N".
GOESSCIIE
llonderdag den 4 Augustus.
COURANT.
ie-
11 o o»|/inuiai \_rt
ZIJN BE TEGENWOORDIGE KER
KELIJKE BEWEGINGEN AL OF
NIET SCHADELIJK TE
ACHTEN f
Er wordt op deze vraag verschillend geantwoord.
Velen zijn er, die er zich over verontrusten. Wij
beliooren niet tót dezen. Wij ontkennen niet, dat et:
soms vrij buitensporige en ongerijmde meeningen wor
den voorgestaanmaar de ondervinding van alle tijden
heeft'geleerd,- dat deze der eigenlijke Christelijke zaak
nooit eenig wezenlijk nadeel hebben toegebragt. In
tegendeel., wrijving van denkbeelden is het element
der waarheidwaarin zij zich beweegt en leeft. Nim
mer moet men, bevreesd voor beweging,wenscheir
naar doodsche stilte en rust. Indien de Oceaan be
stendig eene stille en rustige oppervlakte te zien gaf,
zoo zou hij geduchter zijn voor den zeeman, dan de
verschrikkelijkste storm ooit voor hem is geweest..
Beter dat de golven zich verheffenzij het ook al dat
er hier en daar een vaartuig schipbreuk door lijde.
Beter dat 's menschen verstandelijke vermogens-in. wer
king zijn, dan dat zij slapen. Beter ietsdan onver
schilligheid. In den ziekelijksten toestand des men
schen, bij de ongeregeldste en hevigste werkingen der
zenuwen en van het levensbeginselblijft er altijd
nog hoop op herstel en behoud over. Alleen in de
rust des doods is zij volstrekt afgesneden.
Het Tijdschrift de Katholiek leidt uit de verschei
denheid van meeningen onder de Protestanten en uit
hunne verbrokkeling in Kerkgenootschappen het gevolg
af, dat het Protestantism us zelve weldra een einde zal
nemen en in het Katholicismus worden opgelost. Wij
kunnen in die beschouwingswijze niet deelen. Wel
zouden ook wij wenschendat allenKatholieken en
Protestantenbeiden van denzelfden Christelijken zin
waren en dus de waarheid in liefde betrachtten maar
niet wenschelijk achten wij het, dat allen dezelfde
denkwijze en begrippen koesteren want het zou of
bewijzendat der menschen geest zijne kracht verlo
ren had; of, indien het een gevolg was van eenzel
vigheid van belijdenisten blijke strekkendat de
menschen hunne vrijheid verloren hadden. Groot ver
schil van meening is altijd een gevolg van den voort
gang der Verlichting. In landen van duisternis en
onkunde is alles eenzelvig. Verscheidenheid ontstaat
door verstandelijke beschaving, en zij neemt toe naar-
mate die beschaving veld wint.
Wanneer men in de Lente het oog laat weiden over
het ons omringende landschapdan wordt dit dóór
deszeirs verschillende schoonheden getroffen. Maar
de nacht dale neder en hetzelfde natuur-tppneel ver
toont niets dan koude-eenzelvigheidgelijk aan die,
welke de bijgeloovige zoo gretig zoekt voor de Gods
dienstige wereld. Maar dat de Morgen-zon wederom
doorbrekeen hetgeen de duisternis ondereen meng
de scheidt zich en neemt zijne ware gedaante aan
terwijl naarmate de dagtoorts hooger klimt, licht en
schaduw toenemen in kracht en werkingtot dat het
onderscheiden groen op de boschachtige vlakte daar in
vollen luister praalt. Waarom dus gevreesd voor eenen
tijd, waarop ieder mensch zijne eigene denkbeelden
zal hebben? Het is geen wenschelijk goed, als een
alles overheerschend stelsel zoo veel invloed of ver
mogen oefent, dat de onafhankelijkheid des geestes
er voor moet onderdoen. Zoo lang ieder mensch voor
zic'n zeiven denkt, zoo lang zullen de menschen niet
van dezelfde denkwijze zijn. En dat regt zij zul
len het nimmer afstaan.
Er zijn zwakken er, zwaarmoedigen die in dagen
als de tegenwoordigewanneer een Sectengèest scheu
ring veroorzaaktvoor de Christelijke Waarheid zelve
vreezen. Wij kunnen de zoodanigen gerust stellen.
