WOON- EN TUINMODE 98/99
Herfst, de tuintijd bij uitstek
Haal kleur in
huis met Bromelia
De herfst leeft,
leve de herfst
Solide slot sluit inbrekers buiten
Nazomeren op
balkon of terras
De tuin,
je tweede thuis
mm
De tuin uw tweede huis
De Bromelia op zich bestaat gek genoeg niet.
Bromelia is namelijk een verzamelnaam voor
een uitgebreide groep jungle-planten, die een
aantal zeer in het oog springende kenmerken
bezitten: een uitgesproken smaak voor kleur
en vorm en een lange bloeitijd. Het is dan ook
niet zo verwonderlijk dat interieurstilisten Bro
melia tot een gewild groen gebruiks-object
hebben gebombardeerd. Want bromelia's kun
nen door hun felle kleuren uitgesproken vor
men een interieur uitermate goed aankleden.
De herfst is een ideale periode om te planten.
Bomen en heesters die in dit jaargetijde de
grond in gaan, kunnen zich als het ware stellen
voordat de winter invalt. In het voorjaar heb
ben zij daardoor een dikke streep voor op plan
ten, die dan pas worden geplant. We hebben
het dan vooral over planten met 'naakte' wor
tels zoals dat in vaktermen heet; planten zon
der kluit.
Hulp van een hovenier
De herfst staat niet te boek als een seizoen
waarin planten op hun uitbundigst bloeien.
Toch zijn er heel wat vaste planten en heesters
die juist het najaar met hun bloemen inkleuren.
Bekend zijn de chrysanten en de herfstasters.
Maar er zijn er meer, denkt u maar aan herfst-
anemonen, hemelsleutel of duizendknoop.
Zaden en vruchten
Tuindecor
Tuinideeën
Inbrekers hebben een grondige afkeer van licht
en oponthoud. En u kunt beide 'ongemakken'
op een eenvoudige manier regelen. Een goede
(buiten-) sensorverlichting en deugdelijk hang-
en-sluitwerk zijn vrijwel altijd afdoende midde
len om inbrekers buiten de deur te houden.
Wie dacht dat het aan het eind van de zomer
gedaan is met het genieten op balkon of terras
heeft het mis. Want ook in september en okto
ber kan het nog heerlijk zonnig zijn. Laat de
éénjarigen op je balkon of terras niet langzaam
afsterven, maar vervang ze door heesters, bes-
dragende struiken en herfstbloeiende bloem-
bolletjes. Er zijn genoeg kleine en laagblijvende
struikjes die winterhard zijn, zich prima thuis
voelen in potten en bakken en die ook nog
eens hun mooiste herfstkleed aantrekken.
Steeds meer wordt ook de tuin bij het wonen
betrokken, de tuin is een kamer van het huis. In
het najaar wanneer de temperatuur daalt,
wordt de tuin vooral iets om nog een beetje in
te rommelen maar vooral om naar te kijken.
Stapje verder
Woensdag 14 oktober 1998
FAAM/VLISSINGER
23
Met brom elia 's is veel kleur in huis te halen.
IjjlLaat u zich deze maand, de Oktober Tuinmaand eens inspire
ren in een tuincentrum of een andere winkel waar tuinartike-
ïfcfïfj len te koop zijn, of neem contact op met de vakman bij uitstek,
de hovenier. Voor u het weet gaat de tuin in de herfst net zoveel
betekenen als in het voorjaar en in de zomer. Geniet in de herfst van
uw tuin. Ook in de herfst is uw tuin uw tweede thuis.
