N\
Maandag den 9 Mei.
GOESSCHE
COURANT.
SO/>
r=^rr
TE
i—
GÜIZOT,
OVER FRANKRIJK EN ENGELAND.
Dadelijk na de verovering der Normandiers (5de eeuw)
want hier begint eigenlijk Engeland'' s geschiedenis, zijn
er twee algemeene krach ren die der beide volken. Het
eene hecht zich aan de oude instellingen die niet ver
nietigd waren en deze werden deszelfs waarborg. Het
andere vestigt zich op het land volgens het leenstelsel,
dat reed's her zijne was. Er bestaat alzoo van den be
ginne af in de maatschappij en het bestuur een be
ginsel van vereeniging en een beginsel van wederstand.'
Zoodra net beginsel van wederstand zich verplaatst
wordt de worsteling tusschen de beide volken verlengd,
maar als in't verborgen want het is tusschen den Koning
en de Baronnen dat de strijd gevoerd wordt. Het ko
ningschap krachtig en opkomende, wil de alleenheer-
schingDeze ontmoet de ware Aristocratie ten vijand
(want de noodzakelijkheid om zich tegen de Saxen te
verdedigen had de Normandische baronnen de gewoonte
doen aannemen van in gemeenschap te handelen en
had hen belet om zich aan hunnen Koning te onttrek
ken en zich tot kleine Souvereinen te verheffen.) De
geest van vereeniging ontwikkelt zich. De handhaving
der Saxische instellingen had deze behouden in de mid
delbare klasse der landeigenaars de onmogelijkheid Van
afzonderlijken weerstand deed denzelven onder de hooge
leenroerigheid de overhand houden. De eenheid uit
deze zamenstemming en vereeniging van krachten on
der gelijken, wferden het tegenwigi tegen de'Konink
lijke Magt. De aristocratische coalitie, die zich vormde
tegen den troon, hield de worsteling met goed gevolg
vol.
Zij hield ze vol met behulp der mindere landbezitters
en kon zich niet ontslaanvan te gelijker tijd hunne
regten te erkennen. Toen nu de hooge Aristocratieof
een gedeelte derzelve ten minstebedwelmd door hare
overwinningenop hare beurt de alleiinbeersching be
oogde wendt de Koning zich tot die vrije landeige
naars der graafschappen (de derde stand als te noemen)
wier belangrijkheid men had leeren kennen. Een ge
deelte van hen verhecht zich aan zijne zaak. De coa
litie der groote Baronnen wordt onderling verdeeld. Één
hunner hoofden, .die hen langen tijd had bestuurd, en
van zijne veroveringen alleen de voordeelen wildede
Graaf van Leicester zag zich genoodzaakt den
strijd te voeren tegen den Koning en de meeste Baron
nen. Hij zocht kracht in de bevolking der steden, en
voerde alzoo op het terrein der zaken van den staat
het democratisch element.
Deze groote worsteling geëindigd zijnde, verschij
nen deze nieuw opgekomenen vooreerst aan de zij.ie
van al de landbezitters in de volksvergadering. Maar
weldra komt er in deze geheel verschillende toestanden
eene scheiding. Die het meest met elkander overeen
komen vereenigen zich. De hooge Aristocratie vestigt
zichonder den naam van Kamer der Lords nevens
den troonwaarvan zij de magt bepaald heeft en die
deelt. De middelbare Aristocratie en de aanzienlijkste
bevolking der stedendie geene aanspraak op regering
kunnen maken noch regten te verdedigen hebbenver-
eeniger. zich in eene Kamer der Gemeenten (lagerhuis);
en de verdeeling van het leenroerige volk vormt eene
magt, in staat zoowel de hooge Aristocratie als het
Koningschap tegenstand te bieden.
In Franknjk was sedert de vestiging der Monarchie
tot aan de 14de eeuwalles persoonlijkde krachten
de vrijheden tegenstand en onderdrukkingeenheid
dat beginsel van alle waarborgenvindt men niet dan
in den beperkten kring van iedere heerlijkheid of van
iedere gemeenteHet Koningschap bestond in naam
De Aiistocratie had zich niet tot een ligchaam gevormd.
Men had burgers in de steden en geene burgerij in
den staat.
In Engeland daartegen was er een algemeene geest
van verzameling of aansluiting; krachten van dcnzelf-
den aard, gelijkvormige toestanden zijn genoodzaakt tot
aannaderingen verbinding en alzoo door vereeniging
tot eenheid te komen. Van zijnen oorsprong af bestond
het Koningschap in de daad. Hondcrcj vijftig jaren na
zijne vestiging heeft dc leenroerigheid zich -in twee
deelen gesplitst, waarvan het eene de hooge Aristocra
tie, het andere her ligchaam der gemeenten geworden is.
