Cultureel Gekleurd richt zich
meer op allochtonen in Europa
m piot
WONEN OPv
WALCHEREN
Prinsenvlag in top op zes april
ïl
Een winkel bomvol met BOEKEN
gaan weg met 50 tot 80% KORTING
iL.--
Ben de Graaft Tapijt
U bent op zoek naar
een huurwoning?
Het huizenaanbod van
de vier woningcorpora
ties op Walcheren, 2-
wekelijks in deze krant
Kijk voor verdere
informatie op
pagina 6 en 7
Ml OP**av'
GROENLEER GOES
MOTORMAAIERS
ZITMAAIERS
v.a. 2.495,"
Tel. 01100-12820
95e JAARGANG NUMMER 14
5 APRIL 1995
Het programma voor het festival Cultureel Ge
kleurd richt zich vanaf volgend jaar meer op
allochtonen in Europa. Daarmee wordt de doel
stelling om bij autochtonen meer begrip voor
andere culturen te introduceren dichter bena
derd. Ook zal er meer worden ingespeeld op de
actualiteit in de wereld en wordt een speciale
plaats ingeruimd voor educatie. Dat zegt Peter
van Vooren, coördinator van het COS Zeeland,
het provinciale centrum voor ontwikkelingssa
menwerking en organisator van het jaarlijkse
festival.
PZC WEEKBLADEN
Effect
Educatie
Party- en faillissementsverkoop
DE WITTE BOEKENMARKT
Programma Cultureel Gekleurd
Middelburg, Vlissingen, Goes
MIDDELBURG
VLISSINGEN
GOES
tra
De Stichting Delta Cultureel opent het
nieuwe seizoen met een foto-expositie. In de
Grote Kerk in Veere is tot en met 30 april de
tentoonstelling De Eerste de Beste te zien. In
de kerk hangen de eerste en de - volgens hen
zelf - beste foto's van 37 Nederlandse
fotografen van naam, zoals Philip
Mechanicus, Erwin Olaf en Daniel Koning.
Veertig jaar geleden kocht David Rijkse een
klein administratiekantoor op de Seisdam in
Middelburg. Het kantoortje groeide uit tot
Accountants- en Adviesgroep Rijkse,
verhuisde naar de Buitenruststraat en heeft
inmiddels een tweede vestiging in Goes.
David Rijkse neemt volgende maand afscheid
van 'zijn' kantoor.
Verder in deze krant nieuws van provincie
en gemeenten en de rubrieken Psychoconsult,
Bedrijfskundig Bekeken en Lezers Schrijven.
Spotrijmpjes
'rt kamerbreed verschil
VLISSINGEN, Koudekerkseweg 9 tel. 01184-18414
^£BlBU07>tó
v.a. 550,"
Albert Plesmanweg 5 - 4462 GC Goes
Ind.terrein De Poel 1 3e bedrijf rechts
Zaterdag open tot 15.00 uur
Scène uit de film 'The women from the lake of scented souls', die 14 en 15 april wordt gedraaid in het Schuttershof-
Dit jaar wordt het festival
gehouden van 2 tot 16 april op
locaties door heel Zeeland.
Muziek, film, theater, exposi
ties en literatuur uit niet-wes-
terse landen zijn de poten
Oplage: 25.200.
Gratis huls-aan-huis op
geheel Walcheren in
combinatie met de Vlissinger.
Totale oplage: 48.710.
Uitgave: Provinciale Zeeuwse
Courant b.v.
Administratie:
PZC
Oost-Souburgseweg 10,
postbus 18,4380 AA
Vlissingen.
Advertentieverkoop:
J.L. Saija,
01184-84312 (privé 01184-18686).
Redactie: Ad Hanneman,
01180-81271 en Liesbet
Mallekoote (ai), 01180-81270.
Redactie-adres: Postbus 5017,
4330 KA Middelburg
Faxnr. 01180-81215.
