'IK WEET VAN 4 ONECHTE KINDEREN.
EEN SOUVENIR VAN DE GEALLIEERDEN'
J
'ZE SCHOTEN ALLEBEI DIE DUITSERS KAPOT
T~
Na de bevrijding veel relaties tussen soldaten en Zeeuwse meisjes
Spotliedje: Want onze Trees heeft een kind van een Canadees
Na de bevrijding eind oktober waren
in Goes en omgeving veel geallieerde
militairen gelegerd. Jonge mannen
die ook wel eens een verzetje wil
den. Niet vreemd dus dat er relaties
ontstonden en er negen maanden
later een babyboom was.
Babyboom
Twee bezetters
tegen drie
bevrijders
NSB
Angstige momenten van bevrijdingsdagenkomen terug in dromen
Een jochie van twaalf was Arjan
Elenbaas toen op 26 oktober 1944
de Schotten erin slaagden om met
hun amfibievoertuigen de Schelde
over te steken. "Er werd bij Baarland
heel veel geschoten", herinnert hij
zich. Het waren angstige momenten
WOENSDAG 29 OKTOBER 2014
EEN SPECIALE UITGAVE VAN HET WEEKBLAD DE FAAM
JAARGANG No. 70
Door I,eon Janssens
In het Schuttershof in
Goes werden destijds
dansavonden georga
niseerd. "Het was een en
al feest. Voor de soldaten,
niet voor ons. Wij moch
ten er niet in", blikt de nu
87-jarige Eddie Janssens
terug. "Met de baas moch
ten we wel mee naar bin
nen om vanuit de filmca
bine de zaal in te kijken.
De geallieerden vierden
feest. Jongens mochten
niet naar binnen, de meis
jes wel!
Er was zelfs een Goese-
naar die zich als meisje
had verkleed om binnen
te komen. Werd die uitge
kozen als meisje met de
mooiste benen. Nou, toen
kwam het natuurlijk uit."
Fr ancien (88) uit Goes
herinnert zich zo'n dans
avond nog goed. "Ik dans
te met een Engelsman en
zijn maat vroeg iets van:
'Gaat het goed?'. Hij stak
zijn duim op en zei: "Very
good."
De beelden van de bevrij
ding zijn bekend; tanks en
militaire trucks met sol
daten waarop jonge man
nen, vrouwen en kinderen
meereden. In mei 1945
waren er 170.00 Canadese
militairen in Nederland.
Dat bleef niet zonder ge
volgen, kinderen werden
geboren. Er gingen zelfs
spotliedjes over met als
refrein: Want onze Trees
heeft een kind van een
Canadees.
De 83-jarige Henk van
Zoelen herinnert het zich
nog: "De Canadezen kwa
men en er waren hier in
de omgeving verschil
lende 'oude' jonge meiden
Oorlog en liefde zijn van alle tijd. Voor een avond of wat langer, maar boium ook voor eeuwige trouw.
Zo veel jonge mannen in uniform, dat had impact op de Zeeuwse meiden. De soldaten kregen op de voor
hen georganiseerde dansavonden contact met de plaatselijke schonen. Zo was er David Dalgity, een Schot
uit Edinhurgh, niet de 52e I.owlund Division gelegerd in Kapelle. Hij ontmoette er Mientje Janssens uit
de Goese Pieeardstraat. De vonk sloeg over. Op 10 november 1945 trouwden ze in Goes en ze werden
samen oud.
die dat wel zagen zitten.
Ik weet sowieso - neen, ik
noem geen namen - van
vier onechte kinderen.
Een souvenir van de ge
allieerden. Ook had je in
de oorlog de zogenoemde
moffenmeiden, die hiel
den het met de Duitsers.
