Het Zeeuwse licht en water
i
DEZE WEEK IN PARTY:
SOAP-STER MICHIEL DE ZEEUW
HUNKERT NAAR EEN BABY
COLLEGA WIL HENNY
HUISMAN ACHTER DE TRALIES,.,
ACTRICE MARIANNE
VLOETGRAVEN SHOWT DE
MOOISTE ZOMERMODE!
Olympus zoekt oud-leden
De Vlissingse handbalclub Olympus be
staat dit jaar precies een halve eeuw. Re
den voor leden van het eerste uur Joke
de Groot (67) en Bram Wijgman (78) om nog
eens terug te denken aan hoe het nu eigenlijk
ook weer allemaal begon.
DONDERDAG
VRIJDAG
ZATERDAG
ZONDAG
MAANDAG
DINSDAG
WOENSDAG
Veldhandbal
Gezelligheid
Erelid
Op de fiets over Schouwen-Duiveiands
macadamwegen ging het. Op weg naar
weer een perceel(tje) vlas waar Rinus
Quist uit Dreischor als jonge jongen geacht
werd te komen plukken. Vader Quist zat name
lijk 'in het vlas' en dat moest vanaf half juli met
de hand van het land worden 'gerukt'. Vader
kocht her en der percelen vlas, en zorgde voor
de pluk en verdere verwerking. Zoon Rinus
werd al op jonge leeftijd bij die handel en wan
del betrokken. Evenals als zijn drie broers.
De boer op
Zeeland, het licht - het water is de titel
van een expositie die tot en met zater
dag 11 september is te zien in de Bewa-
erschole aan de Weststraat in Burgh-Haam-
stede. Het Zeeuwse licht en water wordt
vorm gegeven door foto's van Sjoerd van de
Hucht, beeldhouwwerk van Nel Spuijbroek
en 'mossel' schilderijen gemaakt door Ange
la Fehrmann.
Replica
Woensdag 25 augustus 1999
FAAM/VLISSINGER 13
Na so iaar nog altijd trots op Olympus
door Ellen de Dreu
Stichting In- en Uitloophuis
Vlissingen, koffie contactoch
tend, 9.30 u. Theo van Does
burgcentrum Vlissingen, ont
moetingsmiddag voor 50-
plussers, 14 u. Stichting In-
en Uitloophuis Vlissingen, kla
verjassen, 19.30 u. Buurt
huis De Schuur Oost-Sou
burg, line-dancing, 20 u.
FNV Zeeland: telefonisch
spreekuur ABW-uitkering van
10-12 u., tel. 625655. Visch-
markt Middelburg, antiek- en
ambachtenmarkt, 9 u. Raad
zaal Stadhuis Middelburg, ex
tra vergadering van de com
missie van Volkshuisvesting,
Ruimtelijke Ordening en Fi
nanciën, 19.30 u. Speeltuin
op de dijk Zoutelande, excur
sie door de duinen en over
het strand, 19.30 u.
Jongerencentrum Midgard
Middelburg, grootbeeldvideo
film, 20 u.
Speeltuinvereniging Meiveld
Middelburg, kinderrommel
markt, 10 u. Strandpaviljoen
de Branding Zoutelande,
beachvolleybaltoernooi, 9.30
u. Oranjeplein Veere, ringrij-
den, 8 u. Centrum Westka-
pelle, ringrijden, 8 u. Dorps
huis Grijpskerke, bazaar en
rommelmarkt, 9 u. Der Boe-
de Koudekerke, ringrijden,
10.30 u. Strand Noordduin
Domburg, Internationale golf-
surfwedstrijd, 10 u.
Ingang Fort Rammekens Rit-
them, rondleiding door het
natuurgebied Rammekens-
hoek en door het fort, 14 u.
Strand Noordduin Domburg,
Internationale golfsurfwed-
strijd, 10 u. Plaza Boulevard
Vlissingen, Maritieme dag, 11
u.
Sporthal Baskenburg Vlissin
gen, aangepast sporten voor
mensen met Cara, 15.30 u.
Markt Middelburg, boek-, an
tiek- en curiosamarkt, 11 u.
De Parel Domburg, baby-
zwemmen, 15 u.
