Watersnood '53
Rommelmarktfoto herenigt vrienden
"In Eelde werd onze wereld
ineens een heel stuk groter."
Herdenking waters
noodramp in Ellesdiek
De Ramp
1953-
groepsfoto
opent doos vol
herinneringen
De Watersnoodramp in de
nacht van 31 januari op 1
februari 1953 was zonder
twijfel de ergste natuur
ramp van de vorige eeuw.
Deels was deze ramp een
gevolg van een samenloop
van ongunstige omstan
digheden, die ieder voor
zich niet écht gevaarlijk
geweest zouden zijn: storm
en springtij werkten met
elkaar samen en zwiepten
het water op tot ongekende
hoogten. In de loop van
31 januari, daags voor de
ramp, werd duidelijk dat
ons land aan de vooravond
stond van een ramp. De
bezorgde meteorologen van
het KNMI deden er alles
aan om de bevolking en de
autoriteiten te waarschuwen
maar de alarmerende bood
schap drong niet overal
door.
Op de website van het
KNMI staat een interview
over de gebeurtenissen, zo
als dat gehouden is tijdens
de vijftigjarige herdenking
van De Ramp in 2003
gehouden, met oud KNMI-
meteoroloog K.R. Postma
(1913-2005), één van de
verantwoordelijke meteoro
logen in die dagen.
Met de huidige meteorolo
gische technieken en kennis
van zaken kan een storm
zoals die in 1953 velen
noodlottig werd tegenwoor
dig veel beter voorspeld
worden. Daarnaast zijn
Nederlanders tegenwoordig
veel beter en makkelijker
bereikbaar dan 59 jaar
geleden: de overheid kan
gebruik maken van radio,
tv, sociale media om een
weeralarm te verspreiden.
Een oude foto van een Drents
vakantieoord, gekocht op een
boedelverkoping in Oude
lande, begint een reis door
veie handen. En brengt 'oude
bekenden' bij elkaar - op een
groepsfoto, en 'in het echt'.
De Bevelander was er bij.
Peter Konter
Kortgene
Op een regenachtige avond,
daags voor de negenenvijftigste
'verjaardag' van de Waters
noodramp, hebben Salomon
Mol en Gerard Korstanje in
café-restaurant 'De Graaf van
Buren' een ontmoeting met
Hans Vogelaar uit Kortgene.
De Zuid-Bevelanders Mol
en Korstanje hebben Voge
laar sinds hun gezamenlijke
Rampenfonds-vakantieweek,
in de zomer van 1953, niet
meer gezien. Negenenvijftig
jaar later bekijken ze samen de
groepsfoto. In Eelde waren tot
verbazing van de OBLS-leer-
lingen uit Baarland, Oude-
lande en Ellewoutsdijk ook
ULO-leerlingen uit Kortgene
'gelegerd'.
Oude (on)bekenden
De foto's van de Rampen-
fondsweek, de leerlingen en
'De Wolfhorn' maken de
tongen los. 'Wie staat waar?'
'En ken je die ook?' Ieder
een herkent de onderwijzers,
gemeentesecretaris Leen
Evertsen, de jeugdwerkers
Nagelkerke en Smallegange
en de dominees Zunneberg en
Beneder: "Die was streng!",
herinnert Sam Mol zich: "Er
was die grote slaapzaal met
3e rij, 4e v.r.Mol. 2e rij van boven, 5e v.l.: Vogelaar. 2e rij v.
beneden, 3e v.l.: Korstanje.
allemaal jongens. Beneder
bulderde 'Stil! Slapen!' Nou
rookte hij pijp, dus vroeg 'k:
'Dominee, wa-rók je, Hee
renbaai?' Nou, meteen 'Pats
PatsVogelaar denkt met ple
zier aan 't Paterswoldse meer
en boottochtjes. Mol: ''Dat
potje tegen de voetbalclub van
Eelde, dat gingen we wel even
winnen. Nou we kregen ze om
de oren... 12-1."
Gerard Korstanje herinnert
zich levendig de ochtend
gymnastiek. "Waarschijnlijk
omdat ik er een bloedhekel aan
had." "Als je 's goed kijkt - op
die groepsfoto," maakt Sam
Mol de anderen opmerkzaam:
"Dan lachen d'r maar drie of
vier." "Vanwege de Ramp...?"
