i Kraal symboliseert cultuur, trends en gewoonten Sife Vlissingse huisarts werkt mee aan landelijk onderzoek Geschiedenis Ruim twintig jaar lang struinde de inmiddels 70-jarige Maaike Provoost-Franchimont uit Domburg de rommelmarkten af op zoek naar kra len. Haar dochter moedigde haar aan om mee te dingen naar een vermelding in het Guiness Book of Records. Met haar verzameling van 31.649 kra len die allemaal op kaarten zijn genaaid en voor zien van tekst en uitleg denkt mevrouw Provoost dat zij deze vermelding zeker niet zal mislopen. Dinsdag 17 oktober controleert de burgemeester van Veere samen met twee secondanten in het Schuttershof in Domburg de telling ten behoeve van de recordpoging. DONDERDAG VRIJDAG ZATERDAG" ZONDAG MAANDAG DINSDAG WOENSDAG Koeienpoep Al lang voor ik me verdiepte in het verschijnsel 'dialect', luisterde ik naar elpees van de Vlaamse zanger Willem Vermandere. In zijn mooie Vlaams van de Westhoek bij leper, dat erg op het Zeeuws lijkt, heeft de ze man honderden liedjes gezongen over de meest uiteenlopende onder werpen. Dat Vermandere heel wat fans in Zeeland heeft, bleek in febru ari van dit jaar toen zijn boek 'Thuis en nog veel verder' in de boekhandel 'De Drukkerij' in Middelburg gepre senteerd werd. 't Volk kon d'r nie in eên keer in! Dokter P.B.A. Crama uit Vlissingen werkt mee aan een landelijke studie over ziekten en verrichtingen in de huisartsenpraktijk. De belangrijke vraag in deze studie is met welke klachten mensen in 2000 naar een huisarts gaan en wat een huisarts met die klachten doet. De informatie die uit deze studie voort komt zal gebruikt worden voor het in de toe komst te voeren gezondheidszorgbeleid. Dit is zowel in het belang van de patiënt, de huisarts als de overheid. Enquête Positief i Woensdag 11 oktober 2000 FAAM/VLISSINGER 21 door Inge Adriaansen MËïm „Een gek huisje met een gek ke vrouw", lacht mevrouw Provoost terwijl ze de theepot uit de keuken haalt. Meteen op de trap steekt zij van wal over haar kralen en de logeer kamers van de kleinkinderen die inmiddels alle twee tot werkruimte zijn omgedoopt. Enthousiast toont mevrouw Provoost de beide werkka mers waarvan de wanden ge vuld worden door letterbak ken, wandrekken en kastjes, Theo van Doesburgcentrum Vlissingen, ontmoetingsmid dag voor 50-plussers, 14 u. Buurthuis De Schuur Oost- Souburg, line-dancing, 20 u. FNV Zeeland, telefonisch spreekuur ABW-uitkering van 10-12 u., tel. 625655. Fitness centrum Stamina Vlissingen, astmafitness voor mensen met astma en COPD, 14 u. Wijkcentrum Scheldebuurt Vlissingen, klaverjassen, 19.30 u. Zeeuwse Volksuniversiteit Middelburg, lezing door F.H. Jileba, 'Een oud Zeeuws woonhuis', 19.30 u. Strand paviljoen Panta Rhei Vlissin gen, jamsessie, 20 u. Jongerencentrum Midgard Middelburg, grootbeeldvideo film, 20 u. Buurthuis De Schuur Oost-Souburg, klaver jassen, 20 u. Wijkcentrum Scheldebuurt Vlissingen, kla verjassen, 13.15 u. Zeeuwse Volksuniversiteit Middelburg, excursie 'Bomen bekijken', 9.45 u. Zeeuwse Bibliotheek Middelburg, lezing door R. Detrez, 'Het 'geval' Joegosla vië', 16.45 u. Wijkcentrum Scheldebuurt Vlissingen, buurtcontact, 15 u. Volkssterrenwacht Middel burg, dialezing 'Sterrenkunde thuis', 14 u. Clubhuis Olym pus Vlissingen, bingo, 20 u. Zeeuws Biologisch Museum Oostkapelle, rondleiding 'Met de boswachter op pad', 14 u. Fort Rammekens Ritthem, excursie door het natuurge bied Rammekenshoek en het Fort Rammekens, 14 u. Sporthal Baskenburg Vlissin gen, aangepast sporten voor mensen met Astma en COPD, 14.30 u. Theo van Doesburg centrum Vlissingen, country line dance voor beginners, 