Stichting In- en Uitloophuis
Vlissingen, koffie contactoch
tend, 9.30 u. Bachten Reede
Vlissingen, handwerkgroep
voor 55-plussers, 14 u. Theo
van Doesburgcentrum Vlissin
gen, ontmoetingsmiddag voor
50- plussers, 14 u. FNV Zee
land: telefonisch spreekuur
ABW-uitkering van 10-12 u.,
tel. 625655. Ingang Fort
Rammekens Ritthem, rondlei
ding door het natuurgebied
Rammekenshoek en door het
fort, 19.30 u. Zeeuws Biolo
gisch Museum Oostkapelle,
roofvogelshow, 16.30 en 19 u.
Wijkcentrum Open Hof Vlis
singen, soosmiddag voor 50-
plussers, 13.30 u. Diensten
centrum Ouderen Westkapel-
le, wekelijkse soos 55-plus
sers, 19 u. Midgard Middel
burg, grootbeeldvideofilm, 20
u. Stichting In- en Uitloop
huis Vlissingen, sociaal
spreekuur, 13.30-17 u. Sport-
fondsenbad Vlissingen, aan
gepast zwemmen voor men
sen met Cara, 12.30 u. Club
huis Willen is Kunnen Vlissin
gen, wandelmorgen voor 50-
plussers, 9 u. Openbare ba
sisschool Ravenstein Vlissin
gen, vergadering buurtcomité
Bonedijke, 19.30 u.
Joke de Groot-Scheers („zet
er maar Scheers bij, anders
zijn er misschien mensen die
niet weten wie ik nu eigenlijk
ben") is dit jaar precies vijftig
jaar lid van Olympus. Als jon
ge vrouw was ze in 1949 be
trokken bij de oprichting van
de handbalclub. En alhoewel
sommige dingen voor haar de
laatste tijd steeds moeilijker te
herinneren zijn, die periode
staat haar nog levendig voor
de geest. „Ja", vertelt ze en
thousiast. „Dat weet ik nog
precies. Dat was bij Pa Wil-
lemsen thuis". Pa Willemsen,
vader van Olympus-lid van
het eerste uur Riet Willemsen,
stond in die naoorlogse jaren
bij de jeugd bekend als ie
mand die veel wist. „Hij had
een stomerij in de Walstraat,
stomerij Van Hoeksema. Je
kon bij hem altijd terecht en
hij wist alles. Hij kende na
tuurlijk ontzettend veel men
sen door die stomerij. Maar
goed, we waren met Leen de
Vin, Leo op 't Hof en André
Parent - allemaal enthousiaste
handballers - bij hem thuis.
Daar hebben we ook de naam
bedacht. Een leuke bijeen
komst was dat", herinnert Jo
ke de Groot zich.
Olympus is eigenlijk afkom
stig van de Vlissingse atletiek
vereniging AV '35, dat vlak
voor het begin van de jaren
vijftig samenging met voet
balvereniging Zeeland Sport,
in die tijd vaak aangeduid als
'De Zeeuwen'. Handbal was
toen niet hetzelfde spel als
wat er nu onder wordt ver
staan. Bram Wijgman: „Je
had toen alleen nog veldhand
bal, zoals dat werd genoemd.
Dat was eigenlijk min of meer
hetzelfde spel als voetbal, met
dat verschil dat je het natuur
lijk met je handen speelde in
plaats van met je voeten".
Bram Wijgman en Joke de Groot: ,,'t Was ookzo'n gezellige tijd. Dat komt nooit weer".
foto Jaap Wolterbeek
Veel voetballers waagden zich
toen graag aan een potje
handbal. „En dat vonden ze
niet zo leuk bij De Zeeuwen",
weet Joke de Groot nog.
„Want ze waren eigenlijk een
beetje bang dat ze leden aan
ons kwijt zouden raken. En
dus zijn we voor onszelf be
gonnen". Een jaar of wat na
de oprichting van Olympus
kwam Bram Wijgman terug
uit Eindhoven, waar hij in de
oorlogsjaren ondergedoken
had gezeten. „Toen ik een
maal werk kreeg bij de stoom-
botendienst, kon ik terug naar
Zeeland. Omdat ik in Eindho
ven bij Phillips werkte en via
de sportvereniging van het
bedrijf daar al handbalde, ben
ik gelijk lid geworden van
Olympus", vertelt hij.