Men is het eens: "In die tijd
lachten de mensen gewoon
niet op foto's."
fotospeurtocht
Initiatiefnemer Sam Mol
uit Baarland koestert
levendige herinneringen
aan 'Eelde-1953', en wil
al langere tijd iets met zijn
foto's doen. Samen met
Gerard Korstanje uit Ou-
delande start hij rond 2003
een speurtocht orh alle per
sonen op de groepsfoto te
achterhalen. De zaak raakt
in een stroomversnelling als
een klant Sam Mol, puur
bij toeval, een foto van va
kantieoord 'De Wolfhorn'
toont, gekocht op een boé-
delverkoping in Oudelande.
Via via weet Sam Mol
contact te leggen met Ina
Vogelaar-Post in Kortgene,
waarmee de zoektocht naar
de Noord-Bevelanders op
de foto gestart wordt. Na
haar overlijden maakt Hans
Vogelaar het karwei af,
geholpen door aanvullingen
en aantekeningen van C.
Jeremiasse en de families
Mol en Platschorre.
Voor meer informatie:
S.Mol in Baarland via
0113-639476.
Hans Vogelaar herinnert zich
't minst van 'Eelde'. Zelfs
niet dat hij daar Ina Post
al ontmoet moet hebben,
de latere mevrouw Voge
laar. Zij staat schuin voor
hem op de groepsfoto...
Peter Konter
Kortgene
Maar Vogelaar heeft goede
redenen voor deze 'vergeetach
tigheid'. De maanden voor
afgaand aan de watersnood
van 1953 zijn dramatisch:
vader Vogelaar is net invalide
geworden, terwijl Hans maar
ternauwernood hersteld is van
een hersenvliesontsteking.
Zolder
Als in de Rampnacht van
'53 de golven zich vanaf
twee kanten opgestuwd over
de Spuikom in Kortgene
uitstorten en meteen tientallen
huizen en mensen wegvagen,
moet Hans Vogelaar op een
vriend wachten om zijn vader
naar zolder te kunnen dragen.
Het lukt net.
Vluchten
Nu komen de verhalen los. In
Oudelande werd de familie
Korstanje door een vissers-
boot opgepikt, waarna ze
over de dijk verder konden
vluchten richting Ovezande.
In Baarland kwam het water
de huizen in de dorpskern nog
niet binnen, maar de toestand
daarbuiten was her en der
kritiek. In de Everingenpol-
der verdween de boerderij
van Minderhoud in een gat.
Mevrouw Korstanje: "Mijn
opoe woonde op 't Baarlandse
Zandpadje. Ze werd net op
tijd gevonden, op haar matras,
drijvend boven haar bed op
de eerste verdieping." Bij
Vogelaar kwam het water twee
centimeter onder de zolder tot
stilstand, zoals op een foto te
zien is.
Lokaal
"In 's-Gravenpolder bleef het
droog. En je wist niet hoe het
elders was, hoeveel water daar
was", vult Annie Mol aan.
Daarmee raakt zij meteen de
kern van de zaak. Het leven
speelde zich in die tijd veel
meer lokaal af: bakker, slager,
dokter en notaris woonden
om de hoek of in het vol
gende dorp. "Je zag dat er ook
andere mensen waren dan in
je dorp," vatten Korstanje en
Vogelaar het samen. "Door de
Watersnoodramp werden de
mensen juist op hun familie en
dorpsgenoten teruggeworpen,"
besluit Sam Mol, "In Eelde
werd de wereld opeens een
stuk groter."
Afgelopen nacht is het
59 jaar geleden dat grote
delen van onze provincie
overstroomden. Komende
zondagmiddag wordt in het
Kerkje van Ellesdiek stilge
staan bij deze ramp.
Dat gebeurt door het
opvoeren van het zang- en
toneelspel Lef. Waisisi uit
Zierikzee verzorgt deze
middag. De voorstelling Lef
is gemaakt als een drieluik.
Aan de ene kant speelt de
scène van een ouder echt
paar op de zolder van hun
huis dat zojuist onder water
is gelopen door de ver
schrikkelijke stormnacht.
In de loop van het verhaal
wordt duidelijk dat er voor het
leven na een ramp lef nodig is.
Aan de andere zijde van het
toneel staat hetzelfde huis, nu
echter bijna 60 jaren later. Het
staat op het punt gekocht te
worden door een jong stel. Het
verhaal over het huis, brengt
bij het jonge paar vergelijkbare
emotionele reacties als destijds
bij de oorspronkelijke bewo
ners.
Tussen deze twee scènes staat
het vrouwenkoor Waisisi, dat
met indrukwekkende liederen
een brug vormt tussen de twee
tijdsbeelden.
Kaarten dienen gereserveerd
te worden via reserveer@el-
lesdiek.nl of 0113 612681.
Het kerkje van Ellesdiek als toneel voor de herdenking.
van links naar rechts poseren Gerard Korstanje, Salomon Mol en Hans Vogelaar.
