei. aantal een
voudigen tot zijne discipelen te maken
Wat zal er dan worden van de openbare eered'enst
van de aan God gewijde kerkgebouwen van de kcr
kelijke orde en tucht?
Neenwaarlijk de vrijheid door het W. B. ge-
wenscht gaat te vér; zij zou, zij moet gevaarlijk zijn
voor c/e openbare orde en veiligheid van den staat;
en de vgetten moeten de regering magtiger.de scha
delijke uitwerkselen voor te komendoor het ontstaan
der oorzaken te verhinderenen de wetgever kan en
mag dit doenvolgens de grondwet.
Dat er eene grenslijn bestaan moet, waar de huis-
selijke godsdienst eindigtcn de openbare godsdienst
aanvangt, schijnt ons althans, na raadpleging der er
varing volstrekt noodzakelijk.
Nogtansopdat ook de hoogere magt niet van alle
toezigt verstoken zoude zijn zou van elk verleend
verlof aan'het betrokkene Departement van Eeredienst
behooren te worden kennis gegeven.
NIEUWSTIJDING EN.
ShniscWassi).
De pogingen welke reeds in het werk gesteld zijn
hebben alreeds goede vruchten gedragenen bet is te 1
wenschendat jonge componisten van deze gelegen
heid gebruik maken om zich in eenreeds te lang
verwaarloosd genrete oefenen en zich daardoor eenen
in zeker opzigt, niewen weg te openen.
Ook in Italië hebben deze misbruiken de aandacht
der geestelijkheid van den Kcrkelljken staat tot] zich
getrokken, welke; voor eenige maanden, de volgen
de kennisgeving heeft openbaar gemaakt
De muzijkwelker gebruik men in de kerk ver»
oorlooft, alleen met her doel, het geloof der christe
nen te onderhoudenstrekt tegenwoordig niet meer
dan om hunne aandacht af te leiden cn Gods tempel
te ontheiligen. Verre van dien ernst te behouden
welke der majesteit past van de Lofgezangen die den
Heere worden toegezongenzijn zijintegendeelhet
Meer dan eenmaalhebben zich onze doorluchtige
voorgangers, in verscheidene edikten, tegen zulk een
niet te dulden misbruik verzet, en hebben zij zicht
verheven tegen die smakeboze herhalingenen verplaat
singen van woorden in de Psalmen en Lofzangen,
wier uitwerkingin plaats van de godsvrucht te on
dersteunen dezelve vermoeit. Behalve ditwordt
door zoodanige muzijk de dienst verlengdtegen het
voorschrift, vojsens hetwelk de Missen ren twaalf
ure en de Vesper bij de Ave Maria geëindigd
moeten zijn.
Willende duster volbrenging onzer pligtende
bovengemelde bevelen, in al derzelverstrikte nakoming
herstellenzoo bevelen wij hetgeen volgt
3.0 Wanneer men Zang-Missen zal uitvoerenge
durende de tentoonstelling en den Zegen van het H.
Sacramentals ook bij al de andere dienstenzullen
de organisten niet toestaan, dat er tooneelmatige So
naten of dezulkendie de aandacht verstorenuit
gevoerd wordenintegendeelzij zullen die stukken
kiezen welke de aandacht en den eerbied bevordeien.
3.0 De kapelmeesters en organistenwelke gezegde
verordeningen overtredenzullenvoor de eerste maal
geslagen worden in eene boete van tien kroonentot
godsdienstig gebruik bestemd. Bij eene tweede over
treding zal deze boete verdubbeld wordenen bij de
derde zal den kapelmeester of organist de uitoefening
van zijn ambt in de kerken woyden ontzegd, voor
eenen tijd, welks duur wij naar goedvinden bepalen
zullen.
5.0 Deze verdubbelde boete en nog andere straffen
znl'en ain alle pastoors der kerken worden opgelegd
welke muzijk zullen laten uitoefenen, dat wij verbo
den, of die zullen toestaan, dat de zangmissen niet
op de bepaalde uren geëindigd zijn.
