N\ 86.
Donderdag den 27 October
I84Sfe
GOESSCHE
COURANT.
(gugclftttb.
HET PATRONAAT OVER DE ARMEN.
Napels den 4 October. Voor de ongelukkige
schuldeischers der Tavoglière-bank kan nog altijd niets
gunstigs worden gemeld. Wij hebben de Parijsche
aandeelhouders commissarissen herwaarts gezonden die
de actiën dezer bank liquideren; doch het algemeen ge
voelen is dat de ondernemers de,zer actiën-inrigting ter
ontginning van de Tavoglière-vlakten in Apulie eene
vereeniging van schelmen wavendie niet het minste
vermogen bezatenmaar de buitenlandsche fondsen- r
speculanten van den beginne af hebben bedrogenten
minste men wil weten darde commissarissen der Hol-
landsche schuldeischers almede geene actiën hebben go
i vonden. Intusscben hopen deze nog altijddat het
Nederiandsche gouvernement een paar fregatten naai
de' haven van Napels zal zenden, om onze regering
te nopen hare autorisatie tot deze schandelijke hande
ling door eigene guarantie ie dekken, waarop ieder bui
tenlandsche schuldeischer met grond moest rekenen.
Londen, den 21 October. De stoombooten Mentor
en New-Orleans zijn in de Missisippiop 25 mijlen
afstands van de Mond der Ohip totaal verongelukt.
1 Dezelven hadden 53,000 dollers gekost. Op dezelfde
plaats zijn in den loop van een jaar, reeds* zeven of
acht stoombooten gebleven welker verlies op een half
millioen dollars wordt geschat.
V
De uitga've dezer Courant geschiedt Maandags namiddags en Don
derdags avonds. De Prijs per Kwartaal is F 1,75 franco per Dost/" 1,90.
Gewone Adverteniien worden a 20 ets de regel geplaatstGeboor.
te-, Huwelijks- en Doodberigten van 1 6 regels aƒ1,20
Niet alleen in verschillende oorden van ons Vader
land, maar ook in anderelanden hebben de belangen
tier armen in de laatste jaren in steeds klimmende mate
de algemeene aandaent rot zich getrokken. En geen
wonder. Het was niet alleen de vreesdat het waar
heid konde zijnhetwelk velen bewerenr. vv. dat de
armoede overal toeneemt; want ook op vele plaatsen
waar de armoede in de laatste jaren stellig niet toege
nomen" iszag men ijverige pogingen aanwendenom
het lot der armen te verbeteren terwijl in landen
waar de armoede in hare grootste afzigrelijkheid aan
schouwd wordt, zoo als b. v. op Sicilië, niets tot
herstel wordt ondernomen. Neen, de hoofdoorzaak
dier belangstelling ligtonzes oordeelsin de toene
mend*- beschaving der volkenin de ontwikkeling der
maatschappelijke'instellingen, in het verlevendigde be
sef dat wij allen als burgers van één' Staat elkanders
vesten moeten eerbiedigen en als menschen niet on
verschillig kunnen zijnnopens de belangen van den
evenmensch.
Bij het voorgeslacht was weldoen veelal niets dan
neven. Thans'beginnen vglen helaas, nog niet
'allen 1 levendiger te gevoelendat weldoen isaan
her welzijn van den evenmensch te at beiden. Aal
moezen 'waarvoor' de gever een' vlugtigen dank in-
oogst, doen gewoonlijk weinig nut, somtijds zelfs
nadeelmaar giften met oordeel enna een naauw-
kcurig onderzoek ten voordecle van ongelukkigen
aange wend dragen veelal weldadige en duurzame vruch
ten. Het kwaad is dikwerf niet alleen met geven te
verhelpen. Raadgevingenopbeuring en leiding moe
ten met de giften gepaard gaan. De meer beschaafde
nicer gegoedde moet tot den armen en gezonkenen
evenmensch afdalen of liever, dezen door persoonlijke
toenadering tot zich opheffen. Ziedaar het streven
van het patronaat over de armen dat vooral in deze
dascn zich meer en meer ontwikkelt.
-Wij zouden onze dagen een' onverdienden lof toe-
zwaaijen indien wij wilden beweren dat er nu ecq
patronaat over de armen begint tot stand te komen
en dat de armen voorheen zonder patronaat waren.
Neen het heeft in ons vadeiland nimmer aan patro
nen over de armen ontbroken. Weeshuizenvonde-
hngsgest'chtengasthuizen heeft het weldadige voor
geslacht diiargestelden overal werden de armenver
zorgers in staat gesteld, om den nood te lenigen.
