Ziekenhuis Walcheren
Eerste lustrum op één lokatie
Ene ziekenhuis is soepel
in samenleving opgenomen
We hebben duidelijk
een slag kunnen slaan
Omschakeling is
nog altijd gaande
Toegankelijkheid blijft probleem
K
j 2 5 0-^ fi
0 sa err
o:ïl I'tauriW
Gratis fietsen
voor personeel
ziekenhuis
Nog dit jaar
nieuwe
CT-scanner
Marmoleum
op vloeren
Samenwerking
huisartsen, ZW
en specialisten
krijgt vorm
MCM voldoet aan
verwachtingen
PERIODIEK BERICHT VAN HET ZIEKENHUIS WALCHEREN
Woensdag 1 oktober 1997
FAAM/VLISSINGER
i
9
nummer 7, oktoberl997
Ziekenhuis Walcheren heeft zich de afgelopen
maanden gevoegd in de rij van bedrijven en in
stellingen, die gebruik maken van belastingfacilitei
ten om het personeel gratis een fiets ter beschik
king te stellen. Dat is landelijk fiscaal aantrekkelijk
gemaakt om het woon-werkverkeer van mede
werkers op de fiets te stimuleren.
Bij het ziekenhuis hebben 6I8 van de I I00 mede
werkers ingeschreven op de gratis fiets om van
huis naar het werk te komen. Het initiatief voor de
actie is eerder dit jaar uitgegaan van de onderne
mingsraad. De directie heeft het idee opgepakt.
Een van de medewerkers van Ziekenhuis Walcheren per fiets op
weg van huis naar werk.
Nog voor het eind van dit jaar krijgt Ziekenhuis
Walcheren een nieuwe computer tomograaf.
Daarmee kan onder meer de aanwezigheid van tu
moren worden opgespoord. De scanner vervangt
de mobiele apparatuur, die sinds I988 in gebruik
is.
Deze rijdende computer tomograaf was indertijd
de eerste in de provincie; alle Zeeuwse ziekenhui
zen werden er aanvankelijk mee bediend. De appa
ratuur kon er aan het eind van de jaren tachtig
mede komen door de inspanningen van de Zeeuw
se bevolking.
Inmiddels beschikken de ziekenhuizen in Zeeuws-
Vlaanderen en Beveland over een eigen CT-scan-
ner. Voor Walcheren (en tot april voor Oostburg)
heeft de rijdende tomograaf uit I988 nog steeds
dienst gedaan.
De nieuwe scanner voor Walcheren is intussen
besteld. De apparatuur wordt voor het einde van
het jaar afgeleverd.
Het gaat niet meer om een rijdende computer to
mograaf, maar om een vaste, eigen voorziening van
het ziekenhuis. In Vlissingen zal die een plaats krij
gen binnen de röntgenafdeling.
De vaste vloerbedekking op verpleegafdelingen
en gangen in het ziekenhuis wordt vervangen
door marmoleum. Dat gebeurt omdat dit makkelij
ker schoon te maken is dan vaste vloerbedekking
en omdat het hygiënischer is.
Bij de ingebruikname van het Ziekenhuis Walche
ren viel de keuze op vaste, zachte vloerbedekking.
Daarbij was de bedoeling de verpleegafdelingen en
gangen een huiselijker karakter te geven. In de
praktijk bleek de arbeidsintensieve reiniging van de
vloerbedekking een nadeel. Daarom werd bij de
vervanging gekozen voor marmoleum. Dat dit iets
meer geluid oplevert, weegt als nadeel niet op te
gen de praktische voordelen.
De bestaande, informele samenwerking tussen
huisartsen, specialisten en Ziekenhuis Wal
cheren krijgt een steviger fundament. Opgericht is
de stichting Geneeskunde Walcheren, waarin de
drie genoemde 'partijen' deelnemen.
De bedoeling is dat de nieuwe stichting de samen
werking bij behandeling van patiënten stroomlijnt
en op elkaar afstemt. Zo worden tussen de huis
arts als verwijzer, de specialist als behandelaar en
het ziekenhuis als plaats van behandeling nadere af
spraken gemaakt over de onderlinge communicatie
en behandeling van de patiënt. Dat krijgt gestalte
via verschillende werkgroepen.
Medisch-directeur C. Kostense van het ziekenhuis:
„Tot nu toe waren er over de afstemming van be
handeling van een patiënt vaak informele afspra
ken. Nu worden die minder vrijblijvend. Het gaat
er onder meer om dat de huisartsen makkelijker
gebruik kunnen maken van de mogelijkheden die
het ziekenhuis biedt en dat ook verwijzingen direc
ter op elkaar worden afgestemd."