Bezorging: 01184-84215.
Druk: Vink-Rotadruk b.v.,
postbus 36, 4570 AA Axel.
Druktechniek: otfsetrotatie.
Sluitingstijd: advertenties
vrijdag PZC, Markt 51, 17.00 uur,
Postbus 5017, 4330 KA
Middelburg, tel. 01180-81000
Oost-Souburgseweg 10, 17.00
uur. Postbus 18, 4380 AA
Vlissingen. tel. 01184-84000.
De Faam en De Vlissinger
maken deel uit van de Zeeland
Combinatie huis-aan-huisbiaden
in Zeeland.
Totale oplage: 172.550
waarop het festival rust. Daar
naast hebben de Zeeuwse
asielzoekerscentra een open
dag op zaterdag 8 april.
In andere jaren stond steeds
de cultuur uit een regio in een
derde-wereldland centraal.
Daar wordt in dit eerste lus
trumjaar van afgeweken. Niet
temin - zo verklaart Van Voor-
en - staan er veel evenemen
ten uit China op het program
ma. „Dat is niet zo vreemd. In
Beijing wordt binnenkort de
Vierde Wereldvrouwenconfe
rentie gehouden. Daarmee
spelen we dus in op de actuali
teit", legt de COS-coördinator
uit.
Het festival Cultureel Gekleurd
is opgezet om meer begrip
voor andere culturen op te
wekken. „In hoeverre zoiets
effect heeft weet je niet. Het
enige wat je kunt meten is het
aantal toeschouwers. En daar
zijn we niet ontevreden over".
Van Vooren noemt verder dat
het belangrijk is dat mensen
van verschillende culturen
elkaar ontmoeten. „Dat kan
trouwens ook kleinschalig. Zo
werd er hier in Goes ooit een
cursus Surinaams koken opge
zet. Er waren twaalf plaatsen
voor cursisten en de organisa
tie telde 128 aanmeldingen".
Cultureel Gekleurd richt zich
op een breed publiek. De opzet
is om vooroordelen weg te
nemen. Dat zal wel moeten - zo
redeneert Van Vooren. „Want
Nederland wordt een multicul
turele samenleving. We probe
ren op een positieve manier bij
te dragen aan begrip voor
eikaars beschaving. Er zijn
mensen die al jaren in Neder
land wonen, er zelfs geboren
zijn en toch hun eigen cultuur
niet helemaal loslaten. Bij
voorbeeld een Molukse vrouw
en een. Marokkaanse man die
volgens de traditie van hun
land verhalen vertellen".
Een van de voornemens van
Cultureel Gekleurd is om in de
komende jaren meer aandacht
te besteden aan educatie. Vol
gens Van Vooren is daar al dit
jaar rekening mee gehouden.
De activiteiten variëren van
een open dag in een Turkse
moskee in Axel tot een lezing
van een Chinese schrijfster in
Middelburg. Verder is er een
expositie over de Islam in
Nederland en het basisonder
wijs kan meer te weten komen
over de Philippijnen. Beeldvor
ming in Nederland is - in het
kader van educatie - een
onderwerp van een lezing in
de Zeeuwse Bibliotheek in
Middelburg.
Tijdens Cultureel Gekleurd is
ook een aantal bijzondere
voorstellingen te zien. Uit Ban
gladesh komt een groep met
liefdevolle feestmuziek. „Die
groep", voorzegt Van Vooren,
„zet zelfs de minst muzikale
Europeaan aan tot dansen en
klappen. Om dat voor elkaar te
krijgen moet het musiceren je
wel in het bloed zitten. De
leden van deze Bengaalse
groep hebben dat. Al acht
generaties lang dragen zij hun
filosofie uit met trance-achtige
dans, zang en muziek". Bijzon
der is volgens Van Vooren ook
het Chinese schaduwpoppen-
theater Yueh Lung. Van Voo
ren: „Die theatervorm is in Chi
na ongeveer net zo oud als de
westerse jaartelling. Soms lij
ken de kleurrijke schimmen
net levende wezens. De emo
ties zijn zo knap uitgebeeld dat
woorden overbodig zijn". De
COS-coördinator noemt ook
een Japanse drumgroep bij
zonder. Verder wordt veel ver
wacht van een klassiek Indiaas
concert, een, concert van een
Zaïrese groep en cabaret van
een Marokkaan en een Turks
cabaretduo „dat genoeg heeft
van de vooroordelen en
schaamteloze vragen en
opmerkingen".
