i
I
Beach jumping
in Vlissingen
Goese Doel
Festival
Voortaan
Veel nostalgie in fotoboek over Zoutelande
onbezorgd m bad!
Geschiedenis en dialect
Op het badstrand van Vlissingen, voor de
boulevards, wordt zondag 28 mei een con
cours hippique voor paarden gehouden. Het
evenement is georganiseerd door Ruitersport
vereniging De Scheldestad en begint om 14 uur.
Voor de derde keer wordt het christelijke
benefietfestival 't Goese Doelfestival 27
mei gehouden in het Sint Willibrordcollege
aan de Fruitlaan in Goes.
Meer informatie
Wanneer ik vertel dat ik een boek
geschreven heb over de geschie
denis van Zeeland (het komt uit op 26
mei), reageren sommige mensen met
de opmerking: dat heb je zeker in 't
Zeeuws geschreven? Nee dus. Ge
schiedenisboeken worden nooit in
dialect geschreven en dus ook niet
deze dikke turf over de geschiedenis
van Zeeland in de jaren 1945 tot 1950.
In feite is 'dialect' voor mij zowel een
hobby als een bijverdienste, terwijl
mijn eigenlijke beroep historicus is. Ik
ben dus gewoon om teksten in het
Nederlands te schrijven.
ZATERDAG
ZONDAG
MAANDAG-
DINSDAG
WOENSDAG
VRIJDAG
Bij Uitgeverij Deboektant in Oostvoome is
het tweede deel van 'Zoutelande in vroeger
tijden' verschenen. Het fotoboek is samenge
steld door R Davidse uit Meliskerke. In het
ruim tachtig pagina's tellende boek staan zo'n
negentig foto's van voor de Tweede Wereldoor
log. Uitgeverij Deboektant heeft in dezelfde se
rie nog fotoboeken over Middelburg, Grijpsker-
ke en Nieuw en Sint Joosland in voorbereiding.
DONDERDAG
Kootje van Kees
We zijn er inmiddels al gewend aan geraakt. Bij aankoop
van een wasmachine of een televisie wordt boven op
het aankoopbedrag een verwijderingsbijdrage betaald. Van
af 1 april zal echter niet alleen de verwijderingsbijdrage
worden afgedragen bij aankoop van groot wit- en bruin
goed, maar ook bij aankoop van kleine elektrische appara
ten. Dit betekent dat boven op het aankoopbedrag van bij
voorbeeld een elektrische tandenborstel of een naaimachi
ne een verwijderingsbijdrage wordt betaald die varieert van
f2,50 tot f. 40,-.
Kleine apparaten
Inleveren
Woensdag 24 mei 2000
FAAM 19
Biomarkt - De Zeeuwse Mi
lieufederatie en Micmec Wal
cheren houden zaterdag 27 mei
een biomarkt in Milieu Educatie
Centrum De Kloek aan de Ko
renbloemlaan in Vlissingen. Op
de markt wordt informatie gege
ven over biologische landbouw
en natuurvriendelijk tuinieren en
er worden biologische produc
ten verkocht. De bijeenkomst
begint om 10 uur.
Oud-katholieken - De oud-
katholieke gemeenschap in Zee
land, deel van de oud-katholieke
kerk van Nederland, houdt zater
dag 27 mei een kerkdienst in de
kapel naast de Maria Magdale-
nakerk aan de Singelstraat in
Goes. De dienst begint om
10.30 uur. Pastoor K.J. Homan
uit Den Haag zal in de eucharis
tieviering voorgaan.
ACM - Het Activiteiten Cen
trum Middelburg krijgt dit jaar
van de 'vereniging vrouwelijk
handwerken' een donatie van
ruim vijftienhonderd gulden. Dit
geld is samengebracht tijdens
het lentefeest van de vereni-
ging.