Wie ziet niet in dat eerste werk der vorming van de
beide maatschappijen, in deze, van.hunnen oorsprong
af, verschillende karaktertrekken dé.ware oorzaken van
het groot en langdurig verschil hunner instellingen en
bestemming?
Voor onze omwenteling (in 1790) kon dit onderscheid
eenen Franschman grieven: Thans, niettegenstaande
de rampen, die wij hebben ondergaan, en welligt nog
ondergaan zullen mogen wij aan zoodanige smart
niet toegeven.
De voortgang van maatschappelijke gelijkheid en het
licht der beschaving zijn in Frankrijk de staatkundige
vrijheid voorafgegaan. Zij zal nog volkomener en zui
verder worden. Frankrijk kan zonder spijt alle ge
schiedenissen gadeslaan. De zijne was altijd roemvol
en de toekomst die aan hetzelve is beloofd, zal zieker
vergoeden alwat het tot heden mistte.
NOG IETS OVER JAVA.
Eene omstandigheid echter vertraagt deszelfs voort
gang de moeijelijkheid der gemeenschap namelijk
wanneer de moussón ongunstig is. Wel is eene stoom*
bootdienst tusschen Batavia en Samarang> tot stand
gebragtmaar de duurte der steenkolen is een groote
hinderpaal voor de ontwikkeling dier'nuttige onderne
ming, en belet hare algemeentnakmg. Indien Java
gelijk vermoed wordt, deze brandstof bevat, zou zulks
de' pogingen van het bestuur krachtig ondersteunen.
Hoe het zijhet Nederlandsche gouvernement zal
vroeg of laatzijne overwinningen voltooijen en beves
tigen en dan niet alleen het oppergezag maar ook het
grondbezit verkregen hebben overeene oppervlakte
welke met die van FrankrijkSpanje, Belgieen
Italië te zamen gelijk staaten daarenboven de han
den van twintig millioen dienstbaren, 0111 deze onme
telijke landstreek vruchtbaar tc doenworden.
De Nederlandsche bezittingen-en bijzonder Java
schijnen Voor iets groots bestemd; want geene andere
Europesche kolonie, in welk werelddeel ook gelegen,
biedt' zulke voordeelen tot ontginning zulke yooruit-
zigten op voorspoed aan; bij eene. vergelijking kan hier
omtrent geen twijfel bestaan.
Voor den handel is de aardrijkskundige ligging der
Nederlandsche bezittingen een oog op de kaart ge
worpen moet ons daarvan overtuigen allervoordee-
ligst. Van het Oosten naar het Westen beslaan, zij
eene lengte van negen honderd uren en van het Noor
den naar het Zuiden vier honderd, uren breedte, en
ieder schip dat de Indische en Chinesche zeeën bevaart
moet de grenslijn der Nederlandsch-Indische bezittingen
overschrijdenzij bieden dus rust en verversdiingplaat-
sen en vele markten tof koopen en yerkoopen aandie
in tijd en wijle speculateurs en handelaars zullen uit
lokken.
Met betrekking tot vruchtbaarheid en verscheidenheid
van voortbrengselenovertreffen zij de rijkste koloniën
van den aardbolbij het bezit der producten van de
AntillesBengalen en China zijn zij tevens geschikt
over de kweeking van Europesche grondvruchten. Voeg
hier bij, dat slechts een tiende deel van Java bebouwd
wordt en de bevolkingdoor eene billijke en menscbc-
lijke behandeling in vrede levende, geene oorzaak van
bekommering voor het bestuur oplevert, gelijk in de
slavenkolonienook daar waar zij zijn vrij verklaard
zeker het geval niet is.
Engelands grondgebied in Iridic moge uitgestrekter
en meer bevolkt zijnmaar het is door vijandige vol
ken omringden levert niets op voor zijne schatkist
terwijl de Nededandsche bezittingen, door de zee be
schermd en eene rijke bron zijn voor het moederland.
Nedeiland, voorzigtig voortgaande en niets wagen
de plukt reeds de vrucht zijner wijze staatkunde
ziende de vooideelen zijner overzeesche bezittingen
met den dag toenemen. In 'dien weg volhardende kan
het geene verwondering baren, zoo het eenmaal den
rang weder inneemt die het honderd vijftig jaren lang
bekleedde; terwijl Engeland, gebukt onder zijne bui
tenmatige, schuld; aan de ongeneeslijke kwaal der ar
moede van een groot deels des volks en nog vele ande
re wonden lijdendeeenmaal deszelfs tegenwoordig
overwigt zal zien afnemen, naar de wet die de natiën
beheert en allen buitensporigen welvaart weder langzamer
hand doet verminderen. (De Graaf d'Argout.)