Hierbij is er sedert lang veel gedaan,, om de armen
door behoorlijk onderwijs te beschaven, Door bewaar
scholen leerscholen werkscholen lierhalingscholen
zondagscholen, door, bijbelgenootschap, traktaatge
nootschap cn wat niet al meer-? heeft men de ede'-
ste gaven van deugd en zedelijke ontwikkeling zoeken
uit te deeien en den inwendige» mensch uit den maal
stroom des ongeluks zoeken te redden. Wie zal de
uitnemende uitwerkselen van deze inrigtingen voorbij
zien? Wie zal hierin niet de weldadige hand van
het patronaatschap der beschaafdere standen in erken
nen Wie zal de pogingen niet huldigen niet al
leen ter opleiding van de jeugd, maar ter opvoeding
van het volkmet 'klimmende belangstelling in het
werk gesteld?
Nogtans valt het niet te ontkennen, dat er nog veel
te doen overig blijften dat men^ door persoonlijke
toenadering het patronaat over de'armen nog moet
zoeken te volmaken. De zaak is te belangrijk, te
heilzaamdan dat men voor de zwarigheden daaraan
verbonden zoude terug deinzen.
Het belanghetwelk wij iti deze zaak stellen geeft
ons aanleidingom de aandacht onzer lezers nogmaals te
bepalen bij eene redevoeringdoor den heer W. I I. Su
il in gar onlangs in het licht gegeveilgetiteld het
Patronaat over- de armen Leeuwarden 1842; terwijl
wij daarbij een'blik wenschen te werpen op de Vrou-
wenvereeliiging hier ter stede, waarbij aan de invoe
ring van zulk een patronaat zoo voortreffelijk gewerkt
wordt.
De redenaar sprak in eene vergadering der Amster
dam,schc Vc rechiginghulpbetoon aan eerlijke en vjj-
i'-ge armoede over oe aangeduide sto-f. liet was een
jaar geleden, sinds 500 menschehvricnden zich ver-
eenigd haddenom aan het welzijn van behoeftigen
die gebrek aan werk leden te arbeiden. Bij voor
raad had men zich tot 300 behoeftigenvrouwen of
meisjes, moeten bepalen. De werkzaamheden, die
men laat verrigtenbestaan in dé eerste plaats in het
geven van handwerk aan vrouwenen voorts in het
doen ^vervaardigen van kleine voorwerpendeels ge
schikt tot huishoudelijk gebruik voor minvermogenden
of dienstig ter bevordering der liefdadige oogmerken
van meervermogendendeels geskhikt om te worden
verkocht. De inrigtingbestaat sedert een jaar, en de
uitkomsten geven de hoopdat dezelve eene heilzame
strekking zal hebben.
De heer Soringar blijft in de eerste plaats stil
staan bij de zwarigheid dat mendoor verschillen
de kleedingstukken te laten maken, bazen en winke
liers die zulke goederen gewoonlijk vervaardigen of
verkoopente veel afbreuk zoude doen.Hij toont
het ongegronde dier vrees uitvoerig aanen zoekt
door voorbeelden het verkeerde dier redenering duide
lijk te maken. Het komt ons echter voor, dat hij te
veel gewigtaan dc| geopperde bedenking gehecht heeft.
Het stelsel van monopolie, het stelsel van bekrom
penheid, werkt nimmer voordeelig op de maatschap
pij. Vrijheid van handel, toelating van eene alge
meene concurrentie geven den handel eene voedende
kracht in zich zeiven. Naar mate de handel betere
producten oplevert en aanbiedtnaar die mate neemt
ook de gereede aftrek toe. De verbazende voortgang
van het fabrijkwezen heeft de hoeveelheid van fabri
kaat vertiendubbeldmaar de comsumtie is in gelijke
mate toegenomenen het voordeelhetwelk de han-
dclaar uit die meerdere productie trektis waarlijk
niet gering. De spekulant, die'vroeger een' geheelen
tak van handel als ware ïiet in pacht hadmoge dit
voordeel gering achtende tallooze kooplieden in het
klein worden er door gevoed.
Bovendiende algemeene concurrentie staat eenmaal
opentusschen alle burgers van den Staat wordt de*
zelve toegelaten waarom dc behoeftigste burgers daar
van uitgesloten? Wanneer in eene stad het aantal
werkplaatsen toeneemt, dan ontstaat er natuurlijk ver
meerdering van werk voor-ledige handen, en ieder
verblijdt zich daarover ieder ziet bij de oprigting
van eene nieuwe werkplaats daarin een' zegen voor de
klasse van werklieden; waarom dan ook niet gejucht,,
wanneer menschenvrienden eene werkinrigting tot stand
brengen
Het is eenvoudig, omdat er altijd menschen zijn,
dieniet goedkeuren willenwat ieder goedkeurt, ,en
die vooral danwanneer zij ook zoijden kunnen ge
roepen wordenom daartoe het hunne bij te dragen
gaarne schoonklinkende voorwendsels uitdenkenom
zich van dien last te ontslaan.
