'Door het oog van de nacht' Van Brave Hendrik tot Pietje Bel Kinderboekenweek ü,p. Kinderboekenweek begint i Activiteiten Kinderboekenweek woensdag 1 oktober 2003 pagina 21 MIDDELBURG - Zeeland is een kinderboeken schrijfster rijker. Yet Baas (43), woonachtig in Middel burg, presenteert zaterdag 4 oktober haar eerste jeugd boek 'Door het oog van de nacht' in de Drvkkerij, Middelburg. Het genre van het boek is fantasie, volgens Baas een genre waar je alle kanten mee op kan. Zo komt Jochem, de hoofdpersoon in het boek, in aanraking met een angstaanjagende draak. VEERE - Ooit begonnen als onderwijzer in Arnemuiden en Veere, inmiddels kinderboekenschrijver met vier titels achter zijn naam. Ben Slingenberg, geboren 1 mei 1954 in Oosterbeek, had nooit verwacht dat zijn boe ken een succes zouden worden. "Ik had nog nooit wat geschreven, wist niets van schrijven af en nu kan ik niet meer zonder." Voor het oudste Nederlandse kinderboek moeten we diep in het verleden teruggaan.Toen rond 1455 de boekdrukkunst uitgevonden werd, hielden kin deren, als ze konden lezen, zich bezig met Latijnse teksten. Naarmate de druktechniek vorderde en de boeken goedkoper werden, kwamen er meer hulp middelen zoals ABC-boekjes. Er stonden alfabet ten in, verschillende soorten letters en gebeden. Kinderboeken waren heel anders dan nu. Leefde je in 1521 dan las je geen Harry Potter, maar een 'hanenboekje' met gebeden. De boekjes begonnen altijd met een plaatje van een haan, om kinderen aan te sporen vroeg op te staan en naar school te gaan. Stoerdoenerij en zorgzaamheid Perron 9 3/4 en middelpunt Aarde Er was eens... een Kinderboekenweek Woensdag 1 oktober Middelburg, Binnenplein de Drvkkerjj Markt 51, Schrijfster Ditte Merle vertelt over een kinderboekenproject en presenta tie van schrijver Roberto Piumini, aanvang 15.00 uur. bol Oostkapelle, Zeeuws Biologisch Museum, Drie educatieve op drachten, van 9.15-17.00 uur. bol Oostkapelle, Zeeuws Biologisch Museum, Twee rondleidingen door boswachters van Staatsbos beheer, van 9.15-10.15 en 10.30- 11.30 uur. Bol Goes, Bibliotheek, Voorleesuurtje, van 14.00-15.00 uur. Bol Oost-Souburg, Bbliotheek, Uilenballen pluizen, van 14.00-15.30 uur. Bol Vlissingen, Bibliotheek, Voorlezen, knutselen en liedjes zingen, van 10.15-11.30 uur enl4.00-15.30 uur. Donderdag 2 oktober Oostkapelle, Zeeuws Biologisch Museum, Drie educatieve op drachten, van 9.15-17.00 uur. Vrijdag 3 oktober Oostkapelle, Zeeuws Biologisch Museum, Drie educatieve op drachten, van 9.15-17.00 uur. Bol Goes, Bibliotheek, Voorleesuurtje, van 14.00-15.00 uur. Zaterdag 4 oktober Middelburg, Binnenplein de Drvkkerij Markt 51, Presentatie boek van Yet Baas 'Door het oog van de naald' en Janos Kooien zingt liedjes, presentatie van 14.00-16.00 uur, liedjes van 15.00- 16.30 uur. Bol Kapelle, bibliotheek, Schrijfster en illustratrice Mylo Freeman leest voor, van 13.30- 15.30 uur. Bol Oostkapelle, Zeeuws Biologisch Museum, Drie educatieve opdrachten, van 9.15- 17.00 uur. Bol Vlissingen, Biblio theek, wandeling met boswachter, aanvang 6.00 uur. Zondag 5 oktober Middelburg, Binnenplein dé Drvkkerij Markt 51, Interview met illustratrice Gerda Dendooveh, van 14.00-16.00 uur. Bol Oostkapelle, Zeeuws Biologisch Museum, Drie educatieve op drachten, van 9.15-17.00 uur. Maandag 6 oktober Oostkapelle, Zeeuws Biologisch Museum, Drie educatieve op drachten, van 9.15-17.00 uur. Bol Goes, Bibliotheek, Voorleesuurtje, van 14.00-15.00 uur. Dinsdag 7 oktober Middelburg, Zeeuwse Biblio theek, lezing van Annejet van der Zijl over Annie M.G. Schmidt, aan vang 20.00 uur. Bol Oostkapelle, Zeeuws Biologisch Museum, Drie educatieve opdrachten, van 9.15- 17.00 uur. Bol Goes, Bibliotheek, Voorleesuurtje, van 14.00-15.00 uur. Woensdag 8 oktober Goes, De Koperen Tltin, Lieneke Dijkzeul leest voor, van 14.00-16.00 uur. bol Middelburg, Binnenplein de Drvkkerij