Van polderjongens en het ijzeren ros
De geschiedenis van het Stationsgebied
Open Dag
Miniatuur Walcheren
krijgt miniatuur Stadskantoor
Middelburg heeft een bijzonder
bewogen geschiedenis. Maar
naarmate de tijd verstrijkt, ver
geten de bewoners daar veel van.
Want wie weet er iets te vertellen
over het moment dat er voor het
eerst water door het Kanaal door
Walcheren stroomde? Of wie
staat wel eens stil bij de overgave
van de stad aan de Prins van
Oranje in de Tachtigjarige Oor
log?
In duizend jaar tijd is Middelburg
uitgegroeid van een kleine burg,
die bescherming bood tegen de
plunderende Noormannen, lot
een gemeente waar ruim 46.000
mensen wonen en werken. De
grenzen van de stad zijn vaak ver
legd. Waar eerst akkers en weilan
den waren, zijn wegen, wijken en
bedrijventerreinen verrezen. En
de ontwikkeling van de stad gaat
nog altijd verder, zoals op dit mo
ment bijvoorbeeld in de Mortiere
en het Stationsgebied te zien is.
Een gesprek met Peter Sijnke van
het Zeeuws Archief over een stuk
je Middelburgse stadsgeschiede
nis.
Je hoort wel eens 'stilstand is
achteruitgang'. Hoe zit dat met
Middelburg?
'Ik zou het voor Middelburg
willen omdraaien. Stilstand is
onze redding geweest. We hebben
zo'n mooie stad omdat de
economische ontwikkelingen een
tijd lang niet goed waren, met
name in de negentiende eeuw. In
die tijd was er in Middelburg geen
geld voor nieuwbouw, terwijl an
dere steden volop in ontwikkeling
waren. Daar haalden ze hele rijen
oude panden omver en braken ze
stadsmuren en wallen af om met
de tijd mee te
Op 18 september kunnen
alle Middelburgers en an
dere belangstellenden het
nieuwe Stadskantoor
komen bekijken. Ook het
Waterschap Zeeuwse Ei
landen opent die dag haar
deuren.
Beide kantoren geven een
kijkje achter de schermen.
In het Stadskantoor is het
die dag mogelijk de pub-
lieks-ruimten zoals par
keerkelder, centrale hal en
raadzaal te bekijken maar
ook ruimten die normaal
niet voor het publiek toe-
gangelijk zijn zoals: be
drijfsrestaurant, werk
plekken en het uizicht va
nuit de hoogste toren.
Er is die dag vanalles te
doen in en om het
gebouw. Ook aan vermaak
voor kinderen is gedacht.
Meer informatie over de
open dag, de openingstij
den en parkeermo-
gelijkheden, wordt nog
bekend gemaakt via onze
website www.middel-
burg.nl, de gemeentelijke
informatiepagina in de
FAAM en andere media.
Foto: gemeente Middel
burg, Mieke Wijnen
gaan.
is het
een
door
brek
mee
Ironisch
dus wel
beetje:
geldge-
en
economische
achteruitgang
is de monu
mentale bin
nenstad van
Middelburg
bewaard
gebleven.'
Was er vroeger
bebouwing in
wat nu het Sta
tionsgebied is?
'Het huidige
Stationsgebied
bestaat pas
zo'n 130 jaar.
Van 1595 tot
ongeveer 1870 lag daar een
gedeelte van de bolwerken die
vandaag de dag nog steeds het
grootste deel van de stad om
sluiten. Ook de toegangswegen
tot de haven lagen daar.
In 1873 reden de eerste treinen
naar Middelburg. De komst van
de 'ijzeren rossen' was een hele
gebeurtenis voor de bevolking.
Ook het Kanaal door Walcheren
stamt uit die tijd. Wat je je in deze
tijd trouwens amper kan
voorstellen, is dat het kanaal met
de hand is gegraven. En niet
alleen door Zeeuwen. Van heinde
en verre kwamen zogenaamde
polderjongens hier graven. Ook
uit België en die Belgen gingen
onder het uurloon van de Neder
landers werken. Zo ontstond een
grote rel, waarbij de Koninklijke
Marechaussee moest ingrijpen.
Van al dat graafwerk en zelfs liet
eerste water in het kanaal zijn
overigens veel foto's gemaakt, on
der meer door fotograaf Ooster
huis. Die zijn echt uniek en zeer
charmant om te zien.'
Brachten het station en het
Kanaal door Walcheren Middel
burg de voorspoed waarop men
hoopte?
'De hoop van de bevolking leefde
op. Men verwachtte door de in
dustrialisatie meer bedrijvigheid
in de stad.
Dat viel wat tegen, maar toch ves
tigden de Vitrite (1889), de
meelfabriek en de ijzergieterij
Boddaert zich hier. AJ eerder was
de lanrpvoetenfabriek van de ge
broeders Boudewijnse, die later in
de Vitrite opging, in de stad
gekomen. Maar daar bleef het ook
wel bij. Middelburg is dus nooit
een echte industriestad gewor
den. En misschien is dat maar
goed ook.
Tot slot. Waarom zijn het Kanaal
door Walcheren en de spoorrails
indertijd niet buiten de bol
werken gelegd, maar moesten die
worden gesloopt?
'Wist je dat Napoleon die wallen
trouwens allemaal, rond de hele
stad, wilde afbreken?
Gelukkig is dat niet doorgegaan,
maar werden het wandelge
bieden. In de gemeente-archieven
kunnen we terugvinden welke
besluiten zijn genomen ten
aanzien van het kanaal en het
spoor. De locatie was al snel be
kend: zoals het spoor en het
kanaal er nu liggen, was gewoon
de kortste weg. Bovendien was de
verdedigingswal niet meer nodig.
In die jaren ging trouwens het
gerucht dat dit tracé gekozen
werd onder druk van grootgrond
bezitters, die hun grond buiten de
bolwerken niet wilden kwijtraken.
Maar uit onderzoek door de heer
Van Santen blijkt dat daar hele
maal niets van waar is.'
Fotografie: Zeeuws Archief,
collectie Oosterhuis
Op dit moment bouwt
miniatuur Walcheren aan
een miniatuurversie van
het nieuwe Stadskantoor.
Op 16 juli wordt het model
definitief geplaatst in het
miniatuurpark.
De gemeente Middelburg,
trots op haar nieuwe Stads
kantoor, besloot Miniatuur
in het kader van haar 50-
jarig bestaan te verrassen
met een bijdrage om een
miniatuurversie van het
nieuwe onderkomen te
kunnen maken. Zoals de fo
to laat zien gaat het een
prachtexemplaar worden.
Het miniatuur Stadskantoor
krijgt een mooie plaats in
hel park, aan het kanaal,
zoals in het echt. Het
miniatuur zal natuurlijk
door het uiterlijk maar
mede door de afmetingen
een opvallende verschijning
worden. Door de grote om
vang van het werkelijke
Stadskantoor, wordt het
miniatuur bijna een maxi-
matuur in de verhoudingen
van Miniatuur Walcheren.
Na half juli is dat zeker een
bezichtiging waard!
Foto: Gemeente Middelburg/Mieke Wijnen
Foto: Ellen de Dreu