Hoog in de bomen van het
oerwoud groeien duizenden
felrode, zuurstokroze, vlam
mend oranje of kanariegele
bromelia's. Je kunt ze dan ook
gemakkelijk aan hun felle
kleurtjes herkennen. Tillandsia
bijvoorbeeld, bezit een soort
zuurstokroze lepel die ook wel
wat weg heeft van een mier
zoete ijslolly, waaruit een
piepklein pimpelpaars accent
groeit. De Vriesea heeft daar
entegen smalle langgerekte
zwaardachtige aren en de bla
deren zijn over het algemeen
gestreept. Terwijl de Guzma-
nia vanuit het centrum een ro
de koker heeft die als een fon
tein kleur spuwt. Net als alle
bromelia's zijn de opvallende
kleuren en vormen niet de ei
genlijke bloemen, maar vor
men zogenaamde schutblade
ren die de opdracht hebben
gekregen om vogels en insec
ten te lokken. Ook plantenlief
hebbers en zelfs mensen die
helemaal geen groene vingers
hebben, zullen als magneten
worden aangetrokken door de
kleurenpracht van bromelia's
In ons eigen kikkerlandje voe
len bromelia's zich prima
thuis, want ze zijn kampioe
nen in acclimatiseren. Met
hun suikerzoete lolly's, punti
ge zwaarden of kokervormige
verschijningsvormen zijn bro
melia's trendy kamerplanten
die prima passen in moderne
interieurs. De Vriesea past
goed bij uitbundige interieurs
met fris blauwe muren, warm
oranje accenten en aparte
meubelen met ronde vrouwe
lijke vormen of juist a-symme-
trisch hoekig design. Maar
ook in verstilde sobere interi
eurs met veel wittinten kan
een bromelia, zoals Guzmania
door de kleurige noot in het
interieur zorgen. Overigens
bestaan er diverse Guzmania's
die feilloos aansluiten op war
me roodbruine kleuren van de
herfst.
Giet bij voorkeur gekookt kalk-
arm water in de koker van de
plant en vergeet ook de pot
grond niet. Geef bromelia's
een lichte plek, maar liever
niet in de volle zon. Daarnaast
wordt een verfrissende dou
che regelmatig op prijs ge
steld.
Tegenwoordig wordt het gros
van de tuinplanten aangebo
den in pot. Voor. de consu
ment hebben die bomen en
heesters in pot een enorm
voordeel: ze kunnen het hele
jaar door worden geplant. De
tuinbezitter kan daarvan pro
fiteren. De planten in pot heb
ben nog een voordeel, met
name in de zomer. Ze staat
volop in bloei en eenmaal ge
plant groeien deze planten
probleemloos door. Dat is
heel wat anders dan de bo
men en heesters die in de
herfst en in het vroege voor
jaar met 'naakte' wortels de
grond ingaan. Want die kun
nen alleen worden verplant
wanneer het blad er helemaal
af is.
Er zijn gelukkig ook planten in
pot die in de herfst voor vuur
werk kunnen zorgen. Sommi
ge kwekers hebben zelfs spe
ciale sortimenten samenge
steld waarmee de tuinbezitter
al het moois dat de herfst te
bieden heeft, in de tuin kan
halen. Dat betekent dat een
tuin die in het najaar wordt
beplant, gelijk al goed kan
ogen. De beplanting ademt
onmiddellijk de onmiskenbare
herfstsfeer. Het is daarom niet
voor niets dat in het kader van
Oktober Tuinmaand zo sterk
de nadruk is gelegd op het be
grip sfeer. Laat zo'n seizoen
niet zomaar voorbij gaan. Er is
zoveel te genieten.
Komt u er zelf niet uit, praat
dan eens met een hovenier.
Die kan u een eind op weg
helpen. Desgewenst legt hij
zelfs een sfeervolle herfsttuin
voor u aan. Een hovenier
denkt natuurlijk wel verder
dan alleen de herfst, daar is
hij voor opgeleid. Vaste plan
ten, heesters en bomen groei
en immers van jaar tot jaar.
Daar houdt een hovenier reke
ning mee. Een goed aangeleg
de en vooral ook goed beplan
te tuin zorgt er bovendien
voor dat niet alleen in de
herfst de tuin een lust voor
het oog is, maar dat er ook in
andere jaargetijden van alles
is te beleven. Straks kan de
rijp of sneeuw op uitgebloeide
bloemtrossen zitten of op de
lege zaaddozen. Verwijder
daarom in de herfst niet alles
wat verdord en afgestorven is.
Dat kan altijd in het vroege
voorjaar nog.
Kortom, er is zo veel mogelijk
in de herfst; zoveel meer dan
alleen het winterklaar maken
van een tuin. Leef u uit in de
tuin, net zoals ook de herfst
nog volop leeft. Een vakman
zal niets liever doen, dan u
daarbij behulpzaam zijn.
Planten die in de herfst bloei
en hebben een groot voor
deel. Neem het voorjaar en de
zomer. I
n die maanden schreeuwt bij
wijze van spreken alles in uw
tuin om aandacht. Dat is an
ders in het najaar. Planten die
in dat jaargetijde bloeien,
doen dat tegen een decor van
verstilde herfsttinten. De vele
siergrassen die pas laat in de
zomer in bloei komen zoals
het lampepoetsersgras en
pampasgras brengen sfeer in
de herfsttuin. Met hun fraaie
pluimen die wuiven in de
wind, zijn ze een belangrijke
aanvulling voor de herfstbor-
ders.
