N°. Sff.
Donderdag den
184
GOESSCHE
COÜEAN TV
Het is algemeen bekend, dat in het begin van 1840,
eene krachtige Unie tusschen de Dagbladen van ver
schillende kleur en beginselen tegen de bestaande mis
bruiken en onregtvaardighedendie onder het vorige
Bestuur bijna dagelijks plaats vondenwas tot stand
gebragt, eene Unie tusschen de catholijke en vrijzin-
n'ge protestantsche organen, waarvan de omverwer
ping van het gehate oude stelselhet gevolg is geweest.
De verdwijning van den bezoldigden ministeriëlen
Avondbodekan tot getuige hiervan strekken. Eene
'sprekende bevestiging van de leus onzer vaderen
Eendragt maakt magt
1 III
i=L*- Hf
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandags namiddags en Don
derdags avonds. De Prijs per Kwartaal is ^75 franco per Post/1,90,
Gewone Advertentien worden a 2 ets. deregel geplaatst. Gehoor»
ie-, Huwelijks- en Doodberigtem van Iregels a1,30.
tSlniott
Toen wij'dit jaar inno. 4 van dit dagbladin eene vraag
aan cle redactie der Vlissingsche Courantgeschreven
haddenDat de Noord-Brabander de Catholijke
Stemmende Arnhemsche Courant en hei Iiandëls-
blad zoodanige gevoelens uiten is niet vreemdwant
men weet immers, dat zij onder den invloed staan
van eene gezindte, aan welke het nooit genoeg is
gelijke regten met andere te hebbenmaar die de
ïieerschende wil zijn. Volgt de Vlissinger almede
die banier?" Toen betwijfelden velen, die nog al
wel onderrigt meenden te zijnniét alleen de waarheid
van onze bewering, dat de bedoelde partij op de dag
bladen invloed uitoefendemaar sommigen weerspraken
het zelfs stellig ten opzigte van de Arnhemsche Cou
rant en het Handelsblad. Wij moeten ook erkennen
den Arnhemmer en den Noord-brabander als strijders
onder dezelfde banier voorgesteld te zienmoest vreemd
voorkomen. Maar was het vreemder dan het verschijn
sel hetgeen de jaren 1828 en 1829 hadden opgeleverd
toen de Courier des Taijs Bas en cle Courier de la Meuse
de Beige en de Catholique zich aaneensloten om ver-
eenigd'onder dezelfde vaan op te trekken? Onze
vraag aan de Vlissingsche redactie werd intusschen met
bitterheid beantwoord. Zij luidde de alarmklok en
weldra traden met haar de Catholieke Stemmen en
de Noord-Brabander tegen ons te velde, terwijl de
meeste andere zoogenoemde onafhankelijke dagbladen
op hunne bijzondere wijze van dezen strijd melding
.maakten, en aan onze Courant den eernaam van de
onverdraagzame toekenden. Aan die overeenstemming
ten dezen even als in andere gevallenen in de laatste
weken weder in het geroep van gratie voor den schrij
ver en uitgever van den Tolk der Vrijheid was het
blijkbaar'dat een geheime band de dagbladen verbond
die zich voor volksorganen bij uitnemendheid uitgeven
■ja onwillekeurig moest de opmerker denken aan eene
"vernieuwing der Uni'oh Catholique liberale van 1828
enz. en dus ook aan een streven naar een soortgelijk
doel 'als door de Belgische omwenteling bereikt is ge
worden. De zaak vvas nogthans voor allen niet even
zeer uitgemaakt. Thans echter is alle twijfel hierom -
trent opgeheven. De Tolk der Vrijheid levert in zijn
No. 79-den 9 Julij uitgegeven onder der vaderen spreuk
■Eendragt maakt magteen opmerkelijk artikelhet
geen wij geheel willen overnemen omdat wij in het be
lang des Vaderlands wenschen dat de inhoud zoo alge
meen bekend zijals maar mogehjk is.
EENDRAGT MAAKT MAGT.
Meermalen heeft men verscheidene der vrijzinnige
Bladenen laatstelijk met name de Vlissingsche Cou
rant zien aandringen op meerdere eenheid en zamen-
werking der periodieke persen den wensch hooren
uiten0111 alle ondergeschikte punten van de kwestie
ter zijde te stellen en gezamentlijk meer legale middelen
aan te wendenter bekoming van een echt grondwet-
tig bestuurwaarvan onze vrijzinnige Koning zelf'
een voorstander isen ter verdrijving dier verkeer
de raadslieden, die nog met hunnen vergiftigen raad
den regtvaardigen vorst omringen, en hem steeds ver
keerde denkbeelden omtrent de vvaarachtige behoef
ten van het n'ederlandsche volk trachten in te boeze
men, om aan hunne snoode eigenbaat den ruimen
teugel te vieren.