De slaaf eener Kerkgemeenschapja denkt, dat de
gezindte waartoe hij behoort, het gansche ligchaara
des Christendoms uitmaakt. Zoo lang deze bloeit,
meent hij dat het met de zaak der Waarheid en der
Godsdienst naar wensch gaat. Maar niet zoodra neemt 1
dezelve af in invloed en aantal van ledenof hij is j
werkglijk van oordeel dat het Christendom zelf te
gronde gaat. Van hier die vrees waarvan wij spraken,
en die nogthans van allen grond ontbloot is, en die
ons ook niet kwellen zal wanneer wij slechts geene
slaven van zoodanige Gemeenschap zijn, maar Chris
tenen in den zin dezes wooids. Door eene vaste
wet schijnen toch alle Secten Slechts voor eenen be
paalden tijd' te zijn. Wanneer wij de Geschiedenis
der Christelijke Kerk raadplegen, dan vinden wij de
namen van vele Secten waarvan mi geen spoor meer
overig is. Dat ontstaan en verdwijnen nu van partij
en die zich afscheiden van de hoofdvereehigingen
der Protestantenvoorspellen niet meer den ondergang
van het Protestantism u's zclvert dan hetkruijeh van het
ijs in hetj voorjaar de vernietiging eener rivier aankondigt'.
Secten ontstaan om een nieuw leven optewekken
en zij gaan 'voorbijwanneer zij aah het oogmerk
'van hun-aanwezen voldaan hebben.-
Allesop de wereld verandert.. Het Katholicismus
der 19e eeuw vèrschllt aanmerkelijk vaii dat der 15e.
van de meest enthusiastische hulde is geworden.
Een jaar geleden werd de oude koning ontvangen
door het beruchte artikel der Staats-Couranthet be-
leedigendste dat men kan uitdenken, en waarin men
zijne verwondering scheen te kennen te geven dat de
ex koning in een land .durfde terugkeerendat meer
dan een vierde eeuw onder zijnen scepter gestaan had.
Noch de koning noch eenig lid der koninklijke familie
kwamen hem welkom heeten; eenige oude vrienden
slechts gingen hem in het geheim bezoeken de oude
koning vertrok eindelijk, en men scheen te hopen, dat-
hij nooit terug zou komen.
Wc.lk een onderscheid met thans Iedereen dringt
zich om den ouden monarchmen ontvangt hem met
open armen; al zijne fouten zijn huwelijk zoowel als
zijne staatkundige misslagenalles is vergeten men
herinnert zich slechts zijne deugden of zijne weldaden
uuitiutiïvcnjK van aat oer 15e. de koning, de koninklijke familie, de ministers, alle
Ook de Formulieren der Protestanten zijn thans niet hooge ambtenaren overstelpen hem met beleefdheden
nicer wat zij in de 16e en 17e eeuwen nog waren. 1 de audientiën die hij geeft, zijn zelfs talrijker bezocht
Zij omvatten niet alle dingen, maar alleen hetgeen in :*dan die, welke hij vroeger als souverein gaf; het is
vroegefe eeuwen geleerd is. De volgende eeuw zal bijna eene verpligting geworden hem zijne hulde te ga;
weêr ïnèeV-weten dan de tijd waarin-wij leveniVol- aanbieden; ziinc echt?ennnr(A* «f
gende Formulieren zullen dus meer licht en Warsheid
kunnen behelzen dan de tegenwoordigeen daar er
gedurig nieuw en meerder licht opgaat uit het Woord
Van God, zoo mogen wij hopen, dat de geheele we
reld al meer en meer verlicht zal wordentot dat eens
de volle dag zal gekomen zijn.
Uit dit een en ander blijkt derhalvedat de woe
lingen van Ultramontancn en Ultra-protestanten op
verre na niet zoo verontrustend zijn ais zij aan velen
toeschijnen. Integendeel toonen zij ten duidelijkste
aan, dat her toenemende licht de voorstanders der
duisternis'verschrikt en doet opwaken. De beweging
welke er bestaat is voorbereiding tot vooruitgang in
de wereld. De waarheid wil niet verholen blijven
binnen de enge grenzen van eenige Kerkelijke gemeen
schap zij wil hare stralen verspreiden over de ge
heele Christelijke wereld, en hetgeen zij wil, dat zal
eenmaal plaats vinden.
31 Julij. P. W.
NIEU WSTIJDING EN.
lïcberl.itibcii.
De schade zelve beloopt 100,000 guldens. Eene Bijou
terie Kraam bevatte eene waarde van go,700 guldens.
Bi) voorraad kunnen wij het Publiek békend maken- ""ÏT"™ Z' Z Z'ZTJlll
dat de Collecte der Stad Leeuwaarden thans bedraagt '.f aa" de^0"df. 1 TBn ,t wfd?1'varcn-
niet •bijvoeging der onderscheidene gelden voor de r=é bCT?Nwda' da!' «W»*
aanbieden; zijne echtgenoot,- (de reden of het voor
wendsel van den haat die men tegen hem koesterde
of dien men scheen tegen den ex-koning te willen in
boezemenoveral op het wèlvoegelijkst ontvangen
zij is aan de tafel des konings genoodigdzij verkeert
met de leden dep koninklijke familieeindelijk verlaat
de ex-monarch - het land en iedereen is verrukt ov.cv
zijne belofte van spoedig terug te komenen zich wei-
ligt in Holland te vestigen.