Ziekenhuis Walcheren viert deze maand het
eerste lustrum. Vijf jaar geleden gingen de
twee lokaties van het ene ziekenhuis in de regio
over naar één plek, het geheel ver(nieuw)bouwde
ziekenhuis in Vlissingen. In Middelburg opende het
poli-klinische Medisch Centrum de deuren. Vijf
jaar later: „Je kunt vaststellen, dat beide aan hun
doel beantwoorden en gaandeweg als vanzelfspre
kend zijn ervaren in het werkgebied," overzien di
rectieleden C. Kostense en drs. G.A.A.M. Bogaerts
de situatie.
Ze herinneren het zich beiden: zo soepel als de
ziekenhuiszorg op de ene lokatie nu functioneert,
zo weerbarstig was de aanloop tussen I987 en
I992. Dat kwam niet alleen doordat er in het Vlis-
singse ziekenhuis tegelijk zéér grondig werd ver
bouwd en vernieuwd en het werk ondertussen ge
woon moest doorgaan.
Het kwam ook doordat beide ziekenhuislokaties,
in Middelburg en Vlissingen, op nog geen tien kilo
meter van elkaar af, verschillende wereldjes waren.
Elk met een eigen cultuur. Medisch-directeur. C.
Kostense: „Er waren wel specialisten in Middel
burg, die onder geen beding méé wilden naar Vliss
ingen."
Nieuwe cultuur
De overgang vergde voor specialisten, verpleeg
kundig personeel en medewerkers in andere sec
toren in Middelburg de meeste aanpassing. Daar
waren de aarzelingen en reserves over de verhui
zing ook het sterkst, signaleren Kostense en Boga
erts. Maar ook voor het Vlissingse personeel was
de werkomgeving na de uitbreiding van het ge
bouw grotendeels nieuw. Zo werd er, door uitwis
seling al voor de verhuizing, gewerkt aan een gelijk
gerichte benadering van het werk.
Medisch-directeur Kostense: „Je kunt constateren,
dat het bedrijf nu als één geheel draait. De over
gang naar een gezamenlijke cultuur is vloeiend ver
lopen. Het hielp natuurlijk, dat iedereen z'n draai
moest zien te vinden. In het dagelijks werk tref je
nu geen sporen van dat gescheiden verleden meer
aan. Dat komt ook, omdat je met z'n allen in één
gebouw zit, praktischer dus voor de onderlinge
communicatie dan voorheen. Dat heeft wel ge
werkt en werkt nu nog.
Profijt
In medisch opzicht is duidelijk profijt getrokken
van het feit, „dat we onder één dak zitten." Een
van de belangrijke voorzieningen, die in de nieuwe
situatie tot stand is gekomen: de uitbreiding van
het Walcherse ziekenhuis met de eerste afdeling
geriatrie in de provincie. „Een duidelijk voorbeeld
van een nieuw specialisme," vindt Kostense.
Een andere wezenlijke ontwikkeling, die door de
overgang op een lokatie is gerealiseerd: de impuls
aan de oncologie, de verbreding van de zorg voor
en onderzoek ten bate van kankerpatiënten.
Kostense: „Doordat nu allerlei specialismen bij el
kaar zitten, is direct onderling overleg tussen spe
cialisten van verschillende disciplines mogelijk. Dat
is ook nadrukkelijk gebeurd. De komst van nieuwe
specialisten in de afgelopen jaren heeft die ontwik
keling nog eens een extra impuls gegeven. Dat
heeft geleid tot een benadering van de oncologie
op Walcheren over de specialismen heen. Goed
voor de kennis van de medici, goed voor de pa
tiënt."
T oekomst
En de toekomst? Directeur algemene zaken Boga
erts: „We zullen op deze plek in Vlissingen de ko
mende vijfentwintig jaar nog wel zitten. Dat lijkt
Hij heeft, als internist in Middelburg én Vlissin
gen, een groot deel van de wordingsgeschie
denis van het ene Walcherse ziekenhuis meege
maakt. Voorzitter G.H. Jonkers van de medische
staf weet dus waarover hij het heeft, als hij formu
leert: „De afgelopen jaren hebben we organisato
risch, in doelmatigheid en in verdieping van specia
listische kennis een duidelijke slag kunnen slaan in
de ziekenhuiszorg op Walcheren."
Op zijn eigen terrein, de interne geneeskunde, sig
naleert Jonkers een nadrukkelijke toename van het
aantal onderlinge contacten. „Dat is rechtstreeks
terug te voeren tot de aanwezigheid van alle zeven
internisten onder één dak, inplaats van indertijd
drie in Middelburg en drie in Vlissingen. Al zeg ik
er wel bij: door de lay-out, de indeling van het ge
bouw, is het rendement toch nog wat minder dan
we hadden gedacht."