9.45 u. Wijkcentrum Schel debuurt Vlissingen, soosmid- dag, 13.30 u. Zwemschool De Parel Domburg, baby- zwemmen, 15 u. Markt Mid delburg, boeken- en verzamel- markt, 11 u. Stichting In- en Uitloophuis Vlissingen, koffie contactoch tend, 9.30 u. Bachten Reede Vlissingen, handwerkgroep voor 55-plussers, 14 u. Theo van Doesburgcentrum Vlissin gen, ontmoetingsmiddag voor 50-plussers, 14 u. FNV Zee land, telefonisch spreekuur ABW-uitkering van 10-12 u., tel. 625655. Wijkcentrum Scheldebuurt Vlissingen, koersbal, 13.30 u., country line dansen, 18.30 u. Braai-Tap perij De Mug Middelburg, bierproefavond, 20 u. Club huis Olympus Vlissingen, kla verjassen, 20 u. Wijkcentrum Open Plof Vlissin gen, soosmiddag voor 50- plussers, 13.30 u. Diensten centrum Ouderen Westkapel- le, wekelijkse soos voor 55- plussers, 19 u. Sportfond- senbad Vlissingen, aangepast zwemmen voor mensen met astma en COPD, 12.30 u. Stichting In- en Uitloophuis Vlissingen, sociaal spreekuur, 13.30 u. Buurthuis De Schuur Oost-Souburg, darten, 19 u. Wijkcentrum Schelde buurt Vlissingen, darten, 19.30 u.* Jongerencentrum Midgard Middelburg, grootbeeldvideo film, 20 u. Zeeuws Biolo gisch Museum Oostkapelle, fa miliemiddag 'Poepgoed activi teiten', 14 u. Zeeuwse Biblio theek Middelburg, lezing 'Kin deren op hun mooist', 14 u. alle afgeladen vol met kralen, kralenwerkjes, kettingen, en armbanden. Gezeten aan haar werktafel schenkt mevrouw Provoost de thee in. „Zonder thee gaat het niet goed met me", merkt zij vrolijk op en begint dan te vertellen. „Mijn belangstelling voor kralen is al in mijn vroege jeugd ont staan. Als klein meisje had ik een kralendoosje waarvan ik steeds opnieuw een snoertje reeg. Plet was oorlogstijd dus er was niet veel, maar ik had in ieder geval dat kralensnoer- tje. Ik heb altijd veel geknut seld en gehandwerkt, maar echt handwerken doe ik nu niet meer, dat gaat niet meer zo goed. In verschillende knut selclubs leerde ik kinderen werkjes maken, het liefst van kralen en afvalmateriaal. Met kralen kun je eigenlijk alle handwerktechnieken toepas sen van rijgen, of macramé tot breien. Ik liet de kinderen graag zelf ontdekken wat ze allemaal konden doen met het materiaal. Daar heb ik veel plezier aan gehad", herinnert mevrouw Provoost zich glim lachend. „Plet echte verzame len van kralen voor mezelf doe ik nu zo'n twintig jaar. Eerst verzamelde ik ze alleen maar, tot ik in 1985 mijn eer ste monsterkaart kreeg met daarop een serie kralen ge naaid en genummerd. Sinds dien naai ik de kralen ook op kaarten, dat maakt mijn verza meling overzichtelijk en het geeft enorm veel voldoening als ik een hele serie compleet heb, al duurt dat soms jaren. Ik blijf net zo lang doorzoeken Mevrouw Provoost in haar kralenkamer tot een kaart compleet is en als het zover is ben ik zo blij als een klein kind", vertelt me vrouw Provoost. Aan alles is te merken dat het kralen verzamelen voor me vrouw Provoost meer is dan een hobby. Plet hoort bij haar leven, bij haar persoonlijk heid. „De kralen betekenen veel voor mij, het is belangrijk een goede hobby te hebben, iets van jezelf dat heeft een mens nodig", weet mevrouw Provoost. „Toen ik een perio de van ernstige ziekte door maakte hielden mijn kralen mij op de been, ik had wat om handen wat niet te veel van mijn lichaam vergde. De kra len gaven mij toen een doel en rust tegelijk". Naast het verzamelen steekt zij ook veel tijd in onderzoek. „Een kraal is niet zo maar een kraal. Achter iedere kraal zit een verhaal, het vertelt iets over culturen, trends, welvaart en zelfs poli tiek", legt mevrouw Provoost uit. „Bij iedere serie heb ik