Christenunie - Donderdag 25
mei vergadert de Christenunie,
voorheen RPF/GPV. Het Middel
burgse raadslid A.H. Rots houdt
een inleiding over de 'Ontwikke
ling Middelburg 2030/Rapport
Riek Bakker. Na de pauze is er
gelegenheid voor discussie over
de actuele politieke situatie in
de gemeente Middelburg. De
vergadering wordt gehouden in
de Gereformeerde kerk aan
Klein Vlaanderen in Middelburg
en begint om 20 uur.
Kunstbende - Ruim tweehon
derdzeventig Zeeuwse deelne
mers worden zondag 28 mei
verwacht in de Stadsschouw
burg in Middelburg voor de tien
de editie van de Kunstbende, de
wedstrijd in kunst voor iedereen
tussen 13 en 19 jaar. Om 13 uur
gaat een non-stop programma
van start dat een dwarsdoor-
snee laat zien van wat jong Zee
land aan creativiteit in huis
heeft. De prijsuitreiking wordt
omstreeks 20.30 uur verwacht.
Naturisten - Naturistenvereni
ging Zeelandia houdt zondag 28
mei van 11 tot 16 uur een open
dag op haar terrein de Belt in
Vlissingen. Geïnteresseerden
kunnen een kijkje nemen op het
terrein van de vereniging en
kunnen kennis maken met het
fenomeen naturisme. De Belt is
te vinden aan de Fort de Ruyter-
weg 6 in Ritthem, de ingang is
direct achter de eerste grote
windmolen.
Swaminathan - De Indiase
plantengeneticus dr. M.S. Swa
minathan ontvangt zaterdag 27
mei in Middelburg de Four Free
doms Award 'Vrijwaring van ge
brek' tijdens een plechtige bij
eenkomst in de Nieuwe Kerk in
Middelburg. Een dag voor het
eerbetoon houdt dr. Swaminat
han een referaat over 'popula
tion, environment en food secu
rity' in de Hogeschool Zeeland
in Vlissingen. De bijeenkomst
begint om 14.30 uur.
Finse avond - Zaterdag 27
mei ontvangt de onlangs terug
getreden president van Finland
Martti Athisaari de Four Free
doms Award in Middelburg. Om
Finland in Zeeland te promoten
hebben de organisatoren van
De Maand van de Vrijheid/werk
groep Four Freedoms Award
2000 een Finse avond georgani
seerd in het Middelburg Schut
tershofcafé. De Finse avond
wordt woensdag 24 mei gehou
den en begint om 20 uur.
Avondvierdaagse - Van 5 tot
en met 8 juni houdt MTV '69
smaen met de ZWB de avond
vierdaagse in Middelburg over
afstanden van 5, 10 en 15 kilo
meter. De start is 5 juni om
18.30 uur in de kantine van de
MTV-sporthal De Zandkuil aan
de Breeweg in Middelburg.
Op het strand zal bij laagwater
door zo'n vijftig vrijwilligers
een hindernisparcours wor
den opgebouwd. Hindernis
sen die, zoals het bij een der
als Vlissingen past, zullen
worden opgebouwd uit of
aangekleed met maritieme
voorwerpen. Er wordt gere
den in de klassen B, L, M, Z en
gelijk evenement en een stad ZZ-paarden.
Concours hippique met een maritiem tintje in Vlissingen
Het festival is enerzijds bedoeld om christelijke pop- en
rockmuzikanten de kans te geven zich te profileren, ander
zijds is de opbrengst bestemd voor de stichting Comité Ba-
raolt. Baraolt is een klein stadje in het Hongaarssprekende
noordelijke deel van Roemenië.
Het gebied wordt door de regering nog altijd niet volledig
erkend en zelfs onderdrukt. De opbrengst is bestemd voor
zomerkampen die er georganiseerd worden voor kinderen
uit arme gezinnen. De kinderen krijgen tijdens het kamp
een pakket met kleding, schoenen, tandenborsstel, zeep en
speelgoed. Aanvang 18.30 uur.
(advertentie)
Toe aan een Hoog Rendement-ketel? Vraag naar het Nefit Warmte 'i.