Wat in de Vlissingse situatie 'wel heel goed vol
doet' is volgens hem de uitwisseling van informatie
en betrokkenheid tussen de verschillende specialis
men. „Je kunt over en weer makkelijker de kennis
en vaardigheden van andere specialisten bij een pa
tiënt krijgen dan vroeger. Een telefonische uitwis
seling van gegevens blijft omslachtiger dan een col-
G.H. Jonkers,
voorzitter
medische staf
lega aan te schieten en te zeggen: kom er even bij.
Dat kan ook makkelijker, want je hoeft jezelf niet
meer te delen tussen Middelburg en Vlissingen, ie
ders bereikbaarheid is toegenomen."
Op die manier is - vindt Jonkers - op twee terrei
nen winst geboekt ten bate van de patiënt. De sa
menwerking tussen de specialisten is versterkt: „Ik
zie heel goede voorbeelden van die praktijk bij de
oncologie en de intensive care/cardio-care." En er
is niet meer voor twee ziekenhuizen dezelfde ap
paratuur nodig: „Binnen de financiële grenzen is
het mogelijk bij specialistischer, verfijnder appara
tuur aan te schaffen. Je bent van duplicaat-appara-
tuur op twee lokaties af. Duidelijke winst."
Negatieve elementen? Jonkers: „Ja, het simpele
feit, dat we zitten waar we zitten: tegen de binnen
stad van Vlissingen aan. Het ziekenhuis knelt op z'n
plek, het is toch lastig bereikbaar. Deze plek bete
kent ook de aanwezigheid van een medisch cen
trum in Middelburg. En hoe graag ik daar ook kom:
het betekent toch nog een stukje versnippering,
die bij nieuwbouw tussen de steden in voorkomen
had kunnen worden. Maar geen vergissing: want de
zaak zelf beschouwd, slaat de balans na vijf jaar po
sitief uit."
Directie van Ziekenhuis Walcheren, medisch directeur C. Kostense (I) en drs. G.A.A.M. Bogaerts, algemene zaken.
fotografie Ruben Oreel
me een realistische periode." Aan die toekomst
wordt ook gewerkt. In voorbereiding is een plan,
waarin de toekomstige uitbreiding en aanpassing
van het complex in kaart wordt gebracht.
Tot de ruimtelijke knelpunten horen intussen met
name de krap bemeten huisvesting voor allerlei
functieonderzoeken, zoals EEG, en longfuncties;
het aantal onderzoeken in deze sfeer is de laatste
jaren sterk toegenomen. Voor de nabije toekomst
verwacht Bogaerts ook een aanpassing - lees: ver
groting van de mogelijkheden - van de operatieka
mers. Die elementen worden in het bouwplan
voor de langere termijn meegenomen.
De medische ontwikkelingen zullen naar de ver
wachting van Kostense zich toespitsen op drie ter
reinen:
o de noodzaak het aantal specialisten uit te brei
den. 'Binnen drie jaar' zullen naar zijn inschat
ting op Walcheren een vijfde radioloog, een
derde neuroloog, een vierde cardioloog en een
tweede geriater nodig zijn.
o de samenwerking tussen Ziekenhuis Walcheren
en enerzijds de Thuiszorg Walcheren en an
derzijds de verpleeghuizen zal intensiever wor
den en verder gaan dan nu al het geval is.
o een verdergaande samenwerking tussen de ver
schillende ziekenhuizen en ziekenhuisregio's in
Zeeland, dus tussen Vlissingen, Goes en Ter-
neuzen. Die samenwerking zal volgens Kosten
se vooral gestalte krijgen bij de medische spe
cialismen, waarvoor bijzondere vaardigheden en
kennis nodig zijn. Specialismen dus, waarvoor
elk ziekenhuis apart te klein is om de vaardighe
den op peil te kunnen houden.
Redelijk," is het oordeel van Ton van Omber-
gen, voorzitter van de ondernemingsraad, over
de manier, waarop de verschillende geledingen van
Ziekenhuis Walcheren de afgelopen vijf jaar naar
één werkcultuur zijn toegegroeid. Maar: „Helemaal
af is dat proces nog niet. Dat kan ook niet, denk ik:
een ziekenhuis is een buitengewoon ingewikkeld
bedrijf, waar allerlei actuele ontwikkelingen van
buitenaf hun invloed hebben. Om een voorbeeld
te noemen: als je door bezuinigingen een aantal af
gestudeerde leerling-verpleegkundigen moet ont
slaan, vertraagt dat het gevoel van gemeenschaps
zin. Het gaat de goede kant op. Maar er zal nog
stevig gewerkt moeten worden om iedereen een
vertrouwd gevoel te kunnen bezorgen."Twee za
ken zijn trager gegaan dan Van Ombergen had ge
hoopt. De eerste is het streven door meer onder
linge samenwerking de kwaliteit van de zorg te
verbeteren. „Je ziet, dat de aanzetten voor die sa
menwerking er zijn. Maar de praktijk loopt minder
vlot dan de verwachtingen die bij de presentatie
van de plannen zijn gewekt. Nou is de vertraging
wel te verklaren: de vervanging van een eigen cao
voor Ziekenhuis Walcheren door deelname aan de
landelijke ziekenhuiscao betekent een enorme in
breuk op je organisatie. Dat geldt ook voor de in
voering van een 36-urige werkweek. Daar is hard-
stikke veel werk mee gemoeid en dat gaat dan tij
delijk ten koste van andere zaken."