een verhaaltje geschreven over het materiaal, de afkomst en het gebruik van de kralen". „Een van mijn dierbaarste ket tingen is gemaakt van groen glazen blaadjes en oranje ap peltjes" vertelt mevrouw Pro voost terwijl zij opstaat om de ketting te pakken. „Toen ik de ze ketting kreeg wist ik dat er iets mee was, maar pas veel later kwam de herinnering bo ven. Tijdens de oorlog droe gen veel Rotterdamse vrou wen, daar woonde ik destijds, deze kettingen als teken van hun Oranjegezindheid". De kralen van mevrouw Pro voost komen uit de hele we reld. Veel bracht zij er zelf mee van haar reizen, maar ook kreeg zij er heel veel van mensen die op vakantie gin gen of voor het werk naar an dere werelddelen reisden. De collectie herbergt eeuwenou de kralen, zoals enkele zeer oude betaalkralen, maar ook eigentijdse kralen van glas of kunststof. Van alle denkbare materialen heeft de verzamelaarster er wel één in haar collectie va riërend van waardeloos tot waardevol. De waarde van de kralen interesseert mevrouw Provoost echter helemaal niet, des te meer boeit haar de geschiedenis en herkomst van de kraal. De meest mar kante als het om materiaal soort gaat is toch wel de be schilderde kraal van koeien- poep, afkomstig uit Zuid-Afri- ka. Maar ook dichter bij huis it In dat boek werd, op bladzij 131, voor mij een raad sel opgelost. Vermandere haalt daar een brief aan van een Vlaamse soldaat uit het jaar 1813: 'Wij krij gen te letter om te leven en te vele om te sterven'. 'Letter' betekent daar 'weinig'. Het is dus verwant aan het Engelse 'little' en het noord-Nederlandse 'luttel'. Maar komt het dan in het Zeeuws ook voor? Niet in het spraakgebruik, maar wel in een Zeeuwse achternaam: De Later. Een van de eerste De Laters in Zeeland kwam rond 1610 uit Vlaande ren en heette daar nog 'De Lettere'. Aan het begin van de stamboom van de familie De Later (en dat kan lang vóór 1600 geweest zijn) staat dus waar schijnlijk een mannetje van klein postuur, die 'de lettere', oftewel 'de kleine' genoemd werd. U ziet het, mijn eigenlijke vak, dat van historicus, wringt zich altijd weer tussen de dialectwoorden in. Eigenlijk is die combinatie heel vanzelfspre kend, want in een taal of dialect weerspiegelt zich heel wat van de geschiedenis van een streek. Nog een mooi voorbeeld dat u misschien méér zegt dan het vorige. Kent u de uitdrukking: 'die moch nog overgeschil derd 'oore'? Hij dateert uit het Walcheren van de eerste helft van de twintigste eeuw, toen het socia lisme hier op het platteland nog taboe was (behal ve in Domburg en Westkapelle). Vooral van kerke lijke zijde werden 'rooien' (socialisten) geportret teerd als gevaarlijke en goddeloze mensen. Het leidde ertoe dat maar heel weinig mensen voor hun socialistische sympathieën (ze waren meestal niet de volledige socialistische leer toegedaan) uit kwamen. Bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer in 1922 stemden op het Walcherse platteland 26 mensen voor de communisten en 446 op de socialistische SDAP. Van die 446 stemmen kwamen er 414 uit Ar- nemuiden, Nieuwland, Veere, Koudekerke, Dom burg en Westkapelle. In de overige elf dorpen had den maar 32 mensen op de SDAP gestemd. In die jaren moet de verhullende aanduiding 'die moe nog overgeschilderd 'oore' ontstaan zijn. Eigenlijk duidt ze aan dat iemand in de grondverf staat, want in die situatie moet je 'nog overgeschilderd' worden. Als grondverf werd vroeger algemeen menie gebruikt, rooie verf dus. En een rooie was een socialist. Een uitdrukking met drie tussenstap jes, dat is wel het toppunt van verhullende beeld spraak. Erg mooi gevonden! Jan