N9. 89.
dun t November
1842,
GOESSCHE
COURANT.
Onder dezen titel is dezer dagen een h nogs tb elan g-
rijk geschrift uitgekomen, DelftH. Koster.) het
welk vooral thans bii de oprigting der Industrie-school
te Delftbelangstelling nekken moet. Hetzelve doet
in eene Voorrede kennen(hoe en welke zoodanige m-
rigringen in andere landen zijn ontstaanwaaruit men
alzoo zietdat het niet zoo vreemd is, dat men ook
in Nederland er aan dacht. De inleiding is vooral
zeer overtuigend geschreven ter bestrijding van voof-
oordeelen tegen zoodanig eene inrigting.
Wij nemen uit dezelve het volgende over: -
Er is geen stand in de wereld die zoo vele ver
scheidenheid oplevert als die van den koopmanook
geen, die zich zoo vele kundigheden en ervaringen
kan ten nutte maken. Zijn hoofdduel is de ruiling en
omzetting aller goederen der aarde te bevorderen in
zbn eigen belarg. Het hooge aanbelang van het be-
ïoep des koopmans is daaruit blijkbaar. De koopman
in den algemeenen zin des woords is niet slechts de
bemiddelaar van het verkeer der wereldmaar zijne
betrekking maakt ook een der werkzaamste en nuttigste
standen uit der maatschappij. Een beschaafd en we
tenschappelijk gevormd koopman is tevens de bemid
delaar van de edelste bezittingen van den menschvan
de hoogere goederen van den geestwant aan het
schipdat hij "uitrust om koopgoederen te halen ver
bindt zich liet hoogere, het niet materiële goed van
den geest. Intusschenom een beschaafdwel ge
vormd koopman te zijn, die ook in wetenschappelijk
opzigt zi nen stand tot eer cn de menschheid tot hoo-
ger nut verstrekt, die meer, dan de gewone makelaar
en kramer, zich den titel van koopman waardig maakt,
behoort meer, dan de gewone opleiding op de kan-
toorbank ontvangen. Bekrompene verstanden alleen
koesteren nog het vooroordeeldat de koopman over
het algemeen, geene hoogere opleiding cn vorming
behoeft, dan de kantoor-wetenschappen, dat kundig
heden en talenten hem zeer schadelijk zijn in de werk
tuigelijke uitoefening van zijn beroep. Zoodanige
tnachiwe-rnenschen zijn toch overal machincnzelfs
in de beweging van hun denkmachinedat alleen ge
bonden is aan, en gedreven wordt, doorééne kracht,
het egoïsmeen zich niet verder uitstrekken kan. Men
vergeet daarbij de treurige gevolgen die dagelijks uit
deze schadelijke dwaling voortvloeijenzoo menige
mislukte onderneming, die op onkunde rust, uit ge
brek aan doorligt en geoefend oordeel voortspruit.
Intusschen ontbreekt het nier aan lieden die naar hun-
re eigene betuiging, hunne zonen dan eerst den loop
baan van koopman laten intredenals zij wegens ge
mis aan bekwaamheden en vlijt voor elk ander bedrijf
ongeschikt worden geacht. Maar al tc dikwijls ver
wezenlijkt men deze denkwijze, wanneer de jonge man
nergens bekwaam toe isdan is het bestdat hij koop
man wordede nadeelige terugwerking daarvan op
den achtbaren handelstand kan niet uitblijven. Een
meer of minder groot gedeelte van den handelstandj
-uit zulke individuen en invaliden bestaandestrekt
den «tand tot oneerzij verwekken en onderhoudenj
maar al te zeer, een vooroordeel tegen dien stand, j
dat alleen door den aanvoer van zulke leden blijft voort- I
duren. Maar ook daaruit verklaart men tevens de be-
kende onkundeen het verachtelijke egoïsme van velen j
onzer zoogenaamde kooplieden. Waarlijk het is meer
dan tijddie donkere schaduwdie veelal op den han
delstand rustop te heffenen daarmede ook het na
deelige vooroordeel weg te nemen.
Wij willen nu den hoofdinhoud van het Gesehrift
kortelijk opgeven ais bevattende i°. j
Kort en zakelijk worden deze rubrieken toegelicht
en vele nuttige wenken daarbij gegeven voor het on
derwijs om zonder overlading toch grondigheid te
bevorderen. Wij deelen ze daarom hiermede dewijl
het ons toescheen, dat er sommige dingen in aange
roerd zijn, die niet zijn uitgedrukt!) bij het publiek
gemaakte project van Onderwijs te Delft. Waai schijn-
lijk zal dit toch wel volledig gegeven worden.
