Donderdag den S3 October
GOESSCHE
COURANT*
N°. 82.
'NOG IETS OVER HET ARMWEZEN-
Jfifattfctrgïu
J&elgie*
Uitgeklaard: 24 met baard- en boonstroo-asck74
•;r
JSE&FK
>@015'
T'S1
WznAnM'
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandags namiddags en Don
derdags avonds De Prijs per Kwartaal is f J,75 franco per I'ost/i 90.
Gewone Advertentie» worden a 20 ets deregel geplaatst, Gebö#^
re~ 'Huwelijks^ en Doodberigten -van 1 6 reeels a i,2oi
i&L
Hierover menigmaal nadenkende trok hetgeen daar.
over dezer d3gen in sommige geschriften en Nieuws
bladen ook iri de Arnhemmer Courant van i October
en in N°. 74 dezer Courant gezegd werd, mijne .aan
dacht. Veel is er in dat artikelhetwelk mij toescheen
naar waarheid opgemerkt te ziin. Intusschen meende
ik er ook eenige onjuistheid in te zien als namelijk,
dat de kerkelijke besturen zich de belangen der Diaco-
niën niet hadden aangetrokkendaar dezelve reeds
voor jaren hiertoe werkzaam waren. Ook zag ik er
eenige overdrijving in want wel is de armoede in
den ketsten tijd toegenomendoch ook in vroegere
tijden was dit soms opremerkeh en het kwaaduit
dezelfde oorzaken bijna als thans ontsprotenherstelde
zich wederom. Dideröt maakte in 1773 wel de op
merking dat de reiziger door Holland, getroffen werd
door nergens het gezigt der armoede te ontmoeten
maar het is daarbij eene daadzaak, dat in dat bloeijend
tijdperk het aantal der bedeelden en de som tot onder
houd verstrektongeveer zoo groot wasals thans.
Te eerder halen wij dit tijdperk van ónze geschie
denis hier bij voorkeur aandewijl het verschillende
punten van overeenkomst heeft niet "onze tegenwoor
dige gesteldheid gelijkj het Handelsblad van 7
October opmerkte. Aan dergelijke tegenspoeden
kunnen wij dan nu ook een groot deel van de thans
waargenomene vermeerdering van armoede toeschrijven,
cn deze vergelijking zal tevens voor een deel dienen
kunnenom eene overdrevene bezorgdheid te matigen
door de gegronde hoopdat dit kwaad nu gelijk toen,
zal zijn te bestrijdenzonder nog redenen te geven
c m daaruit een toekomstig verval te voorspellen. Ver
ontrustend zou het eerst dan worden, wanneer wij
moesten zien dat de bestaanmiddelende beste pro
ductieve takken van onze volksbedrijvigheidverzwak
ten of verdorden en dus de middelen niet aan de behoeften
gcëvenredigdoleven wanneerzoo als ineen vroeger arti
kel vair dat Blad werd aangemerkttiet passieve deel van
onze staatsbelans aanzwol en het actieve deel zwakker
en onvermogende]- werd. Armoede geheel te weren
is ondenkbaar. Gelijk het laken eenen zelf kant heeft,
zoo heeft elke maarschappij een zeker getal individus
•welke in de poging van allen om zich een deel aan
het volksbestaan te verschaffen te kort schieten; zoo
beeft elke bevolking eene grens in de onmisbare con
ditiën van bestaanvoeding en onderhoud welke
zoedra zij slechts eenigermate ligtvaardig overschreden
wordt, een facit van armoede overlaat, zoo heeft elke
maatschappij min bedeélden van de natuur naar lig-
chaam of gt'tst, welke van'de barmhartigheid der be
terbedeelden afhankelijk blijven. De bevolking neemt
ook zonder stellige overtredingen van de wet der zede
lijkheid somtijds in enkele jaren in die mate toedat
een geringe zamenloop van mislukkingen of wezentlijke
rampen in volgende jarenhet verschijnsel van toene
mend gebrek kan doen geboren worden. Armoede
zal er dus, altijd bestaan, zoolang de aarde geene bo-
vennardsche volmaaktheid deelachtig wordt. Doch de
vraag, of en in hoeverre het verschijnsel van een aan-
yvas van behoeftigheid verontrustend kan zijnlaat
zich alleen beantwoorden uit de verhouding, waarin
dezelve staat tot den aanwas der bevolking en den
meerderen of minderen bloei van die bestaansmiddelen
die een lenigenden balsem uitgieten kunnen en dit kun
nende dien ook zeker uitgieten zullen r over alle maat
schappelijke wonden en kwalen welke door éenen of
anderen vroegeren zamenloop van ongunstige oorzaken
zijn te weeg gebragt.
