100-Jarige SGP heeft Walcherse wortels
mk
UHS
G.H.KERSTEN
Zaterdag 10
en zondag 11
maart
Veel talent bij
Voorwaarts
STEMT op LUST N° 2
Middelburgse Luiken
LILIAN JANSE WAS
HET EERSTE
SGP-RAADSLID IN
NEDERLAND
KERKELIJK LEVEN H
29 WOENSDAG 7 MAART 2018
Theo Rietveld
Op 24 april is het 100 jaar geleden dat in Middelburg de Staat
kundige Gereformeerde Partij (SGP) werd opgericht. Naast de
ARP en CHU een derde christelijke partij. Wie zaten achter
deze partij en waarom kozen ze voor iets nieuws? Een korte
reconstructie.
MIDDELBURG - Eén jaar eer
der, in 1917, werd het alge
meen kiesrecht voor mannen
ingevoerd. Tegelijkertijd
kwam er het passief vrouwen
kiesrecht, dat wil zeggen dat
alleen mensen met voldoende
belastbaar inkomen mochten
stemmen. Het actief kiesrecht
van vrouwen werd in 1919
door de Tweede kamer aange
nomen. Suze Groeneweg
werd in 1918 namens de SDAP,
de voorloper van de PvdA, de
eerste vrouw in de Tweede
kamer. Vrouwelijke kandida
ten kwamen tot nu toe nog
niet voor op de kandidatenlijs
ten van de SGP voor de Eerste
en Tweede Kamer. De Vlis-
singse Lilian Janse was in
maart 2014 de eerste vrouw
die voor de SGP in de gemeen
teraad werd gekozen. In ten
minste zeven gemeenten
staan bij de komende verkie
zingen vrouwen op SGP-lijs-
ten.
Begin
Het einde van de negentiende
eeuw en het begin van de
twintigste eeuw was een peri
ode van maatschappelijke en
politieke bewustwording van
steeds meer bevolkingsgroe
pen. Het was de tijd waarin
veel organisaties met politie
ke, sociale of kerkelijke doel
stelling werden opgericht. De
verzuiling was geboren. Van
uit de Gereformeerde Ge
meente was de jonge domi
nee Kersten uit Yerseke de
organiserende kracht achter
de oprichting van de SGP. Ker-
sten was zich bewust dat de
formele grondslag van de in
1879 door Abraham Kuyper
opgerichte Anti Revolutionaire
Partij, veel overeenkomsten
vertoonde met zijn partij. De
visies van de bevindelijke-ge-
reformeerden (SGP) en van de
volgelingen van Kuyper (ARP)
verschilden op hét maat-
Trombonist Isaï Scheermeijer is met zijn 13 jaor de jongste solist tijdens
de presentatie van harmonie Voorwaarts. FOTO: NICO VAN ROOIJEN.
AAGTEKERKE - PKN lo.oouds
Ph.A. Beukenhorst; Gerefor
meerde Gemeente 9.30 en
14.30U leesdienst en ig.oou ds
A.P. Baaijens;
ARNEMUIDEN - Hervormde
Gemeente lo.oou (HA) en
16.30U ds M. Klaassen; Gere
formeerde Kerk 9.3OU (HA) ds
D. Westerneng; Hersteld Her
vormde Gemeente lo.oou .ds
A. van Wijk en 17.00U (HD) ds
N.A. Donselaar;
BIGGEKERKE - PKN lo.oou ds
N.F. Vlaming;
DOMBURG - PKN lo.oou ds C.
Bakker; Rooms-Katholieke
Kerk za. 19.00U past. P. de
Maat;
GAPiNGE - PKN 10.00U ds M.
van Manen;
GRIJPSKERKE - PKN Michaëls-
kerk lo.oou ds F. van Slooten;
KLEVERSKERKE - PKN 9.3OU
ds G. Buunk;
KOUDEKERKE - PKN Micha-
elskerk 10.00 ds R. Poesiat;
MEUSKERKE - PKN dienst te
Biggekerke; Gereformeerde
Gemeente 9.30 en 14.30U lees
dienst;
MIDDELBURG - PKN Nieuwe
Kerk lo.oou ds J. Nauta; Hof-
pleinkerk 9.30U (HA) ds J.
