GOESSCHE
N°. 91.
Donderdag den 11 November.
COURANT.
GRONDWETTIG ONDERSCHEID TUS-
SCHEN WETTEN, BESLUITEN
PROVINCIALE EN PLAATSE
LIJKE REGLEMENTEN.
Er iszoo zegt de Graaf van Hogendorp een bè-
voegd uitlegger dér grondwet (bijdragen D.VIIIbl. 121)
in de gelieele grondwet gecne aanleiding hoegenaamd
te vindenom maatregelen van bestuur te verheffen
tot reglementen van wetgeving.Er is eene plaat-
selijke wetgeving.eene provinciale wetgeving.
De nationale zaken worden geregeld door de wetten
en deze wetten worden gemaakt met overleg van
den Koning en de Staten-Generaal. Ziedaar de ge-
heele wetgevende magtzoo als zij ingesteld en ver-
deeld is bij de grondwet. Niets ontbreekt er aan de
1 klaarheid en duidelijkheid van hare instellingen.
Nooit worden wetgeving en bestuur vermengd, en
het bestuur dient altijd, om de wet uit te voeren.
Wanneer deze echte beginselen van een' vrijen
regeringsvorm in het algemeenen van onze grond-
wet inzonderheidworden over het hoofd gezien
om maatregelen van bestuur te verheffen tot maat-
regelen van wetgevingzoo is de grondslag onzer
burgerlijke vrijheid ondermijnd, en het gebouw loopt
gevaar om in te storten. Dan gaat er een deel van
de wetgevende magt tot de uitvoerende magt over,
en alzoo deze uitvoerende magt reeds de helft van
de wetgevende magt tot haar aandeel bekomen had
zoo verkrijgt'zij zoo veel boven hare helft, als wordt
toegelegd onder den naam van maatregel van bestuur,
Evenj zoo veel als er toegelegd wordt aan de uit-
voerende- magteven zoo veel wordt er gevol-
gelijk afgenomen aan de nationale Vertegenwoor-
diging, en al wat de Kroon heeft gewonnen,
hebben de Staten-Generaal verloren. Het evenwigt
tusschen de Kroon en de nationale Vertegenwoordig
ging, uit een gelijk aandeel in de wetgeving gebo-.
renis derhalve ten eenemale verbrokende ziel
van eenen vertegenwoordigenden regeringsvorm be-
staat niet meer het wezen der grondwet is van aard
veranderd.
Niets heeft meer toegebragt om eene leer, zoo
strijdig met de grondwetin te voeren(wij zou-
den liever zeggenuit te breiden) dan de wet van
6 Maart 1818 Bij deze wet zijn de maatre-
gelen van bestuur gelijk gesteld met de reglementen
en verordeningen van wetgeving. Het veld van al
dc dwalingentot welke deze eerste dwaling kan
leiden is onoverzienbaar. Wanneer eens de grens-
lijn is overschredenwelke de grondwet overal zoo
duidelijk en krachtig getrokken heeft tusschen de
wetgevende en uitvoerende magt, tusschen de wet
en het bestuurzoo is het niet te berekenenhoe
verre men gaan zal."
Maar wij mogen van Hogendorp niet verder af
schrijven. Het zoude ons te ver heenleidenzoo wij
hem volgden in de'aanwijzing van menig Besluit, en
daaronder het bekende conflictenbesluitwaarin bestuur
en wetgeving verward zijn. Er was een tijd, dat de
stem van van Hogendorp niet werd verhoord; de
ondervinding heefthelaasgeleerd hoe verre de
Wetgeving zich door Besluiten heeft uitgebreid. Mis
schien dat thans zijne stem meer gehoor vindt.
Mogt dit opstel medewerken om de overtuiging al
gemeen te maken, dat de beschouwing der Grondwet
in -hare geschiedkundige wording en. in den zamenhang
van hare artikelen geen' twijfel overlaatdat de Grond-
wetbij algemeene belangengeene andere voor de
burgers verpligtende regeling kent dan de wet. De wet
en de wet alleenbeslist wat voor de burgers regt zal
z jnde weten de wit alleen regelt de algemeene
verpligtingen der ingezetenen. De Koninklijke beslui
ten kunnen aan de ingezetenen noch regten geven noch
verpligtingen opleggenzij zijn alleen bestaanbaar als
bevelen en voorschriften voor de ambtenarenals maat
regelen ter uitvoering van eene wetaan welke zij niets
mogen ontnemen niets toevoegendan hetgeen door
de Wet zelve daaromtrent bepaald is.