Om te herdenken dat de Vlis-
singse burgerij zich op 6 april
1572 vrij maakte van de
Spaanse bezetters organiseert
de Stichting Vesting Vlissin
gen net als voorgaande jaren
een april-viering. Dit jaar vin
den de festiviteiten plaats op
zaterdag 8 april. Voor het
eerst dit jaar zal er vanaf de St.
Jacobstoren een prinsenvlag
wapperen. Een exacte kopie
van de uit negen banen
bestaande vlaggen die in de
zestiende eeuw door de oran-
jegezinden werden gebruikt.
De Stichting Vesting Vlissin
gen organiseert al enige jaren
een april-viering om de
gebeurtenissen tijdens de
paasdagen in 1572 te herden
ken. De Vlissingse burgerij
ontdeed zich toen eigenhandig
van het Spaanse juk dat de
stad bezet hield. Zaterdag 8
april om 14.30 uur worden de
festiviteiten geopend door
wethouder C. de Keijzer. Door
het onthullen van een plaquet
te bij de Loodsensteiger en het
lossen van een kanonschot zal
hij de viering inluiden. Het
middelpunt van de festivitei
ten vormt het De Ruyterplein.
Vanaf 13.30 uur verzorgt pop
pentheater Korvera hier diver
se voorstellingen. Het Muse
um Zeeuwse Klederdrachten
uit Zoutelande presenteert met
een showwagen een tentoon
stelling van poppen in dracht
waarbij de nodige uitleg wordt
gegeven. De Brabantse orgel
man Wil Post zorgt voor de
muzikale omlijsting.
Voor de Vlissingse schoolkin
deren is er een fietstocht
samengesteld die langs diver
se plaatsen uit het Vlissingse
vestingverleden leidt. Vanaf 13
uur kan de routebeschrijving
worden opgehaald in het Ste
delijk Museum aan het Bella-
mypark.
De fietstocht beslaat ongeveer
vijf kilometer. De festiviteiten
vinden ook deels op het water
plaats. Omstreeks 15.15 uur
starten vanaf de Loodsenstei
ger een tiental sloepen die
strijden om de Gevangento
ren-wisselbeker. Hoogtepunt
zal evenals voorgaande jaren
het schieten met oude kanon
nen door Schietsportvereni
ging De Fles zijn. Vanaf twee
uur wordt er meerdere malen
geschoten vanaf het Rondeel.
Voor het eerst dit jaar wappert
er zowel op zes april als tijdens
de herdenking twee dagen
later een prinsenvlag van de
Sint Jacobstoren. „In het ver
leden wapperde op zes april
een oranje vlag van de toren.
Historisch gezien is dat niet
helemaal juist. Als je schilderij
en uit die tijd bekijkt dan zie je
dat de oranje-gezinden een
geuzen- of prinsenvlag had
den. Een vlag die bestaat uit
negen banen. Drie keer oranje,
wit, blauw onder elkaar", zegt
Doeke Roos van de Stichting
Vesting Vlissingen.
Segeersstraat 6 - Middelburg
3 t/m 15 april - Zeeuwse Bibliotheek: tentoonstelling Islam
in Nederland, Nederlandse Islam
7 april - Zeeuwse Bibliotheek: 14.30 uur, lezing ever
beeldvorming met vooraf muziek van Ibrahim
Zorel; Chinees/Indische maaltijd en dans
(Sinar Melati); Turkish Delight, Turks cabaret;
Nabil, Marokkaanse muziek.
