3 z c
Zeeuwse Sportraad dolgelukkig
met nieuwe huisvesting
t
deHUlfhm
1
WONEN
IN
MIDDELBURG
Sloop Gasthuis eindelijk begonnen
g~cWAARDEBON8"*
na
p££L
,A
Kt®*
Uw trouwdag
tot in
de... verzorgd.
z.o.z.
REÜNIE DROOGMAKERS VAN WALCHEREN
Opent zaterdag
in Middelburg
VOO*
Zie pagina 7
door Ad Hanneman
De film "Broken dykes'
roept meer herinnerin
gen op dan aan de,
droogmaakklus van'
Walcheren na de
innundatie in 1944.
„Wat waren toen nog
veel vrouwen in
dracht", hekelen twee
dames op leeftijd de
teloorgang van de tra
ditionele kleding op
Walcheren. Maar ja.
Het is 1994. En: andere
tijden, andere normen,
beseffen ze.
Bijna verzopen
PZC WEEKBLADEN
Tijd van improvise
ren
Toestand hopeloos
Plaatsbepaling
biassefie
Markt 19, 4331 LJ Middelburg
Tel. 01180-12998/24359
DE
DEZE
WEEK
94e JAARGANG NUMMER 41
12 OKTOBER 1994
En de bomen
Het tafereel met opmerkingen
is kenmerkend voor de regel
matig terugkerende reünie van
de droogmakers. Vorige week
donderdag en vrijdag waren ze
uit alle delen van het land naar
Middelburg gekomen. ,,Het is
leuk om elkaar weer eens te
zien", typeert reüniebezoeker
J.M. de Haas de ontmoetings
dagen van vooral staf- en
kaderpersoneel. Van 1944 tot
en met 1948 was hij hoofd van
de administratie en had toen
een flinke vinger in de pap. Nu,
vijftig jaar later, geniet hij nog
van de ruimte die hij en de
technische mensen kregen om
binnen drie jaar Walcheren te
ontwateren. „Ik mocht zoveel
geld opnemen als ik wilde tot
een maximum van honderd
duizend gulden". G. Sturm,
van 1936 tot 1976 technisch
(top)man bij het Waterschap
Walcheren valt hem bij. „Het
waren louter specialisten in de
waterbouwkunde die hier lei
ding kwamen geven. Dat
moest ook wel, want zou het
droogmaken te lang duren,
dan was Walcheren verloren".
De reünie van de droogmakers
is geen jaarlijks gebeuren. Er
moet een reden zijn. De laatste
keer dat de technische specia
listen elkaar ontmoetten, was
in 1991. En daarvoor in 1989
en in 1986. Kenmerkend voor
de reünie is ook dat er steeds
minder mensen komen. „De
leeftijd", peinst De Haas die na
1948 doorstoomde naar een
Oplage: 24.600.
Gratis huis-aan-huis op
geheel Walcheren In
combinatie met de Vlissinger.
Totale oplage: 49.000.
Uitgave: Provinciale Zeeuwse
Courant b.v.
Administratie:
PZC
Oost-Souburgseweg 10,
postbus 18, 4380 AA
Vlissingen.
Advertentieverkoop:
J.L. Saija,
tel. 01184-18686.
Redactie: Ad Hanneman,
01180-81271 en Liesbet
Mallekoote (ai), 01180-81270.
Redactie-adres: Postbus 5017,
4330 KA Middelburg
Faxnr. 01180-81215.
Bezorging: 01184-84215.
Druk: Vink-Rotadruk b.v.,
postbus 36, 4570 AA Axel.
Druktechniek: oftsetrotatie.
Sluitingstijd: advertenties
vrijdag PZC, Markt 51,17.00 uur,
Postbus 5017, 4330 KA
Middelburg, tel. 01180-81000
Oost-Souburgseweg 10,17.00
uur. Postbus 18, 4380 AA
Vlissingen, tel. 01184-84000.
De Faam en De Vlissinger
maken deel uit van de Zeeland
Combinatie huis-aan-huisbladen
in Zeeland.