Olympus was vanaf de eerste
dag méér dan zomaar een
handbalclub. Joke de Groot:
„Olympus was een gezellig
heidsvereniging. Dat was heel
belangrijk voor ons. Televisie
enzo had je in die tijd nog niet
en de handbalclub was eigen
lijk je enige uitje. Daarbij heeft
ook het feit dat we een ge
mengde vereniging waren,
meegespeeld". Bram Wijg
man kan dat beamen. Hij hield
zich in die eerste jaren ook be
zig met de oprichting van een
jeugd-elftal. „We hadden in
het gebouw van de Katholieke
Arbeiders Beweging wekelijks
bijeenkomsten voor de jeugd.
Daar leerden we ze dansen, er
kon gesjoeld worden, dat
soort dingen". Zo ontstonden
veel contacten, die in de loop
der jaren zelfs uitgroeiden tot
huwelijken.
Dat de banden onderling sterk
waren, merkte Joke de Groot
toen ze aan het begin van de
jaren vijftig tuberculose kreeg.
„Ik heb twee jaar in De Klok-
kenberg, een sanatorium in
Brabant, gelegen. In het week
end kreeg ik dan bezoek van
mijn verloofde en mijn moe
der. Maar de meisjes van het
handbalteam zorgden er voor
dat ik ook doordeweeks visite
had: om beurten kwamen ze
me opzoeken. En dat in een
tijd dat je nog geen eigen auto
had. 't Maakte me heel trots
dat ik lid was van Olympus".
Aan het eind van de jaren vijf
tig veranderde het spel. „Toen
werd het zevenhandbal geïn
troduceerd", verhaalt Bram
Wijgman. „Dat is meer het
handballen zoals dat tegen
woordig ook nog gespeeld
wordt. Per team heb je dan ze
ven spelers, in plaats van de
elf die bij het veldhandballen
gebruikelijk was". Bram Wijg
man en Joke de Groot spelen
al jaren niet meer zelf. Wel
zijn ze allebei altijd actief lid
gebleven, de laatste jaren
zelfs als erelid. Het wel en
wee van Olympus staat hun
nog steeds na aan het hart, zo
blijkt wel uit de verhalen die
loskomen wanneer het onder
werp wordt aangesneden.
„Dat was je leven", zegt Joke
de Groot. „En daar deed je al
les voor. 't Was ook zo'n ge
zellige tijd. 't Samenzijn, de
teamsport, het contact met de
mensen. Dat komt nooit
weer".
'Breisters' en hun vlasverleden
Carolien de Vrieze
„Dat was toentertijd heel ge
woon. School was niet zo be
langrijk. 'We kopen wel een
met vlas meer' (maar dan wel
op z'n Zeeuws), zei vader. Op
m'n veertiende, zo ongeveer
in de oorlogsjaren ben ik be
gonnen", vertelt Quist, die
nog steeds op het midden in
Dreischor gelegen voormalige
'vlasboerderijtje' van zijn va
der woont. Het dorp kende tot
in de jaren vijftig een lange
vlastraditie. Het is de basis
voor de jaarlijks terugkerende
Vlasdag, die dit jaar wordt ge
houden op zaterdag 21 augus
tus.
In de jaren dertig tot net na de
tweede wereldoorlog telde
het dorp zo'n zestig grote en
kleine 'vlassers'. De veelvul
dig overgebleven zwart ge
teerde schuren herinneren
nog aan die tijd. Daar werd
het vlas opgeslagen en verder
verwerkt voor het naar bij
voorbeeld Brabantse en
Vlaamse spinnerijen ging.
Maar voor het zover was,
moest veel werk worden ver
zet. Het proces begon met het
zaaien van lijnzaad, dat van
half maart tot half april plaats
vond. De groeiperiode van het
gewas is zo'n honderd dagen.
In juni bloeit het met witte of
lichtblauwe bloemen. Het vol
groeide vlas heeft een lengte
van tachtig tot 120 centimeter.
Waren die honderd dagen ver
streken, dan ging de pluk van
start. „Met de hand natuurlijk.
Vader had dus van die per
ceeltjes gekocht. Hij betaalde
de boeren in juni al een derde
van de totale prijs. Dat von
den die boeren wel prettig,
want dan hadden ze alvast
wat van de kosten terug. De
percelen lagen trouwens ver
spreid over het eiland, van
Bruinisse tot achter Scharen-
dijke", weet Quist nog.