Alles komt slechts aan op eene doelmatige inrigting
van zoodanige weldadige ondernemingzoo als de heer
S. duidelijk aantoont. Het-nut, daarmede te versprei
den kan niet geloochend worden.
Bijzonder belangrijk zijn de wenken opzigtelijk de
wijzewaarop het patronaat over de armen dient te
i worden waargenomen met eenvoudmet gematigdheid
met vertrouwen en moedmet eigenbelang en baat
zucht.
Er behoorrongetwijfeld veel oefening toe, om zich
tot de taak van patrones te bekwamenmaar de op-
dervinding moet ook hier grootendeels de leermeesteres
zijn. Met eenvoud, zonder ophef, zonder zich-op
te dringen, trecde de patrones tot de behoeftigen. Ge
duld behoort er toe en zachtmoedigheid, om de voort-
durende gebreken der behoeftigen te draeen en kleine
feilen te verschoonen. Vertrouwen op God en moed
zijn noodwendige vereischten. De patrones late zich
niet afschrikken door teléurstellingëndoor onaange
name ontmoetingen. Zij moet steeds op schooner
vruchten blijven hopenen bij het mislukken hier op
het wélslagen elders haar oog gevestigd houden.
Hoezeer de laatste uitdrukking een weinig valsch
vernuft verraadtis toch het denkbeelddat het pa
tronaat tot eigene vorming dienstbaar en dus voordee
lig kan zijn voortreffelijk ontwikkeld. Die zich voor
de taak yan patroon of patrones der armen wil bekwa-
1 mendient het geheele tweede gedeelte der redevoe-
ring te lezen en te herlezen. Vele moeijelijkheden
zijn aan die taak verbondenmaar men kar. dezelve
grootendeels overwinnenwanneer men den regten weg
kiest. Vele zwarigheden zijn bij nadere beschouwing
ligter uit' den weg te ruimendan het in den aanvang
schijnt. Zij dis geld hebben moeten het ten zegen
van anderen aanwendenof het is hen zeiven niet
ten zegen. En om op het geven zegen te wachten
moet men meer doendan geven. Het komt er op
aanhoe men geeft.
11 Ji r-Wfc,
JVIEU WSTIJDINGEN.
aa.iiic.
'Arnhi Conr.
SluÜ£ïcftfauï>.
Berlijn, den 16 OctoberDe nieuwe wetffopde
drukpers zal nu in het volgend nummer van het Staats
blad afgekondigd worden, en dan terstond in werking
komen. De kabinetsorder dienaangaande is van den 15
September, en staat geheele vrijheid der censuur voor
alle werken van meer dan 20 vellen druks toe. De re
gering behoudt zich voor de uitgave derzeive volstrekt
geen maatregel van toezigt vooralleenlijk is bepaald
dat eeri exemplaar van het gedrukte werk 24 uur voor
de uitgave van hetzelve in den boekhandelaan de po-
licie van de plaatswaar het gedrukt is moet worden
overgegeven. Deze overgave geschiedt daarom ten
eindewanneer om wettige redenen een geregtelijk on
derzoek tegen den schrijver of uitgever mogt beboeren
plaats te vinden alsdan dit onderzoek en de in beslag
neming van het werk vroegtijdig te kunnen in het werk
stellen. Deze nieuwe wet, welke voor de pers in
derdaad zeer gunstig is, is echter slechts eene voor
loopster van nog milder maatregelenwier voorberei
ding de koning tevens bevolen heeft. Men mag dus
eene gelijke onbelemmerde uitgaaf voor alle geschriften
verwachten met zeer beperkte uitzondering van eenige
bepaalde onderwerpenwier openlijke behandeling
even als vroeger, aan de censuur onderworpen zal blij
ven. Hoofdzakelijk zou deze bepaling als eene be
scherming voor de godsdienst blijven bestaan.
Al wederom heeft een vreeselijke brand een dei-
aanzienlijke steden van Rusland getioffen. Men ont
vangt hier namelijk de tijding, dat Perm, de hoofd
plaats van het omstreeks het Oeriil-gebergte gelegene,
gouvernement van dien naam bijna geheel afgebrand is.
Een nieuw werk van den algemeen geachten
C. Dickensziet hier in twee deelen het licht en
behelst zijne ontmoetingen en opmerkingen gedurende
zijn onlangs afgelegd bezoek in Nooid-Amerika.