Diezelfde Unie bad zich destijds ook in onze Twee
de Kamer der Staten Generaal, gevormd, en werd on
dersteund door het grootste gedeelte der Natie. De
volgende onafhankelijke mi geachte organenhadden
zich aan de,Unie aangesloten; als: r.) Arnhemsche
Cou'rant2.) Noord-Brabander 3.) Catholijke Ne-
derlandsche Stemmen4.) Vlissingsche Courant5.)
Tolk der Vrijheid6.) JVeekblacl van Kegt7.)
de ,s Gravenhaagsche Nieuwsbode8..) Kamper Cou
rant 9.) de Gidss 10.) de Meppeler Courant11.)
Onpartijdige en 12.) Handelsblad.
Bij de Troonsbestijging van willem II en het
daarstellen eener nieuwe regering, is die heilzame
Unie echter eenigermate verbroken De rede hier
van moet vooral worden gezocht in de te berde bren
ging van godsdienstige geschilpunten waarover de mee
ning der unioncle bladensomwijlen uit een liepen
moeijelijk was alzoo het gesloten verbondin allen op
zigte vol te houden; te meer nog,'daar men zich aan s
de zoete hoop overgaf, dat alles spoedig eene andere
wending zou nemenen men waarlijkonder eene
nieuwe regering zou levenDoch helaasDe onder
vinding heeft geleerddat men zich jammerlijk vergist
heeftGehate mannen als eenen van maanen
(zoo geestig en teregt door een onzer bladen het Juweel
genoemd)alsmede een verstolk van soelen (bij
genaamd de Hertog der Volharding)bleven den
góéden vorst met hunne verkeerde raadgevingen om
ringen Het juweel ging voort met de vrijheid der
drukpers te vervolgenwaar het slechts konen zal
zoo voortgaandewederom den Engel van Nederland
worden; de man aan wien men voor het grootste
gedeelte den afval onzer zuidelijke broeders (Belgen)
te danken heefthijmet het volste regtde kwade
genius van Nederland genoemd. Hij de voormalige
voprstander der volks-souvereiniteit en vervolger van
al degenen, die den naam van Oranje durfden noe
men; thans de gezworen vijand van alle grondwettige
vrijheiddoch reeds genoegalle constitutio-
neïen zijn doordrongen van de noodzakelijkheid dat
de goede Vorst die gehate mannenvan zijnen troon
verwijdere, en door vrijzinnigemet de behoeften van
onzen tijd bekende mannendoe vervangen. Om
hiertoe nu te gerakenis het noodigdat de geheele
periodieke pers alle middelen legale te baat nemewelke
de grondwet haar veroorlooft, en dusdoende' de han
den in één slaandeniet ruste voor en aleer zij
hierin geslaagd zijAlle ondergeschikte kwestieuse
puntenmoet zij thans laten varenen alleen slechts
op de volgende hoofdpunten met alle onder haar be
reik staande grondwettige middelen, blijven aandrin
gen, en wel 1.) Verwijdering der oudegehateim
populaire Ministers 2.) Het invoeren van regtstreek-
sche, verkiezingen3.) Vrijheid van onderwijs en 4.)
Vermindering der Belastingen! Onder dit 'Vaandel
trekke men dan ten strijdemen late alle onderlinge
twisten varen want een algemeen gevaar bedreigt het
vaderland; de Volks-organen verheffen dan luider dan
ooit hunne stemmenmen teckenè petitiën aan den
Koning en de Stat en-Genera al en protesteertplegtig
tegen alle-daden van willekeur en geweld Dit zal,
dit moet uitwerking doende vijanden der vrijheid
leeren onze krachten kennen en sidderen Dat dan
alle vrijzinnigeProtestantsche en Catholijke dagbla
den dit artikel overnemen en verspreiden ten teeke'n
hunner goedkeuring en toetreding, tot deze herstel
de Unie!
L' UNION FAIT LA FORCE J
Dit artikel uit den Tolk geeft veel stof tot nadenken
en opmerken. Wij lezen in hetzelve met duidelijke
woorden dat er in liet begin- van 1840 eene krachtige
Unie was gesloten tusschen de Catholieke ep vrijzin
nige Protestantsche organenwaarvan de omverwerping
van het gehate oude stelsel het gevolg is geweest. Wij
leeren er uit, dat sommige Leden van de Tweede
Kamer deelgenooten dier Unie waren en zijn.' Het
zegt ons welke onafhankelijk geachte organen zich al
verder aan die Unie hadden aangesloten. Het verspreidt,
licht over de verdeeldheid welke er thans tusschen
sommige der onafhankelijke bladen bestaat, men denke
aan de met talent gedrevene Arnhemsche Courant die
de hand der Vlissingsche ter verzoening aangeboden
heeft terug gestootenen almede met den Noorcl-Bra-
bander geene verdere gemeenschap wil hebben. Het
leert ons dat de te berde brenging van Godsdienstige
geschilpuntenwaarvóór de jneening der unioncle bla-
1 den uit een liepde oorzaak is geweest van deze be
staande verwijdering., (waardoor misschien de VUssi; -
ger voor eene poos als in 'tniet verzonk), het poogt
die breuk te heelende verwijderden te vereenigen
en door voor het oogenblik alle ondergeschikte punten
te laten, varenen zich tot zekere hoofdpunten te be
palen eene kracht daar te stellendie door petitiën
versterktvoldoende zal zijn om het bestaande omver -
te werpen. De Koning wordt in dit artikel gevleid cn
zijn bestuur gehoond, waartegen men zich verzetten"
wilzoodat men den Koning de wet zal stellen. Men
schermt met constitutionele grondwettige beginselen en
schendt ze.