Zwemer foto Jaap Wolterbeek zijn bijzondere exemplaren te vinden. Ik hoef maar naar de supermarkt te lopen om een blikje zalm en ik bezit weer een aantal prachtige kralen. Dat heb ik niet zelf bedacht hoor, heel vroeger werden de werveltjes al gebruikt als kra len, geeft mevrouw Provoost lachend toe. Naast een ver melding in het Guiness Book of Records hoopt mevrouw Provoost met haar deelname aan deze recordpoging de be langstelling van een museum te wekken. „Het mooiste dat mij nog kan overkomen is dat mijn kralen ergens een plekje krijgen waar de mensen ze kunnen bekijken en zo mee kunnen genieten van de boeiende verhalen achter de kralen", besluit de goedlachse Dom- burgse verzamelaarster. Sterrenkunde - In het kader van de Wetenschap en Tech niek Week 2000 met het thema 'huis, tuin en keuken' houdt Stichting Voikssterrenwacht 'Philippus Lansbergen' in Mid delburg zaterdag 14 oktober tussen 14 en 17 uur doorlo pend lezingen en experimen ten. Aan de hand van experi menten en lezingen wordt uit gelegd dat de dagelijks thuis waarneembare verschijnselen in de keuken ook in het groot aan de sterrenhemel plaatsvin den. De toegang is vrij. Voor meer info, ('s avonds) tel. 0118- 635166. Lichaam - Wat heeft het li chaam je te zeggen? Deze vraag staat centraal bij de infor matieavond van praktijk voor gezondheid en bewustwording EOS die donderdag 12 oktober om 20 uur in centrum 'De Dijk', 's Heer Hendrikskinderendijk 60 in Goes wordt gehouden. Voor informatie: EOS, tel. 0113- 211377 Fakkeloptocht - In Westka pelle wordt donderdag 12 okto ber een lampion- en fakkelop tocht gehouden. Muziekvereni ging OKK zorgt voor de muzika le omlijsting. Vertrek om 19.45 uur vanaf de Markt, hier zijn lampions te koop. Lezing - Woensdag 18 okto ber van 14 tot 15.30 is er in de Zeeuwse Bibliotheek een le zing over 'Kinderen op hun mooist'. De lezing vormt een goede inleiding op een bezoek aan de gelijknamige tentoon stelling in het Frans Halsmuse um. Wijkinternet - In de Middel burgse Magistraatwijk is in ba sisschool de Leeuwenheuvel in Keurhove 3 een wijkinternetin- looppunt geopend. Dit project is opgezet in het kader van de Brede School activiteiten en is een samenwerkingsverband tussen de gemeente Middel burg, Stichting Welzijn Oude ren, Stichting Sociaal Cultureel Werk en O.B.S. 'de Leeuwen- burch'. Geinteresseerde wijk bewoners kunnen hier onder deskundige begeleiding de ge heimen van internet en e-mail- en verkennen. Een half uur in ternetten kost 1,50 gulden. Rommelmarkt - Voetbalver eniging "Middelburg" organi seert een rommelmarkt in en om het clubhuis aan de Na- dorstweg in Middelburg. Van 9 tot 12 uur gebeurt dat op woensdag 11 oktober. De mooiste spullen worden ge veild om 10.30 uur. Viswedstrijd - Het strand tussen Vlissingen en Dishoek is zondag 15 oktober opgedeeld in 3 vakken waarin gevist wordt tijdens de grote Zeehengel Vis wedstrijd, georganiseerd door Hengelsportvereniging Vlissin gen. Tussen 10 en 14 uur kun nen vissers proberen vakwin naar te worden en zo 750 gul den in de wacht te slepen of een keuze maken uit de prijzen- tafel, aangeboden door Hengel sport Jan-Peter. Voorinschrijven kan tot 13 oktober bij Hengel sport Jan-Peter en telefonisch, tel. 430349, 418607, 430730 en 412012. Humanistisch Verbond - Over Mensbeelden in het exis tentialisme van Heidegger en Sartre spreekt filosoof Dr. Jan Keij in de aula van het Jacob Roggeveenhuis in Middelburg. Hij doet dat zondag 15 oktober op uitnodiging van het Huma nistisch Verbond, afdeling Wal cheren. Aanvang van de lezing is 10.30 uur. Kledingbeurs - Kleding voor volwassenen, kinderkleding