N°. 88.
Maandag den
GOESSCHE
W COUR A N T.
.Nweim&
sg
WËh^
HERINNERING.
Toen ten jare 1517, de morgen van den Allerheili
gen dag was aangebrokenzagen de inwoners van
Wittenberg in Saxen met verbazing aan de Slotkerk
vijf en negentig Stellingen aangeslagenwelke een
even zoo geleerd als stoutmoedig man aan het onder
zoek der geletterden onderwierpmet aanbod van ze
te verdedigen tegen alle bedenkingenwelke men mogt
nieenen tegen dezelve te kunnen inbrengen.
De man, diè dezelve op den 31 October,.of den
Allerheiligen avond aan genoemde Kerk had laten aan
slaan, was Maarten Luther, den 10 November
1483 te Êisleben geborenop dien tijd ja Augustijner
monnik, maar tevens ook Leeraar in de Godgeleerd
heid en Hoogleeraar in' de Redeneer -en Natuurkunde
aan de nieuw opgerigte Hoogeschool aldaar. De stel-
lingen waren wel niet dadelijk tegen de Heiligheid des
Pausen gerigt, maar tastten nogtans regtstreeks do er
gerlijke smettende schandelijke misbruiken en de
verregaande bijgeloovigheden aan, welke in de Chris
telijke Kerk Jheerschende waren geworden. Zij werden
daarenboven gedrukt rondgedeeld; waren, als door
een wonder in die tijden- binnen 14 dagen door geheel
Duitschland verspreid, en verbazende is de uitwerking
geweest, welke zij hebben te weeggebragt. Het uur,
waarop die Stellingen werden aangeslagen, kan be
schouwd worden als het uur der geboorte dier Kerk
hervorming welke wij beschouwen moeten als de ze-
genrijkste gebeurtenis in de laatste eeuwen. De uit
komsten toch hebben reeds gedurende 324 jaren het
werk dier Hervorming geregtvaardigdwant de gods*
dienstige verlichting- van den menschelijken geest, de
staatkundige vrijheid der volken, en de uitbreiding van j
wetenschap en beschaving in de wereld zijn van haar
uitgegaan, en zijn tevens weldaden, welke ook geno
ten"'worden in die landen, welker regeringen eertijds,
hare beginselen fel bestredenja zelfs nog niet aange
nomen hebben. Die weldaden worden door alle onpar.
tijdigen erkend, zelfs van hen die eene andere Gods
dienstige belijdenis zijn toegedaan. Zij zijn onlosmake
lijk ingeweven in het bestaanden regeringsvorm en
de onderlinge betrekkingen van Europa. Zij zijn dus
- zegeningen, waardig Vermeld, waardig gedurig in de
gedachtenis teruggeroepen te worden vooral in Neder
land dat door haren invloed aan eene dubbele slavernij
werd onttogen en in meer dan één opzigt verheven tot
de kweekhof der schoone plant, die het sieraad is van
het Christendom en van de menschheid. Wij hebben
cr onze lezers uit dien hoofde ook met een woord aan
willen herinneren, opdat zij op den Allerheiligendag
die groote mannen niet vergetenwelke de Opperheer
heeft willen bezorgen als werktuigenom de volken tot
verlichting en vrijheid te brengen.
VOLKSSTEM.
Hierover is onlangs in onze Staatsvergadering sprake
geweest, doch bet doet hem die het wel met het volk
meent, leed, dat er door een vertegenwoordiger der
regering alzoo over gehandeld iseven als of er geene
volksstem bestond of dat er niet' dc minste waarde aan
te hechten was. Daarin heeft zich zeker'de Minister
va-) marine en koloniën bedrogen. Wij erkennen wel
dat er op volksgeschrecuvv .niet te hechten is, dat het
gemeen hier wel niet in aanmerking komt; maar er zijn
vele burgersburgers met een gezond verstand en eer
lijk hartdie de kern des volks uitmakenaan wie
's lands welzijn ter harte gaaten die wel niet willen
beslissen over 's lands aangelegenheden of de regering
de wet stellen, maar toch oordeelenhunne wenschen
en begeerten hebben en hierover hunne stem uitbren
gen. Dit doen zij vooral thans bij meerdere openbaar
heid der Staatszaken, en bij het zien van de gevolgen
van vroeger lijdelijk berusten. Daaropdunkt ons
mag eene verstandige regering wel hechten en zoo die
volksstem verkeerd' isdie tèregt Wijzen en leiden.
