t
aan de noordzijde, de rand des berg zich als geillumineerd ver
toonde. Het geheel moet een fraai natuurtooneel opgeleverc
hebben.
Toen op den 26 het berigt van dit natuurverschijnsel van
Ternate werd afgezonden, was de berg sterk aan het rooken,
endaar de walm van meer dan eene plaats scheen op te komen
vooronderstelde mendat er zich bij de uitbarsting één of meer
nieuwe kraters moesten hebben geformeerd.
„Twintig dagen te voren hadden de resident van Ternate,
A. J. van Olpenen de heeren van Duivenbode en Neys den
berg, tot boven aan den krater, beklommen, en toen sjechts
ééne opening van 30 40 voet diameter kunnen gewaar worden
zoo als ook toen de solferdamp maar alleen daaruit opsteeg. Negen
jaren vroeger daarentegen hadden de twee laatstgenoemde heeren
bij het beklimmen van den bergnog vier kraters waargenomen
omgeven door steile rotswanden, welke nu als ineen gesmolten
gevonden zijn."
HET BIJBELGENOOTSCHAP EN DE
TOEKOMST.
L
Een der merkwaardigste verschijnselen van onzen tijd is on
getwijfeld de oprigting en snelle uitbreiding onder alle beschaafde
volken van die vereenigingwelker 25 jarig bestaan in ons Va
derland duizenden met dankbare harten op den i7den- aanstaande
feestelijk herdenken zullen.
Er waren meermalen tijdperken in de Geschiedenisin welke
de Bijbel achter de bank lagdoch zoodra hij weder onder het
volk bekend werd wekte deszeifs lezing telkens weder nieuwe
inzigten open eenen werkzamen ijverom de Godsdienst tot
hare oorspronkelijke eenvoudigheid terug te brengen. Het ver»
storvene Christendom stond telkens met den Bijbel op tot een
nieuw leven.
Zóó was het ten tijde der Kerkhervorming in de i6e- eeuw.
Hare snelle verbreiding was wel voornamelijk een gevolg van de
voortreffelijke Bijbelvertalingen welke, aan de volken in handen
gegeven, gretig door dezelve gelezen werden. Men gevoelde
zich daardoor vrij en in zijn geloof niet meer van menschelijk
(gezag afhankelijk en eigene kennis der Evangelische leer, meer
zuivere begrippen van de Godsdiensten eene meer hartelijke
verkleefdheid aan het Christelijk geloot waren daarvan de geze
gende vruchten Er werd ja wel eens misbruik van gemaakt
doch dit woog op verre na de onschatbare voordedenwelke
er uit voortvloeidenniet opzoodat zelfs bestrijders der Her
vorming erkennen moetendat zij toch een zegen voor de mensch-
heid is geweest.
Intusschen bleven er altijd vijanden en bestrijders van den Bij
bel en deze staken inzonderheid in de laatste .helft der vorige
eeuw het hoofd wederom op. Verbazend veel moeite gaven
zich Voltaire en zijne medgezellen om, door het schrijven
der losbandigste spotschriften het Christendom en den Bijbel
belagchelijk te maken. Hoevele boeken heeft die man gedu
rende zijn lang leven geschreven omgelijk hij zelf ergens
verklaart, het werk te verwoesten"hetwelk Jezus onder de on
gunstigste omstandigheden in drie jaren had gesticht S en met
welk gevolg? Aan krachtige helpers en navolgers ontbrak het
hem niet. Vooral traden er in Duicschland mannen op die
moesten zij al voor Voltaire onderdoen in vernuft, nogtans
dien Franschman in geleerdheid verre overtroffen. Zij legden er
"zich met inspanning op toeom de waardij en het nut der H.
Schriften voor het Godsdienstig onderwijs en de stichting meer
en meer te verkleinen haar gezag als oorkonde van de Gods
dienst te ondermijnen, en de hoogachting jegens haar als afgo
dische vereering in een hatelijk licht te stellen. Haren verhevenen
zin en den goddelijken geest in haar miskennendeen wanende
dat'hare vereering de vorderingen in kennis en verlichting belem
merde, heeft men in ernst aangeraden, haar, zoo niet geheel
althans grootendeelsuit de kerkende scholen en huisgezinnen
te verbannen, of dcrzelver lezing op zijn hoogst aan hen toe te"
stam, die te dezen opzigte meer of min even zoo verlicht waren
als hunne geestelijke opzieners.
Deze herhaalde voorstellingen bleven waarlijk niet zonder uit
werking. Kleinachting van Bijbel en Godsdienst werd van lie
verlede zóó zeer mode, dat de meesten in de hoogere standen zich
weldra zelfs den schijn van vroomheid schaamden op het Chris
tendom als ietsdat alleen voor het volk en de Priesters diende,
met verachting en uit de hoogte nederzagen, en alle gesprekken
over godsdienstige onderwerpenals met den goeden toon in fat
soenlijke kringen strijdig, zorgvuldig vermeden. De mindere
standen volgdenals naar gewoontede dwaasheden en dwalin
gen der hoogere. De godsdienstigheid nam over het geheel af.
Ue openbare Godsdiènstige inrigtingen werden nog wel in stand
gehouden maar minder op prijs gesteldnaar gelang men meer
gewoon werd het voor een verblijdend teeken der algeineene ver
lichting aan te ziendat zulke leerscholen niet meer noodig waren.
In de opvoeding der jeugd eindelijk werd de Godsdienst meer
en meer verwaarloosd, of slechts als bijzaak behandeld; ja, het
Goddelijke boekals voor de jeugd ongeschikt uit de scholen
verbannen en vervangen door zoogenaamde kinderboekjeswelker
nier zelden laffe, vertelsels of geestelooze sprookjes zouden moeten
dienen om hét opkomend geslacht helder te leeren denkenmoed,
tandvastigheid hoop en vertrouwen in te boezemen De vruchten
welke deze beginselen hebben gedragen zijn nog alom te zien.