De grenslijn tusschen Uitvoerende en Wetgevende
Magt is door de Grondwet getrokkenén dc Minis
ters én de Staten-Generaalén de Regtbankenén
de Natie moeten die grenslijn eerbiedigen.
De Ministers door strengelijk toe te ziendat zij
geene Besluiten teekehendie iets meer zijn dan maat
regelen van bestuurdan uitvoering van hetgeen in de,
Wet bepaald is elke regelelke vcrpligtingdie aan
de burgers in het algemeen wordt voorgeschrevenbe
hoort het onderwerp eener Wet uit te maken. Elk
Ministerdie èen Besluit tot stand brengthetwelk
meer inhoudt, dan waartoe de Wet, tot welker uit
voering het Besluit diendeden burger verpligttehan
delt ongrondwettig.
De Staten-Generaal door gestand te doen aan de
verpligting om de Grondwet te bewaken, en door
geene wetten te maken, die eene zoo ongrondwettige
bepaling inhouden als Art. 1 van de Wet van 6 Maart
1818.
- De Regtbanken dooreven als in Frankrijk
elk Koninklijk Besluit, hetwelk verpligtingen oplegt,
die bij de Wet onbekend warenvoor niet geldig te
verklaren.
De Natie door met oplettendheid elk Koninklijk
Besluit te toetsen aan het grondwettig onderscheid
hetwelk tusschen Wet en Besluit bestaat.
27 Oer.
(Slot van een belangrijk artikel in
den Tijdgenoot.')
II T iMiL.1 - 1
NIEUWSTIJDINGEN*
üfttgcla: tj&.
Woensdag heeft de hertog van Wellingtonslechts
door een' lakei vergezeld, zich te paard naar den To.
wer begeven, en zich door den waarnemenden gou
verneur majoor Elringtonoveral doen rondleiden.
De grijze held was zigtbaar aangedaan bij den aanblik
van zoo groote verwoesting. Na zijn vertrek heeft
hij eene dagorder uitgevaardigd om de bezetting van
het kasteel zijne tèvredenheid over haar gehouden ge
drag te betuigen.
Donderdag avond verspreidde zich eene algemeene
ontsteltenis onder het garnizoen van den Tower, op
het gerucht, dat op nieuw brand binnen de muren van
dat kasteel was ontstaanen wel bij een' kleederma
ker, op geringen afstand der plaats, waar het kruid
was geborgen. Weldra werd men echter dezen brand
die in een' schoorsteen was begonnenmeester.
33cföi*.
De Messager de Gand verhaaltdat men in de stra
ten van Gent een aantal in het Vlaamsch geschreven
biljetten gevonden beeft,.van den volgendén inhoud:
Aan de slagt offers van die ons regeren. Maan
dag 8 November ten 5 ure des avondszal er op
de Vrijdagmarkt gevochten worden tegen degenen die
ons armoede doen lijdenterwijl zij zich rijk stelen
Het gezegde blad beweert, dat deze biljetten dooi
de agenten van het bewind met voordacht zouden ver
spreid zijnom het werkvolk een strik te spannen
en zich dan op de getrouwheid der troepen te be
roepen.
Het zeer uitgebreide rapport van de commissie
welke den toestand van de linnen-weverij heeft onder
zocht zoo wel als de middelenom het verder ver
val van dit bedrijf te verhoeden ziet thans het licht.
Men neemt in dit rapport ten grondregel aandat
in Belgieten gunste van de linnen-weverij en den
linnenhandel, het verbod van den uitvoer van vlas
steeds de regel, en de min of meer vrije uitvoer de
uitzondering is geweest. De meerderheid der com
missie heeft begrepeneen verhoogd regt op het on
bewerkte vlas, als het beste middel te moeten aanra
den, ten einde het verder verval te verhoeden, be
houdens het regt van het bewind, om, bij een alle
zins gunstigen oogstdit regt te wijzigen. Velen ech
ter twijfelen grootelijksof dit middel tot een grondig
en duurzaam herstel zal kunnen leiden.
lUbgrlftttbitf.
's Gravenhage den 9 November. Behalve het
boekwerk over de uitvinding der Boekdrukkunst, ziet
nog hier ter stede een ander werkje het licht, en wel
bij den boekhandelaar J. L. C. Jacob. Het draagt den
titel van Cluyswerck dichtstuk van Const an tij n
Huygensvoor het eerst uitgegeven door Dr. W. I.
A. Jonckbloet, Lid der Maatschappij van Neder-
landsche Letterkunde te Leiden.