Op Wolphaartsdijk wer
den die na de oorlog in
een kooi op een kar door
het dorp gereden." Henk
weet nog dat er een feest
was op school vanwege de
bevrijding. "Er kwamen
mannen van de prinses
Irene Brigade. De Vee-
hoeve was omgebouwd
tot feestzaal. Er was een
feestmiddag van school
en wij moesten toen het
Engelse volkslied leren,
God save the king."
De babyboom van net
11a de oorlog begon in
Zuid-Nederland iets
eerder door de bevrij
ding in het najaar 1944.
In de gemeente Goes
werden in de periode 1
juni-31 augustus 1945
maar liefst 75 kinderen
geboren.
De Duitsers hadden be
gin 1944 Tholen voor
een groot deel onder wa
ter gezet. Behalve enkele
boeren en de inwoners
van het stadje Tholen
was het gebied verlaten.
Toch waren de Duitsers
niet van plan Tholen zo
maar in handen te laten
vallen van de Canadezen.
Op 27 oktober onder
mijnden de Duitsers de
brug bij Tholen, de enige
oeververbinding met het
vasteland. Twee Duitsers
hielden er de wacht. Bui
ten hen was er op Tholen
geen Duitser meer te vin
den. Begin september al
waren de troepen terug
getrokken om Zuid-Beve
land en Walcheren te ver
dedigen. In de nacht van
29 op 30 oktober bliezen
de Duitsers de brug op.
De volgende ochtend om
10.00 uur begonnen Ca
nadese kanonnen Tholen
te beschieten. De bevrij
ders waren in aantocht.
Aan de overkant versche
nen plots drie geallieerde
voertuigen. Enkele inwo
ners van Tholen kwamen
de bevrijders tegemoet
met een roeibootje. Drie
Canadese soldaten voe
ren mee terug naar het
stadje, waar ze door hon
derden Tholenaren als
helden in een triomftocht
op de schouder werden
genomen. De bevrijding
van Tholen duurde nog
geen drie kwartier. De
drie Canadese bevrijders
vertrokken weer en an
dere geallieerden lieten
zich voorlopig niet meer
zien.
Kam,
Mmp
voor
'ers
Een correspondent van
'Vrije Stemmen Uit De
Ganzestad' meldt op 30
oktober 1944: "Ik heb
het kamp Vught bekeken
met een Ned. Officier
die voor het Ned. gezag
op zoek was naar een
plaats voor NSB'ers en
landverraders. Toen we
het kamp bekeken had
den, zei hij op kouden
toon: "Een voortreffelijk
kamp, ik hoop het geheel
te vullen."
Daar komen de...
Noren
Er zijn maar weinigen
die weten dat ook Noren
dapper meevochten in
de Slag om de Schelde.
97 Noorse soldaten on
der het bevel van kapi
tein Rolv Hauge, kregen
op 2 november 1944 de
opdracht om Domburg
te zuiveren van Duitse
sluipschutters. De strijd
was fel. Vier Noren
sneuvelden, 13 raakten
gewond. Ook Belgische,
Franse en Nederlandse
commando's namen deel
aan de bevrijding van
Zeeland.
Bommen en
granaten
Zeventig jaar na de be
vrijding worden in de
Zeeuwse klei nog steeds
blindgangers gevonden.
En dat is niet zo verwon
derlijk. In '44 voerden de
geallieerden in anderhal
ve maand immers 2.219
bombardementsvluchten
uit en dropten 10.219 ton
aan bommen. Een uur
voor de landing bij Vlis-
singen vielen alleen al
zo'n 36.000 granaten op
die stad.
Door Rachel van Westen
"Volgens mij was het een
uur of vier in de ochtend,
het was in ieder geval nog
helemaal donker. Plotse
ling hoorde vader gerom
mel aan de deur. Toen
hij opendeed, kwamen
er eerst vier bajonetten
naar binnen. Daar ston
den vier Schotten. Toen
moeder dat zag was ze
dolblij. Het verschrikte
groepje sloeg om in een
blije familie. 'Leve de ko
ningin, we zijn bevrijd',
riep moeder." Het is in
middels al 70 jaar gele
den, maar wanneer Arjan
Elenbaas en zijn vrouw
Corrie op him praatstoel
zitten en de verhalen ver
tellen over de bevrijding
van Baarland, weten ze
zich nog talloze details te
herinneren.