Markt 51, illustraties maken en gedichten schrijven, 16.00 uur. Bol Oostkapelle, Zeeuws Biologisch Museum, Drie educa tieve opdrachten, van 9.15-17.00 uur. Bol Goes, Bibliotheek, Voorleesuurtje, van 14.00-15.00 uur. Bol Vlissingen, Bibliotheek, uilenballen pluizen, van 14.00- 15.30 uur. bol Oost-Souburg, Bibli otheek, Voorlezen, knutselen en liedjes zingen, van 10.15-11.30 uur en 14.00-15.30 uur. Donderdag 9 oktober Oostkapelle, Zeeuws Biologisch Museum, Acht rondleidingen door boswachters van Staatsbosbeheer, van 9.15-10.15,10.30-11.30,13.00- 14.00,14.15-15.15 uur. Bol Middel burg, Binnenplein de Drvkkerij Markt 51, illustraties maken en ge dichten schrijven, 16.00 uur. Bol Oostkapelle, Zeeuws Biologisch Museum, Drie educatieve op drachten, van 9.15-17.00 uur. Vrijdag 10 oktober Middelburg, Binnenplein de Drvkkerij Markt 51illustraties ma ken en gedichten schrijven, 16.00 uur. Bol Oostkapelle, Zeeuws Bio logisch Museum, Drie educatieve opdrachten, van 9.15-17.00 uur. Bol Goes, Bibliotheek, Voorlees uurtje, van 14.00-15.00 uur. Zaterdag 11 oktober Goes, Het Paard van Troje. Carry Slee signeert haar boeken, van 14.00-16.00 uur. Bol Middelburg, binnenplein de Drvkkerij Markt 51, Knutselen met Maria Rademaker, aanvang 16.00 uur. Bol Middel burg, Binnenplein de Drvkkerij Markt 51illustraties maken en ge dichten schrijven, 16.00 uur. Bol Oostkapelle, Zeeuws Biologisch Museum, Drie educatieve op drachten, van 9.15-17.00 uur. Druppels drakenbloed en eigenzinnige zwaarden Door Mieke Valk Het schrijven zat er vroeg in bij Baas, op haar achtste lag het eer ste verhaaltje klaar. Een aantal jaren later stuurde ze een paar verhalen op naar uitgerij Kluit man, maar dat leverde niets op. Halverwege de jaren negentig ging ze verschillende schrijvers cursussen volgen. "Van alge meen tot schrijven voor kinde ren, dat leek me het leukst", vertelt Baas. Als kind las ze graag boeken met fantasie verhalen. "Realistische verha len trokken me niet zo, nu ook niet. Ik heb er meer moeite mee." 'Door het oog van de nacht brengt de lezer in een fantasiewereld, waarin de twaalfjarige Jochem druppels drakenbloed moet verzamelen voor zijn moeder. Samen met zijn betoverde zwaard Draak- bijter, die hem de weg wijst, gaat hij op reis. Haar boek is voor kinderen van tien jaar en ouder. Zelfheeft ze geen kinde ren, maar ze haalt haar inspi ratie uit de omgeving en fami lie. "Ik heb een nichtje van tien en leer daar veel van." Het schrijven voor kinderen trekt haar meer dan de doelgroep volwassenen. "Kinderen zijn meer onbevangen, denken nog niet in hokjes zoals volwasse nen doen." Nog steeds leest ze veel kinderboeken. "Vooral die van Guus Kuijer en Roald Dahl vind ik erg leuk en ook dat is een inspiratiebron." Met haar debuut is ze in de ja ren tachtig begonnen. Oor spronkelijk was het een strip verhaal. Een vriendin vertelde haar dat ze er een gewoon ver haal van moest maken. Daar is ze vele jaren later aan begon nen. "In totaal heb ik drie of vier jaar echt goed doorge werkt aan het boek. Daarvoor was ik met een heleboel andere dingen bezig." Naast het schrijven, werkt ze drie dagen in de week in De Kruidentuin en bij het Zeeuws Landschap en schildert ze als hobby. De eerste zeven hoofdstukken van het boek stuurde ze naar vijf verschillende uitgeverijen. "Gottmer was de eerste die ook graag de andere hoofdstukken wilde lezen, dus heb ik beslo ten via die uitgeverij mijn boek te publiceren." De tekenaar van het boek is Marcel Engels en hij is haar Yet Baas houdt niet van realistische verhalen. Haar debuut is dan ook een puur fantasieverhaal. foto: mieke valk door de uitgeverij toegewezen, woont, vertelt de schrijfster. De communicatie verliep wat "Het contact ging via de e- stroef omdat hij in Duitsland mail, maar het beschrijven van Twee lichtgevende groene ogen schenen als lampen over de rotsen. Langzaam maar zeker kwam