en speelgoed wordt 12 oktober verkocht in het voorportaal van de Gasthuiskerk in de Lange Delft in Middelburg en in de Ontmoetingsruimte achter de kerk. De beurs is van 9 tot 15 uur en de opbrengst komt ten goede aan de Leprazending. Ruilbeurs - De Commissie Ruildag 2000 organiseert een grote beurs van postzegels, munten, modeltreinen, minia tuurauto's, ansichtkaarten, bankbiljetten en nog veel meer. De commissie is onderdeel van Filatelistenvereniging "De Zeeuwse Delta", waarin I.V. Philatelica afd. Middelburg en de F.V. Delta West zijn samen gegaan. De beurs wordt gehou den in het Ontmoetingscen trum in Winkelcentrum Dau- wendaele in Middelburg op 14 oktober van 10 tot 16 uur. De toegang is gratis. Groencompetitie - Vrijdag 13 oktober vindt in Velp de offi ciële prijsuitreiking plaats van de groen-competitie tussen dorpen en steden onderling, de Entente Florale. De winnaars van deze competitie, die zich dan de groenste stad of dorp van Nederland 2000 mogen noemen, nemen in 2001 na mens Nederland deel aan de in ternationale Entente Florale. Bij de dorpen proberen Veere, Dreischor, Aalten, Doesburg, Giethoorn, Vollenhove, Wouw en Oostvoorne elkaar de loef af te steken. Epilepsie - De Afdeling Noord-Brabant en Zeeland van de Epilepsie Vereniging Neder land organiseert zaterdag 14 oktober een informatiemarkt over epilepsie in ziekenhuis De Lievensberg in Bergen op Zoom. Vanaf 12.30 uur is de Blauwe zaal van het ziekenhuis open. Vanaf 13 uur tot 17 uur zal onder meer neuroloog dr. G.W.A. den Hartog een inlei ding houden over epilepsie in het algemeen en SEIN maat schappelijk werker Theo Hei- sen zal spreken over risico's bij epilepsie. Na de pauze is er de mogelijkheid deel te nemen aan diverse groepen zoals voor ouders van kinderen met epi lepsie, partners, jongeren, pa tiënten zelf en algemene infor matie. De toegang is gratis maar vooraf aanmelden is ge wenst. Dat kan bij het patiën tenservicebureau van het zie kenhuis, 0164-278795. Natuurwandeling - Met de boswachter op pad. Onder dat motto kan op 15 en 22 oktober weer gewandeld worden in na tuurgebied De Manteling. Ge start wordt bij het Zeeuws Bio logisch Museum in Oostkapelle om 14 uur. De wandeling duurt ongeveer anderhalf uur. Aan melden is noodzakelijk op tel. 582620. Drvkkery - Zaterdag 14 okto ber brengt kinderkoor 'De Su- zen en de Guzen' in de Drvkke ry op de Markt in Middelburg het programma 'Beestenben de' ten gehore. De kinderen zingen onder andere over dans ende flamingo's, onderkruiperi- ge slangen en katten die kopjes geven. Dit muzikale program ma wordt afgewisseld door een voorleesmarathon. Drie kinderboekenschrijvers lezen voor uit eigen werk. Stef van Dijk leest voor uit 'Tekenwe reld', Martine Letterie uit 'Foc- ke en het geheim van Magnus en Gerrie Huiberts laat horen hoe 'De vlucht van de zoldervo gels' klinkt als zij er zelf uit ver telt.'De Brasserie' van 14 tot 16.30 uur. Het onderzoek wordt voor de tweede keer gehouden. Eer der vond dit plaats in 1987. Ook toen werd gepoogd een beeld te vormen van de ziek ten en de verrichtingen van de arts binnen de huisartsenprak tijk. Om een goed overzicht te krijgen over deze onderwer pen is het belangrijk dat zo veel mogelijk patiënten van de betreffende praktijk aan het onderzoek meedoen. „Wat mij als huisarts bezielt om aan dit onderzoek mee te werken is dat ik, naast het al gemene nut hiervan, inzicht krijg in mijn eigen functione ren als huisarts en daardoor de kwaliteit van mijn praktijk beter kan waarborgen" legt dokter Crama uit. „In mijn praktijk ben ik een solist, ik ben geen lid van een artsen