Het patent van Hans Lipperhey
Palliatieve Boxen
Seniorenmiddag
Rommelmarkt in Westkapelle
Ontdek Oostkapelle
ro;
ÉL.
De Faam
WOENSDAG 27 JUNI 2018
Middelburgse Luiken
Ontdekking
DE VERREKIJKER IS
IN HANDELSSTAD
MIDDELBURG
UITGEVONDEN.
Wét?
EXPOSITIE
ALEX
Theo Rietveld
Samen met Zacharias Jansen stond Hans Lipperhey tien jaar
geleden centraal bij de activiteiten in Middelburg en de rest
van Nederland, waarin werd herdacht dat de telescoop 400
jaar daarvoor werd uitgevonden. Wie was Hans Lipperhey en
wat had Zacharias Jansen daarmee te maken?
MIDDELBURG - Hans Lipper
hey werd omstreeks 1570 in
het Duitse Wezel geboren. Als
brillenmaker kwam hij van het
Engelse Bristol naar Middel
burg, waar hij in oktober 1602
poorter werd en zich vestigde
als brillenmaker en lenzenslij-
per. Een poorter is een burger
die zich het recht verworven
had binnen de poorten van de
stad met stadsrechten te wo
nen. Hij trouwde in 1594 met
Tanneke Cools en ging wonen
in het Kapoenstraatje. Samen
kregen ze acht kinderen. Hij
werd op 29 september 1619 be
graven in Middelburg.
Het is liet verwonderlijk dat
de verrekijker in Middelburg
is uitgevonden. Na de val van
Antwerpen, bloeide Middel
burg op en werd een rijke,
dynamische handelsstad. Ita
liaanse ambachtslui introdu
ceerden nieuwe technieken
om glas te maken in de stad.
Lipperhey maakte hier gebruik
van. Uiteindelijk kwam hier de
'Hollandse kijker' uit voort. Een
jarenlang proces zorgde ervoor
dat men het maken van len
zen steeds beter onder de knie
kreeg.
Patent
In oktober 1608 gaf Lipperhey
een succesvolle demonstratie
in het hoofdkwartier van Prins
Maurits in Den Haag. Vanuit
de toren in de stad kon men de
tijd aflezen op de toren van de
kerkklok in Delft. Veel hoog
waardigheidsbekleders waren
hierbij aanwezig. Zij waren
hier vanwege de onderhan
delingen voor het Twaalfjarig
Bestand tijdens de Tachtigja
rige Oorlog. Velen van hen za
gen het militaire nut van deze
uitvinding en via deze men
sen raakte de verrekijker in
heel Europa bekend. Lipperhey
kreeg opdracht om zes kijkers
te maken voor het leger. Te
gelijkertijd vroeg hij octrooi
aan. Hij maakte het instrument
uiteindelijk tot een commer
cieel succes. Nagtglas schrijft
in zijn Levensberichten dat
'Johan Lipperhey van Wezel,
burger van Middelburg, de eer
der uitvinding van de verrekij
kers zeer zeker toekomt'. Na de
dood van glasblazer Zacharias
Jansen, een buurman van Lip
perhey, claimde zoon Johan
nes Jansen dat zijn vader de
eerste maker van de kijker was.
Toen bleek dat de Alkmaarse
brillenmaker Jacob Metius in
1608 Middelburg had bezocht
en ook octrooi aanvroeg voor
1619. Hans Lipperhey, brillenslijper en mede-uitvinder van de verrekijkers te Middelburg. Bron: Zeeuws Archief, ZG, Zl deel IV, nr 597.
zijn verrekijker, nam de Sta-
ten-Generaal een wijs besluit:
aan geen van de partijen werd
een patent uitgereikt.
Hans Lipperhey Museum
De volkssterrenwacht Philip-
pus Lansbergen is sinds no
vember 2017 gevestigd aan de
Helm in Middelburg. In één
van de ruimten is het Hans
Lipperhey Museum geves
tigd. Daar kun je zien hoe het
komt dat de telescoop in Mid
delburg is uitgevonden. Ook
wordt aandacht besteed aan
de geschiedenis van de ster
renkunde en de rol van Zeel
and daarin. Meer info: www.
Iansbergen.net
u D ELBU G in het Hans Lipperhey Museum in Middelburg is een tijdelijke
expositie ingericht. Tot 1 september is een tentoonstelling te zien over de bekende nestor
van de Nederlandse amateurastronomie, Piet Meesters. Niet alleen zijn er diverse
telescopen van zijn hand te bekijken er zijn ook unieke documenten en waarnemingen van
hem te zien. Het museum is elke vrijdagavond geopend. Adres: Helm 3, Middelburg.
Zeeuwse Zorgmensen heeft tijdens een informatiebijeen
komst de eerste Praktische Palliatieve Boxen (PPBOX) uitge
reikt aan enkele zorg ZZP'ers/Deze zijn aangeschaft met het
bedrag dat zij hebben gekregen van Stichting de Godshuizen.