Gegeven in onze residentieden 16 Augustus 1842.
De vrouw en dochter van Abd-el-Kader zijn in
de handen van den generaal Lamoricióre gevallen.
iïsbgvlawbcti.
Het Russisch Gouvernement heeft aan dr. Zi-
li uithuisedert "drie jaren rabbijn te Riga, den last
opgedragen de zestien gouvernementen waar Israëlieten
wonen te doorreizen, en hen op eenige hervormingen
voor te bereiden, te gelijk echter met de verzekering
dat deze op de uitoefening van hunne godsdienst in de
tegenwoordige vormen niet de geringste inbreuk zuilen
maken. Ook zou hij benoemd zijn om aan de Rege
ring een plan tot doeltreffende oprigting van Israëliti
sche scholen in alle gemeenten voor te leggen, dr. Li-
lienthal is van Munchen geboortig, acht en twintig
jaren oud, cn een man van groote kennis en bescha.
vingdie bij zijne geloofsgenoten in hoogc achting staat.
>- r -v*
ty'
M -rfX» V
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandags namiddags en Don
derdags avonds. De Prijs per Kwartaal is I,75 franco per Post/i,90.
'üiïstsë
1111
Gewone Adverteniien worden a 20.ets, deregel geplaatst, Gebo»
ie-, Huwelijks- en Doodberigten van 1 6
regels a/3,20
Berljjn, den 18 November. In de woningen der
voorname ingezetenen vindt hier tegenwoordig veel in
gang het eenvoudige ameublement van gewoon eiken
houthetwelk een aangenaam geelachtig politoer aan
neemt. Zelfs ten hove ziet men reeds dusdanige meu
belenstukkendie oneindig minder kosten dan derge
lijke van mahoniehout. {Echt Duitsch.
Parijs den 23 NovemberSedert drie of vier
jaren, hield men zich hier bezig met de hervorming f
der kerkmuzijk. Door personen van kennis en smaak
daarop opmerkzaam gemaakt, heeft de geestelijkheid
der verschillende parochiën onzer stad deze gelegen
heid aangegrepen, om hlle muzijkwelke door stijlj
karakter ofbewerkingte zeer van het waarlijk gees-
telijke karakter afweek, uit de kerken te weren.
zij door her gebruik van tot hiertoe ongebruikelijke
gedruischmakende instrumenten, hetzij door het onge
wijde karakter van den zangin schandelijke toonee/
1 matige voortbrengselen ontaard.
10. De muzijk genaamd Kerkcljkmuzjk word
alleen in de kerken toegestaan. Ingevalle men er gein
strumenteerde muzijk wilde gebruiken, moet men
daartoe verlof vragen, hetzij aan ons, of aan Mgr.
den vice-regent. En hoewel deze vergunning slechts
bij zeldzame gelegenheden moet gegeven wordenzoo
zal zij niet worden verleend dan onder voorwaarde,
dat men nimmer gebruik make van groote trommen
harpen, noch dergelijke ongebruikelijke ofte zeer ge*
druischmakende instrumenten.
2.0 In de Kerkelijkeeven als in de geïnstrumen
teerde muzijkzal het meest ernstige karakter, moeten'
ingedrukt zijnzonder er iets in te mengendat aan
het tooneel herinnert of den ongewijden stijl kenmerkt.
Men zal ook gehouden zijn de langwijlige herhaling
der verzen te vermijden, en het is volstrekt verholen,
dezelve- willekeurig over te brengen.
Constantino
Vicaris-generaal zijner Heiligheid.
Zwolle den 25 November. Als eene bijzonder
heid verdient vermeldingdat door J. A. Ruitenga
ja<r,-v jiet kwartier Zevenwouden, wonende te Ol-
de' erkoop, op den 17 dezer, uit een aantal van zes
korhoenders met één schot, drie zijn doodgeschoten
bestaan Je uit trvce hanen en eene hen.