hij over eind, briesend en snuivend, met vlammende neusgaten en glinsterende tanden. Zijn klauwen schraapten over de rotsen en deden de vonken opspatten en ineens was hij helemaal niet zielig meer. Jochem kon zichzelf wel slaan. Waarom had hij niet gedaan wat Draakbijter wilde? Het toverzwaard had geweten dat de draak niet gewond was. Waarom had hij niet geluisterd? Het zwaard zou hem helpen, voor hem vechten, had de smid gezegd. Nu was het te laat, door zijn eigen stomme schuld. De kop van de draak, zwaaiend op een griezelig lange nek, draaide traag naar de steenhoop waarachter Jochem zich schuilhield. Die dook in elkaar en kroop weg onder zijn schild. Met dreu nende passen kwam de draak naderbij. De lucht werd heet en rokerig, een schaduw viel over lochem heen, een piep geluidje ontsnapte aan zijn lip pen... en opeens werd hij ver schrikkelijk boos op zichzelf. Waarom kroop hij weg als een bange muis? Wilde hij zijn moeder niet redden? Was hij haar held niet? Dus moest er bloed vloeien, zoals Draakbij ter al duidelijk had gemaakt en als het even kon niet hij zijne! Zwetend kwam hij on der zijn schild vandaan en zette zijn helm recht. Juist wilde hij het weggerolde toverzwaard oprapen toen een geweldige slag van de puntige drakenstaart het voor zijn neus weg zwiepte. Hij viel naar achteren. Het scheelde niet veel of de staart had hem geraakt. "Wat moet je toch met dat zwaard?", donderde een stem. Jochem krabbelde overeind en slikte. De draak torende levensgroot boven hem uit en leek de halve grot te vullen. Beverig hief hij zijn schild op. "Ik wil u geen kwaad doen", bibberde hij. een monster of een draak is toch wel moeilijk zo." Baas hoopt dat het contact in de toekomst iets makkelijker gaat, want ze is heel tevreden met zijn tekeningen. Van haar eerste boek zijn drie duizend exemplaren in Neder land uitgegeven. Er gaan meer dere delen verschijnen. Op dit moment schrijft ze het tweede deel getiteld 'De cirkel van Pat- aan'. Over ongeveer twee jaar ligt dat in de winkels. In de toekomst hoopt de Middelburgse van het schrijven te kunnen leven. "Dat zou echt ideaal zijn." Baas streeft in haar boeken naar humor en spanning. "Dat mis ik vaak in an dere kinderboeken, het moet niet zo cliché zijn." Het schrijven van haar tweede verhaal gaat al snel ler dan het eerste. "Als ik tijd en zin heb, ga ik schrijven. Een dag niet geschreven en ik mis echt iets." In de kinderboekenweek presenteert ze haar werk in De Drvkkerij. Ze leest stukjes voor en signeert het boek. Ook hangen de originele illustraties van het boek op. I-Iet programma begint 14.00 uur. De onderwijzer die per ongeluk schrijver werd In de tijd als leraar heeft hij naar aanleiding van een sterf geval onder een van de leerlin gen, de cursus rouw en rouw verwerking gevolgd. "In die cursus moest een verhaal ge schreven worden en mijn stuk werd alsmaar dikker tot het in eens een boek was. Mijn fami lie en leerlingen waren na het lezen zo enthousiast dat ik het opgestuurd heb naar uitgeve rij Callenbach." Daar is het meteen raak, de uit geverij is geïnteresseerd en zijn eerste boek 'Een e-mail van Lumie' is een feit. Vanwege zijn gezondheid is hij ruim drie jaar geleden op school gestopt. "Door klachten aan mijn hart ben ik snel moe, mijn baan als directeur van de school in Veere moest ik opgeven." Vanaf dat moment richt Slingenberg zich volledig op het schrijven. Het vierde boek 'Alleen' is net uit. Net als bij zijn vorige boe ken heeft dit verhaal een spe ciale aanleiding. Op internet zag hij een nieuwsbericht over een man die veroordeeld werd voor moord. Stel dat je de zoon van die man bent, hoe zou je je dan voelen? bedacht Slingenberg zich. De vader van hoofdpersoon Jens zit in de ge vangenis. Hij en zijn moeder verhuizen naar een nieuwe stad. Omdat hij zich schaamt voor zijn vader wil hij niet dat de leerlingen op school dit we