N°. 56.
Donderdag den 14
GOESSCHE
COURANT.
AAN DEN TIJDGENOOT.
Frankfort den 6 Te Berlijn hebben zich
Parijs, den 10 Julij. Voor eenige jaren, kwam
in Pafijs een Hollander, Coppenaalgenaamd, en zette
een gaarkeuken op door zijne Hollandsche bouillon
kreeg hij eene bijzondere vermaardheid en thans ver
bruikt hij wekelijks 5 ossen in zijne keukens. Van
15 Junij 1841 tot 6 Maart 1842 heeft hij 2311 ossen
doen slagten. Twee en dertig inrigtingen door Parijs
verspreidverkoopen met het beste gevolg deze bouil
lon'. De meeste gestichten der hospitalen ontvangen
hunne spijzen uit deze inrigtingen. Dezer dagen heeft
de Heer Coppenaal voor de regtbank aangeklaagd den
schrijver van het dagblad la Verité, den Heer Lacaze
eischende. 10,000 fr. voor schade en interest ten be
hoeve van de armen-gestichtendewijl hij den 7 Mei
jL, een artikel heeft geplaatst: Lebouillon Iiollandais
et M. Coppenaalwaarin hij zegtdat die bouillon
voor de gezondheid nadeelig is en door welk geschrijf
hij den ondernemer lastert en benadeelt. Nadat de
advokaat Rousse den beschuldigde had verdedigd heeft
de regtbank den schrijver Lacaze veroordeeld tot eene
maand gevangenis en in 1000 fr, boete.
i
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandags namiddags en Don-
'erdags avonds. De Prijs per Kwartaal is /"r,75 franco per Post/"i,9o.
ie
Gewone Advertentien worden a 2o,cts. deregel geplaatstGehoor
1 iuwelifhs- en Doodberigten van 1 6 regels a 1,2».
*tls wel waar, gelijk in den Tijdgenoot (bl. 338 en
v.) gezegd wordtdat er veel over, de opterigten
chool. te Delft geschreven is en over 't geheel geno-
len niet ten gunste dier inrigting. Doch het is niet
tinder'waar, dat het loffelijk isdat de Natie tixki roet
ene Nationale zaak bezig houde en. te wenschen
rare hetdat zij dien heiligen pligt nimmer verzaakte er
tare dan welligt veel voor Haar, inde gevolgen na-
eeligsverhoedten meer nuttigst tot stand ge-
omen. De Tijdgenoot vergist zich welligt echter daar-
nals hij zoo stellig zijne meening uitdruktdat on
er het vele geschrijf over dë Polytechnische school
r zóóveel onder is uit verkeerde beginselen voortge-
proten. Wij althans voor onsnemen dit zoo gaaf
iet aan; wij willen daarin liever ware belangstelling j
i de zaak zien en achten de triomf te grooter wan- j
•er door bondige wederlegging der opgeworpene be- I
•aren de waarheid te helderder aan het licht en het
t der zaak te kiaarblijkelijker wordt.
Den Schrijver in den Tijdgenootover het hier be
lde onderwerp komt dan ookonzes inziens
eds den lof toe veel goedsveel overredends ter zake
zegd te hebbenvooral ter verdediging der onom-
lOtelijke 'Waarheiddat eene wel ingerigte en doel-
ntig bestuurde school, als met die te Delft-beoogd
ordt, allergeschikst kan zijn tot vorming van jon-
liedefi voor praktisch bedrijf vooral in den geest en
n, zooals de schrijver zich daaromtrent in het breede,
o juist als duidelijk verklaart. Bovenal is ten dezen
er aannemingswaardigwat hij ten slotte (van 't ade
uk) zegt; ofschoon wij daarin de woorden om dit
nt cv tillen j\ daar ter p'aatse min gelukkig gekozen
ndendewijl door aanvullen steeds eene opvolgende
nimmer eene voorafgaande werking of bevordering
.1 verstaan worden. Dan genoegen verre van op
acdcelde stuk te willen afdingen herhalen wij gaarne
ze lofspraak dat de Schrijver van uit een geheel
zijdig, doelmatig standpunt bezwaren wederlegd en
heilzame strekking fiks heeft doen uitkomen en
nschelijk ware het voorzekernaardien toch die inrig
g een Gouvernements-kina in de geboorte is dat van
.."zijdeen ter plaatse van waar het gewoonlijk tot de
atie spreekt en| spreken moesthet ware doel en het
it met die school beoogd en bereikbaareven krach-
- en duidelijk werde voorgestelddoch onze Staats-
urant is nog geen Staats-Courant of stem van het
wind tot het "volk, (gelijk fa Tijdgenoot met aandrang
arop, dikwijls ernstig aantoonde), en zoolang de
windslieden de Raadslieden van den Troon, of liever
uitvoerende magt nog niet tot een eensgezind (homo-
ren) ligchaam werkdadig zal vereerigd zijn zoo lang
ch zal"er geen wezenlijke Staats-Courant noch Rege-
tgsblad zijn noch kunnen zijn, en tot zóólang ook zal
Natie onderling blijven zoekenraaren vaak
risten over de ware ^bedoelingen van het Hoog Be-
uur dewelke trouwens nimmer gezocht veel min
•twijfeld mogten kunnen worden.