"Want vergeten zullen ze
deze periode nooit. On
danks de vreugdevolle
kreet van moeder was
het nog geen feest in het
dorp. Integendeel, ver
volgt Arjan zijn verhaal.
"Een paar uur later, toen
het al een klein beetje
licht aan het worden was,
liep vader naar buiten. Ik
ging stilletjes met hem
mee en terwijl hij daar
zo over het dorp stond
te kijken, kwamen uit de
boerderij naast ons twee
Duitsers met hun geweer
in de aanslag. 'Gauw naar
binnen!', riep vader. Op
hetzelfde moment hoor
den we vanachter de mu
ziektent op het dorp een
paar grote brullen. Daar
zaten de Schotten. Voor
dat ik in beweging kon
komen, schoten de Schot
ten allebei die Duitsers
kapot. Die beelden blij
ven me altijd bij. Nu er
weer veel te doen is over
de bevrijding, droom ik
er weer over."
Het is een vreemd besef
dat er tijdens de bevrij
ding, die vaak als een
feestelijke periode wordt
gezien waarin burgers uit
zinnig van vreugde over
straat dansten, bij een
groot deel van de bevol
king de angst overheerste.
Tijdens de Slag om de
Schelde is er in veel
Zeeuwse plaatsen keihard
gevochten. Er sneuvelden
niet alleen veel solda
ten, er waren in die be
vrijdingsdagen ook tal
loze burgerslachtoffers
te betreuren. In Baarland
kwamen in de nacht van
de bevrijding ook enkele
dorpsbewoners om het
leven. Corrie, de vrouw
van Arjan, was bijna één
van die doden. Ook zij
herinnert zich de bevrij
ding voornamelijk als
een angstige en onzekere
periode. "Wij woonden in
de stationswoning en in
het station waren in die
Arjan en Corrie Elenbaas uit Baarland kunnen zich de bevrijding tot in
detail herinneren. Corrie: "Veel later realiseerde ik me hoe dicht we hij
de dood hebben gezeten." Foto: Rachel van Westen
In de nacht van 25 op 26 oktober 1941 staken de Schotten met hun
Buffalo's de Schelde over. Foto: Archief Bevrijdingsmuseum
periode Duitsers gehuis
vest. In die nacht van
de bevrijding waren er
enorme bombardementen.
Het ging vreselijk tekeer.
Wij zaten in de kelder en
op een gegeven moment
hoorden we het geluid
van een zwaar voertuig
over het spoor. Voor het
station stopte het voer
tuig en toen was het plot
seling ook echt helemaal
stil. Het was een angstig
gebeuren daar in die kel
der, maar vader zei: 'Ik
ga kijken.' Moeder riep
bang: 'Nee! Niet doen!
Ze maken je dood!' Soms
hoor ik haar dat nog wel
eens roepen.
Maar vader bleef zoals
altijd heel rustig en met
de woorden: 'Ik ga toch',
kroop hij op handen en
voeten de kelder uit.
Door het halletje naar de
voordeur. De voordeur
bestond uit zes ruitjes
en die waren geblindeerd
met karton. Vader trok
het karton weg en zag
daar buiten de Schotten
staan. Die stonden gereed
met granaten, maar de
majoor riep: 'Stop! Het is
een burger!' Jaren later,
in 1993, kwam diezelf
de majoor op bezoek in
Baarland en vertelde toen
dat ze van plan waren om
het station te beschieten
met granaten omdat ze
wisten dat hier Duitsers
zaten.
Pas toen realiseerde ik
me hoe dicht we bij de
dood hebben gezeten."