NIEUWSTIJDINGEN»
SDtiitecftUub.
JlebevUmbctf.
's Gravenhage den 6 Mei. Gisteren en heden -
was hier het gerucht in omloop dat onze regering be
sloten had'tot het zenden eener diplomatieke nota aan
de vijf groote Europesche mogendheden, waarin zou
de zijn vervat een overzigt van al hetgeen Holland ten
aanzien der met Belgie aanhangige finantiele geschillen
had ingewilligdom tot eene spoedige schikking te
gerakenen waarbij ten slotte de tusschenkomst van
èvengemelde mogendheden andermaal zou worden in
geroepen.
De Heer Roest van Limburggewezen redacteur
der Arnhemsche Courantis tot secretaris van het
Nederlandsche gezantschap te Weenen benoemd.
Men verzekert dat door de gedeputeerde staten van
Gelderland zwarigheid gemaakt is tegen het ten uitvoer
leggen van het jongste koninklijk besluit betreffende
het',lager onderwijs.
Z. K. H. Prins Fredcrik der Nederlanden is
gisteren avond, uit Berlijn, in deze residentie terug
gekeerd.
Z. K. H. (Prins Hendrik is gisteren morgen van
Hoogstdeszelfs togt naar Vlissingenalmede in deze
hofstad teruggekeerd.
De afdeelingen van de Tweede Kamer der Staten-
Generaal zijn eergisteren en heden vergaderd geweest
over het ontwerp van' wet nopens de pensioenenen
zullen morgen bijeenkomen over het laatst ingekomen
ontwerp van wetbetrekkelijk het batig slot der Over
zeesche geldmiddelen. Ook de kommissie belast
met de zamcnstelling van het nieuwe reglement van
orde der Kamerheeft weder eene bijeenkomst gehouden.
Morgen ten 1 ure zal de^ Tweede Kamer der Sta-
ten-Generaal eene openbare zitting houden.
In den namiddag van dien dag omstreeks twee uren
werd de hulp van den Commissaris van Policie verzocht
tegen den persoon met name Frcdrik Zuidweg Kalb
fleischdewelke met een geladen pistool door eene dei-
stads straten lieponder bedreiging van zeker meisje
die gereed stond om naar de kerk te gaan, dood te schie
ten. Na dat hij door genoemden ambtenaar in naam
b \m:\ 5
3 V f j /f
s**- ''4^
XmïmiZèMf
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandags namiddags en Don
derdags avonds De Prijs per Kwartaal is f f,75 franco per Post/i.po.
'MI
Gewone Adverlentien worden a 20 ets. deregel geplaatst. Gehoor-
13-, Huwelijks- en Doodherigten van 1 <5 regels a 1,20
(Vervolg en Slot van ons vorig Nummer.')
1 Vervolg van- No.. 32.)
Java'is het middenpunt, de hoofdzetel, de wapen
plaats der Nederlandsche bezittingen in den Indis.chen
Archipel. Van die moedervolkplanting gaat alle leven
en beweging uit, en is het noodig allen 'bijstandeen
gunstige toestand, zekertot overheering van al de
eilandenwaarvan dat rijk nog maar een gedeelte be
zit. Onmogelijk zullen de inboorlingen lang weder
stand kunnen bieden aan de welberaamde pogingen van
een moedig en volhardend bestuur, dat in de hoofd
kolonie stevig gevestigd is v en onvermoeid werkzaam
om zijn gebied rondom dat middenpunt uit te breiden
het veroverd voet voor voet en gaaf nooit terug.
De schrijverzoo als hij vroeger opgeeftzich
van de publieke zaken in 1823 onttrekkendeen nu
sprekende van toekomstige rampen en dat doende na
een lerugzigt op het koningschap en de regten der on-
derdanenheeft in 1830 zijn Voorgevoelen bevestigd j
geziendoch is na dien tijd weder aan H bestuur ge»
komenWaarin hij van geene inconsequentie te beschul
digen is. 6 x
Dit is minder consequent ode, volgens Guizot
-is er op dtni roem van Fraakrijk veel afteclwgtn.
Frankfort, den 31 April. Een zeldzaam natuur
verschijnsel heeft de bewoners van- Tripolizza en ha
ren omtrek in verwondering gebrag. De» 24 maart
des morgens ten acht ureviel daar een regen van
eene roode vloeistof, wier massa ongeveer met dikke
melk, gehjk kwam.
Goes, den 8 Mei. Op den dag van heden had al
hier eene van die tooneelen plaatsdewelke gelukkig in
ons land uiterst zeldzaam zijn.