De pluktijd betekende voor de
Rinus Quist heeft samen met A.
de Vlasdag aanwezig zal zijn.
jonge Quist en vele andere
vlassers dat ze zo'n drie we
ken 'de boer opgingen'. Meest
per fiets om zo alle hoeken en
gaten van het eiland te kun
nen bereiken: „Je was de hele
dag weg. Regende het bij
voorbeeld dan zat je een tijd
lang bij de boer in de schuur".
Was het droog, dan ging het
werk van start. „Je plukte
'schranken' vlas. Een schrank
staat voor zes handen vol
kruislings op elkaar. De pluk
was trouwens het zwaarste
deel van het totale vlasproces.
Je handen werden ruw en je
stond eigenlijk de hele dag
Sjoerd van de Hucht is 31
jaar en komt uit Den Haag.
Tijdens zijn opleiding foto
grafische vormgeving aan de
Koninklijke Academie voor
Beeldende Kunsten in die
stad werd hij winnaar van de
Camera Award 1991. Vorig
jaar werd hij genomineerd
voor de ABC Fotojaarprijs.
Van de Hucht maakte de fo
to's van Zeeland, die in de
Bewaerschole hangen, de af
gelopen twee jaar als 'ontla
ding van de randstad-stress'.
Nel Spuijbroek werd geboren
in Rotterdam en volgde daar
een opleiding beeldhouwen
aan de Academie voor Beel
dende Kunsten. Bij het werk,
dat Spuijbroek maakte voor
de expositie Zeeland het licht
- het water, liet zij zich leiden
door de kracht van de ele
menten en de ruimte die
daar in en omheen zit. Zij ge
bruikt de ruimte als beeldend
element.
Olieverfschilderijen van mos
selen werden gemaakt door
de Duitse kunstenares Ange
la Fehrmann. Zij gebruikt bij
haar werk de natuur en de
oorsprong van het bestaan
als thema. Omdat hij in mil
joenen jaren niet verder
werd ontwikkeld, gebruikt zij
de schelp als symbool voor
het oeroude, als schakel tus
sen oertijden en de tegen
woordige tijd. In het begin
schilderde Fehrmann alleen
scheipen, tegenwoordig
brengt zij de mossel met be
hulp van zand en olieverf op
het linnen. De expositie Zee
land het licht - het water
wordt zaterdag 21 augustus
om 15.00 uur officieel ge
opend.
Ze is daarna wekelijks te be
zichtigen van dinsdag tot en
met zaterdag van 13.30 tot
16.30 uur.
door gebukt. Overigens gold
dat voor het meeste werk in
de landbouw in die tijd."
Samen met anderen werd een
perceel onder leiding van een
voorman onder handen geno
men. „Na een uur mocht je
vijf minuten rusten. Je dronk
wat water en ging daarna
weer verder", vertelt hij. Na
het plukken werd het vlas op
gebonden en op hopen op de
akker gezet om te drogen.
Was het droog dan werd de
oogst afgevoerd naar de
schuur. De volgende stap was
het 'repelen' van het vlas op
de dorsvloer. 'Repelen' bete
kent 'afrispen', het repelen
van de zaadbollen door de
vlastoppen tussen de op
staande tanden van een repel-
kam te slaan.
Was dat voorbij, dan ging het
vlas weer naar terug naar het
veld waar het veelal door
vrouwen op stapels werd uit
gespreid om te rotten, ofwel
in vlasserstermen 'roten'.
„Mist en regen en zon had je
daarvoor nodig. De vezel, die
aan de buitenkant van de
houtstengel zit, weekte zo
los". Een proces van weken
waarna het vlas weer werd
opgeraapt en op kapelletjes
werd gezet om opnieuw te dr
ogen.
