Stropers bedreigen Zeeuwse roofvogelpopulatie
Videoclip voor The PER
Tentoonstelling over het werkend trekpaard
TiteitcZerM.
Vlissingse dagattracties gebundeld
c
WOENSDAG 5 AUGUSTUS 1998
JAARGANG 100 - NUMMER 32
20, 21 en 22 augustus
centrum van Ylissingen
Na het optreden op Beachpop had de Wal-
cherse band The PER een interview met Fa-
bienne, presentatrice van televisiezender The
Music Factory. Naar aanleiding van de cd
'People' van The PER was Fabienne's eerste
vraag: „Wanneer komt er een clip met een
single uit?". The PER moest haar toen het ant
woord schuldig blijven. Inmiddels heeft de
band wèl plannen in die richting.
IP-r vlpp
Dat het in Vlissingen
goed toeven is, is bij
veel toeristen wel be
kend. Maar er valt in
Vlissingen méér te
beleven dan strand
en terras. VVV Vlis
singen Promotie
heeft daarom een
overzichtskaart ge
maakt waarop alle
dagattracties van de
Scheldestad ge
noemd worden.
Tot voor kort waren er tussen het Schelde-Rijn-
kanaal en het kanaal door Zuid-Beveland nog
regelmatig roofvogels te bewonderen. Dat was
tot voor kort, want de laatste maanden is het
erg stil boven de polders van de gemeente Rei-
merswaal. Nestkasten die jaren achtereen 'be
woond' werden door roofvogels zoals de bui
zerd en de torenvalk torenen nu verlaten boven
de boomgaarden uit. De roofvogels lijken op
mysterieuze wijze te zijn verdwenen uit het ge
bied tussen de twee kanalen.
Angstige ogen
Landelijk probleem
Bloeiend handeltje
Ze zijn er nog steeds,
de dikke Zeeuwse
knollen die niet alleen
voor 't ringrijden,
maar ook voor de ar
beid gehouden wor-
PZC WEEKBLADEN
faam/1
Over 't Waschappels
We hebben in Wal-
chers Plat vroeger al
uitvoerig stil gestaan
bij de rijke schat aan
woorden en uitdruk
kingen van het Wa
schappels dialect. De
woorden meestal uit
Zeeuws van vroeger
overgebleven, de uit
drukkingen dikwijls
zelf verzonnen in 't
dijkdorp rond de to
ren.
Small Sail Vlissingen 1998
Informatie over de gemeente
Middelburg vindt u op pagina 3
Deze week:
den. De stichting Het
Werkend Zeeuwse
Trekpaard spant zich
sinds jaar en dag in
om het beeld van sa
menwerkende boer
met paard te behou
den. Bij imkerij Pop-
pendamme in Grijps-
kerke heeft die stich
ting nu een heel bij
zonder tentoonstel
lingspaviljoen inge
richt.
Eervol
Traditioneel
faam
Van het optreden dat aan
staande zaterdag gegeven
wordt in De Parel in Dom
burg wordt namelijk een live
video gemaakt. De bedoeling
is van het materiaal een clip
te maken met een hitgevoe
lig nummer. „Als dat aan
slaat, brengen we een single
uit", legt Monique van den
Berg, manager van de band,
uit. The PER brengt progres
sieve gitaarrock en bracht al
in 1995 haar eerste cd uit.
Begin 1997 volgde de demo
'Day by Day'. De groep werd
in Zeeland meer en meer ge
vraagd, maar ook optredens
buiten de provincie dienden
zich aan. In februari dit jaar,
na een optreden in het
Utrechtse muziekcafé Stair
way to Heaven van Henk
Westbroek, dook de band
voor het eerst de studio in
voor een complete cd (Peop
le).
Hierop laat de groep zich in
dertien nummers van haar
beste kant horen. De cd zorg
de voor deelname aan de fi
nale van de Zeeuwse Belofte
en voor optredens op de gro
tere Zeeuwse festivals als
Klomppop en Beachpop.
The PER is overigens niet de
enige band die zaterdag het
podium in De Parel betreedt.
Na The PER staat een optre
den van de Zeeuwse topper
Blpf geprogrammeerd. Alle
zeshonderdvijftig kaarten
voor het dubbelconcert zijn
inmiddels verkocht.
n Ui
The PER.
FOTO JAAP WOLTERBEEK
De kaart toont op de voor
kant een tekening van de
Vlissingse schilder Jan de
Quelery. Op de achtèrkant
staan beschrijvingen van
achttien dagattracties, varië
rend van familievermaak pa
viljoen Carrousel tot het in
formatiecentrum Stadsge
schiedenis (voorheen het ge
meente-archief).