Wat hem de afgelopen jaren ook niet is meegeval
len: de mogelijkheid de medewerkers meer ge
meenschapszin voor het ziekenhuis bij te brengen.
„Het is niet makkelijk de mensen aan de landelijke
ziekenhuiscao te laten wennen. Het betekent een
enorme inbreuk op je organisatie. Je ziet het bij de
einde-maandborrel, waar maar een betrekkelijk
kleine groep van het personeel op af komt. Dat is
natuurlijk niet alleen een zaak van het managment,
daar kan ook het personeel wat aan doen. En ik
heb het idee, dat de mensen er wel aan toe zijn
meer het gevoel te krijgen bij één bedrijf te ho
ren."
Er zijn de afgelopen jaren ook ontwikkelingen ge
weest die Van Ombergen wel zijn meegevallen.
„Dat geldt vooral voor de manier, waarop zeg
maar de professionele dienstverlening is verbeterd.
De reorganisatie in sectoren is goed verlopen, er
is ook duidelijk naar de belangen van individuele
mensen gekeken.
Vijfenveertig herplaatsingen op een totaal van I 100
personeelsleden. Dat is niet veel en dat resultaat is
duidelijk op het krediet van het management en
het middenkader te schrijven. Ook de toegeno
men milieuzorg is een positief punt: er wordt niet
alleen geluisterd, er worden ook oplossingen ge
zocht. En tenslotte: de afgelopen tijd is er heel veel
energie gestoken in de voorbereiding van de 36-
urige werkweek, die deze oktobermaand van start
gaat. Er is nadrukkelijk geprobeerd dat zo goed
mogelijk te doen."
Ton van Ombergen, voorzitter
OR
De toegankelijkheid van Ziekenhuis Walcheren
blijft een probleem. Ook vijf jaar nadat het
ziekenhuis aan de Koudekerkseweg in Vlissingen
de hele regio ging 'bedienen.'
De ligging van het complex in de omgeving van de
binnenstad leidt met name in de zomerperiode
zeer regelmatig tot knelpunten in de bereikbaar
heid, onderstreept Bogaerts. „In de zomer staat
het verkeer niet zelden tussen Watertoren en
Sloeweg vast. Dan zie je dus de ambulances soms
over het trottoir rijden. Het is ook voor patiënten
en bezoekers lastig. En dus niet de verkeerssituatie
die je bij een ziekenhuis hoort te hebben," aldus
directeur algemene zaken drs. Bogaerts.
De gemeente Vlissingen heeft inmiddels een plan
gepresenteerd om de verkeersafwikkeling op het
kruispunt Sloeweg-Koudekerkseweg te versnellen.
Ziekenhuis Walcheren heeft over deze onbevredi
gende verkeerssituatie met enige regelmaat aan de
bel getrokken bij de gemeente.
Bogaerts: „Daar zijn we voor een verbetering wel
van afhankelijk. De gemeente moet zich ervan be
wust zijn, dat men een voorziening voor heel Wal
cheren binnen de stad heeft en daar naar handelen.
Je kunt niet tot in lengte van jaren hebben, dat po
litie een ambulance moet vergezellen om de ver-
keersfiles open te breken. Het zou goed zijn als de
plannen voor verbetering snel worden uitge
voerd."
De afgelopen jaren is het - aldus Bogaerts - gelei
delijk aan gelukt de alledaagse ergernis over onvol
doende parkeerruimte voor personeel en bezoe
kers weg te werken. Nu is er, of op het terrein
aan de Koudekerkseweg of aan de achterzijde van
het ziekenhuis, vrijwel altijd parkeerruimte be
schikbaar.
Het Medisch Centrum Middelburg, poli-kliniek
met laboratorium- en röntgenfaciliteiten voor
patiënten uit de hoofdstad en het noordelijk deel
van Walcheren, voldoet aan de verwachtingen.
Kostense: „Per jaar is sprake van zo'n 40.000 poli
klinische bezoeken. Dat was ook de verwachting,
op basis waarvan het centrum is gebouwd. Je kunt
dus zeggen, dat de praktijk de juistheid van die be
slissing heeft bewezen."