Een plant bloeit om zich te
kunnen voortplanten. Na de
bloei vormt de plant zaad.
Soms valt dat nauwelijks op.
Bij andere gewassen levert
dat bijzonder karakteristieke
zaaddozen op zoals bij de pa
paver. In die zin horen die
zaaddozen bij het najaar, net
zoals de bessen en andere
vruchten. Lang niet alle plan
ten vestigen op zo'n manier
een tweede keer in het jaar de
aandacht op zich. Het is bij de
aankoop van planten de moei
te waard om daar meer op te
letten.
Planten kunnen in de herfst
ook mooi zijn vanwege hun
bladverkleuring. Bij het korten
van de dagen verandert de
kleur soms van de ene op de
andere dag. Dan vormt de wil
de wingerd een kleurig gor
dijn over de schutting of per
gola, of komen de vlammende
kleuren van de esdoorn je van
ver al tegemoet. Het is vaak
maar kort dat het blad zo in
tens gekleurd is. Maar bij een
gevarieerde beplanting zijn
het steeds weer andere plan
ten die met hun herfstkleuren
bijdragen tot die heel speciale
sfeer in uw tuin die u alleen in
het najaar tegenkomt.
Om in het voorjaar nog eerder
te kunnen genieten, zou u een
kas kunnen plaatsen waarin u
al vroeg in het voorjaar kunt
uitzaaien en plantjes kweken.
Er zijn vele varianten te koop,
van zeer eenvoudige kweek
kassen tot mooie, prachtig
vormgegeven oranjerieën
waarin ook kuipplanten kun
nen overwinteren.
Om uw tuin eens van een an
dere kant te bezien, kunt u
overwegen een tuinhuis(je) te
plaatsen. Een veranda ervoor
en u kunt beschut genieten
van de herfstzon op het thee-
of borreluur. U kunt dan rustig
bedenken wat u nog wilt doen
in de tuin; de laatste maai-
beurt, het strooien van kalk op
het gras en de borders voor
de broodnodige voeding en
het snoeien - denk aan goed
gereedschap - van grote strui
ken en bomen.
De herfst is hiervoor bij uitstek
geschikt. Voor het ruimen van
blad en vuil uit vijvers zijn al
lerlei handige apparaten te
koop. En wanneer u houdt van
een opgeruimde tuin dan zijn
bladblazers en versnipperaars
handige middelen!
Ook een bezoekje aan de di
verse showtuinen bij hove
niersbedrijven, leert hoe mooi
vaste planten, heesters en bo
men in de herfst kunnen zijn.
Geef uw ogen de kost en kijk
welke planten juist in dit jaar
getijde op hun mooist zijn. Het
tuincentrum kan u in uw
speurtocht bijstaan. Hetzelfde
geldt natuurlijk voor de hove
nier. Het ontwerpen en aan
leggen van een tuin die ook in
de herfst de moeite waard is,
vormt voor deze vakmensen
een uitdaging op zich. Voor u
als tuinbezitter heeft het bena
deren van een hovenier in de
herfst nog een voordeel. Hun
werk 'piekt' namelijk in het
voorjaar wanneer de meeste
tuinbezitters op het idee ko
men om iets met hun tuin te
doen.
Zolang niet iedereen ervan
doordrongen is dat je een tuin
uitstekend in het najaar kunt
aanleggen of veranderen,
heeft de hovenier nu iets meer
tijd voor u. Echt, het is niet
voor niets Oktober Tuin
maand.
Een voorbeeld van een tuin.
Foto Henk Diekman
Bij veel woningen zijn uitgere
kend de sloten van voor-, ach
ter-, schuur- en/of balkondeur
vaak zwakke schakels. In deze
deuren hoort echt minimaal
één solide cilinderslot met vei
ligheidscilinder inclusief het
bijpassend veiligheidsbeslag
en een speciale sluitkom. Ver
vangen van de bestaande slo
ten door zo'n combinatie is
heel goed zelf te doen. Boven
dien is het mogelijk voor al
deze sloten een 'gelijksluiten-
de' cilinder aan te schaffen: al
le 'toegangsdeuren' zijn dan
met dezelfde sleutel te bedie
nen.
