Laat middeleeuwse iconen
te zien voor lezers PZC
huis-aan-huis kranten
Spui
IS
GEOPEND
i
1
t
©QMKISMQKI
Duizend jaar Walcheren (2)
Poep: de schaamte voorbij
NIKE FILA
WINTERJACKS
32Sq C
De nieuwe collectie
HELLY JANSEN
KAPPA ALPHA
COLUMBIA
ADIDAS
THE NORTH FACE
WOENSDAG 6 OKTOBER 1999
1)
JAARGANG 101 - NUMMER 40
M
WEKELIJKS HUIS AAN HUIS OP GEHEEL WALCHEREN
Roeien door de Amsterdamse grachten? Za
terdag 9 oktober gebeurt dat massaal. Hon
derdtwintig sloepen uit heel Nederland nemen
die dag deel aan de veertiende Amsterdamse
Sloepenrace. Daaronder ook tien uit Zeeland.
Zeeuwse roeiers en roeisters hebben zich er
grondig op voorbereid. Moét ook wel: want de
spaanders vliegen er tijdens de race bij wijze
van spreken van af. 't Gaat er sportief, maar
hard aan toe.
Kicken
Veel publiek
Over de weg
Voor de liefhebbers van iconen en miniatu
ren uit het oude Rusland hebben de PZC
Huis-Aan-Huis Kranten twee unieke busrei
zen georganiseerd, in samenwerking met
Van Fraassen Holland International Reisburo.
De reizen naar deze unieke tentoonstelling
staan gepland op woensdag 29 oktober en
vrijdag 5 november. Het is voor de eerste
keer dat deze kostbare kleinoden buiten Rus
land zijn te zien.
De reis
Vertrektijden
Voor boekingen:
Informatie over de gemeente
Middelburg vindt u op pagina 3
Deze week:
De gemeente Middelburg is genomineerd
voor een Energy Award
't Spui is geopend: een katern vol informatie
Estée Lauder-salons geopend in Middelburg
v
Walcheren tentoongesteld als Tuin van Zeeland
Eén van de meest bijzondere vondsten tij
dens mijn werk aan het boek 'Duizend jaar
Walcheren' over de geschiedenis van de Polder
Walcheren was een stukje uit een rapport aan
de polderbestuurders uit 1775. Daarin was
sprake van het 'zoogenaamde Oude Zeegat
van Domburg', een eindje benoorden de plaats
waar de Westkappelse dijk ophoudt.
Wat is er nu gewoner dan poep? Jong en
oud, mens en dier: iedereen heeft er vrij
wel dagelijks mee te maken. Kleine kinderen
gaan er ongedwongen mee om, maar dat ver
andert bij het ouder worden. Volwassenen
spreken doorgaans slechts in verhulde termen
of gniffelend over de stoelgang.
MIDDELBURG - VLISSINGEN - GOES
.xMSEBlBLIOr^
faam/v
Zeeuwse sloeproeiers in de race
Het hele jaar door is er door
de Zeeuwse roeiers en roei
sters hard voor getraind en
zijn er wedstrijden gevaren.
Deelnemende teams zijn:
Hoechst met de Schone
Waardin, De Zeevaartschool
met MIR Kubber, Van Omme
ren, het Zeepaard en de Tita
nic, Total met In de Ollie, Epz
met de Dolfijn, La Stradiva
met Delta Marina, de Schelde
Loodsen en Tony Leijnse met
de Sea Horse.
Start en finishplaats zijn bij
het V.O.C schip in Amsterdam.
Er wordt gestart in groepen
van 4. De eerste start is rond
11.00 uur, de laatste rond
13.00 uur. De sloepen worden
ingedeeld aan de hand van
een handicap-waarde. Dat is
nodig omdat alle boten ver
schillend zijn van vorm. Maar
ook het aantal roeiers telt
mee. Zo zijn er damesboten
met zes roeisters en grotere
sloepen waar twaalf man in
zitten.
De route voert eerst over het
IJ, buiten om Amsterdam,
langs het stadion. Uiteindelijk
speelt het laatste deel van de
race zich in de Amsterdamse
grachten af. In het totaal moe
ten de roeiers bijna 30 km af
leggen.
