Geef van tijd
tot tijd een
polder op
aan het water
Een wonder dat
in 14,5 jaar er
nog nooit een
ramp is gebeurd
Ik krijg warme
gevoelens
van het
Zeeuwse land
rifJIVffira??7STÏTlDe FaamWoensdag 7 februari 2007 - Pagina 15
Zou ik nooit Zeeuw kunnen zijn?
door dennis rosbergen
Piep, piep.piep, piep. Het is een sms-je van Karla Peijs. Of
hij een goed restaurant in Zeeland weet. Commissaris van
de Koningin Wim van Gelder verontschuldigt zich voor de
onderbreking. "Dit is natuurlijk heel belangrijk", lacht hij.
Het was ook één van zijn adviezen aan opvolgster Peijs.
'Geniet met volle teugen van wat culinair Zeeland te bieden
heeft.' Even later kan het interview dan toch beginnen. Of
Van Gelder drie weken voor zijn afscheid wil reageren op
negen stellingen. Hij knikt "Kom maar op."
Iemand is pas een Zeeuw als hij
in Zeeland geboren is.
"Annie M.G. Schmidt. Is toeval
lig in Zeeland geboren. Ze heeft
er van alles aan gedaan om uit
Zeeland te vertrekken, heeft le
lijk gedaan over Zeeland. En
toch is ze geannexeerd als
Zeeuw en gekozen tot Zeeuw
van de eeuw. Enige masochis
me zit blijkbaar wel in de volks
aard van de Zeeuw. Terwijl er
veel mensen zijn die hier niet
geboren zijn, maar die zo veel
voor de provincie gedaan heb
ben. Dan zou ik nooit Zeeuw
kunnen zijn? Ik voel me wel
Zeeuw. Ik krijg warme gevoe
lens van het Zeeuwse land
schap en culturele activiteiten
als het fantastische Zeeland Na
zomer Festival."
Zeeuwen leven te veel op hun ei
gen eiland.
"Ik verbaas me over het woord
'overkant'. Ik heb dat woord
nooit in mijn vocabulaire toe
gestaan. Vlamingen weten Mid
den-Zeeland zelfs beter te ont
dekken dan Zeeuws-Vlamin
gen. Het is historisch verklaar
baar dat dit soort gevoelens nog
steeds naijlen. Maar het blijft
vreemd dat er Walchernaren
zijn die maar één keer per jaar
in Middelburg komen. Ik hoop
dat die mentaliteit over één tot
twee generaties verdwenen is."
De zeespiegel stijgt sneller dan
gedacht. Het wordt onbetaal
baar om het water buiten te
houden. Over dertig jaar moe
ten we de provincie dan ook
evacueren en vol laten lopen.
"Weet je wat merkwaardig is.
Iedereen heeft het over zee
spiegelstijging, maar bijna nie
mand over bodemdaling. De
grond klinkt nog steeds in, we
zakken. Interessant is om eens
naar het Verdronken Land van
Saeftinghe te kijken. Dat lag
eeuwen geleden onder de wa
terspiegel. Toen is het onder
water gezet, en nu ligt het vier
meter boven NAP. Zeeland zou
de natuur meer zijn gang moe
ten laten gaan. Geef van tijd tot
tijd een polder op aan het water
en je zult zien dat het land zich
zelf weer ophoogt. Vervolgens
kun je het weer droogleggen.
Als we dijken blijven leggen,
blijven we zakken. We zijn te
vaak tegen de zee aan het vech
ten in plaats van de zee als
bondgenoot te zien en de zee
zelf zorg te laten dragen voor de
verdediging. Als we in beton-
verdediging blijven denken,
dan wordt het op den duur in
derdaad te duur. Dertig jaar?
Nee. Maak er driehonderd jaar
van. Het zou niet ondenkbaar
zijn als Zeeland dan niet meer
bestaat."
Zeeland is na Rotterdam-Rijn
mond het meest risicovolle ge
bied in Nederland. Binnen tien
jaar krijgt Zeeland te maken
met een grote ramp.