Haal de pen of het schroefje
uit te draaien en vervolgens
vast te pakken met een (water
pomp) tang.
Wordt de woning 'opti
maal' beveiligd dan
komt de 'brandveilig
heid' (snelle vluchtrou
te) in het geding. Zorg
dus voor een vaste
plaats voor de huis
sleutel en... breng,
minstens op elke ver
dieping, een rookmel
der aan!
Voor elke deursoort is
een 'Secustrip' ver
krijgbaar. Buitendeu
ren zijn nog extra te
beveiligen door anti-in
braakstrips aan te
brengen. Deze maken
het forceren van deu
ren, zelfs met een zwa
re schroevendraaier
en/of een koevoet vrij
wel onmogelijk. Na op
maat zagen zijn de
strips eenvoudige vast
te schroeven op deur
en kozijn.
van de voorplaat af. Breng
ook hiervoor de uitsparing in
vorm en op diepte. kunt de
uitsparing tijdelijk opvullen
met een stukje resthout. Hier
door voorkomt u beschadi
ging van de binnenzijden van
de uitsparing tijdens het bo
ren van de benodigde gaten.
Plaats het slot tegen de deur -
voorzijde voorplaat gelijk aan
voorzijde deur - en teken de
gaten voor de kruk en de cilin
der af. Boor die gaten, werk ze
af met een ronde vijl en ver
wijder spanen en stof. Veilig
heidscilinders zijn aan één zij
van die schilden af. Vergeet
ook het gat voor het borgen
van de cilinder niet! Neem al
les weg en boor de benodigde
gaten. Ontdoe uitsparing en
boorgaten opnieuw van onge
rechtigheden. Daarna is het
slot definitief te plaatsen.
Draai de nachtschoot naar
buiten, duw de deur tegen het
kozijn en teken boven- en on
derzijde van dag- en nacht-
schoot daarop af. Breng die
hoogten met behulp van de
weg en verwijder de deurkruk
ken. Schroef dan de schildpla-
ten en het slot los en verwij
der ze. Een onwillig slot is
makkelijk uit te nemen door
de nachtschoot met de sleutel
Neem het oude slot mee als u
een nieuw gaat kopen. Laat in
de tussentijd wel iemand op
uw huis passen!
Probeer of het nieuwe slot
soepel in de bestaande uitspa
ring past. Is het gat te krap, te
ken dan met behulp van slot,
winkelhaak en potlood, op de
voor- en de smalle zijde van
de deur, de hoogte van de
slotkast af. Geef ook de breed
te aan en maak de uitsparing
voorzichtig op maat met een
beitel. Blaas of zuig de uitspa
ring dan schoon, plaats het
slot en teken de contouren
winkelhaak over op de bin
nenzijde van het kozijn en te
ken de contouren van de sluit
kom af. Maak de benodigde
uitsparing daarna met boor en
beitel. Plaats de sluitkom, zet
hem met twee (grote) schroe
ven vast en monteer daarna
de sluitplaat.
de (rode punt) beveiligd tegen
molest (staalboor). Die zijde
hoort dus aan de buitenkant.
Plaats slot, schilden, veilig
heidscilinder en krukken en te
ken - van binnenuit - de gaten
voor de bevestigingsbouten
Ga eerst met [VUL
HIER DE NAAM VAN
UW CORPORATIE IN]
praten om overleg te
plegen c.q. toestem
ming te vragen voor
dat u het hang-en-
sluitwerk vervangt.
Een plant die in de herfst zijn
vurig rode herfstkleed aan
trekt in de Leucothoe ofwel
druifheide. De blaadjes van
deze compacte wintergroene
plant zijn spectaculair felrood,
ook de jonge twijgen hebben
deze kleur. Op een bijzettafel
tje in een hoek van het balkon
vormt Leucothoe in een witge
schilderde terracottapot een
echte blikvanger.
Voor een rustige najaarstafe
reel kun je Leucothoe met bij
voorbeeld groenblijvende
planten, zoals klimop en
buxus combineren. Ook taxus
is een evergreen die het goed
doet. Een enkele pluk dophei
de (Erica) met witte bloeme
tjes, een kistje winterviolen
die net beginnen uit te lopen
of siergras (Pennisetum) met
wollige pluimen maakt het ge
heel compleet. Een herfstboe-
ket van bronskleurige en
goudbruine herfstbladeren
met rood-bruine dahlia's,
amaranthus of bruinrode
chrysanten geeft je uitzicht
vanuit de huiskamer een
romantisch tintje.