„Vooral het stuk in de grach
ten is kicken" glundert Boukje
Heddema, roeister van La
Stradiva met de boot Delta
Marina uit Kortgene. De hele
race is natuurlijk mooi, maar
wanneer je helemaal kapot
eindelijk het laatste traject in
gaat dan gebeurt er iets met
je. Met 120 sloepen door die
smalle grachten. De bruggen
onderdoor duiken en maar
hopen dat je geen rondvaart
boot ramt. Sloeproeiteams
zijn onderling heel vriend
schappelijk. Ze kletsen met el
kaar en helpen elkaar waar
nodig. Maar in die grachten,
daar lijkt het wel oorlog. Het is
echt een gevecht op leven en
dood om als eerste onder
door die brug te komen. De
meeste boten lopen dan ook
lakschade op".
Dit jaar worden er ongeveer
8000 toeschouwers in Amster
dam verwacht. "Mensen
staan overal langs de kant en
op de bruggen. Zonder dit pu
bliek zou de race een stuk
zwaarder zijn. Wanneer het
zwart voor je ogen ziet, je
handen open liggen en alle
spieren in je lijf pijn doen, dan
knap je enorm op door de
aanmoedigingen van het pu
bliek. Vooral die laatste kilo
meters heb je de supporters
hard nodig. Meestal nemen
Het sloeproeiteam van La Stradiva uit Kortgene in actie met de sloep Delta Marina.
we ook supporters mee. Die
staan dan op tactische pun
ten". aldus Boukje.
"Ook voor deelnemende
teams is het ieder jaar weer
een hele organisatie" vertelt
Bas Quist, voorzitter van de
Zeeuwse Sloeproei Federatie.
"Een reddingssloep van 1600
kg kun je alleen met een
vrachtwagen over de weg ver
voeren bijvoorbeeld. Er moet
dus een kraan beschikbaar
zijn, mensen die de kraan kun
nen bedienen, vrachtwagen
chauffeurs, noem maar op.
Meestal komen we er gelukkig
wel uit dankzij de steun van
de bedrijven die achter veel
teams staan zoals de EPZ, To
tal, Hoechst, Schelde Loods
en, Tony Leynse en Delta Ma
rina. Tijdens de vergaderingen
van de Federatie proberen al
le Zeeuwse teams afspraken
.met elkaar te maken en elkaar
te helpen. Het is gewoon het
mooist als je met een flinke
club uit Zeeland aan de start
kan verschijnen."
Het sloeproeien is een sterk
groeiende sport. De sport is
ontstaan vanuit de Zeevaart
scholen. Leerlingen kregen les
in sloeproeien en al snel wer
den er onderling wedstrijden
uitgeschreven.
Momenteel zijn er bijna 200
ploegen in Nederland. Wie
meer informatie wil over het
sloeproeien in Zeeland kan
contact opnemen met de
Zeeuwse Sloeproei Federatie,
tel. 0113- 561877.
Voor informatie kunt u ook op
Internet terecht: www.sloep-
roeien.nl.
'Uit het hart van Rusland' heet de expositie die
nog tot en met 14 augustus is te zien in het
Catharijneconvent in Utrecht.
Er zijn prachtige iconen en geïllustreerde
handschriften te zien. Het Museum Catharijne
convent is in
staat deze stuk
ken te tonen
dankzij de jaren
lange uitsteken
de contacten
met Russische
musea. De ge
toonde stukken
dateren uit de
vijftiende en zes
tiende eeuw.
Ongeveer dertig iconen komen
uit het museum van het in
vloedrijke klooster Sergiev
Possad, het vroegere Zagorsk.
In vroegere jaren onderhield
het klooster onder meer nauwe
contacten met de tsaren en andere Russische hoogwaardig
heidsbekleders. Als gevolg daarvan kreeg het klooster zeer
veel kostbare geschenken. Opvallend zijn de 12 dubbelzijdige
miniatuuriconen uit Sergiev Possad uit de vijftiende eeuw.