Ware er eene Staats-Courant of*-ander Regerings-
,ad in dieii goeden zin in Nederland voorhandenwij
auden ons geschrijf noch over noch tot den Tijdgenoot
er ter neer te stellen hebben neenwij zouden de
»doelingen van 't Bestuur van hetzelve vernemen
t nut "daarmede beoogd duidelijk door hetzelve be-
ogd vinden enbleven ons dan gelijk nu nog
'zwaren over, wij zouden die met alle vrijmoedig-
■id, bescheidenlijk aan deszelfs verdere overreding
tderwerpendoch nubij ontstentenis van een en
tder wenden en kunnen wij niet anders als ons wen
en tot den Tijdgenootmet de uitnoodiging om op
riijkebondigeongezochte wijze nog eenige of lie-
■r maar nog één hoofdbezwaar tegen de Polytechni-
he school voor ons uit den weg te ruimenen ons
die wijze geheel met zijne stellingen met het doel
izer Bewindslieden ten deze te verzoenenom zoo
ij ernstig hopen eens het kind te kunnen bewonde-
:n, 't welk zij zich voorstellen der Natie te schenken,
logtcn wij het daartoe spoedig zien geboren worden
er onze kinderen naar en onder te doen vormen
ar de behoeften des tijds, dewijl het getij voor onze
ikkeri verloopen is en dus waarlijk oude bakens
oeten verzet worden.
Trouwens, en men merke het op, deze laatst ge-
uitte wensch is niet onbepaaldzij is gedaan als of de
gelukkige uitkomst eene wiskundige zekerheid mogt
blijken te z(jn waartegen wij voor ons zeiden
nog bezwaren te hebben, ~en althans een hoofdbezwaar
wenschten opgelost te zienwaartoe wij dan den Schrij
ver in den Tijdgenoot uitnoodigden en willen alzöo dit
ons bezwaar hem daartoe hierbij kennelijk maken.
Het bestaat hiertegen dat,- naardien of het vooroordeel
het.toetreden tot de inrigting zal verhinderen ofwel,
dat ook om de nieuwheid xdezelve veel bijval vinden
zal. Laat ons het eerste voor grootendeels weggerede
neerd rekenen en dus ons voorstellen er veel oudérs
zullen bereid zijn hunne kinderen naar Delft te zen
den. In dit geval- mogen wij en niet zonder ecnigen
grond veronderstellen dat de meesten zullen bestemd
worden voor de werktuigkundige afdèelingen wel
om redenen die zich gemakkelijk laten bevroeden bij
't bestaan van oude Instituten alwaar (althans naar de
beloften der Instituteurs en de zienswijzen van onze
ouders) de opleiding voor de Kantoren en. andere Bur
gerlijke betrekkingen voldoende geacht worden. En
nu vragen wij: Bijildien er nu eens eene zucht
ontwaakt om daarvoor onze jonge lieden Prac-tisch
I heorerisch op te leiden waar- waar bestaat
iri ons Vadeilmd ruimschoots gelegenheid voor een
groot en studie beminnend getal jongelingenom zich
daarna geheel werkdadig vaardig te maken nier alleen
voor de uitoefening der werktuigkunde, maar tevens
met uitzigt eener aan dé verkregen opleiding en ge
maakte kosten beantwoordende en vergoedende betrek
king met andere woordenwaar zijn in ons Vader
land de behoeften voor dergelijke sujetten zoo menig
vuldig waar die groote inrigtingen der werktuig
kunde alwaar met ieder jaar dusdanige jongelingen
zich eene plaats, een bestaan kunnen verzekerd acht
ten? of, gaat men van het beginsel uit, dat zulks
niet van doen is, dat de kweekelingen zich inrigtin
gen zullen daarstellen vooruitgaande met den tijd, d.