Scholte de Jong; De Hoeksteen
9.3OU (HA) ds P.H. Couvée;
Koorkerk lo.oou ds O. Else-
man; Ontmoetingskerk 9.00,
10.45U ds B.J.P. de Bruin en
17.3OU ds B.C. Haverkamp; Égli-
se Wallonne geen dienst; 't
Gasthuis 10.30U dhr. C. Simons;
Rooms-Katholieke Petrus en
Pauluskerk lo.oou past. P. de
Maat; Huize Willibrord za.
17.00U W. Sweere; Oud-Katho
lieke Kerk (Zuidsingel) geen
viering; Doopsgezinde Ge
meente lo.oou dhr. A. Verste
gen;
Gereformeerde Gemeente
(centrum) 9.30 en 18.30U ds
J.M.D. de Heer en 14.00U lees
dienst; Gereformeerde Ge-
meefite (zuid) 9.30U leesdienst
en 15.00U ds D. de Wit; Chris
telijke Gereformeerde Gast-
huiskerk 9.30 en 16.30Ü ds H.
de Bruijne; Gereformeerde.
Kerk Vrijgemaakt 9.30 en
16.30U ds A.S. de Vries; Gere
formeerde Gemeente in Ne
derland Westerkerk 9.30 en
18.00U dienst; Baptistenge
meente de Fontein lo.oou ds J.
van der Zeeuw; Leger des
Heils lo.oou dienst; City Alive
Church (Ravensteinweg iA)
lo.oou samenkomst; Pinkster
gemeente (Baarsjesstraat 42)
11.30U dienst; Volle Evangelie
Gemeente Sion lo.oou dienst;
NIEUW- EN SINT JOOSLAND
- Protestantse Gemeente
dienst te Ritthem;
OOSTKAPELLE - PKN Protes
tantse Gemeente Zionskerk
lo.oou ds N.J. Dekker; Gerefor
meerde Gemeente 9.30 en
i6.oou leesdienst;
OOST-SOUBURG - Protestant
se Gemeente De Open Haven
9.30U ds E. Klootwijk; De Zoute
Viever 19.00U mw. E. Reijn-
houdt; Evangeliegemeente De
Wijngaard lo.oou dhr. H. Ha
moen; Gereja Kristen Prote-
stan Maluku 13.00U ds O.J.
Ruff;
RITTHEM - Protestantse Ge
meente lo.oou dhr. K. Simons;
SEROOSKERKE - PKN Petrus-
kerk lo.oou ds P. van OosteYi;
SINT-LAURENS - Hervormde
Gemeente lo.oou dienst; Ge
reformeerde Kerk lo.oou ds
G.J. Smit;
VEERE - PKN 10.OOU mw. M.
Maris; Nieuw-Sandenburgh
14.30u ds G. Klein, dienst met
en voor mensen met en zon
der een beperking;
VLISSINGEN - Rooms-Katho
lieke OLV-kerk lo.oou past. R.
Mangnus; Ter Reede RK: za.
10.30U past. R. Mangnus; Ter
Reede PKN 19.00U dienst; PKN
9.3OU ds J.W. Steenbergen; Ge
reformeerde Kerk Vrijgemaakt
9.30 en 16.30U dienst; Gerefor
meerde Gemeente Marnix-
kerk 9.30U (HA) en 16.00 ds G.J.
Baan; Pinkstergemeente
(Vrijdomweg 1) 15.00U pred. P.
Pouwelse; Evangeliegemeente
De Blinkende Morgenster
lo.oou dhr. J. v.d. Woestijne;
Volle Evangelie Gemeente
Beréa io.oou samenkomst
Volle Evangelie Gemeente Fil-
adelfia 9.45U dienst; Aposto
lisch Genootschap 9-30u
dienst; Zevende^dags Adven
tisten (Kerklaan 17, West-Sou
burg) za io.oou dienst; Kerk
van Jezus Christus van de Hei
ligen der laatste dagen io.oou
dienst Hersteld Apostolische
Zendingsgem. 10.00 en 17.00U
dienst; Zuidpoort gemeente
(Voltaweg) 10.30U dienst; gem.
van Jehova's getuigen di. en
wo. 19.15U, za. 18.30U en zo.
io.oou vergadering;
VROUWENPOLDER - PKN Pel-
grimskerk 10.00 past. R. Fluit;
Gereformeerde Kerk Vrijge
maakt 9.3OU (HA) ds B. Schaaij
en 14.30U ds J. van Langevelde;
WESTKAPELLE - PKN (Moria)
9.30U ds Wouters; Vrije Evan
gelische Gemeente 9.30U br.