Het He hoofdstuk bevat een beknopt overzigt der
geschiedenis van den koophandelaller belangrijkst voor
de onderwijzersvoor de leerlingen en ook voor alle
koopliedendie zich zeiven nog willen oefenen.
Ook hiertoe Is de inleiding dienstig, waaruit wij
het volgende mededeelen.
i. De mensch is niet tot «en kluizenaars-leven,
maar tot gezelligheid bestemdmet deze eenvoudige
bestemming zijner natuur is de grond tot allen koop.
handel gelegd. Niet elke grond levert dezelfde voort
brengsels opnier ieder mensch bezit de bekwaam
heid om alles te vervaardigen. De eerstedie alzoo
door handen aan het werk te slaandoor gravenspit
ten en ploegen den grond noodzaaktehem beter of
overvloediger voedsel te gevendie zich aldus een
eigendom verwierf, en hierdoor eenen overvloed van
bezitting 'verkreegwerd de grondlegger van den han
del. Oi gelijkheid van bekwaamheid en krachtenover
vloed bij den eenengebrek bij den anderenmaken
wederzijdsche hulp en ondersteuning, ruiling van het
overvloedige, noodzakelijk. Na dat geslachtenmaat
schappijen en volksstammen zich had'cn afgezonderd
enals volkeren optradenmoest met de toenemende j
behoeftemet de grootere hoeveelheid der door na
tuur en kunst voortgebragte produktenook een zoo
veel sterker gevoel aan behoefteneene des te groo
tere ruiling, ontstaan. Zoo ontstond de ruilhandel.
Hoe meer nu de middelen der voortbrenging toena
ménhoe gemakkelijker en volkomener die. ruilhandel
Van de hand ging; hoe uitgebreider in hoeveelheid en
omgangdes te levendiger moest dezelve ook worden.
In een wankelend vaartuig waagde de mensch zich op
zee, vertrouwde zijn leven, zijne have en goed, aan
de onveilige golvenen zoo ontstond de scheepvaart,
In den beginne stuurde men slechts onveilig langs de
kusten of over rivieren heendoch door verbeterde
middelendóór het gevoel van grootere veiligheid en
bekwaamheid gesterktkwam men tot de meer vrije
zeevaart. Verwijderde landen kwamen nu met elkan
der in verbindtenisde ruiling werd steeds belangrijk
ker, en werd met des te meer goed gevolg gedreven.
Zoo riep ook de handel een algemeen equivalenthet
geld, in wezen, om de ruiling der voortbrengselen,
gemakkelijk te maken door een middeldat de waarde
bepaalde, dat door alle beschaafde volken op prijs ge
steld en in ruiling aangenomen wordr.
De eerste afdeeling bevat oude handelsgeschiedenis
der Egyptcnarcn, Phaniciers(TyriersSidoniers),
der GriekenKorinthe en Athene),van Karthago
en Syracuse, AlexandricPalmyra, Rome, Byzan
tium de Synsche steden enz.daarna wordt op de
geschiedenis des handels in de Middeleeuwen gewezen
waarin vooral de aandacht op de Arabieren gevestigd
wordtop GenuaVenetiëlater Hamburg en Lu-
beck, waaraan zich reeds Nederlandsche steden aan
sloten als GroningenDordrechtcn in Belgie
Bruggein Rusland Novogoródin Noorwegen Bergen.
i In de nieuwe geschiedenis van den handel wordt
bepaald bij de SpanjaardenPortugezenNederlanders,
Eugelschen FranschenNoord-Amerikanenwaarin
menige opmerking voorkomthoe het handelsverkeer
gevormd ishoe naijver soms gunstig of ongunstig
werkteen welke thans de toestand des handels is.
Het nuttige geschrift eindigt aldus
Op het gebied van den tegenwoordigen tijd aange
komen zijndeerkennen wij door dit overzigt der ge
schiedenis onderrigt, hoe ten allen tijde de handel wel
vaart en zegen over de volken heeft uitgestorthoe
de regeringen, die deze woorden als waarheid erken
den en beharrigdenhun land tot rijkdomregt en
aanzien verhieven Het handelsbelang regelt de Staat
kunde j om de drukkeude lasten van den uitvoer op de
zwavel opteheffenverscheen In nog niet lang verloo-
pen tijd een Engelsch escader aan de kusten van Na
pels om (voor) zich den handel in China tebemagtigen
zendt Engeland zijne zegenvierende oorlogsvloten in
die verafgelegene zeeën. O rider de handtl-drijvende
mogendheden staat tegewoordig Engtland\ boven aan
zijne -manufacturen en fabrieken verbreiden hunne
voortbrengelen over de geheele bewoonde aarde; zijn
handel met koloniale producten is onbegrensd, des-
zelfs hoofdstadLondenhet middelpunt van den te
genwoordigen wereldhandel, waar dit geheele bedrijf
voltrokken wordt, is op zich zelf eene kleine wereld.