Maar hoe die stem te leeren kennen? Men deed het
voorkomenals of die alleen in de dagbladen sprak
en daarom hechte men er niet op. Dit is dan ook veelal
e ne stem van individu's, doch men zie het in, dat
deze ook weder niet
op zien
zclven staan en dus volks
geest in zekere mate kennen en uitdrukken. Mogten
zij dit meer doen, dan zou er meer op gehecht kunnen
worden. Doch er zijn andere middelen en gelegenhe
den om de volksstem te leeren kennen. Toen. er van
gewaagd werd in de kamerwas er wel gedachte aan
de stem van achtingswaardige burgers. Want een geacht
volksvertegenwoordiger bragt ze ter sprake die dus wel
niet op het gemeen zal gedoeld hebben. Daarom ver®
wonderde ons het repliek van den Minister.
De Arnh. Courant heeft hierop scherpe aanmerkin
gen gemaakt. Zonder ons met alles te vereenigen, mag
het volgende toch niet worden voorbijgezien:
Waarlijker bestaat eene volksstem in edelerin
ernstiger zin.
Wanneer eene overtuiging algemeen veld wint onder
de natieeen gevoel haar algemeen doordringteen
hartstogt haar algemeen ontvlamtdan doet zich eene
stem -, welke men te regt de volksstem kan heeten,
hoorenzonder dat er daarom door het volk op straat
behoeft te worden geschreeuwd neende volksstem
welke wij bedoelen, kan iets anders wezen dan een
gegalm van volk op de straten. Het kanzijn wat een
iederzoo wel de beschaafder als de min beschaafde
burger, gevoelt voor zich zeivenin zijn huisgezin,
onder zijne vrienden zegt; Wat men allerwege hoort,
wat men overal leest, de uitdrukking eener algemeene
overtuiging, eener algemeene neiging, eener algemeene
begeerteeener algemeene verkeerdheid soms die wel
eens door den wijzer of edeler mensc.h zal worden ge
laakt, dat noemen wij de volksstem.
De minister die thans de volksstem iets zoo bespot
telijks schijnt te vinden, heeft hij vergeten dat het de
volksstem was die het hui§ van zijn' koning in ons va
derland terugriep
Of zou ervolgens den minister slechts eene volks
stem bestaanwanneer het er op aan komt om konin
gen in te roepen en met vreugde-kreten te bejegenen
In de laatste jaren sluimerde de volksgeest in Neder
land; hoewel in daden soms krachtig sprekende. Mogt
die geest ook in vrede ontwaken zonder onstuimigheid
maar het Nederlandsch karakter waardig. De regering
z-ou dan eene volksstem hooren, welke door haar niet
voorbijgezien verdiende te worden, en alsdan zou ook
de volksstem eene Regering huldigendie ten zegen des
volks de moeilijke taak haar opgelegdvervulde de
volksstem zou billijktoegeeflijk en vertrouwend zijn.
DE DAGBLADPERS.
Het Journal de Limbourg voorspelt revolutie in
ons landhet zegtIn de beweging die rondom ons
plaats grijpt, heeft- noch de oppositie in de Kamers
noch de regering hare pligten wel begrepen. De op
positie is flaauw en zonder -eenheid; de regering, ten
einde zich niet van dezelve te laten overvleugelen
neemt slechts halve maatregelen en beproeft haar met
denkbeeldige concession af te leiden.
De taak der onafhankelijke pers wordt grooter
door de zwakheid der Kamers, grooter door den onwil
der regering.
Dc leiding der maatschappelijke beweging, die
rondom óns plaats grijpt, behoort tegenwoordig aan
de onafhankelijke pers." Zoo heeft men meer ge
sproken Qok in Belgiedoch passen wij hierop toe.
De opstand in Spanje mag op dit oogenblik als
volkomen gedempt beschouwd worden. Al de steden
welke zich voor Donnell verklaard haddenhebben
zich later weder aan den regent onderworpen; de re»
gementenwelke zijne zaak omhelsd haddenhebben
hem verlaten; Rodil is te Vitforia binnengerukt; Bil
bao heeft zich overgegeven de meeste der in den
Opstand betrokkene officieren 'zijn gevlugt eii zelfs
O' Donnell is reeds op Fransch grondgebied aangekomen.
In Madrid zijn ook 2 dames gevat, die in den
nacht van den 7. op den 8. Oct. een'gc officieren der
garde hebben helpen ontvlugten. Bij een besluit van
den regent van den 17. Oct. wordt aan alle soldaten
nationale garden en burgerswelke in dien nacht, de
constitutie en den troon van Isabelle hebben helpen
verdedigeneerekruisen geschonken.