„Het overige werk deden we
in de winter, zo vanaf okto
ber". De mannen schoven het
gerote vlas tussen twee op el
kaar draaiende gekartelde ci
linders, zodat de droge hout-
pijp in kleine deeltjes (lemen)
brak. 'Zwingelen' was de vol
gende stap. Het doel: de ge
broken houtdeeltjes uit de ve
zelmassa verwijderen. Voor
elk van deze 'stappen' be
stond wel een aparte machi
ne. De oud-vlasser heeft er
nog de nodige staan in zijn
schuur. Replica's, die hij sa
men met A. R Kloet uit Drei
schor maakte en waarmee zij
tijdens de Vlasdag demonstra
ties geven. Na de machinale
handelingen ging het restant
van het vlas naar het voorma
lige haventje van Dreischor.
De beurtschipper bracht het
naar handelaren in Rijsoord
en 's Gravendeel. Quist en
consorten bewerkten de zaad
bollen tot ook het zaad ge
schikt was voor verkoop.
„Werkelijk alles van het vlas
werd gebruikt. Niets ging ver
loren".
In de jaren vijftig stortte de
vlasmarkt in. Nylon was in op
komst, linnen was 'uit'. De
Russen importeerden ladin
gen goedkoop vlas. Dreischor
als 'vlasnatie' ging ten onder.
„We hebben nog drie jaar met
verlies gedraaid. Het ergste
was dat je je vlas aan de
straatstenen niet meer kwijt
kon. In 1957 zijn we gestopt Ik
denk als een van laatste kleine
zelfstandige vlassers op het
eiland."
De, tijdens de Vlasdag, ge
plande tochten met een
Zeeuwse boerenwagen kun
nen vanwege de paardenziek-
te in Burgh niet doorgaan. De
hobbybeurs wordt gehouden
in het nieuwe dorpshuis.
Hartziekten - Hartpatiënten,
maar ook familie en vrienden,
kunnen vrijdag 10 september te
recht in de Zeeuwse Bibliotheek
in Middelburg voor een 'praat
morgen'. Die begint om 10.15
uur in zaal 2 in de bibliotheek
Seolto - Op de velden van
VCB, naast speeltuin Lamme-
renburcht, wordt zaterdag 28
augustus het 28e pupillen- en
welpentoernooi van korfbalver
eniging Seolto gehouden. Tus
sen 10 en 15.30 uur treden 34
teams aan die strijden om de
eer.
Wereldreis - Het Centrum
voor Internationale Samenwer
king Zeeland houdt zondag 26
september een fietstocht door
Middelburg. Thema van de
tocht is 'Wereldreis door Mid
delburg'. De route voert langs
cultuur-historische plaatsen als
een moskee, het asielzoekers
centrum, de Joodse begraaf
plaats en een Turkse winkel
Startpunt is tussen 11.30 en
17.30 uur bij de Vismarkt in Mid
delburg
Kapel St. Maarten - In 't Hof
in Hoogelande wordt op de za
terdagen 28 augustus en 4 sep
tember een fancy fair gehouden
ten behoeve van de Kapel van
Sint Maarten in Hoogelande. Er
zijn onder meer beelden, tuin
meubels en Hoogelandse pro
ducten als kaarten, jam, likeur
en yoghurt verkrijgbaar. Aan
vang 10 uur.
Wijkfeest - Wijkvereniging
Nieuw Middelburg houdt zater
dag 4 september een wijkfeest
in de speeltuin Van Epenpark.
Vanaf 16 uur is er live-muziek
van de formatie 7-lnch.
GALM - De Zeeuwse Sport
raad is - in samenwerking met
een aantal Zeeuwse gemeenten
- begonnen met een sportstimu-
lenngsprogramma voor senioren
van 55 tot 65 jaar. In de ge
meentes Veere en Borsele is
begonnen met het GALM (Ge
zond Actief Leven Model), waar
bij ouderen de mogelijkheid krij
gen om met allerlei sportvor-
men kennis te maken. Nieuwe
deelnemers zijn van harte wel
kom en kunnen zich melden bij
de Zeeuwse Sportraad: 0118 -
640 700.
Tennis - Sterke spelers zullen
zich van maandag 30 augustus
tot en met zondag 5 september
aandienen op tennispark De
Nolle van tennisvereniging De
Schelde uit Vlissingen. Daar
wordt dan het ING/Schipper Ac
countant A-Tennistoernooi ge
houden. Zowel bij de dames als
bij de heren zal de Zeeuwse top
aantreden. Het finaleweekend,
4 en 5 september, belooft dan
ook extra spannend te worden.