ten. Hij probeert een nieuwe Jens te zijn en zijn geheim ver borgen te houden. Jens is een brugklasser en Slingenberg vertelt dat het de eerste keer is dat hij voor kin deren ouder dan twaalf jaar schrijft. Wat hem aanspreekt in het schrijven voor kinderen zijn hun gedachten en emo ties. Het werk van Slingenberg is realistische van aard. "Ste vige emoties komen vaak uit de realiteit en die verwerk ik graag in mijn boeken." Hij vindt dat zijn verhaal moet kloppen. Voor 'Alleen' ging hij naar de gevangenis in Middelburg om de sfeer te proeven. "Die erva ring gebruik ik, zodat ik weet dat ik geen onzin opschrijf." Hij vertelt de dat de kunst van het schrijven van een boek het afmaken van een boek is. "Bij het eerste boek had ik het ver haal van a tot z in mijn hoofd, maar bij het laatste kreeg het verhaal steeds andere wendin gen." Slingenberg werkt niet met strakke schema's maar ziet wel hoe het uitkomt. "Ik kan 's nachts een idee krijgen en dan vlieg ik naar mijn laptop. Dat gebeurt overigens alleen als ik in de eindfase van het boek ben." Het boek waaraan hij nu bezig is, gaat over een vluchtelingenmeisje uit Zaïre, maar de schrijver heeft nog geen idee hoe het gaat aflopen. Ook voor dit boek is een aan leiding uit de praktijk. Achter op de VPRO-gids staan stukjes van kinderen met problemen. Slingenberg las er eentje over een vluchtelingenmeisje. Zijn dochter werkt bovendien in een buurthuis voor vluchtelingenkinderen. Op dit moment volgt de schrij ver de vierjarige cursus Schrij ven voor kinderen van Script in Amsterdam. "Ik zit in mijn vierde jaar, maar het is zo boeiend dat we er met de groep een vijfde jaar aan vast plakken." Op die cursus delen de schrijvers hun verhalen en geven kritiek. "Een van de din gen die je leert op de cursus is het schrappen van delen uit je verhaal. Dat vind ik nog steeds het moeilijkst." Bij gebrek aan inspiratie gaat hij wandelen in zijn woonplaats Veere of uit waaien op het strand. "Een slechte eigenschap is dat ik stop als ik niet meer verder kan, af en toe moet ik dan het humeur creëren om te schrij ven." Een goed boek is volgens Slingenberg een boek waarmee een kind zich kan identifice ren. "Als je de gedachte van kinderen in de vingers krijgt, ben je een heel eind." Volgens de schrijver vinden kinderen een simpel boek met een hij perspectief het fijnst en het mag niet te dik zijn. Want wie pakt nu als eerste het dikste boek uit de kast? GOES - De Kinderboekenweek start vandaag. Tot 11 okto ber is er volop aandacht voor dit jaarlijks terugkerende evenement. Dit jaar is het thema'Diep in het bos...Van Ko de Boswach ter tot Roodkapje en Robin Ilood'. In veel kinderboeken speelt het verhaal zich af in het bos. Zoals de avonturen van ridder Tiuri in het Wilde Woud, Hans en Grietje die in het bos verdwalen en het geheimzinnige woud waar Harry Potter niet mag komen. Tijdens de KinderboeKenweek zijn activiteiten georganiseerd die te maken hebben met het thema. Maar niet alleen de verhalen ook de auteurs staan in de belangstelling. Kinderboekschrijfster Yet Baas brengt haar eerste jeugdboek uit en Ben Slingenberg presenteert zijn vierde boek. Beide schrijvers vertellen in de inter views op deze pagina over hun ervaringen en ideeën. Waar de een van fantasie houdt, trekt de ander meer naar de realiteit in het verhaal. Daarnaast komt de geschiedenis van het kinderboek aan de orde. Van Brave Hendrik tot belhamel Pietje Bell. De voorlopers van de kinderboeken zoals wij die kennen, ontstonden pas in de achttiende eeuw. In de boeken moest opgevoed worden. Hieronymus van Alphen was de eerste Nederlandse schrijver die speciaal voor kinderen schreef. Zijn vers 'Jantje zag eens pruimen hangen als eieren zo groot' uit 1778 was erg opvoedend. Het begin van de ne gentiende eeuw bracht een golf van keurige, opvoedende verhaaltjes. De beleefde Brave Hendrik deed zijn intrede. Met