Hoedanig is die zonderlinge omwenteling der ge
voelens uit te'leggen? Kan de tijd alleen die hebben
bewerkt? Voorzeker is niets geschikter om gevoelens'
van afkeer te overwinnen, dan de tijd; maar het tijd
verloop sedert de eerste algemeene opgewondenheid tot
nu toe is niet zeer groot; en al ware het overigens
groot genoeg om die gevoelens van haat te doen ver
dwijnen zou het dan voldoende zijn .geweest 0111 de-
zelve in genegenheid te doen overgaan
Zou de oorzaak gelegen zijn in de ziekttj, welke
Z. M. heeft aangetast en waarvan hij gelukkig gene
zen is Dat is evenmin waarschijnlijkte minder
daar velen die ziekte nooit als gevaarlijk beschouwd en
er slechts een middel in gezien hebbenom de gemoe
deren gunstig te stemmen voor het tweede bezoek van.
den ex-koning. Zouden het de weldaden zijn welke
de graaf van Nassau met milde hand uitreikt Maar
die weldaden hebben altijd slechts eenige begunstigden
kunnen bevoordeelenen geenzins de groote massa
en bovendien zijn die weldaden niet nieuw, en men,
mnpf Hit* runt onn 11
presentation der Schouwburgenhet Concert van den
heer Iiuferath en de opbrengst van den Prinsentuin
circa f 6,000. De bijeenverzamelde honderd en vijf
tig ton verbrandde en verkoolde Goederen zijn ver
kocht, door den deurwaarder L. Harmenzonvoor
slechts f 60.
De graaf van Nassau staat op het punt van naar
zijne goederen in Silesic te vertrekken zoo hij niet
reeds derwaarts op reis is. Het schijnt zich, echter,
te bevestigendat Z. M. in de maand October aan
staande weder in ons land zal komenom de huwe-
lijksplegtigheid van prinses Sophia met den erfgroot-
hertog van Saxcn-Wcimar bij te wonen. Het is zelfs
waarschijnlijkdat de gewezen koning voor de laatste
maal van woonplaats verandert daar hij voornemens
is, naar men zegt, om zich dan voor goed in Neder
land te vestigen, waar hij beurtelings het Loo en het
paleis in het Nuordeinde te 's Gravenhage zal bewonen.
Men vraagt algemeen vanwaar het komt, dat de
graaf, die, naauwelijks een jaar geleden niet zon
der gevaar onze groote steden had kunnen bezoeken
op wiens verschijnen alle leden der koninklijke familie
schenen te vlugtentegenwoordig, zoowel wat de
van zijn hart heeft noodig gehadom zijne mildadig-
lxeid op de grootste schaal uit te oefenen.
Het is veeleer aan het gedrag om het voorbeelddfcr
koninklijke familie, waaraan men de eerbetuigingen der
menigte moet toeschrijven. Men moet bekennen dat in
het begin eenige haat onder het'volk bestond; maarzij
begingen eenen grooten misslag, die toen den koning
aanraadden van den schijn aan te nemenalsof hij de
gevoelens van het volk deeldein plaats van de inspraak
van zijn hartals zoon te volgen die hem aanriedden
aan den koninklijken grijsaard eene officiële beleediging
in de Staats-Courant toe te brengenin plaats van
een bezoek aan zijnen vader te geven, die hij welligt
nooit had kunnen terugzien.
Gelukkig heeft onze koning later ingezien, dat
die raadgeving zijns weinig waardig ws; en het
tweede bezoek van den graaf in Nederland heeft hem
in de gelegenheid gesteldzijne fout op eene schitte
rende wijze goed te maken." (Wij geven dit, zoo
als het is, zonder ons met de gevoelens daarin uitge^
drukt in alles te vereenigen en iaten ook het slot weg.
Doch dit stemmen wij toe, ook bij het wenschelijke
des terugkeers van den Graaf, dat er op goed of
afkeuring des volks weinig prijs te stellen is.)
koninklijke familie als de groote massa, servile pec usConstantijn Nicolaas Michaelop de gewone wijze
betrefthet voorwerp der voorkomendste attentiesen gevierd.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandags namiddags en Don
derdags avonds. De Prijs per Kwartaal is f J,75. franco per Post/i,9o.
Hnwelqk». en Doodberigten van - regels kf 1,20.
(ingezonden.)
rlw 1
Leeuwarden den 1 Augustus. Het getal der ver
brandde en beschadigde Kermis Kramen bedraagt 48.
/u-vw ^"1-
v/ o o'.-f ctijjLAw riuiuc IU gaan
w gv.iv.iv.il V V/ijl UC IC-
Arnhem, den 31 Julij. De Emancipation behelst
het volgende correspondentie-artikel uit Amsterdam
van 26 dezer
- uau ui JliöpiUUk.
Goes den 2 Augustus. Heden is alhier de 24
verjaardag van Z. K. H. Willem Alxander Frelerik
-xt' r -*
~D_.s.uuv,wtil uc vcijattiuag van iv. n. Willem Alxander Fre lerik