De verhouding nuwaarin de armoede bij ons in het"
laatstelijk bedoelde tijdvak geklommen iskomt ons voor
ook in verband met de tocgenomene bevolkinginder
daad ongunstig te zijn. - Dat is alwat wij er van
zeggen kunnen.
Doch dit gezegde van het Handelsblad is dan ook ver-
cj trustend genoeg, om op middelen van voorzienig be
dacht te doen zijn. Dit blad wil echter even geliik andere
schrijvers door eene nieuwe vrijere wetgeving in deh te-
genwoordigcn toestand voorzien., Wij gelooven mede
o.it dit zper noodig is doch kunnen of mogen daarvan niet
alle# verwachten. Dat deed men' weleer ook niet; De
beste algemeene wet zal 'op zich zelve ongenoeg
zaam zijnen kan geen vlijt of arbeid daarstellen.
Ware milddadigheid moet verder vrijwillig wezenen
deze zal te in eer worden opgewektnaarmate zij over
tuigd isdat de liefdegaven wel besteed worden.
Daartoe kan eene wet dienstig zijnmaar er moet al
tijd ruimte voor bijzonderevoor plaatselijke omstan
digheden meest geschikte vrijheidoverblijven. Daar
om kunnen wij niet genoeg er op aandringendat in
iedere gemeente de verschillende armbesturen en zij
die op een of andere wijze de armoede willen lceni-
gen, zich vereenigen, opdat .zoo veel mogelijk de
klagten over ongelijke of ondoelmatige bedeeling op
hóudencn er voor bijzondere mildadighcid.altijd aan
drang zij. Daartoe strekke ten eerste vermeerdering
van werk, opdat men den gezonden enkrachtigeri niet
behoeve te bedeéJcn. Ten tweede zoelte men Dia-
koniën en alle zuivere liefdadigheids-inrigtingén op
zich zelve te ouden zonder subsidienwaardoor de
liefdadigheid zich ontrek:en het deelom bijzonder
ongelukkigtn of hen,,die eenige meerdere ondersteu
ning waardig zijn, te helpen, vervalt. Men brengt
hiertegen indat u'oor de vermeerdering der armen
en vermindering der giften die bijzondere instellingen
zich niet kunnen staande houdenof- de armen die
bevoorregt schijnen zouden meer gebrek lijdendan
zij die op algemeene kosten bedeeld worden-. Doch
dit bezwaar kan weggenomen wordengeliik men
hierover thans in eene der aanzienlijkste steden van
Zeeland werkzaam is. Men begint met voor subsidie
te bedankenen een beroep te doen op bijzondere
milddadigheid, (die dan toeneemt.) Men neemt de
behoefte op, en zoo die grooter is dan de middelen
toelaten om er in te voorzien dan neemt het algemeen
armbestuur diegenen overdie of voor een tijd slechts
ondersteuning noodig hebbenof bijzondere ondersteu
ning onwaardig zijn.
In sómmige plaatsen zou men de bedtclingen der
Diaconien kunnen bepalen tot hendie zekeren ouder
dom bereikt hadden, tot zwakken, krankenenz.
Eindelijit zou ter bereiking van bet voorgestelde
doel hoogst nuttig zijn een patronaatschap over de
armen(waarover de heer Surinsgar. èene treffende
redevoering heeft in 't licht gegeven) en hetwelk de
armbesturen nog niet uitoefenen.
NIEU WSTIJDING EN»
Parijs den 6 October. Heden trad Z. M. Loeit-
dewijk Philips in zijn 70ste jaar. Toen Z. M. 17 jaar
oud was had hij reeds eene openbare betrekking. Hij
telt alzoo reeds 53 jaar politiek bestaan.
Gp een' der spoorwegen tusschen Parijs en Ver
sailles heeft men dezer dagen locomotïven met houten'
assen beproefdmaar zij zijnop het midden van den
wegin brand geraaktgelukkig zonder iemand të be
schadigen.