Uit de voor eenigen tijd door den heer Schinkel in
druk gegeven en den letterminnaren ten geschenke aan
geboden Opgave der Handschriften van Constant jn
en Christiaan Huygens wist men dat niet alle let
tervruchten van eerstgenoemden .schrijver in het licht
waren verschenen. Op die lijst evenwel kwam het
bovenvermelde dichtstuk, Cluyswerckimmers niet
bij name yoorzoodat de heer Jonckbloet aangenaam
verrast werdtoen hij hetzelve bij den 'boekhandelaar
Jacob leerde kennenwelke het te Amsterdam op eene
veiling gekocht had.
Het dichtstuk dat ongetwijfeld van Constantyn Huy
gens isals zijnde kennelijk met zijne eigene hand ge -
schrevenwerd door denzelven op zijn vier en tach
tigste jaar vervaardigd, en bevat hoofdzakelijk de be
schrijving van zijn leven. Het is een waardige tegen
hanger van zijne beide andere bekende gedichtenHof-
wyck en de Zeestraaten behelst hoogstbclangrijlu? en
nog onbekende bijzonderheden omtrent den vermaar
den Man.
Wij houden ons overtuigddat dit Dichtstuk aan
alle voorstanders en beoefenaren der Nederlandsche Lcr-
terkunde zeer welkom zal zijn geweesten meenen
i hunne tolk te zijn, wanneer wij den heer Jonckbloet
die zich reeds zoozeer verdienstelijk gemaakt heeft
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandags namiddags en Don
derdags avonds. De Prijsper Kwartaal is fl,7S franco per Post/1,90,
Gewone Ahvertenlien worden a 20 ets. <ir regel geplaatst Get»uur-
ie-Huwelijks en Doodberigien van I6 rebels T.20
Londen, den 6 November. De benoeming van
den heer O' Council tot lord-mayor van Dublin heeft
gelijk te verwachten was, in Ierland bij de R.'Katho-
lijke partij de levendigste vreugde verwekt. In de ge
noemde stad zelve is het nieuwe hoofd van het stede
lijk bestuurbij de aanvaarding zijner waardigheid
door de volksmenigte met de uitbundigste eerbewijzen
ontvangen. Welken invloed deze verheffing van
den heer O' Connell op zijne staatkundige houding zal
hebbenis nog onzeker. Terwijl sommigen eene
meer krachtige tegenkanting tegen het Engelsche be
wind van hem duchtenmeenen anderendat zijne
tegenwoordige betrekking hem allezins welkom zal
wezen, om op eene gevoegelijke wijze een einde aan
zijne tot dus verre gespeelde rol te makenen wel
te meer, omdat het hetnzelven niet kan ontgaan zijn
dat zijn invloed op de Iersche bevolking in de laatste
tijden aanmerkelijk is verminderd. Het bewind van
den nieuwen lord-luitenant van Ierland wordt van ver
schillende kanten zeer geroemd. Van het herleven der
heerschappij van de zoogenaamde Oranje-partij in Ier
land, 'tweïk O' Connell voorspeld had in geval we-
der een Tory-ministerie aan het roer mogt komen,
verneemt men dan ook niets.
Londen, den 7 November. Het onderzoek naar
de bijzonderhedentot den noodlottigen brand in den
Tower -betrekkelijkwordt met ijver en tevens met
de stiptste geheimhouding voortgezet. Maar al te zeer
blijkt hetdat de begrooting der schade door het ge
rucht niet overdreven is, en dat men, onder anderen,
het aantal der vernielde geweren gerust op veel meer
dan tweemaal honderd en vijftig duizend kan berekenen.
Eene groote menigte anderein de bomvrije kelders
verborgenschijnt echter bewaard te zijn gebleven.
Brussel den 8 November. Hoe meer licht door
de instructie over de zaak der jongste woelingen ver
spreid wordt, des te meer blijkt het, dat het land aan
een groot gevaar ontkomen is. De oproermakers schij
nen hun gansche plan van aanval in navolging van Pa-
rys beraamd te hebben. De aanvallers waren in sec
tien verdeeldelk had zijn' aangewezen post en in-
structien. -- De gevangenen blijven volstrekt buiten
eenigen toegang. Zelfsin bijzijn van den regter van
instructiemag niemand dezelve naderenom over
bijzondere belangen te spreken. Zaturdag morgen
heeft de politie in een beurtschipkomende van Ant
werpen, een vaatje buskruid in beslag genomenwaar
van de schipper zeide de bestemming niet te kennen.
Men blijft des avonds springbussen afschieten, waar
schijnlijk met het doel, om de politie in beweging te
houden. Het is dezelve nog niet 'gelukt, de daders
op te .sporen.