De volles-almanak voor 1842 die Zatimlag in
Parijs is uitgekomenis Zondag morgen 6 ure bij den
uitgever Pagiierre in beslag genomen."
Zoo heeft dan België zich beurtelings door Duitsch
land en Frankrijk zien terug stooten, de eenige nabu
rige landendie het in den bijzonderen toestandwaar
in het zich bevindteen' heilzamen steun zouden kun
nen verleenen. Wat Engeland betreft, dit kan er niet
ernstig aan denkenom van België een' eenigen bond
genoot te makenten zij het laatste zich wilde verge
noegen met het lot van Portugal, hetwelk thans tot
eene Engelsche kolonie vernederd |is. En bij ons
heerschtGode zij danknog te veel gezond verstand
dan dat wij ons op die wijze zouden laten uitzuigen.
Men roept tegen ons het droombeeld inhetwelk
de protokollen met den weidschen naam van Belgische
neutraliteit hebben betitelden hetwelk ons elke na
dere betrekking met de ons omringende volkenzelfs
de meest vredelievende handelsbetrekkingen zoude ver
bieden en bovendien schrikt men, ons af met allerhan
de uitvlugten.
Wij beschouwen deze volharding onzer magtige
naburen0111 ons terug te stootenniet andersdan
het bewijs van een vast genomen besluitom ten on»
zen aanzien een stelsel van afzondering door te drij
ven - hetwelkzoo zij zich zeker voorstellenonze
stoffelijke krachten moet ondermijnen en daardoor al
lengs ook onze zedelijke kracht zal doen verloren gaan.
En wanneer België tot dien trap van vernedering zal
gebragt zijndan zal men welligt het masker afwer
penen dan zouden Frankrijk, Duitschland en Enge
land eenstemmig handelendewel eens voor de be
schaafde wereld eene herhaling kunnen opvoeren van
het treurspel der verdeeling ,van Polen tusschen Rus
land,- Oostenrijk en Pruissen.
Deze vooruitzigtèn zijn zeer zwartwij bekennen
het. Geve de hemeldat zij zich nimmer verwezen
lijken Dit is onze eenige wensch. Maar het strekt
aan degenendie op ons erfgoed een begeerig oog
slaanniet tot eerdat hun tegenwoordig gedrag ten
aanzien van ons de toekomst zoo duister doet inzien."
Het zoogenaamde vlaamsché feest, of d: bijeer®
loomst van belgischc geleerden te Gcndstrekkend
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandags namiddags en Don
derdags avonds. De Prijs per Kwartaal is ƒ1,75 franco per Post/" 1,90,
ie-, HUwelqks- en Doodberigten van 1 6 reaeJs ju l,2o';
Gewone Advertentien worden a 20 ets, de.iegél 'geplaatstGeboot
Staag klaagt gijdagbladpers 1 vat wordt er
veel verkorven
De wereld is helaas tot in den grond bedorven
En deugt in 't minste niet A Doch klaag vrij
zoo gij mfiugt
Gij zijt ook een van diedoor wie zij niet en deugt
NIEUWSTIJDINGEN.
- jfVasif«gis.
Parijs den 24 October. De Moniteur deelt de
Onderstaande telegraphische depêche mede
Bayonne den 2 3 October. O' Donnell is giste
ren ten a ure met omtrent 2500 man te Urdax aange
komen. Dc generaals Orligoza en Jaureguy bevinden
z'ch b j hem. De graaf de Monterron benevens eeni»
ge leden der forale deputatie zijn gisteren binnengeko
men,"
La Sentinelle des Pyrenees van den 23. deelt een
uitvoerig verslag mede van de komst' der uitgewekene
Spanjaards in Frankrijk. Twee 'cornp. van liet 43e
reg. waren naar Espelette getrokken0111 twee andere
af te lossendie de Spanjaards moeten begeleiden.
Twee sloepen met vlugtelingenuit Deva geloopen
zijn op zee door vaartuigen uit St. Sebastiaan aange
houden eene is genomendoch de andere heeft zich
verdedigden is in de haven van Socoa ontkomen.
SeÏ0ie.
Brussel den 28 October. De Antwerpsche Prc--
curseur geeft sedert eenige dagen blijken van groote.
ontmoediging over den loop dien 'de onderhandelingen?
met verschillende statenwegens het sluiten van han
delsverdragen genomen hebben. Het laatste artikel
van genoemd bladover dit onderwerp eindigt met
de volgende zinsneden
Brussel den 27 October. Het aantal der studen
ten aan. de katholijice academie van Leuven is weder
aanzienlijk toegenomen; ten koste van de'Rijks uni
versiteiten en van de vrije universiteit'van Brussel.
t