Parijs, den 8 October. Inden morgen van den 7
heeft hier weder op den spoorweg, die langs den reg-
i ter Seine-oever naar St. Germain loopt, een ongeluk
plaats gehad hetwelk zonder de oplettendheid moed
1 en tegenwoordigheid van geest van den opper-machi-
j nist allertreurigste gevolgen gehad kon hebben. Het
mistte zwaar. Op éénmaalniet ver van het gehucht
la Foliebemerkte de ópper-machinist dat hem op
1 dezelfde baan een andere trein te. gemoet komt. Die
treinwelke uit een aantal met steepen beladen wag
gons bestond, was nog slechts 12 15 Nederlandsche
ellen verwijderd. Een vreesselijke schok scheen on
vermijdelijk. De machinist verlaat zijnen post niet,
sluit den stoom af, geeft het allarmsein aan den chef
i van den treindie van zijnen kapt het stuitingmiddel,
onder den naam van breidel freinJ bekendmet alle
j kracht doet Weiken. Deze beambte had tevens de bij
henï boven op zmefide reizigers van het gevaar ge
waarschuwd en hun aanbevolen zich zoo veel mogelijk,
vast te houden. Een oogenblifc daarnaofchoon ook
de andere trein zijne vaart verminderd hadhad de
schok plaats. Maar ten gevolge der genomen voorzor
gen hadop eenige kneuzingen naslechts één noe
menswaardig ongeluk plaats; het was dat van eenen
boven opzittenden reiziger, die, de waarschuwing
niet gehoord of niet geacht hebbende,- door den stoot
van boven neder geworpen is cn het dijbeen gebroken
heeft.
-Brussel, den 8 October. In sommige onzer bla
den leest mendat bij het departement voor de open
bare werken een aanzoek gedaan is, om eene bewilli
ging te erlangen tot het daarstellen van eenen spoorweg
naar NederlandDezelve zou van Antwerpen naar
Breda gaan, met een zijtak van daar ov.er Tilburg naar
's Hercogenbosch.
De Generaal van der Meere neemt in beterschap
toe.
üïcbjerïan&jciu
Amsterdam den 10 October, Aan den beer J. O,
Bert elm anonderwijzer aan de Koninklijke Muzijk-
school alhieris Zaturdag avond 11.ter gelegenheid
van zijne benoeming tot ridder van de orde van den
Nederlandschen Leeuw, door een aantal voorstanders
en beoefenaren der toonkunst,, eene serenade gegeven
onder dé leiding van den heer F. N. Stoetzzijnen
ambtgenoot a,»n de Koninklijke Muzijkschool en orchest-
meester aan den Schouwburg alhier.
Laatstleden Donderdag nacht is te Katwijk aan
Zeede eerste bokking aangekomen met de pink de
Geertruida jeannettestuurman C. Guittoebehoo-
rende aan de réeders van Btefting en 1Vaat. Met de
zelve zijn 24,000 stuksalle van één etmaalaangc-
bragt en zijn van dezelve de eerstelingen, naar ge
woonte aan Z. M. den Koning gezonden.
Nijmegen den 7 October. Als eene zeldzaamheid
wordt ons berigtdat eergisteren in den omtrek van Wins-
sen, nabij onze stad, een snecuwwitten haas is ge
schoten. Dezelve wordt opgezet door den lieer A. van
der Steendie dezelve volgaarne, aan zijne woning,,
in de Nieuwstraataan de liefhebbers der natuurlijke
historie zal laten bezigtigen.
Goes, den 13 October.- Op gisteren bad bij de
overvaart eener bootbestuurd door Cornells Ja ft
Keggevan Maartensdijk op Iersekendam een groot
ongeluk kunnen plaats hebben, hetwelk gelukkig is
afgewend.
De boot waarin zich behalve den schipper en zijn
jongen, 7 lieden uit deze stad bevonden die met
I hunne koopgoederen van de kermis op eerstgenoemde
plaats terugkeerdenschijnt te vol geladen geweest te
zijn, zoodat dezelve het midden van den brecde'ri
schelde-stroom overgekomen en niet verre van den
Wemeldingschen kant zijnde, in zinkenden toestand
geraaktehetzij door lek of inslaand water.
De schipper en een der passagiers, besloten dewijl
reeds eenige kisten van het vaartuig afdrevenzich naar
den wal te begeven, waarin zij gelukkig slaagden,
omdat, hoewel de afstand nog al aanmerkelijk was,
de stroom hier kon doorwaad worden. Aan den wal
gekomen slaagden zij er mede spoedig in eene boot ie
vinden, waarmede zij de andere passagiers, waaronder
vrouwen cn kinderen die in levensgevaar verkeerden
reddedenen ook nog het vaartuig behielden.
Bath, den 9 October. Gedurende de maand Sep
tember, zijn aan het kantoor van In- en CJitklaring,
Expeditie en Betaling alhier, de navolgende Schepen
ingeklaard
52 niet hard- zink- en straatsteen, 105 ledig, 49
met stukgoederen, 13 met steenkolen, 5 met meube
len 1 niet vruchten4 met hout- en houtwerk1
met bijën, 3 met kalk, 1 met houtskolen, 1 met
lijnzaad, 1 met oud vaatwerk, 2 met rogge, 1 met.
bier, 5 met boekweit; waarvan 167 onder Nederland
sche en 77 ondet Belgische vlag-; alsmede 44 Stoom-
booten306 ledige visch-.en mosselschepente zame»
594 sqhepen.