Garantie Plan. Nu met kans op één jaar gratis stoken! Bel 0570 - 67 85 00 ,Ü_J|l
voor de actievoerende Nefit dealer bij u in de buurt. NEFITjjJJ
Met vragen over de verwijderingsbijdrage kan
men terecht in de winkel van aankoop.
Hier ligt ook een folder waarin alles precies wordt
uitgelegd. Daarnaast kunnen consumenten gratis
bellen met de informatielijn over de verwijderings
bijdrage
0800-0242002 of schrijven naar: Stichting Neder
landse Verwijdering Metalektro Producten, Post
bus 190, 2700 AD Zoetermeer.
Tijdens het historisch onderzoek kom ik wel met
dialect in aanraking. Natuurlijk is het vooral een
voordeel om dialect te spreken wanneer je mensen
gaat interviewen. Voor mijn boek over '1945-1950'
interviewde ik 35 personen over heel Zeeland, ter
wijl ik heel wat anderen opgebeld heb voor achter
lopen, dabberen. Het is afgeleid van 'klistérie', een
oud Zeeuws woord voor 'smeerboel'. Op het mo
ment dat Teêuw het noteerde (15 maart 1945) was
Serooskerke een eilandje dat af en toe overspoeld
werd door zeewater. Het was dus een grote mod
derboel en iedereen 'klisterde' daar dus in rond.
Een ander oud Walchers woord dook op in de no
tulen van de gemeenteraad van Domburg van 7
augustus 1951. De beraadslagingen gingen over
een stuk grond in gemeente-eigendom, waarop
voor de oorlog een gebouw had gestaan zodat de
gemeente verplicht was daar iets anders voor in de
plaats te bouwen. "De heer Dourleijn meent dat de
grond door dergelijke servituten erg duur wordt."
'Servituut' is een heel oud woord, dat teruggaat op
het franse 'servitude', de extra lasten waarmee
vóór de franse revolutie een eigendom bezwaard
was en die ten goede kwamen aan de
(ambachts)heren. In het Walcherse spraakgebruik
van het midden van de twintigste eeuw betekende
'sèrfetuuten' nog ongeveer: vervelende bijkomstig
heid of steeds terugkerend ongemak. In de manier
waarop Dourleijn het woord gebruikte, zat dus nog
iets van de oorspronkelijke, 18e eeuwse betekenis
van 'servituut'!
Jan Zwemer
grondinformatie over de dorpspolitiek ter plaatse.
Dan is het heel makkelijk wanneer je Zeeuws praat.
In schriftelijke bronnen kom je maar zelden dialect
tegen. Natuurlijk, er was de Zeeuwse column van
'Freek Hóógstee' in het zaterdags bijvoegsel van
de Provinciale Zeeuwsche Middelburgsche Cou
rant aan het eind van de jaren 1930. Freek Hóóg
stee was in werkelijkheid mevrouw Steketee-Hoog-
vliet uit Baarland en in haar stukjes kun je soms
wat informatie halen over bijvoorbeeld politieke
kwesties in Goes of in de Zak van Zuid-Beveland.
Soms duikt er tussen de Nederlandse woorden in
een historische bron ineens een Zeeuws woord op.
In het oorlogsdagboek van Teêuw Sturm, schoen
maker te Serooskerke, eindigt bijvoorbeeld de be
schrijving van het bezoek van Koningin Wilhelmina
met het zinnetje: 'Mijn vrouw liep op haar sloffen
te klisteren.' Klisteren wil ongeveer zeggen: rond-
Speeltuinvereniging De Oude
Stad Vlissingen, buurtcontact,
16 u. Wijkcentrum Schelde-
buurt Vlissingen, buurtcon
tact, 15 u. Clubhuis Olympus
Vlissingen, bingo, 20 u.
Scheldepoort Vlissingen-Oost,
snuffelmarkt, 13.30 u. Buurt
huis De Schuur Oost-Sou
burg, rommelmarkt, 10 u.