MIDDELBURG - De PPBOX is
bedacht door Willeke de Pag-
ter en Mandalie Bulten. De
twee zijn al meer dan tien jaar
werkzaam als verpleegkundi
gen in het Sint Jans Hospice de
Casembroot in Middelburg.
De inhoud van de box richt
zich op de laatste dagen van
iemands leven en bevat pro
ducten die kunnen bijdragen
aan hun levenskwaliteit. De
box biedt mantelzorgers en
zorgverleners producten waar
mee ze de stervende zowel
praktische zorg als emotionele
bijstand kunnen geven zoals
vaseline lippenbalsem, weg-
werpwashandjes, mondspray,
mondgel en geur absorberen
de houtskool.
Zeeuwse Zorgmensen kreeg
de subsidie voor de PPBOX
van Stichting de Godshuizen
die geld beschikbaar stelt voor
projecten die ten goede komen
aan de Walcherse samenle
ving. De ZZP'ers waar Zeeuwse
Zorgmensen mee samenwerkt,
leveren zorg bij mensen die in
hun laatste levensfase zitten.
Van de subsidie heeft Zeeuw
se Zorgmensen 50 boxen inge
kocht. "De PPBOX leek ons een
goed doel, omdat dit zowel de
klant als de zorgverlener helpt
om het laatste stukje zorg te
kunnen leveren", aldus Mi
chelle Lodder, coördinator Zor
gorganisaties Marketing bij
Zeeuwse Zorgmensen.
VLISSINGEN - De vrije-
tijdskunstenaarsvereni-
ging Het Zeeuws Palet
stelt schilderijen ten toon
met als onderwerp Groe
ten uit Zeeland in etala
ges in het centrum van
Vlissingen, onder andere
in de Walstraat, Sint Ja-
cobstraat, Kleine Markt
en Oude Markt. De schil
derijen zijn te zien van 3
tot en met 27 juli. Het
Zeeuws Palet is een groep
enthousiaste kunstenaars
die in in een gezamenlijk
atelier, of op hun eigen
stekkie schilderen. Meer
De Senioren Vereniging Walcheren houdt 9 juli een themamiddag.
VLISSINGEN - De Senioren
Vereniging Walcheren houdt
maandag 9 juli een thema
middag in zaal 't Speelhuus
van woonzorgcentrum Ter
Reede in Vlissingen. De heer
Ronald den Broeder zal deze
middag een presentatie ver
zorgen over de monumenten
van Vlissingen. Na de pauze is
er een bingo met verschillende
prijzen. De middag begint om
half twee. De zaal gaat om een
uur open.
WESTKAPELLE - Voetbal
vereniging De Noormannen
houdt zaterdag 30 juni in
Westkapelle een rommel
markt Die staat geheel in het
teken van het 85-jarig be
staan van de dub.
Dat wordt dit jaar groots ge
vierd. Naast een rommel
markt is er voor de jongeren
een springkussen, speedme-
ter en tobbedansen.
Wie die dag een gokje wil
wagen kan deelnemen aan
een verloting of het Rad van
Avontuur, met verschillen
de prijzenpakketten, ©p het
sportveld worden wafels ge
bakken. Aan het eind van de
dag is er een barbecue.
De rommelmarkt begint om
negen uur op sportveld De
Prelaat aan de Domineeshof
weg 2 in Westkapelle.
Alex Achterhuis.
RITTHEM - De Algemene Le
denvergadering van Partij
Souburg Ritthem (PSR) heeft
Alex Achterhuis uit Ritthem
benoemd als opvolger van
de scheidend partijvoorzitter
Lambert Prevoo. Achterhuis
was tot de raadsverkiezingen
fractievoorzitter van Partij Sou
burg Ritthem.
OOSTKAPELLE - Wie in juli
en augustus georganiseerd
wil wandelen kan dat iedere
dinsdag- en donderdagavond
doen. Vertrek is om half acht
bij de Dorpskerk in het dorp.
De wandelingen zijn gemid
deld anderhalf uur lang. Deel
nemers krijgen onderweg tekst
en uitleg van een gids. De orga
nisatie is in handen van Werk
groep Landgoed Wandelingen
Oostkapelle. Er is wekelijks
plaats voor maximaal 12 deel
nemers. Vooraf aanmelden is
noodzakelijk en kan tot 18.00
uur via info@wroostkapelle.nl.
Deelname kost 2,00 euro voor
volwassenen en 1,50 euro voor
kinderen. Voor de wandeling
is de toren te beklimmen en
zijn de Oudheidskamer en de
Dorpskerk te bezichtigen. Meer
informatie over de gidswan-
delingen en bewegwijzerde
wandelroutes in Oostkapelle
zijn te vinden op:
www.wroostkapejle.nl