maatschap. Een dergelijk onderzoek is dan een mooie gelegenheid om de kwaliteit en de prestaties van mijn praktijk te meten aan lan delijke professionele maatsta ven." De Vlissingse huisarts denkt dat er in zijn praktijk erg veel medische handelingen verricht worden: veel diagno ses en behandelingen worden door hem zelf gesteld en ver richt. „Een dergelijk onder zoek kan zo'n veronderstelling bevestigen of juist ontkrach ten. Er wordt mij door deze studie een objectieve blik op mijn functioneren ais huisarts gegeven". Het onderzoek rust op drie pij lers. De demografische sa menstelling van de praktijk wordt in kaart gebracht, de lo gistiek ervan wordt doorge licht en de kwaliteit van de zorg wordt beoordeeld. Om een beeld van de demografi sche samenstelling van de praktijk te krijgen worden aan alle patiënten van dokter Cra ma enquêteformulieren toe- gestuurd. Hierin worden de patiënten bevraagd op zaken als leeftijd, geslacht, geboor teland en dergelijke. Dit maakt het mogelijk om bepaalde ge zondheidsklachten aan bij voorbeeld leeftijd, sekse of bevolkingsgroep te koppelen. De logistiek van de Vlissingse dokterspraktijk wordt bekeken aan de hand van vragen over bijvoorbeeld de inrichting, de toegankelijkheid en de hygië ne ervan. Deze vragen worden steekproefsgewijs aan dokter Crama's patiënten voorge legd. Het meest intensieve on derdeel van de studie zijn de gesprekken die onderzoekers gaan voeren met een aantal patiënten bij hen thuis. Deze gesprekken zullen een an derhalf uur gaan duren en de patiënten zullen daarin ge vraagd gaan worden naar hun mening over de kwaliteit van de dienstverlening in de prak tijk. In deze gesprekken kun nen zij hun verhaal kwijt over wat ze vinden van de aan dacht die de dokter voor hun klachten heeft, de benadering daarvan, het verwijsbeleid en alles wat er nog meer komt kijken bij het wel en wee van een doktersbezoek. Met name van dit laatste deel van het onderzoek verwacht dokter Crama veel wijzer te kunnen worden. „Normaal ge sproken hoor je een patiënt pas als er heel ernstige klach ten over je handelen als arts zouden zijn. Daarvan ben je dan ook een hele dag onder steboven. Op deze manier hoor je ook wat er speelt aan minder ernstige dingen en hoor je ook eens de positieve verhalen. Dit kan mij veel in formatie opleveren over mijn functioneren als arts". Erg veel goeds verwacht de huisarts ook van de dag dat er video-opnamen in zijn spreek kamer gemaakt zullen wor den: De patiënten horen van tevoren dat er video-opnamen gemaakt gaan worden. Als ze dat liever niet hebben, dan gaat de camera natuurlijk ge woon 'uit'. Door het achteraf bekijken van de video-opnamen zal ik din gen kunnen zien die me an ders aan mijn eigen handelen niet opvallen. Het is tenslotte erg moeilijk om jezelf vanaf een afstand waar te nemen". Het bezoek aan een huisarts is een erg persoonlijke aangele genheid: mensen komen met heel persoonlijke problemen bij een dokter. Daarom is het onderzoek omgeven met erg nauwkeurig omschreven pri- vacy-beschermende maatre gelen. Deze maatregelen zijn goedgekeurd door de registra tiekamer die toezicht houdt op de handhaving van de Wet Bescherming Persoonsgege vens. De studie wordt uitge voerd door het Nationaal In stituut voor Beleidsonderzoek. Aan het onderzoek doen lan delijk zo'n 200 huisartsen mee. Dokter Crama is de eni ge deelnemer in Vlissingen. Verder wordt er in Zeeland onder andere deelgenomen door artsen uit Middelburg en Hansweert. t' Dr. P. Crama en zijn assistentes Aletta Bertijn en Hanneke Buijinck foto: Jaap Wolterbeek i

Krantenbank Zeeland

de Faam | 2000 | | pagina 21