Wijkcentrum Scheldebuurt
Vlissingen, marathon klaver
jassen, 10 u. Campingboer
derij Oranjepolder Arnemui-
den, Border Collie schapen-
trainingsdag, 10 u. Neder
lands Hervormde Kerk Nieuw
en St. Joosland, rommel
markt, 9 u. Thomaskapel
Middelburg, kinderkanjer-
feest, 14 u. Sporthal Bas-
kensburg Vlissingen, uitvoe
ring Dios, jazzballet en turn-
groepen, 19 u.
Buurthuis Aldegonde Vlissin
gen, prijsklaverjassen, 13.30
u. Badstrand Vlissingen, Be
ach Jumping, springwedstrijd
voor paarden, 14 u. Café De
Goede Verwachting Lewe-
dorp, kennismakingstocht
toerafdeling ZRTC Theo Mid
delkamp, 9 u.
Sporthal Baskenburg Vlissin
gen, aangepast sporten voor
mensen met Astma en COPD,
14.30 u. Theo van Doesburg
centrum Vlissingen, country
line dance voor beginners,
9.45 u. Speeltuinvereniging
De Oude Stad Vlissingen, da-
mesgym, 13.30 u., darten, bil
jarten en klaverjassen, 20 u.
Zwemschool De Parel Dom
burg, babyzwemmen, 15 u.
Markt Middelburg, boeken- en
verzamelmarkt, 11 u.
Stichting In- en Uitloophuis
Vlissingen, koffie contactoch
tend, 9.30 u. Bachten Reede
Vlissingen, handwerkgroep
voor 55-plussers, 14 u. Theo
van Doesburgcentrum Vlissin
gen, ontmoetingsmiddag voor
50-plussers, 14 u. FNV Zee
land, telefonisch spreekuur
ABW-uitkering van 10-12 u.,
tel. 625655 Speeltuinvereni
ging De Oude Stad Vlissingen,
peutermorgen, 10 u., koers-
bal, 13.30 u., country line dan
sen, 18.30 u.
Wijkcentrum Open Hof Vlis
singen, soosmiddag voor 50-
plussers, 13.30 u. Diensten
centrum Ouderen Westkapel-
le, wekelijkse soos voor 55-
plussers, 19 u. Sportfond-
senbad Vlissingen, aangepast
zwemmen voor mensen met
astma en COPD, 12.30 u.
Buurthuis De Schuur Oost-
Souburg, darten, 19 u. Jon
gerencentrum Midgard Mid
delburg, grootbeeldvideofilm,
20 u.
Jongerencentrum Midgard
Middelburg, grootbeeldvi-
deofim, 20 u. Buurthuis De
Schuur Oost-Souburg, klaver
jassen, 20 u. Wijkcentrum
Scheldebuurt Vlissingen, kla
verjassen, 13.15 u. Het Bol
werk Vlissingen, dansavond
voor alleenstaanden, 20 u.
Wijkcentrum Scheldebuurt
Vlissingen, bingo, 20 u.
Buurthuis De Schuur Oost-
Souburg, dansavond, 20 u.
Verwijderingsbijdrage voor
kleine elektrische apparaten
Klederdracht en klompjes, pop-
penmensjes die met poppen
spelen, levenmiddelenwinkel-
tjes onder de naam koloniale
waren, comestibles en manu
facturen, de melkhandelaar met
Stichting In- en Uitloophuis
Vlissingen, koffie contactoch
tend, 9.30 u., klaverjassen,
19.30 u. Theo van Doesburg
centrum Vlissingen, ontmoe
tingsmiddag voor 50-plussers,
14 u. Buurthuis De Schuur
Oost-Souburg, line-dancing,
20 u. FNV Zeeland, telefo
nisch spreekuur ABW-uitke
ring van 10-12 u., tel. 625655
Speeltuinvereniging De Oude
Stad Vlissingen, peutergym
van 2,5 tot 4 jaar, 9.30 u., peu
tergym tot 2,5 jaar, 10.30 u.