7 april - Schuttershoftheater: 20 uur film, The Pup-
petmaster (China)
- Stadsschouwburg: 20.30 uur muziek, Wadai-
ko Ichiro (Japan)
8 april - AZC de Eendracht: open dag
- Schuttershoftheater: 20 uur film, The Pup-
petmaster (China)
9 april - Schuttershoftheater: 20 uur film, The Pup-
petmaster (China)
12 april - Zeeuwse Bibliotheek: 14 uur, theatergroep
Delta met Pandji
14 april - Schuttershoftheater: 22.30 uur film, The
woman from the Lake of Scented Souls (Chi
na)
15 april - Schuttershoftheater: 22.30 uur film, The
woman from the Lake of Scented Souls (Chi
na)
7 april
8 april
14 april
5 april
- De Paraplu: 20.30 uur, workshop Indiase
muziek (Droeh Nankoe)
- Vestzaktheater: 20.30 uur, Yueh Lung Sha
dow Theatr (Chinees schaduwtheater)
- Arsenaaltheater: 20.30 uur muziek, Ya Ntesa
Dalienst en Les Grands Maquisards (Zaire)
- 't Beest: 20.30 uur film, The Puppetmaster
(China)
8 april - AZC Bergzicht: open dag
10 april - Openbare Bibliotheek: 19.30 uur, De verha
lenvertellers, (Nel Lekatompessy, Moham
med Chacha en Judith Huysman).
12 april - 't Beest: 19.30 uur, Chinese Culturele avond;
20.30 uur film, The woman from the Lake of
scented souls
14 april - 't Beest: 20.30 uur film, L'odeur de la Papaya
Verte (Vietnam)
15 april - 't Beest: 13 uur, open dag; 20.30 uur muziek,
Purna Das Baul (Bangla Desh); 20.30 uur film,
Kosh Ba Kosh (Tadjikistan)
17 t/m 30 april- Openbare Bibliotheek: tentoonstelling, Islam
in Nederland, Nederlandse Islam
De taal, ik heb het al meer
gezegd, was vroeger het enige
wapen van de machtelozen. In
Walcheren waren dat de werk
lieden, op 't platteland de 'boe-
reneirbeiers' en de meiden en
knechts.
Sommigen van hen staken de
draak met de gewoonte van
bepaalde boeren-werkgevers
om hun inwonende knechts zo
kort mogelijk van de maaltijd
te laten genieten. Hoe eerder
van tafel, hoe meer arbeid er
immers geleverd werd. Zo ont
stond het 'spotgebed', dat in
zijn kortheid de korte duur van
de maaltijd uitbeeldt:
'Onze Vader
God,
garêêl op
en vort.'
Daarin verwijst 'Onze Vader'
naar de beginregel van het
gebed vóór de maaltijd en
'God' waarschijnlijk naar de
beginregel van het dankgebed
na het eten ('Mensenlievend
God...'). Ze volgen elkaar
onmiddellijk op! Het garêêl is
het tuig waarin een paard
ingespannen wordt en staat
voor de onontkoombare
dienstbaarheid van het
knechtsleven. Algemeen werd
gezegd over het moment
waarop arbeiderskinderen van
de lagere school kwamen: 'dan
'ieng d'r a een garêêltje vö je
gerêêd!'
Enkele andere vormen van
zo'n spotrijm werden me in
Aagtekerke verteld:
'Mènsenlievend God
striengen an
en vort.'
Daarin verwijzen de striengen
ook weer naar de leidsels
waarmee een paard een
bepaalde richting in gedwon
gen wordt.
In deze versie en in de volgen
de is trouwens alleen sprake
van het dankgebed na het
eten. Hier heeft de knecht een
naam gekregen:
'Amen, Jan
de garêêlen an
en weg/ Jan Zwemer