Babymassage - Thuiszorg
Walcheren begint 7 september
opnieuw met een cursus baby-
masssage. In zes wekelijkse
lessen (dinsdagochtend van 10
tot 11 uur) worden een aantal
klassieke massagemethoden
aangeleerd. Daarbij wordt inge
gaan op de behandeling van
specifieke kinderkwaaltjes. Op
gave en aanmelding' 0118 - 636
054 (Maya Lentze).
Volksdansen - De Volksdans
groep Vlissingen begint eind au
gustus weer met internationale
dansavonden voor beginners en
gevorderden in de Adriaan Coor-
telaan 3. Nieuw in het program
ma is de clogging groep, die on
der leiding van Johan van He-
mert komt te staan. Verder is er
een tienergroep en zijn kinderen
per 1 september welkom in de
gymzaal van de Paauwenburg-
school. Ook is er de mogelijk
heid om in een balkankoor mee
te zingen Meer informatie
0118-465 814.
Boekenmarkt - De Zeeuwse
stichting Steun aan Israël houdt
zaterdag 4 september een grote
boekenmarkt in de Graanbeurs
op het Damplein in Middelburg
Er zijn allerlei boeken te koop,
maar de grootste groep bestaat
uit romans. De opbrengst van
de boekenmarkt is bestemd
voor de ontginning van de Ne-
gev-woestijn, via een project
van de Kibbutz Paran. Aanvang
10 uur.
Hatha yoga - In buurtcentrum
De Schuur aan de Middelburg
sestraat in Oost-Souburg wordt
maandag 6 september om
19.30 uur gestart met lessen in
Hatha Yoga. Meer informatie is
verkrijgbaar via telefoonnummer
0118-474 938.
Kookcursus - Mannen van 55
jaar en ouder zijn vanaf dinsdag
28 september welkom bij de
kookcursus van de stichting
Welzijn Ouderen Platteland Wal
cheren. Deze wordt gehouden
in het gebouw van de stichting
Educatief Toerisme Oranjezon in
Oost-Kapelle De cursus is be
doeld voor mannen die al enige
ervaring hebben met koken. In
formatie en aanmelding: 0118 -
583 687.
Seksueel geweld - Fiom Zee
land houdt woensdag 1, 15 en
29 september bijeenkomsten
voor mannelijke partners van
vrouwen met een seksueel ge-
weldervaring. Aan de orde ko
men de gevolgen voor de part
ner, de invloed die het op de re
latie kan hebben en manieren
om met de gevolgen om te
gaan. De thema-avonden wor
den begeleid door maatschap
pelijk werkers Christian Nieu-
wenhuize en Con Krijnen. Opge
ven kan bij Fiom Zeeland: 0118 -
627 311.
WNF-lint - Een lang groen
menselijk lint van Harlingen tot
Vlissingen om duidelijk te ma
ken dat zeespiegelstijging en
het smelten van de Noordpool
als gevolg van klimaatverande
ring moet worden gestopt Zo
wil het Wereld Natuur Fonds za
terdag 4 september het start
sein geven voor de actie 'Laat
de Noordpool niet smelten. Ga
voor groene energie'. Wie meer
wil weten of mee wil doen kan
contact opnemen met
Koen2Concepts: 030 - 210
9896.
advertentie
P Kloet een verzameling vlasmachines, waarmee het duo ook op
foto Pieter Honhoff
DRAAGMOEDER!
De Vlissingse sportvereniging Olympus viert eind
dit jaar haar vijftigjarig bestaan. Om dit op passen
de wijze te kunnen vieren is de handbalclub op zoek
naar oud-leden, om die uit te kunnen nodigen voor
de festiviteiten rond het jubileum. Het opsporen van
oud-leden gebeurt op de eerste plaats om ze uit te
kunnen nodigen voor een feestavond in december.
Olympus hoopt daarbij echter dat een deel van hen
opnieuw zin krijgt om weer eens een balletje te
gooien. Het ledenaantal van de vereniging daalde de
afgelopen jaren namelijk sterk. VSV Olympus werd
vijftig jaar geleden opgericht door ex-leden van atle
tiekvereniging AV 1935. Oud-leden kunnen zich via
telefoonnummer 0118 - 465 385 opgeven voor de
feestavond bij L.C. Gutteling.
1