Besjes geven je balkon na
tuurlijk meteen een herfst-
aanblik. Kies voor de wijnrode
glimmende bessen van Skim-
mia reevesiana of neem de
trossen van de Skimmia japo-
nica. Ook Pernettya met vio-
letpaarse stevige bessen of
het laagblijvende struikje
Gaultheria met ronde blaadjes
en helder rode bessen zijn pri
ma struikjes voor in potten en
bakken voor op het balkon of
terras. Combineer ze met de
borstelige oudroze 'kussen
tjes' van Sedum 'Herfbstfreu-
de' of kies eens voor herfst
bloeiende bolletjes van de
Colchicum ofwel herfststij-
loos. Deze bloembol die in au
gustus geplant kan worden,
maar die ook 'droog' bloeit,
lijkt een beetje op crocus.
Voor hoogteverschil kun je er
ook een Viburnum op stam
aan toevoegen. Met al deze
'ingrediënten' in mooie terra
cotta potten of rieten manden,
ontstaat een mooi verloop in
rode, gouden en bruine herfst
tinten. Overigens is het ook de
hoogste tijd om bloembollen
te planten voor een kleurrijk
voorjaarsbalkon, terras of
tuin.
Neem het geroeste tafeltje in
de tuin. Leg er in het najaar
eens pompoenen of kalebas
sen op. Of verzamel eens een
paar uitgebloeide hortensia's
en zet die in een vaas of in
een aarden kruik. In de herfst
kunnen beplante kuipen en
grote potten belangrijke blik
vangers op het terras en het
balkon worden. Let er alleen
even op dat de potten die u
koopt vorstbestendig zijn. Dat
voorkomt teleurstellingen.
Wie aan het najaar denkt, ziet
mooie luchten. Laat die luch
ten weerspiegelen in een gro
te platte schaal waarin een
laagje water staat. Geen sfeer
volle manier om het herfst-
beeld in uw tuin te halen.
Over beelden gesproken-
Beelden en andere ornamen
ten komen in de herfst beter
dan ooit tot hun recht. In het
voorjaar en in de zomer moe
ten deze 'versierselen' immers
concurreren met al die uitbun
dig bloeiende planten. In het
najaar ligt dat heel anders.
Juist dan vloeien ornamenten
samen met hun omgeving. Ze
worden sfeerbepalend voor
het decor waarin ze staan. Uw
tuin is dan een stilleven waar
in van alles gebeurt.
U kunt met uw ideen ook een
stap verder gaan. Waarom
wachten met het perfectione
ren van uw tuin tot het weer
vo' rjaar is. Geef uw terras
t
eens die bestrating die u al zo
lang op het oog hebt. Uitkij
ken op een terras of een tuin
pad dat helemaal naar uw
wens is bestraat, geeft een
plezierig gevoel dan nog een
winter uitzicht te hebben op
saaie bestrating. Bestrating
die hartje zomer al niet tot de
verbeelding spreekt, zal u in
de koude wintermaanden al
leen maar nog triester stem
men. Realiseer ook die wens
om een pergola aan te leggen.
Goed geconstrueerd kan een
pergola een plaatje zijn. Bo
vendien geeft die vorm en
diepte aan een tuin. Ook uw
herfsttuin wordt er een stuk
spannender .door. In de win
ter kunt u er een netje met za
den en vet voor de vogels aan
hangen. Is er ook een plek
voor een nestkastje? Wie in
het voorjaar graag een neste
lend vogelpaartje in zijn tuin
wil hebben, kan beter al in de
herfst de 'woning' aanbieden.
De hovenier kan u veel werk
uit handen nemen, heeft het
juiste gereedschap en wellicht
aanvullende ideeën. Laat u
zich deze maand, de Oktober
Tuinmaand eens inspireren in
een tuincentrum of een ande
re winkel waar tuinartikelen
te koop zijn, of neem contact
op met de vakman bij uitstek,
de hovenier.
Voor u het weet gaat de tuin
in de herfst net zoveel beteke
nen als in het voorjaar en in
de zomer. Geniet in de herfst
van uw tuin. Ook in de herfst
is uw tuin uw tweede thuis.
Herfstasters, besjes, heide en struiken in mooie warme tinten
geven het balkon meteen een herfstaanblik.