L.H.F. Lok; Gereformeerde Ge
meente 9.30, 14.00 en 18.30U
ds J. de Kok;
ZOUTELANDE - PKN io.oou ds
Ruitenburg.
KOUDEKERKE - Harmonie
Voorwaarts uit Koudekerke
verzorgt zaterdag 17 maart
haar jaarlijkse uitvoering. Het
thema is 'Lokaal talent on sta
ge'. Vijf lokale talenten nemen
een solo voor hun rekening:
Isaï Scheermeijer, León Jobse,
Manon Soukup, An Reusen en
Hanna de Bruin. Trombonist
Isaï Scheermeijer is met zijn 13
jaar de jongste solist van het
stel. Hij speelt nog geen jaar
bij de harmonie, maar hij
heeft al wel een solo te pak
ken. Concerto pour une voix is
oorspronkelijk geschreven
voor een zangstem. Maar daar
waagt Léon Jobse (43) zich
niet aan. Hij vertolkt het num
mer op zijn cornet. Voor de
17-jarige Manon Soukup is de
jaarlijkse uitvoering alvast een
soort generale repetitie voor
haar D-examen, het hoogst
haalbare muziekschoolexa
men, in juni. Ze speelt het stuk
Concerto pour deux darinettes
van de componist Franz Krom
mer. En zoals de titel van het
stuk al zegt, speelt ze het niet
alleen. Manons Belgische kla
rinetdocente An Reusen (46)
verzorgt de tweede stem. Het
klarinetstuk sprak Manon di
rect aan. "Ik houd van klassie
ke muziek. De twee stemmen
van de klarinetten gaan heel
goed samen met de rest van
het orkest", vertelt Manon.
Gastsoliste Hanna de Bruin uit
Middelburg neemt de twee
zangpartijen van de avond
voor haar rekening. De 20-ja-
rige alt/mezzosopraan stu
deert solozang klassiek aan
het conservatorium, in Tilburg.
Ze zingt Habanera uit de opera
Carmen en Voi Che Sapete uit
de opera Le Nozze di Figaro.
"Ik ben begonnen met het
spelen op altviool, maar ont
dekte na een paar jaar dat dat
toch niet helemaal bij me pas
te. Ik mocht toen van mijn ou
ders op zangles, waar ik eerst
popmuziek zong." Ze probeer
de voor de lol eens een keer
klassieke muziek uit. "Daar
ben ik nooit meer mee ge
stopt!" Ze kijkt uit naar haar
optreden op 17 maart. "Ik vind
het erg leuk om mezelf te pre
senteren voor een publiek. Dat
is tenslotte ook waar ik voor
studeer." Hoe ze de toekomst
voor zich ziet? "Het liefste wil
ik natuurlijk doorgaan als so
list, maar mocht dat niet luk
ken dan zou ik ook graag ko
ren willen dirigeren."
De uitvoering is in sporthal De
Couburg in Koudekerke en be
gint om 19.30 uur. Kaarten
kosten 7,50 euro voor volwas
senen en 5 euro voor kinde
ren. Donateurs betalen 5 euro.
Reserveren kan via evene-
menten@harmonievoor-
waarts.nl. Kaarten zijn ook te
koop aan de deur.
Een eeuw geleden werd in Middelburg de SGP opgericht. In 1922 werd de Middelburgse dominee G.H. Kersten met 26.700 stemmen gekozen in de
Tweede Kamer. Hij zou daar blijven tot en met 1945. Foto: PR SGP
schappelijk, cultureel en
staatkundig leven.
De directe aanleiding óm de
SGP op te richten was, dat
naast de invoering van de
evenredige vertegenwoordi
ging, ook de verplichting tot
stemmen bij wet was gere
geld. Kersten wilde met zijn
achterban een politieke partij.
Op woensdag 24 april kwa
men afgevaardigden van acht
kiesverenigingen en kerkenra
den van Gereformeerde Ge
meenten in dë*kerk in de Se-
geersstraat in Middelburg bij
elkaar. Er werden direct spij
kers met koppen geslagen.
Voorzitter werd dominee Ker
sten. Drie weken later vond de
eerste hoofdbestuursvergade
ring in Rotterdam plaats. De
eerste lijsttrekker voor de
Tweede Kamer-verkiezingen
in juli 1918 werd niet gekozen.
Kersten was in de periode tus
sen 1922 en 1945 lid van de
Tweede Kamer.