Wij hebben voldaan aan het verlangen van den Tolk
en zijn artikel overgenomendoch waariijk niet ten
teelten van onze goedkeuring en toetreding tot die her
stelde Unie. Wij zouden tot (haar niet toetreden al
ware het zelfs dat wij omtrent al de genoemde hoofd
punten met de voorstanders der Unie in meening over
eenstemden, hetgeen gelijk men weet het geval niet
is want hetgeen cle Tolk thans tot de ondergeschikte
f punten brengen zoubehoort in ons oog wel degelijk
tot-de hoofdzakenen wij zijn nog niet vergeten wat
der Belgische omwenteling is voorafgegaan. Het op
schrift ""'der Belgische Centen, union fait la force
waarmede de Tolk eindigt, roept ons hetgeen die om
wenteling voorafging als van zelve in gedachte: wij
willen onze lezers hierbij te hulp komen.
De Pausgezinden (le parti-prêtre) onder de Belgen
die eene heerschende, alle anderen uitsluitende eere-
dienst verlangden en het onderwijs geheel aan zich
wilden onderwerpen, moesten aanvankelijk de aanval
len verduren der zoogenaamde liberalendie zich aan
de regering hadden aangeslotentoen de staatkunde der
BOURBpNS en der Jxzmten hun Vrees inboezemde voor
den invloed der Congregatie ook in België. Zij juich
ten dus het Collegium Philosophicum toemaar de
verdeeling der ambten (waarvan zij het grootste deel
begeerden) wekte tevens hunnen naijver en haat tegen
de noordelijke Nederlanders. Le Beigele Courier
des Taijs Basenz. voerden 0111 laatstgenoemde oorzaak
wel eene hevige taal tegen de.regering, pi aar stelden
toch ook de gebreken en heerschzucht der Geestelijken
naakt genoeg ten toon. Dit verdroot dezen. Rome-
besloot een stap tot toenadering te doenen hen zoo
mogelijk onder zijne vanen te brengen. De Priester
partij reikte in 1828 de hand van broederschap aan
de Vrijgeesten. De Courier de la Meuse gaf dit het
eerst uit Luik te kennen, en de Courier des Pairs
Bas beantwoordde het uit Brussel; want' beiden ge-
voelden dat zijalleen staandeniet sterk genoeg wa
ren de gehate regering te doen vallen. Zóó ontstond
van toen af de Union Catholique Liberale; een ver
bond vail priesterlijke heerschzucht en lust tot vernie
ling der altarenvan bijgeloof cn vrijgeesterijvar*
uiterlijke vroomheid en schaamtclooze losbandigheid
eerp verbond waarvan de geschiedenis schaars een vroe
ger voorbeeld weet aantewijzen. Ten gevolge van die
verbond werden nu de misbruiken der Roomsche kerk
door'de liberalen niet meer gegispt, en hielden weder-
keerig de Courier de la Meusede Courier des Flan
el r es en de Catholique op met het verdoemen der libe
ralen. Met vercenigde krachten stond men de regering
tegen en het petitioneren nam een begin. In. den aan
vang was ér echter nog weinig eenstemmigheid in de
verzoekschriften. Brussel wilde vrijheid van Drukpers.
Genei vrijheid van Onderwijs Spoedig evenwel ver
stond men elkander beter. De Catholieken stemden
de burgerlijke vrijheid van denken en schrijven toe
de liberalen daarentegen waarborgden de eischen der
godsdienstige regtzinnigheid.
Door zorgvuldige staatkundige verdraagzaamheid va.it
leerstellige onverschilligheid te onderscheidenstelde
men de schroomvalligste gemoederen gerust. Alzoo
vermeerderde de wederzijdsche toetredingsloeg alle
petitiezucht sedert Januarij 1829, ook naar de Noor
delijke Provinciën over; en, ofschoon de Koning toe
gaf aait alle eenigzins voldoenbarc wenschen en weg
nam hetgeen tot verwijdering der Staten-Generaal van
zijne regering strekken konofschoon er Bisschoppen
benoemd en merkwaardige veranderingen in de Mi'niste-
rien gemaakt werdende Unie werkte voort 'tot 'dat z'fj
in de omwenteling van Bclgic haar doel had bereikt.