Wij behoeven ze dus niet aan te wijzen. Doch hetgeen wij hier
willen doen opmerken is, dat juist in den ergst en tijd (1804)
en dus waarlijk wel geheel onverwachtin het vrije Groot-Brit-
de edele gezindheid ontstond, om met de grootste be»
tannie
reidwilligheid aanzienlijke kosten te besteden ten einde den mis-;
kenden en verachten Bijbelzonder eenïge menschelijke verkla
ringen en dus zoo als hij iste verspreidenniet alleen onder
Christelijke volkenmaar ook onder JodenHeidenen en Maha-
medanenten einde alzoo allen in de gelegenheid te stellen om
uit eigene oogen te zien, uit eigene ervaring te oordeelem Als
een loopend vuur, ten blijke hoe vele verborgene vereerders der
Goddelijke waarheid er nog waren, verspreidde deze ijver zich
binnen weinige jaren in de' meeste landen van Europaen zon
der onderscheid van belijdenissloten honderdduizenden zich
aan eenen deden en doen zelfs aan de afgelegenste oorden cler
wereld den heilzamen invloed hunner vereeniging ontwaren. Se
dert 25 jaren heeft ook Nederland reeds krachtig medegewerkc.
En wat mogen wij nu daaruit opmaken Wat anders dan dat
deze onderneming door de Voorzienigheid op eene kenbare wiize
wordt begunstigddaar vele aanzienlijken het niet beneden zich
achten, tot die inrigtingde behulpzame hand te leenen, Koningen
en Vorsten het Bijbelgenootschapvoorzoo verre het een men
schelijk werk is, onder hunne bescherming nemen, en het ge-
aeel eene voorbereiding blijkt te zijn tot omverwerping der scheid
muren, welke de belijders des Heeren verdeelenden tot daar-
stelling eener Gemeente, die zich noch aan den Pausnoch aan
"uther, Calvijn of Menno houdt, maar alleenlijk Christus
eerbiedigt en zich vriendschappelijk vereenigt in het geloof aan
zijne, den mensch tot God en de zaligheid opleidende leer.
Het is hier de plaats niet om dit verder te ontwikkelen. Wie
er meer van wenscht te weten, hij woone de op handen zijnde
èestviering by en verneme wat er in onsmidden is geschied.
~n*wie het geluk der menschheid wil helpen bevorderen, maar
tot nog toe achterbleef of flaauwelijk medewerkte, hij trede
tot deze vereeniging toéof cooné meerdere belangstelling. Vooral
roepen- wij ouders eti onderwijzers opom door het oude goede
het nieuwe goede te verbeteren, en dus in de huisgezinnen en
in de scholen het zuiver Goddelijk onderwijs des Bijbels wederom
geheel op den voorgrond te plaatsen.
Het Vervolg en Slot hierna.")
178ste KONINKLIJKE NEDERLANDSCHE LOTERIJ.
Prijzen van 1000, en daarboven.
Trekking der Vijfde Klasse.
iste Lijst. N.° 249Ó2, eene Premie van f 1000, N.° 16381,
een Prijs van f 1000.
2de Lijst. Geene.
N.° 18746, een Pry's van f 1000.
Geene.
N.° 18212 en 4433ieder een Prijs van f 1000,
N.° 10304, 6883 en 13408, ieder een Prijs van
3de Lijst.
4de Lijst.
5de Liist.
6de Lijst
f 1000 N.° 15213
een Prijs van f 1,500.
een Prys van f 15,000, N°, 2713
Cïbycrfcttticis.
D
De ondergeteekende maakt zijne geëerde begunstigers
bekenddat hij alhier is uitgepakt bij J. Pikaar op de Turf-
Kaaimet onderscheidene soorten van eigen gemaakte FRAN*
KLIN'S, KOLOMMEN, KOLOM-, STOOM-, VAAS- en
BURGER KAGCHELS KEUKEN-FOURNUIZEN mee
WATERKETELS en zonder, BADEN met STOOMKETELS
en mooije HAARDSTELLEN, ook BURGER-KAGCHELS,
tot de minste prijs Beveelt zich in ieders gunst en beloofc
eene civiele bediening, Staat ook voor alle deze stukken
voor Rooken in; Blijft niet langer dan deze week,
A. FRANKEN, van Zierikzeei
Qlb.msi iu Casting
aan de Kaai dezer Stad eene lading extra grove puike Engel-
sche MAAT-en Schotsche SCHAALKOLEN; bestellingen uit
deze partijen en voorrdurend, op Schaal- Maat-Roer-Kagchel en
Smits KOLEN worden aangenomen ren Kancore van J. FRAN
SEN van de PUTTE te Goesvoorts wordt ten zijnen Kan-»
tore dagelijks gevaceerd tot het overnemen van Russische en alle
vreemde Obligaüen en van Talons van Certificaten werkelijke v
Schuld en andere alles ter bezorging van Stellen Nieuwe COU«i
PONS; eindelijk, continueerd men aldaar met het debiteeren
zoo van Doorgefourneerde- als van Koopen Huur LOTEN in v-
de KON. NED. LOTEREIJEN.
Bij de Uitgevers dezeris k 10 Cents ten voordeelt
van het Bijbelgenootschapverkrijgbaar gesteld KOORGE#
ZANGEN uittevoeren op den 17 October 1839 in de Kerk
der Hervormden te Goesbij de openbare Godsdienstige viering
van het Vijf en Twintig jarig bestaan van het Bijbelgenoot
schap in Nederland.
Ter Boekdrukkerij van F. Kleeuwens en Zoon,