Daarop volgt Frankrijk. De volgende plaatsen nemen
Noor d-Amerika én Duitschland inwaaraan de Ne
derlanden zich aansluiten. Wij mogen hopen althans
wi; wenschen dit hartelijkst, dat Nederland ook in
het algemeene streven van andere rijkendeel nemende
wederom gelijk voorheen meer en meer, zijne nijver
heid en handel ontwikkelen zal tot eenen schoonen
bloei; dat hetzelve zich zijne houding tegenover ande
re Staten zal verzekeren, die aan ons rijk onder de
beschaafde landen, met regt en van oudshertoekomt.
NIEUWSTIJDINGEN.
Zhtttschlanb.
Dusseldorp den 3 November. Onze Courant
zegt in eenen Berlijnerbrief van den 3osten October,
het volgendeNaar men zegtheeft de Graaf van
Nassau zijn besluit, om, Berlijn voor altijd te verla
ten en naar Holland terug tekeeren, thans weder ver
anderd. Zelfs zijn tegenwoordige reis naar den Haag1
moet opgegeven zijn, alzoo familie-bedenkingen zijne te
genwoordigheid te Berlijn thans wenschlijk maken."
<£tt0£Ïattb.
Londen den 1 November. In het laatst van Oc
tober werden in de haven van Portsmouthaan boord
van het oorlogschip Exellenteenige belangrijke proe
ven genomen.
De vraag namelijk is tot dusverre: hoe men de
ketels der gewapende stoombooten, in het gevech
tegen de vijandelijke kogels beschermen zal? Want.
slaat de kogel een gat in den stoomketel zoo is het
schip op hetzelfde oogenblik reddeloos gemaakt. Tot
dusverre was de ketel op de meeste, in active dienst
zijndegewapende stoombootendoor eéne bedekking
van 15 over elkander gelegde metalen platenelk f duim.
dikbeschermd. Daar echter noch de Syrischenoch
de Chinesche zeetogten, de deugdelijkheid van deze
inrigting bewezen hebben, heeft men op het boven
gezegde schip, in tegenwoordigheid der admiralen Co
drington en Parkerbenevens van vele zee-officieren
en der artillerieproeven genomenin hoeverre eene
ijzeren plaat van dezelfde diktetegen kogels van ver
schillend kaliher en op den gewonen afstand bij een
gevecht, Eng. mijl afgeschoten, zou bestand zijn.
Het .eerste schot uit een 48 ponder a/aPaixhans, trof
het centrum der plaat en boog dezelve vijf duim diep
inzonder er door te gaanwaarop de kogel tent?
sprong en in stukken vloog. Een tweede schot uit
een 32 ponder trof den rand der plaat; de kogel gleed
af en sprong in twee stukken. De derde kogel van
gelijke zwaarte bleef in het centrum der plaat steken.
De vierde sloegden kogel die was blijven stéken
medenemendedoor de plaat heenwaarop ongeveer
tien andere schoten de plaat volkomen verbrijzelden.
Men is dus nu overtuigd, dat' de tegenwoordige be
schutting der stoomketels ontoereikend is.
JVattfcriifc.
Parijs den 3 November. Het Mémorial-Borde-
cais behelst de bijzonderheden eenerden 30 October
van uit Bordeaux gedane luchtreiswaarvan het relaas
doet sidderen. De luchtreizigerHeer Kirschwas
een gewezen officierdie zonder vermogen of middel
van bestaan, msjar, gelijk het verhaal zelf zal doen
blijkenin de hoogste mate met moed cn tegenwoor
digheid van geest begaafdsoortgelijke gevaarlijke on-
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandags namiddags en Oou-
Jerdags avonds. De Prijs per Kwartaal is /"r,75 franco per Post/i$o.
Gewone Advertentien worden k 20 ets de rege.' geplaatst Geheet
te-. Huwelijks- en Doodberigten van i - 6 regels i,2o
Denkbeelden nopens de bevordering van
Koophandel door Onderwijs, benevens
een beknopt overligt van de geschie
denis des Koophandelsnaar het Hoog-
duitsch van F. Noback Directeur
van het Handels-Instituut te Erfurt.
Voorbereidende kundigheden van den Handelsstand.
Waaronder behoorenTaalkenniskennis ook van
vreetnde talenkoopmans-briefstijlboekhouden
koopmans-rekenkundewarenkundehandels-geogra-
Koopmans-rcKcmiunaewarenkundehandels-geogra-
hiehandels-geschiedeniskennis van de middelen I
d.s handelshandelsregtalgcmecne handelswetenschap,j
handels-politiek volkshuishoudkundehandels-litera
tuur.