Fitnesscentrum Stamina Vlis
singen, astmafitness voor
mensen met astma en COPD,
14 u. Wijkcentrum Schelde
buurt Vlissingen, klaverjassen,
19.30 u. Stichting In- en Uit
loophuis Vlissingen, bloem
schikken, 10 u. Strandpavil
joen Panta Rhei Vlissingen,
jamsessie, 20 u. Strandpavil
joen De Dop Dishoek, beach-
volleybaltoernooi, 13 u.
paard en wagen en krullen of
'schaeveliengen' in de werk
plaats van de timmerman. De
ijscokar met ijsjes van twee
cent, het ringrijden en de voor
jaarsschoonmaak; het is maar
een greep uit de foto's die dit
fotoboek over Zoutelande be
vat. Werd in het vorige deeltje
vooral de badgastcultuur be
licht, in dit deeltje is er vooral
aandacht voor de inwoners van
Zoutelande zelf. In dit boekje
wordt stilgestaan bij de voor
oorlogse tijd. Die tijd, het begin
van de twintigste eeuw waarin
landbouw en nering nog volop
de hoofdrol speelden tot in de
jaren dertig toen er een aarze
lend opkomen van het toerisme
viel te bespeuren. Wanneer de
samensteller het toerisme aan
haalt heeft hij daarbij weer een
foto van de inwoners gezocht.
Bij toerisme hoort ook foto
grafie schrijft Davidse op
pagina 36 en toont een
foto van enkele jongeda
mes in boerendracht
voor de winkel van juf
frouw Bosselaar. Zij
bouwde een huis met
winkel tussen de schuur
van Jan Stroo en de ou
de boerderij van Kootje
van Kees en noemde dat
het 'Zeeuwsch Fotohuis'.
De badgasten en uiter
aard ook de eigen bevol
king konden er terecht
voor foto's en fotomate
rialen. Wanneer de sa
mensteller P. Davidse
naar het strand trekt zien
we daar niet de toerist
maar de eigen jeugd die
in de onweerstaanbare
golven en op het goud
gele strand hun vertier
zoekt.
Het boek is een bijzon
dere verzameling foto's
die een rust uitstralen
die het Zoutelande van
nu niet meer kent. De
sociaal-maatschappelij
ke veranderingen in de
twintigste eeuw zorgden
voor steeds meer leven
en vertier in het dorp. De
badgasten waren voor
veel inwoners een welkome
aanvulling op het karige ge
zinsinkomen dat veelal uit de
landbouw werd gehaald. Men
speelde in op de badgast die
De meisjes Pietje Wondergem, Mina Machielse en PauHen Verhage spelen met hun poppen in de buurt
van 'de Hoogte' in Zoutelande. De foto dateert uit 1908 of 1909.
niet alleen van de zon en de
zee wilde genieten, maar ook
vroeg naar onderdak en ver
zorging. Dit werd in ruime
mate geboden. Er verrezen zo
merhuisjes op achtererven en
kamers en huizen werden ver
huurd.
Zelfs schuurtjes en stallen
werden tot appartementen
verheven. De badgast werd
een toerist en Zoutelande
werd uiteindelijk wat het nu
is: een drukke, maar keurige
badplaats.
De verwijderingsbijdrage is ingesteld om een milieuverantwoorde inzameling en
recycling van afgedankte elektrische en elektronische apparaten te bevorderen.
Niet alleen grote elektrische apparaten bevatten milieubelastende stoffen. Ook
de kleinere apparaten vormen een belasting voor het milieu. Op dit moment
worden de kleine apparaten nog te vaak met het huisvuil weggegooid. Nu ook
een verwijderingsbijdrage wordt betaald over deze apparaten kunnen consu
menten hun oude apparaat inleveren bij de gemeenten of - bij aankoop van een
nieuw gelijksoortig apparaat - bij de winkelier. De apparaten worden vervolgens
verzameld bij de regionale verzamelpunten, de zogenaamde Regionale Overslag
Stations. Vanuit deze verzamelpunten worden de apparaten naar ÈÈn van de
verwerkingsbedrijven getransporteerd waar ze op milieuvriendelijke wijze wor
den gerecycled. De verwijderingsbijdrage is ingesteld ter financiering van dit in
zamel- en verwerkingssysteem zodat de gehele Nederlandse bevolking het mi
lieu ontlast.