Ook de Sint Jacobstoren en
Iguana ontbreken niet. De
kaart is verkrijgbaar bij het
VVV-kantoor op de Nieuwen-
dijk.
Volgens natuur- en roofvogel
liefhebber Jo Koeman uit
Kruiningen is er echter weinig
'mysterieus' aan de verdwij
ning. „Ze worden afgescho
ten, opgezet en voor een mooi
prijsje verkocht. Dat is niet
mysterieus. Dat is een schan
de!" Reimerswaal is altijd een
plaats geweest waar in de pol
ders en in de boomgaarden
de buizerd, de torenvalk en de
ransuil zich regelmatig lieten
zien. In de nestkasten en de
nesten in de bomen voedden
zij hun jongen op tot ze uitvlo
gen. Jo Koeman heeft ook een
nestkast op zijn terrein staan.
Al jaren bood de kast tijdens
het broedseizoen onderdak
aan een torenvalkechtpaar.
Vorig jaar keerde het manne
tje na de paring echter niet te
rug. Het vrouwtje vond een
nieuwe oudere man en kon
alsnog een nest jonge vogels
uitbroeden. Dit jaar is ook het
vrouwtje verdwenen. Dood,
als we Koeman mogen gelo
ven. „Ze kwamen hier al jaren.
Waren nooit ver van de kast
en ze herkenden mij ook. Ik
kon dicht bij ze in de buurt ko
men. Ik was voor hen een be
kende en zij voor mij ook. Ik
had hele gesprekken met ze.
Elke dag! Nu is de kast leeg. Ik
word dag na dag met mijn
neus op de feiten gedrukt".
Jo's fascinatie voor roofvogels
gaat twintig jaar terug. Vlakbij
zijn huis werden ransuilen
vergiftigd. Jo herinnert zich de
massale dood van de uilen
maar al te goed. „Het was vre
selijk", zucht hij. „Ik vond de
beestjes op de grond. Ver
lamd. Ze konden niet weg en
keken mij met grote angstige
ogen aan. Ik kon niet anders
dan medelijden met ze heb
ben. Die angst... ik kan het mij
nog zo voor de geest halen. Ik
moet er wel dertig zo gevon
den hebben. Echt verschrikke
lijk. Sinds die tijd fascineren
roofvogels mij enorm. Ik ben
altijd een liefhebber van de
natuur en de dieren geweest,
maar sinds dat incident neemt
de roofvogel een speciaal
plaatsje in mijn hart in".
Twintig jaar na de zaak van de
vergiftiging werd Jo opnieuw
geconfronteerd met de angsti
ge blik van een roofvogel die
niet aan de mens kan ont
snappen. „Een vriend belde
mij op dat er een aangescho
ten torenvalk in zijn tuin zat.
Of ik even wilde komen. Ik heb
het beestje mee naar huis ge
nomen en getracht hem op te
kalefateren om hem later weer
uit te zetten in de vrije natuur.
Ik heb alle instanties die ook
maar iets met roofvogels te
maken hebben, laten weten
dat ik de zorg voor een aange
schoten torenvalk op mij had
genomen. Zo wisten de in
stanties gelijk dat er wat mis
moest zijn in Reimerswaal.
Een aangeschoten roofvogel...
dat is stropen. Dat moet vra
gen opleveren, dacht ik nog.
Na tien dagen hebben ze de
torenvalk in beslag genomen.
Je mag geen beschermde vo
gels in huis halen. Ik wist dat
het zou gaan gebeuren, ik wil
de alleen maar even een licht
je schijnen op de vreemde za
ken hier. Jammer genoeg is
dat ten koste gegaan van de
torenvalk. Ze hebben hem
waarschijnlijk naar een vee
arts gebracht die concludeer
de dat het beestje niet meer
kon vliegen. Hij zal wel een
spuitje hebben gehad, 'want
in de natuur redt deze het niet
meer'.
De torenvalk verkeerde wel
degelijk in een goede conditie.
Hij werkte hier om de dag een
gehaktbal naar binnen. Nee,
hij kon niet vliegen. Maar zijn
schouder was tien dagen te
rug door een kogel door
boord. Wat wil je dan?"
De verdwijning van de toren
valken in zijn eigen nestkast
en de aangeschoten torenvalk
zijn (samen met minder duide
lijke bewijsstukken) voor Jo
reden genoeg om te geloven
dat er een stroper of stropers
actief zijn in de buurt. „Ik
moest weten hoe het in de
rest van de gemeente met de
roofvogelpopulatie was ge
steld.
Ik heb veel rondgevraagd, een
advertentie gezet en een en
quête gehouden. De resulta
ten zijn zeer schokkend. Van
de vijfendertig nestkasten
staan er dertig leeg. Dertig!
