Slag om de Schelde wordt langzaamaan
gewist uit het collectieve geheugen
BEVRIJDINGSDAG
Jiiti
Een van de allerbelangrijkste veldslagen in de Tweede Wereldoorlog werd uitgevochten rondom onze Westerschelde
Even mezelf checken.
De belangrijkste
gevechten van de Tweede
Wereldoorlog waren in
West-Europa de invasie
in Normandië, het
Ardennenoffensief en
de luchtlandingen van
operatie Market Garden
rondom Arnhem en
Nijmegen.
Hoe komt het dat ik als ge
boren en getogen Zeeuw
niet weet dat de slag in en
rondom mijn eigen provin
cie niet alleen doorslagge
vend voor de uitkomst van
de Tweede Wereldoorlog is
geweest, maar. bovendien de
langdurigste veldslag op Ne
derlands grondgebied?
De films 'The Longest Day'
over de invasie, 'Battle of the
Bulge' over het Ardennenof
fensief en 'A Bridge Too Far'
over operatie Market Gar
den staan als het ware op
mijn netvlies geprojecteerd.
Een Hollywoodfilm over
de slag om de Schelde is er
niet. Bovendien, als je het
de gemiddelde Nederlander
gaat vragen zal die niet veel
meer weten dan dat het zui
den van Nederland al voor
vijf mei 1945 bevrijd was.
Zo belangrijk en grootscha
lig kan die slag dan niet ge
weest zijn. Niets is minder
waar.
Na de landing in Norman
dië stoten de geallieerden
snel door Frankrijk en
België. Omdat de bevoor
rading nog altijd vanuit de
provisorische* havens in
Normandië verliep werden
de aanvoerlijnen te lang en
begon de opmars haar vaart
te verliezen. De Britse veld
maarschalk Montgomery
wilde de oorlog nog voor de
kerst van 1944 beëindigen
met een snelle doorstoot
naar het hart van Duitsland
en kwam met het plan van
operatie Market Garden.
"Dat was een gok, terwijl
Montgomery de meest voor
zichtige bevelhebber was.
De Amerikanen hadden ook
enorme kritiek op het plan.
Generaal Bradley noemde
het de grootste blunder van
'44 en dreigde met ontslag,
terwijl generaal Patton er de
pressief van werd, maar Ei-
senhower keurde het goed",
zegt Sakkers. De slag werd
een mislukking en de Duit
sers wisten zich te hergroe-
NERGENS IS DOLLE
DINSDAG ZO BLOEDIG
DE KOP INGEDRUKT
DAN IN ZEELAND
peren. Hitier gaf persoonlijk
opdracht om van Walcheren
een vesting te maken omdat
hij inzag dat vrije toegang
tot de haven van Antwerpen
het einde van zijn rijk zou
betekenen. "Dat hebben ze
geweten. Begin september
1944 was Zeeland haast vrij
van Duitsers, als Montgo
mery toen de Schelde had
vrijgemaakt dan had de
oorlog in '44 kunnen aflo
pen". Nu kostte het de ge
allieerden drie weken en
12.873 doden en gewonden
en honderden burgerlevens
voordat uiteindelijk op 28
november 1944 het eerste
konvooi in Antwerpen kon
aankomen.
Tel je vermisten en ont
heemden uit het gebied van
handeling (Vlaanderen,
West-Brabant en Zeeland)
mee, dan kom je op zo'n
45.000 slachtoffers. "Als je
ziet wat er hier allemaal ge
beurd is. Nergens is dolle
dinsdag zo bloedig de kop
ingedrukt dan in Zeeland,
in Terneuzen waren er vijf
executies.
Er zijn 84.000 Duitsers
de Schelde overgestoken
die een dag daarvoor nog
schilderijen in Brugge heb
ben gejat.
Er werden vanuit Seroosker-
ke V2's afgeschoten, Duitsers
probeerden met speedboten
voorzien van een springla-
ding Duinkerke te bereiken,
de inundatie van Walcheren
met bombardementen was
een nieuw fenomeen, Duitse
Arado straaljagers kwamen
over om foto's te maken en
dan heb je nog de landingen
en de bloedige gevechten
waarbij met name de Cana
dezen de klos waren. Als het
Amerikanen waren geweest
dan was er al lang een film
geweest", vertelt Sakkers.
Waarom is de slag om de
Schelde dan vergeten?
Sakkers: "De Zeeuwen zelf
wilden de oorlog vergeten,
niet klagen maar dragen.
In Nederland hadden ze ge
noeg aan zichzelf en kregen
ze nauwelijks' iets te horen,
daar kwam de Hongerwin
ter nog overheen. Internati
onaal komt erbij dat het met
name de Canadezen waren,
de Cinderella Army, of het
vergeten leger en zoals mijn
collega Tobias van Gent zegt,
een slag om de bevoorrading
is niet sexy."
Daarnaast was de slag om
de Schelde het gevolg van zo
ongeveer de grootste blun
der van de bevrijders. Bo
vendien waren de Amerika
nen en Britten het oneens en
was de vernietiging enorm.
Geen zaken die j& graag uit
draagt. "Er is geen gebied zo
verwoest uit de oorlog geko
men als het Scheldegebied,
er was gewoon geen ruimte
voor oorlogsgraven, die lig
gen bij Bergen op Zoom."
Het Bevrijdingsmuseum Zeeland in Nieuwdorp is de
enige plaats waar de slag om de Schelde uitgebreid aan
bod komt. Om de slag de aandacht te geven die het
verdient wordt er gewerkt aan een themapark van drie
hectare, inclusief het landschap en bijbehorend groot
materieel zoals landingsvoertuigen.
'jtiewny
W*lriwr»n
Flooded
rn|w!ii»r.
>ll*Mvnbork
Itnberk
(pM
tmtrh'
liHï'iirn
w www.de-faam.nl
De Faam - woensdag 29 april 2015 19
door John de Kok
NIEUWDORP - "In 1944 zijn
er twee belangrijke slagen
geweest. De invasie in Nor
mandië met de daarop vol
gende doorstoot en de slag
om de Schelde. Het Arden
nenoffensief en operatie
Market Garden hebben uit
eindelijk geen invloed ge
had", vertelt historicus en
auteur van meerdere goed
gedocumenteerde boeken
over Zeeland tijdens de oor
log, Hans Sakkers. Dan heb
ik er één van de drie goed.
Onbekend
Amerikaans
Doorstoten
"Kees en Stef Traas gaan met de
aanleg van het Bevrijdingspark Zeeland de situatie van 1944 visualiseren en de slag om de Schelde de aandacht geven die het verdient".
Foto:Johan van der Heijden
Executies
Jatwerk
Volop oorlog
SOUTH BEVEI
*SS®5'
Dragen
Blunder
O deslagomdeschelde.nl
Een historisch beeld van de landing van geallieerde troepen op de kust van Zuid-Beveland.
Monumenten op de dijk herinneren ons nu nog aan deze slag. Foto: Bevrijdingsmuseum Zeeland
Bevrijdingsmuseum