kinderen die een kleine misstap begingen, gebeurden de verschrikkelijkste zaken. Deugdzame kinderen daaren tegen zouden het ver brengen in de wereld. In de tweede helft van de negentiende eeuw ontstonden de avonturen verhalen en de fantasieverhalen als 'Alice in Wonderland' van Lewis Carroll. Die ontwikkeling zette zich voort en de twintigste eeuwzag de geboorte van de bengel met het gou den hart (DikTrom, Kruimeltje, Pippi Langkous, Pietje Bel, Ciske de Rat). De opvattingen over hoe het kind zich moest gedragen, waren veranderd. Het kinderboek werd niet min der opvoedend, maar groeide mee met de opvattingen over opvoeding. Zo werd ook de verzuiling in de boeken merk baar. Na de Tweede Wereldoorlog zijn de meeste pogingen ondernomen om kinderen te behandelen als gelijkwaardig. Baanbreker was Anrtie M.G. Schmidt (191 1-1995). De schrijfster uit Kapelle werd beroemd met kinderversjes die in de krant Het Parool stonden. Er volgden honderden vers jes, verhalen, boeken en musicals: Jip en Janneke, de spin Sebastiaan, Minoes, ga zo maar door. Haar figuurtjes wa ren grappig, ondeugend en bijdehand en na de oorlog was dat heel vernieuwend. Vroeger waren de verschillen tussen jongens- en meisjes boeken veel groter dan nu. Jongensboeken werden geschre ven door mannen en waren stoer en avontuurlijk. Verre rei zen, spannende ontdekkingen, heldendaden, stoerdoenerij en een wetenschappelijk tintje waren belangrijke kenmer ken. Meisjesboeken waren lief en romantisch. Ze werden uiteraard door vrouwen geschreven en legden de nadruk op vrouwelijke emoties of specifiek aan vrouwen toegeschre ven kwaliteiten als zorgzaamheid, hartelijkheid en meegaandheid. Ze benadrukten de levensproblemen en de gezelligheid. Na de Tweede Wereldoorlog werd dit onder scheid minder. Wat opvalt is dat dieren vaak een hoofdrol spelen in kin derboeken. Vroeger vooral in fabels (verhalen met een wijze les), maar ook nu nog. Wie kent de honingveelvraat Winnie de Poeh niet? En de prentenboeken van Nijntje zijn ook po pulair onder de kleine kinderen. De meeste dierenhelden in kinderboeken gedragen zich net als kinderen. Vaak heb ben ze kleren aan. Micky Mouse, Kikker en Babar zouden zich erg bloot voelen zonder broek. Verder wordt er heel wat afgereisd in kinderboeken. Jules Verne neemt je mee naar het middelpunt van de Aarde en vervolgens kun je met Michaël Strogoff naar Siberië. Daniël Defoe stuurt Robinson Crusoë naar een onbewoond eiland, Selma Lagerloff laat Niels Holgersson sprookjesreizen maken, 1 larry Potter reist vanaf het magische perron 9 3/4 naar Zweinstein, en Alice belandt via een konijnenhol in haar wonderland. De eerste Kinderboekenweek was in 1954. Tijdens de ope ning werd 'Lawines Razen' van An Rutgers van der Loeff tot 'kinderboek van het jaar' uitgeroepen. Traditiegetrouw is de officiële opening van de Kinderboekenweek op woensdag, steeds op een andere plek in het land en wordt georgani seerd door de Stichting Collectieve Propaganda van het Ne derlandse Boek (CPNB). De kinderboekenweek krijgt een bepaald thema dat als leidraad dient bij de organisatie van de activiteiten. Ieder jaar is er een Kinderboekenweek geschenk. Dit boek krijg je gratis in de winkel bij besteding van een bepaald bedrag aan kinderboeken. Een belangrijk onderdeel van de week zijn de boeken die een prijs hebben gekregen. Het best geschreven boek krijgt de gouden grif fel, het best geïllustreerde boek krijgt de gouden penseel. Daarnaast is er een aantal zilveren griffels en penselen voor die boeken die volgens de jury ook een prijs verdienen. De boeken die op het laatste moment toch niet in de prijzen zijn gevallen, krijgen een eervolle vermelding in de vorm van een 'vlag en wimpel'. Slingenberg: "Als je de gedachte van kinderen in de vingers krijgt, ben je een heel eind." foto: mieke valk

Krantenbank Zeeland

de Faam | 2003 | | pagina 21