Nu is het nog een regionaal
probleem. Het zijn standvo
gels, vogels die altijd in deze
omgeving vertoeven. Maar
het kan een landelijk pro
bleem worden. Als de stro
pers ook de trekkende vogels
hebben neergehaald, kan het
voor het gehele land een ver
arming betekenen. De buizerd
is hier zo goed als verdwenen.
Ik wist veel ransuilen te zitten
en ik ben de plaatsen langsge-
weest, maar ik heb er geen
enkele meer kunnen ontdek
ken. Ze zijn allemaal verdwe
nen. De roofvogelstand in Rei
merswaal is in één klap ka
pot!"
Jo Koeman is boos, heel
boos. Hij weet honderd pro
cent zeker dat er stropers ac
tief zijn en hij wil dat ze on
middellijk met het stropen van
roofvogels stoppen.
„Ik weet zeker dat de dieren
neergehaald worden om als
opgezet pronkstuk de rest van
'hun leven' op een schoor
steenmantel te slijten. Er is
veel vraag naar opgezette
roofvogels. De stropers kun
nen er een aardig centje mee
verdienen. Het is een bloeiend
handeltje".
Om zijn woorden kracht bij te
zetten, heeft Koeman op vijf
van de dertig lege nestkasten
kruizen getimmerd als teken
van rouw. Jo rouwt om de
dood van de roofvogels en wil
zo de mensen op de hoogte
brengen van de ernst van de
situatie. „Met een beetje ge
luk vinden de overgebleven
roofvogels elkaar en kunnen
ze nog een nest maken, maar
veel hoop heb ik daar niet op.
De beesten zijn gestresst.
Ze mogen dan geen mensen
zijn, maar ze weten donders
goed dat hun partner af is ge
schoten. Ik spreek namens die
vogels. Zelf kunnen ze het
niet".
Oplage: 51.450 ex.
Uitgave: Uitgeverij Provinciale
Zeeuwse Courant b.v.
Exploitatie:
Ch. van den Oosterkamp
(0113) 273000
Privé (0118)417802
Administratie:
PZC
Oostsouburgseweg 10,
postbus 18,
4380 AA Vlissingen.
Advertentieverkoop:
Jerry Tupanwel
(0118) 484316 (privé (0118) 615044).
A. Lammers-Van Otterdijk
(0118) 484313 (privé (0118) 640277).
Redactie:
Ad Hanneman, (0118) 484275 en
Ellen de Dreu-Erkens, (0118) 484276
privé 0118-641484
Redactie-adres: Postbus 18,
4380 AA Vlissingerw
fax. nr.: (0118) 472404
Bezorging: 0800-0231231
Druk: Wegener Nieuwsdruk Zeeland,
te Vlissingen.
Druktechniek: offsetrotatie.
Sluitingstijd redactie:
maandag 10.00 uur
Advertenties:
maandag 12.00 uur
FaamA/lissinger maakt deel uit van
de Zeeland Combinatie huls-aan-
huisbladen.
Totale oplage: 181.000ex.
De Vlissingse uurwerkmaker Ane van Haaren is de
strijd tegen inbrekers beu. Na zes pogingen tot
inbraak doet hij zijn dure merkhorloges in een
trieste uitverkoop en sluit hij zijn etalage.
De Arnemuidse voetbalsupporters staan regelmatig
in het nieuws. Nu eens een keer positief:
zij kregen onlangs een 'spekcheque'
van de gemeente Middelburg.
Verder deze week:
de kanshebbers van de Zierikzeese wielerronde,
de Zwarte Zee Don Kozakken concerteren in Domburg,
een overzichtelijke uit-pagina met
handige van dag-tot-dag overzichten,
nuttige tips en informatie van de overheden.
Opvallend is het aantal Franse
woorden dat nog door oude
ren gebruikt wordt. Ze moeten
afkomstig zijn uit de achttien
de eeuw, toen vele Franse ter
men in het Nederlands opge
nomen werden. Ook het 'ge
wone' Walchers kent nog zul
ke woorden zoals 'gerizzele-
veerd' (resoluut). Nu een aan
tal voorbeelden in het Wa
schappels.
te rivine (te ruïne, gerinne-
weerd): Bluuft er af mee je
viengers, zömit is 't glad te ri
vine!
effentief (effectief, wezenlijk,
bepaald): Nom Bram Dat
was noe effentief een goeie
kérel!
finael (pertinent): En ik zeie
dat 't finael gêên waer islVan
twee andere merkwaardige
woorden is niet helemaal ze
ker of ze uit het Frans komen.
