Het Oosterscheldegevoel
O
WOENSDAG 31 JULI 2019
De Faam
van archeoloog Hans Jongepier
TOLSENDE HEEFT
EIGENLIJK EEN
RARE
DORPSINRICHTING
Een alledaagse situatie. Niets aan de hand, zijn verantwoordelijk voor goede zorg in
maar het kan zomaar gebeuren dat je ineens Zeeland en hebben altijd een locatie in de adrz ZorgSaam
ziekenhuiszorg nodig hebt. Dan zijn wij er buurt. Als het nodig is, dan zijn wij er voor je.
voor je: de ziekenhuizen Adrz en ZorgSaam Daar kun je zeker van zijn. www.zeeuwsezorg.nl
Carrie Frederiks
Hans Jongepier is archeoloog bij Erfgoed Zeeland, de stichting
die de Provincie en gemeenten adviseert en ondersteunt. In
die hoedanigheid wordt zowel het Meldpunt voor bodem
vondsten als het Zeeuws Archeologisch Depot (ZAD) waar
alle Zeeuwse bodemvondsten liggen opgeslagen.
YERSEKE - Onder leiding van
Hans Jongepier beginnen
de deelnemers aan hun ex
cursie naar de plek waar het
dorp Tolsende in de golven
is verdwenen. "Van huis uit
ben ik prehistoricus. Wat we
vandaag gaan doen, de ont
dekkingsreis naar het mid
deleeuwse Tolsende. is voor
mij dus erg jong," zegt Jon
gepier. "De Oosterschelde is
qua archeologie een intens
gebied. Het omvat onder an
dere het Verdronken Land
van Zuid-Beveland, dat to
taal is overstroomd tijdens
de Sint Felixvloed of Quade
Saterdach in 1530 en de Aller
heiligenvloed in 1532. Daarna
is het gebied eigenlijk nooit
meer herdekt. Tijdens laag
water tref je veel restanten
aan zoals funderingen van
huizen, kerken en kastelen.
Wat je in feite ziet, is een
verdronken cultuur. Je kunt
als het ware voelen hoe men
toen geleefd heeft." Jonge
pier kijkt om zich heen; ziet
dat hij te ver noordwaarts is
gelopen en stelt zijn koers
bij. De Oosterschelde valt
hier tijdens eb een heel eind
droog en het valt goed voor
te stellen dat hier in een ver
verleden bebouwing is ge
weest. De archeoloog loopt
resoluut op een enorme pluk
zeewier af en houdt halt. „Dit
is het fundament van de kerk
van Tolsende, waarschijn
lijk van de toren," vertelt hij
nadat het wier opzij is ge
schoven zodat de contouren
duidelijk zichtbaar zijn. Ook
enkele andere 'huizen' van
het verdronken dorp worden
bezocht die, omdat ze ook
door wier zijn overwoekerd,
makkelijk zijn te localiseren.
"Tolsende heeft eigenlijk een
rare dorpsinrichting. Heel
anders dan het verderop ge
legen Nieuwlande waar de
huizen rondom de kerk zijn
gesitueerd," verklaart Jonge
pier. "Van Tolsende hebben
we een plattegrond van de
kerk en 23 van huisplatte
gronden die verspreid over
de omgeving liggen. Ze be
staan uit grotere en kleine
re fundamenten wat op een
verschil in rijkdom duidt. Uit
een fundament van zeg maar
een meter dik, spreekt een
grotere rijkdom dan uit die
van 40 centimeter." Een be
langrijk deel van de Zeeuwse
geschiedenis ligt verborgen
in de bodem. In de Ooster
schelde zijn resten gevonden
uit de prehistorie, Romeinse
tijd, middeleeuwen en nieu
we tijd. Denk maar aan de
tempel van Nehalennia bij
Colijnsplaat, waarvan vissers
in de jaren '70 bij toeval de
altaarstenen hebben opge
vist, of aan de prehistorische
botten, vuurstenen en her
tengeweien uit de Hammen.
De archeologische sporen van
menselijke bewoning en be
werking die in de bodem zijn
achtergebleven zijn soms de
enige nog bewaarde kennis
bron. Aan Jongepier de taak
het archeologisch vast te leg
gen, voordat het vernietigd
of bedreigd wordt. Deelname
oosterscheldemuseum.nl
Hans Jongepier (bukkend) verzorgt de excursie naar het verdronken dorp Tolsende i.s.m. het Oosterscheidemuseum. Foto Carrie Frederiks.