Zelfs de oudste kleine apparaten bevatten grondstoffen die opnieuw kunnen
worden gebruikt. Met de verwijderingsbijdrage wordt ervoor gezorgd dat de
grondstoffen niet verloren gaan. Ook wordt ertoe bijgedragen dat mogelijke
schadelijke onderdelen van apparaten zo worden verwerkt en behandeld dat ze
zo min mogelijk belastend voor ons milieu zijn.
De hoogte van de verwijderingsbijdrage is afhankelijk van de verwerkingshande
lingen van het apparaat. Het ene apparaat vergt nu eenmaal meer handelingen
dan het andere. In de winkel kan de koper precies zien voor welke kleine appara
ten een verwijderingsbijdrage moet worden betaald en hoeveel. In het kader
staat een overzicht van de bedragen per apparaat. Na een bepaalde periode
wordt het inzamel- en verwerkingstraject gelvalueerd om na te gaan of de verwij
deringsbijdrage de kosten van het traject dekt. Dit kan betekenen dat de bedra
gen na de evaluatie omhoog of juist naar beneden moeten worden bijgesteld.
Voor een klein elektrisch apparaat, gekocht na 1 april jl. moet een verwijderings
bijdrage worden betaald. Dit geldt ook voor producten die pas na 1 april worden
geleverd, maar wellicht al voor die datum zijn besteld. Net als bij de grote appa
raten is op de rekening een apart bedrag voor de verwijderingsbijdrage terug te
vinden.
Met de verwijderingsbijdrage draagt u een steentje bij aan het milieu. Per soort
apparaat gelden de volgende bedragen:
Kleine huishoudelijke apparaten
(o.a. friteuse, stofzuiger, waterkoker) f. 2,50
Groot witgoed (koel- en vriesapparatuur) f. 40,-
Groot witgoed (o.a. wasmachine, afwas- en droogautomaat) f. 20,-
Klein witgoed (o.a. grill, afzuigkap en magnetron) f. 15,-
Bruingoed (tv) f. 25,-
Bruingoed (overig beeld- en geluidsapparatuur) f. 15,-
Overig bruingoed (overig geluidsapparatuur) f. 5,-
Klein divers bruingoed (o.a. discman, caraudio en walkman) f. 2,50
Elektrische muziekinstrumenten f. 5,- en f. 15,-
Warmwaterapparatuur f. 1,50 tot f. 20,-
Verwarmingsapparatuur f. 10,-
Elektrisch tuingereedschap f. 9,-
Elektrisch handgereedschap f. 4,-
Naai-, brei, borduur- en lockgereedschap f. 20,-
Bij aankoop van een nieuw apparaat kan, net als bij
grote elektrische apparaten het geval is, het oude ap
paraat bij de winkelier worden ingeleverd. Het appa
raat moet dan wel gelijk zijn aan het nieuwe apparaat
dat wordt gekocht. Dus een elektrische tandenborstel
voor een elektrische tandenborstel of een discman
voor een discman.
Op een aantal apparaten wordt geen verwijderingsbij
drage geheven, maar deze worden wel gerecycled. De
gemeente geeft informatie waar en hoe de apparaten
ingeleverd kunnen worden.
In 1999 zijn in totaal 838.000 afgedankte apparaten in
geleverd en gerecycled. Dit is een aanzienlijke toena
me in vergelijking met 1998 toen de verwijderingsbij
drage nog niet was ingevoerd. Met de start van de
tweede fase op 1 april jl. en de daarbijbehorende cam
pagne moeten deze cijfers fors toenemen zodat de ge
hele Nederlandse bevolking werkt aan een beter mi
lieu.