"Ik vind het een wonder dat in
de 14,5 jaar dat ik hier commis
saris ben er nog nooit een ramp
is gebeurd. Terwijl in dezelfde
periode in Noord-Holland ze
ven rampen zijn geweest. Ik
noem een Bijlmerramp, een
Volendambrand. Het is niet zo
dat we het in Zeeland beter
voor mekaar hebben. Het is
toeval. We zijn een paar keer
aan ramp ontsnapt, met bots
ingen op de Westerschelde. En
over de dijken maak ik me ook
wel eens zorgen. Veel dijken
zijn gebouwd op eeuwenoude
dijken. Hoe het onderin die dij
ken is, dat weten we niet. Of we
klaar zijn voor een ramp? Op
het gebied van rampenbestrij
ding is in Zeeland veel verbe
terd. Alleen de hulpverlening
op de mens gericht kan nog
veel beter. Op dat gebied zijn
we er nog niet klaar voor."
Zeeland heeft een rijk zeevaar
dersverleden, bovendien is het
één van de kleinste provincies
van Nederland. Daarom moe
ten de nieuwe gemeenten Bo
naire, Saba en Sint-Eustatius bij
de provincie Zeeland gevoegd
worden.
"Dit jaar worden we door Flevo
land voorbijgestreefd en is Zee
land de kleinste provincie. We
hebben bovendien een binding
met de Antillen. Dat vinden ze
daar zelf ook. Zo is de gevol
machtigde minister van de An
tillen elk jaar op de Oesterpar
tijen aanwezig. De eilanden zijn
dan ook van harte welkom."
Als België het autovignet door
zet, dan zou Nederland tol moe
ten heffen op schepen naar Ant
werpen.
"Het vignet is iets te abrupt ge
boren. Het past niet in onze
toenadering Nederland-Vlaan-
deren. Aan de andere kant zijn
de reacties wel erg overtrokken.
De stereotype vooroordelen die
in ingezonden brieven in de
media voorbijkomen, dan denk
ik wel eens: jee, jee, jee, jon
gens. En Nederland sleept Ant
werpen er altijd bij als we weer
even de pest aan elkaar hebben.
Nee, we moeten de vriend
schap in ere houden. En waar
gaat het nu over? Als je een dag
je naai- Antwerpen gaat, kost
het je een paar euro. Niet meer
dan wat parkeergeld."
Van Den Haag naar Middel
burg: Karla Peijs krijgt een cul
tuurshock.
"Nee... ze is al zo vaak in Zee
land. Ze zal het wel met heel
wat minder medewerkers moe
ten doen. Ik ben zeer enthou
siast over de keuze voor Peijs.
Haar economische achter
grond, haar oriëntatie op Euro
pa. Het is een uiterst enthou
siaste vrouw die goed voor Zee
land is. Of ik een tip voor haar
heb? Ga veel op bezoek. Ga op
pad. En... geniet van al het
mooie dat Zeeland te bieden
heeft."
14,5 jaar Commissaris van de
Koningineigenlijk had ik meer
willen bereiken.
"Er zijn twee terreinen die ik
'jammer' achterlaat. Europa en
water. Als ik zie hoeveel Zeeuw
se bedrijven zaken doen met
Europa, dan zie ik daar weinig
van terug in de houding rich
ting Europa. Daar heb ik niets
aan kunnen veranderen. En
tja... water, je zou het mijn
grootste frustratie kunnen noe
men. Tegen nieuwe projecten
en ideeën is zo veel wantrou
wen. Maar we moeten het wa
ter toch echt als een bondge
noot gaan zien. Ik had daar
meer begrip voor willen ont
wikkelen, maar dat is niet ge
lukt."
De Abdij in Middelburg is het
mooiste plekje van Zeeland, het
Sloegebied het lelijkste.
De Abdij is absoluut het mooi
ste provinciehuis van Neder
land. De historie is ook zo inte
ressant. Dus ja, de Abdij is het
mooiste plekje voor mij. Als er
leden van het kabinet naai' Zee
land komen, dan neem ik ze
mee naar Fort Rammekens.
Vanaf een prachtig monument
zie je de natuur, de prachtige
Westerschelde, de meest fan
tastische wolkenluchten die
zelfs Van Ruysdael niet kon
schilderen. Je ziet er het indus
triegebied met pluimen witte
stoomwolken. En in de verte zie
je de Lange Jan. Dan zeg ik: 'Dit
is nu Zeeland. Waar natuur,
landbouw en industrie samen
iets moois vormen.' Het is zeker
ook mijn Zeeland. Ik ga voorlo
pig nog niet weg."
Nog drie weken en dan neemt Karla Peijs het stokje over van de Zeeuwse Commissaris van de Koningin Wim van Gelder. "Of ik een tip voor haar heb? Ga veel op bezoek. Ga op pad. En.geniet van al
het mooie dat Zeeland te bieden heeft." foto: jaap wolterbeek