i. met de behoeften des tijds Is dit zoo mag
men er znoveéWan verwachten?Heil dan die Jnrig-
ting en de Burgerkroon beiden aan ontwerper en daar-
steller der aanstaande School te Delft! .'Maar,
wij voor ons durven zulk eene' zegenrijke uitkomst niet
voorzien te meerderdaar men dan schier alleen ge
niën ter school zoude behooren te zenden of er ont
wikkelen Geniën zeggen wijdie niet alleen den
vooruitgang den snellen Vooruitgang onzer eeuw
volgden maar die nog vooruit streefden Zoo niet,
wat zal dan hun lot zijn Schromelijke teleurstelling
zich* overal verdrongen te zienof door het bereids
ingevoerde nieuws van eldersgeheel zamengesteld
of, door Engelschen of Franschen of Duitschefs in
werking gebragtbestuurd en gaande gebondendoor
lieden uit eenen minderen stand die, het nieuws als
ter sluips van hunne meesters overbrengen, en alzoo
tegen eene^belooning of jaarwedde behouden worden,
verre beneden eene zoodanige waarop onze jonge lie
den billijk aanspraak konden hebben. Eene enkele
lichtstraal vertoont zich hierbij skchts voor ons oog
het is de plaatsing van jeugdige industriëlen in de Oost-,
en West Indien bij aldien wij den zegen vollen
vrede mogen behouden, en, daiir steeds mannen aan
't hoofd des Bestuurs geplaatst'zien die er de nijverheid
ontwikkelen en steeds doen vooruitschreden tegen over
andere Natiëndoch ook dan nog mag' 't getal niet te
groot zijnen verder wordt men als beperktdoor
de voorwetenschap dat men na het óffer van volbragte
studiën ook dan nog daaraan nieuwe geldelijke zal moéten
kunnen toevoegenom desnoods voor zijn kind eene
zoodanige inrigting daartestellen als welke nog niet
bestaat, ofte onvolledig, en ongeschikt is om aan defl
ontwikkelden geest voedsel en bestendiging te geven.
Is deze zienswijze niet ongegrond en wordt ons be
zwaar niet volledig opgehelderddan moge dit een en
ander tot waarschuwing van onze oudérs verstrekken
om niet ligtzinnig "hunne kinderen naar Delft te zen
den gelijk zulks te veel r maar al te veel naar de Hooge
Scholen geschied; maar de ouders beproeven vooraf
,en naauwkeurig de zedelijke vermogens hunner kinde
ren en de finanticle of geldelijke van zich zelve.
Onaangezieu dit bezwaar verklaren wij ons voor het
wenscheiijke eener Industriëele of Polytechnische school,
j vooralomdat vele onzer Vaderlandsche Inrigtingen,
en ook in deze Provincie inzonderheid eene grhcele
reformatie vatï 'twerktuigkundige gedeelte behoeven,
zelfs in zóó groote matedat wijmet vertrouwen
I meenen te kunnen zeggen, <?at een onzer hoofdbron-
j nen van voortbrengst en vertier daarmede allengs staat
i of valtkomt de School te Delft dus tot stand wij
wenschen dan vuriglijk in 'tbelang onzer jongeling
schap der nijverheid en voor 't welzijn van den Staat
dat men dezelve allezins doelmatig inrigte en daartoe
niets vërzmme ^ook niet om wille eener daarbij heil-
looze besparing van weinige duizenden in kapitaalen
daardoor niet verhindere het verkrijgen voor alle dezen
eener rentefvan Tonnen schatsOnze kinderen,
de huishouding \!an den Staatbehooren toch onafge
broken voorwerpen te zijnonzer gadelooze belang
stellingwerkzaam door phljsique en materieëfe krachts-
nspanning. (Gaarne plaatsten wij dit artikel en hopen
dat de Tijdgenoot er op hechten zal.)
■N1ËU WSTJFJDINGEy
Shdtecftlanb.
twee zonderlinge verschijnselen in het godsdienstige
opgedaan, die, hoezeer zij lijnregt tegenovergestelde
uitersten betreffengelijkelijk van de dwaasheid getui
gen tot welke de mensch door de zucht tot het over-
drevene vervallen kan. Terwijl zich namelijk aldaar
eene vereeniging van meestal jonge lieden gevormd
heeft, die zich met name verbinden niet Imeer het
christendom en den 'bijbel, maar alleen den mensche-
lijken geest als de eenige bron der waarheid te zullen
erkennenis van den anderen [kant eene verbroedering
van lieden ontdekt, wier doel niets^ minder is dan het
ondernemen van een nieuwen kruistogttot verove
ring van het Heilige Land en van het graf des Zalig
makers. Zij bestempelen hunne vereeniging met den
naam van het Leeuwenburgverbonden ieder lid ont
vangt bij zijne opneming eene metalen plaat, waarop
een leeuw is afgebeeld waarbij hij zich verbindt mede
uit te trekken als het uur van den grooten togt slaat.
Tot hiertoe zijn de namen van ruim vijfhonderd dezer
moderne kruisvaarders, die grootendeels tot den gering-
sten stand behoorenter kennis derj[autoriteiten ge
komen.
Van regeringswege is thans afgekondigd het in
de zitting van den senaat en der vertegenwoordigers
van de burgerij genomene besluit, waarbij de regten
op den invoer van botervet en Hollandsche kaas
te rekenen van ix Julijverhoogd worden.
Volgens eene 4e lijst van de ontvangene bijdra
gen ten behoeve van de noodlijdenden door den brand
bedroegen die giften tot den 22 Junij nagenoeg 3,230,000
M. B.g(omstrceks 2,826,000)" (Dus ruim een 20
van de schade.)
JTmtfevwïu