Het waarschijnlijkst is dat nog
in het geval van 'talon!'. Dat is
een groet die je zegt bij het
weggaan. Talon is het Franse
woord voor 'hiel'. Zou het een
restje zijn van een langere
groet, bijvoorbeeld een kort
zinnetje waarin je zegt dat je
je hielen naar iemand toe
draait om weg te gaan
Nog interessanter is het
woord 'mattie', dat dood bete
kent. Het wordt gebruikt in
zinnen als: 'Die is mattie'. On
geveer zoiets als 'die is het
hoekje om'. We hebben hier
waarschijnlijk te maken met
een oud Nederlands woord.
'Matsen' was in de zeventien
de eeuw een gewoon woord
voor doodslaan. Misschien
kwam dat van 't Franse woord
'mace' voor strijdhamer. Maar
daarnaast is er de schaakterm
'mat' die via het oud-Frans uit
het Perzisch komt. In beide ta
len betekende 'mat' dood, net
als in het Westkappels!
Jan Zwemer
Vlissingen staat dit weekend helemaal in het te
ken van de scheepvaart. Een compleet over
zicht van de activiteiten en gebeurtenissen
rond Small Sail Vlissingen vindt u in het bij de
ze krant gevoegde katern van de werkgroep
Small Sail Vlissingen.
(advertentie)
Petitie voor 30-kilometerzone op Zuidwal in Arnemuiden
Kermis met vuurwerk in Middelburg
Inzamelen Taxus-snoeisel
mens en dier komt in bijna elk
werk tot uitdrukking. Zijn figu
ratieve stijl wordt gekenmerkt
door een scherp oog voor de
tails en een warme betrokken
heid door de uitgifte van twee
platenboeken ('Het Trekpaard
- schetsen van het voorbije
landleven' en 'Het Boeren
paard - de laatste omgang').
De dertig werken van Romijn
die ïn het paviljoen hangen,
worden steevast begeleid
door een korte toelichting van
de hand van de kunstenaar
zelf.
Een deel van de werken is te
koop. De expositie 'Het Wer
kend Trekpaard' is - met uit
zondering van zondag en
maandag - dagelijks te bezoe
ken. In de vakantieperiode
wordt elke woensdagmiddag
op het buitenterrein van de
Boerenhoftuin een extra de
monstratie gegeven met een
trekpaard.
Een Walcherse trekpaardhou
der geeft dan uitleg over het
inspannen en werken met
trekpaarden. Bij deze demon
stratie wordt onder meer ge
bruik gemaakt van een rosmo
len.
Het paviljoen is al een plaatje
op zich. Gebouwd in een nos
talgische Walcherse boerderij,
weliswaar nieuw maar in de
traditie die het voormalige ei
land al eeuwenlang volgt. De
toegang tot de expositie ligt
achter in het bezoekerscen
trum en valt in eerste instantie
weinig op. Maar eenmaal bin
nen stapt de bezoeker in een
compleet andere wereld.
Elke hoek vertelt een ander
verhaal. De roemrijke geschie
denis van de Zeeuwse trek
paardfokkerij, de beroemde
fokstallen en de hedendaagse
fokkerij hebben er alle een
eervol plaatsje gekregen. Be
halve voor het werken met
paarden is er ook aandacht
voor een jaarkalender. Deze
geeft aan hoe mens en dier in
de loop van de jaren samen
leerden op te trekken om te
ploegen, zaaien en oogsten.
De ambachten rond de trek
paarden laten een traditionele
hoefstal zien, evenals het werk
van de gareel- en zadelmaker.
Poppen, voorzien van kleder
dracht, verlevendigen het
beeld. Informatieve teksten
geven uitleg over alle facetten
van het leven en werken met
Trekpaarden aan het werk;
uitstervend beeld?
paarden. In een apart zaaltje
draait een film waarin te zien
is hoe de paarden water en
vette klei constant moeten
trotseren. De tentoonstelling
bevat verder nog twee 'losse'
exposities. Zo hangen vijftien
foto's van de in Zeeland zeer
bekende fotograaf Wim Rie-
mens in de nagebouwde
schuur. Elke foto heeft het
trekpaard in de omlijsting van
het Zeeuwse landschap als
onderwerp. Met elkaar geven
ze een beeld van een tijdperk
dat weliswaar voorbij, maar o,
zo mooi was.
Beeld uit de tentoonstelling. FOTO AD PHERNAMBUCQ
De andere 'losse' tentoonstel
ling bestaat uit werk van de
Groninger Wim Romijn. Al
meer dan tien jaar schildert en
tekent hij paarden, en dan het
liefst trek- en werkpaarden in
hun traditionele rol op de
boerderij. Zijn omzwervingen
brachten hem vaak in Zee
land.
De Zeeuwse knollen - werkend
voor de ploeg of juist lumme
lend in het voorjaarszonnetje -
behoren tot zijn favoriete on
derwerpen. De relatie tussen