Uit het Rublev Museum in Moskou komt eveneens een der
tigtal iconen. Het museum is ondergebracht in het beroemde
Andronikovklooster en dankt
zijn naam aan Andrej Rublev
de Rembrandt onder de Russi
sche iconenschilders. Uit dat
zelfde museum komen vier in
drukwekkende iconen die af
komstig zijn uit een vijftiende-
eeuwse iconenwand.
De expressieve tronende Chris
tus wordt geflankeerd door
iconen van Maria, Johannes de
Doper en aartsengel Gabriël.
De vijftiende-eeuwse geïllus
treerde handschriften zijn af
komstig uit het Staats Histo
risch Museum op het Rode
Plein in Moskou. Er zijn in het
Catharijneconvent onder meer
zeven evangelieboeken te zien,
versierd met afbeeldingen van
de vier evangelisten, schrij
vend aan hun lessenaar.
Ongewoon levendig zijn de il
lustraties in een Apocalyps
(het boek van de openbaring
van Johannes) en in een
psalmboek, gemaakt in op
dracht van Dimitri Godunov,
de neef van de uit de opera
van Moessorgski bekende
tsaar Boris Godunov.
Wie na het zien
van de tentoon
stelling nog niet
genoeg heeft
van al dat histo
rische moois,
kan een rijk geïl
lustreerde cata
logus kopen
voor 49,50.
Voor de busreizigers heeft Van Fraassen Hol
land International Reisburo een gezellige trip
per bus in petto. Op de heenweg wordt één
keer gestopt voor koffie met gebak, er is een
koffietafel geregeld in Harmeien en in het zil
verstadje Schoonhove wordt thee met cake ge
serveerd.
De reis begint om acht uur 's morgens in Vlissingen en tegen
de avond (18 uur) wordt het gezelschap terug verwacht in
Zeeland.
Woensdag 29 oktober en vrijdag 5 november
Vlissingen Stadhuisplein
08.00
uur
Souburg bushalte brug
08.10
uur
Middelburg station
08.15
uur
Nieuwland Rode Leeuw
08.20
uur
Arnemuiden bushalte
08.25
uur
Lewedorp bushalte
08.30
uur
Goes station
08.45
uur
Kapelle Caisson
08.55
uur
Kruiningen Zeeuwse Parel
09.00
uur
Krabbendijke Koophandel
09.10
uur
Rilland bushalte dorp
09.15
uur
Van Fraassen Holland International Reisburo
Paul Krugerstraat 21, Vlissingen (0118) 417710
Van Fraassen Holland International Reisburo
Londensekaai 19, Middelburg, (0118) 627758
Van Fraassen Holland International Reisburo
Kreukelmarkt 2, Goes (0113) 231131.
Voor het Zeeuws Biologisch
Museum een goede reden om
een expositie over het onder
werp samen te stellen. Van 16
tot en met 29 oktober kan de
bezoeker zich niet alleen ver
diepen in het nijvere werk van
de mestkever, maar ook leren
over dierendrollen in alle
soorten en maten. En zich ver
bazen over de gang van men
sen-poep. Om over de ge
schiedenis van het toilet nog
maar niet te spreken: die be
stond al 2000 vóór Christus.
Alles over de ontlasting wordt
in deze tentoonstelling op een
vrolijke, verhelderende en uit
dagende manier gepresen
teerd. Er zijn achterwerken
van dieren om in te kijken,
geurobjecten, talloze grappen
en woordspelingen en tiental
len voorbeelden van poepma-
nieren die bepaalde diersoor
ten in acht nemen.
Dieren ruiken graag aan el-
kaars uitwerpselen. Vorm,
kleur en geur zeggen namelijk
veel over de eigenaar en
diens gewoonten. Mensen zijn
hier minder op gesteld: door
dat ze in de loop der geschie
denis steeds dichter op elkaar
zijn gaan wonen, werd de ont
lasting een probleem. Van
daar ook dat de wc al zo vroeg
zijn intrede deed: uitwerpse
len vormen vaak een bron van
ziektekiemen.
Onderwerpen die verder aan
bod komen: het toilet van de
farao, de romeinen en middel
eeuwers, discreet poepen,
poeptonnen, uitvindingen,
waterzuivering, het luierpro-
bleem en composttoilet. Zelfs
voor hergebruik is een plaats
je gereserveerd: poep als ont
ginningsmiddel, brandstof of
zelfs bouwstof voor muren en
glas.
In het lunchcafé De Orangerie
wordt optimaal ingespeeld op
de Poep Goed-expositie. Hier
is een kop koffie met de tradi
tionele Zeeuwse bolus ver
krijgbaar. Of de billen-koek:
een zelf ontworpen koekje.
(advertentie)
Commissievergaderingen
Afvalinzameling
Indoor-skatevoorzieningen
4± 4
In deze krant een apart katern
boordevol informatie en voor de
jeugd zijn leuke boekenbonnen te winnen!
Advertentieverkoop
Redactie
Bezorgklachten
Uitgebreid colofon:
(01 18) 484 316
(01 18) 484 276
(0800) 023 1231
zie pagina zoekertjes
breed UIT
In ons overzichtelijke uitkatern
BREEDUIT veel informatie over uit
gaan in Midden-Zeeland en handige
van dag tot dag overzichten met het
uitgaansaanbod op het gebied van
film, muziek, theater en exposities.
Deze week aandacht voor de doldwa
ze komedie The Out of Towners (met
Goldie Hawn en Steve Martin) en Tea with Mussolini. Deze film
gaat over een groepje vooraanstaande Engelse dames die zich
zorgen maken over politiegeweld in het Italië van Mussolini.
Wanneer zij eenmaal een keer thee hebben gedronken met El
Duce, heeft hij hun vertrouwen gewonnen.
Verder aandacht voor de cabaretvoorstelling van Sanne Wallis
de Vries en muziekgroep Knijn. Laatstgenoemd gezelschap om
schrijft zichzelf als 'Iers, Schots scheef'.
door Jan Zwemer
Bladluizen zuigen met een speciale zuigsnuit plantensap op uit
bladeren. Mieren zijn dol op de poep die dat oplevert. Daarom
helpen en bewaken zij de luizen zoveel zij kunnen, blijkt uit de
tentoonstelling Poep Goed, die tot eind van de maand te zien is
in het Zeeuws Biologisch Museum.
Blijkbaar was het in de volks
mond nog bekend dat daar in
de Middeleeuwen een ope
ning in de duinen geweest
was: de westelijkste punt van
het oude eiland Walcher waar
Domburg op lag en waar later
heel Walcheren naar ge
noemd is.
Van de weinige echte dialect
woorden die ik in de polder-
boeken tegenkwam, kan ik
nog noemen: omme(om), cre
pe/ (kreupel in het Neder
lands), een out (een hout) en
rekeninge (met een extra 'e'
zoals in het huidige Zeeuws).
Verder vinden we nog een
specifieke constructie uit de
kustdialecten in het volgende
zinnetje uit 1655: ,,/s binnen
gestaen den soon van den
overleden Capteijn Jan Ste-
vensen van Oostcapelle ende
heeft dheeren voorgedragen
dat bij hem noch een tonne-
ken Buijskruijt was beruijsten-
den...".
Die constructie met 'was ...en-
de' komt in het huidige Wal-
chers ook nog voor. Je kunt
tegen iemand bijvoorbeeld
zeggen: Was je me zoekende
Of: Ik was je nog wachtende
gisteraevend, mèr ik je nie
geziee. Het is een constructie
die ons er aan herinnert dat
het Zeeuws verwant is aan het
Engels, dat precies zulke con
structies heeft. Ondertussen
hebt u misschien begrepen
dat de zoon van Jan Stevense,
die kapitein was geweest van
de landwacht, nog buskruit uit
de Tachtigjarige Oorlog ao lei-
ende.
In de 17e eeuwse stukken
wordt trouwens ook een be
roep genoemd dat nu niet
meer bestaat: duinmeijer. De
meijers waren de toezichthou
ders op den duune. In 1655
hadden onder meer Jan en
Lein de Vos die functie. Ze
werden gewaarschuwd dat ze
na Bamis (dus na 1 oktober)
geen wissen meer uit de dui
nen zouden halen. Met wis
sen, wilgentwijgen, werden
nog tot ver in de 20e eeuw
musterds, takkebossen voor
de oven, vastgebonden.
(advertentie)