Totale oplage: 170.025
Reüniebezoekers bespreken met A. van der Wel, voorlichter van het Waterschap Walcheren, de expositie 'Water over Walcheren'.
topbaan bij Rijskwaterstaat.
„We halen oude herinneringen
op. Zo van: weet je nog toen
en toen. Toen waren we bijna
verzopen. Nu kunnen we er
om lachen".
Dit jaar is de tentoonstelling
'Water over Walcheren' aanlei
ding om weer eens een reünie
op poten te zetten. Die ten
toonstelling in de Zeeuwse
Bibliotheek staat bovendien in
het teken van vijftig jaar bevrij
ding van Walcheren en is tot
en met 5 november te zien.
Twee dagen bivakkeerden de
droogmakers van toen in Mid
delburg om oude herinnerin
gen op te halen en inmiddels
gestorven vrienden te herden
ken. De aanwezigen hebben
over het algemeen hun tach
tigste verjaardag al gevierd.
Niettemin zijn de meesten vrij
monter en willen nog graag
hun mening geven. Vorige
week donderdag begon de
reünie en een dag later bekeek
het gezelschap de tentoonstel
ling, maar eerst werd de film
'Broken dykes' bekeken.
„Als u de tentoonstelling
oekijkt", waarschuwt voorlich
ter A. van der Wel van het
Waterschap Walcheren, „zult u
wellicht hiaten tegenkomen.
We hebben gekozen voor een
breed opgezette laagdrempeli
ge tentoonstelling om ze voor
iedereen toegankelijk te
maken". Geen enkel pro
bleem, oordeelde het meren
deel van de bezoekers.
De zee werd pas in februari
1946 buiten de Walcherse deur
gehouden. „Toen we begon
nen was de rest van Nederland
nog niet bevrijd", vertellen de
heren De Haas en Sturm. „Het
was een tijd van improviseren.
Want waar haalde je onderde
len vandaan. Neem nou bij
voorbeeld de rietmatten die
werden gebruikt om het uit-
schuren van de gaten tegen te
gaan. Normaliter werd dat
materiaal uit de Biesbosch
gehaald. Maar daar zaten de
Duitsers nog". Sturm vult aan:
„Er was een enorm verschil
tussen eb en vloed. Twee keer
per dag kregen we een hoogte
verschil van viereneenhalve
meter. Je kunt je voorstellen
dat de gaten in de dijken daar
door een enorme vracht water
kregen te verwerken".
In zijn toespraak herinnert Van
der Wel aan de verantwoorde
lijkheid die rustte op de schou
ders van de in allerijl bij elkaar
geroepen specialisten. „Die
heeft zwaar gewogen", weet
hij uit de geschiedschrijving
van het Waterschap. „De toe
stand was hopeloos. „In tijd
van veertien dagen kreeg de
droogmaakploeg vijfhonderd
man in dienst. En toen specia
listen en kader geformeerd
waren, werden nog eens drie
duizend arbeiders gerecru-
teerd. Voor die mensen moest
van alles worden geregeld.
Van barakken om in te wonen
tot amusement".
Tijdens de reünie worden ook
veel tochten gemaakt om te
zien of er nieuwe dingen bij
zijn gekomen. „Je ziet Walche
ren veranderen. Telkens zien
we dat de bomen zijn gegroeid
en dat Walcheren weer een
lustoord wordt zoals het voor
de inundatie door de geallieer
den was. Walcheren werd vóór
de bombardementen van de
dijken bij Vlissingen, Westka-
pelle, Ritthem en Veere in 1944
de tuin van Zeeland
genoemd". De Haas herinnert
zich ineens een opmerkelijk
feit. Hij woonde in een houten
huis aan de voet van de boule
vard. „Op gegeven moment
zat de Leeuwentrap in Vlissin-
gén vol met lieveheersbeest
jes. Dat kwam omdat er op
Walcheren geen vogels meer
waren. Die hadden er immers
niks te zoeken met al dat
water".
Als het gezelschap weer
opstapt weet niemand of er
nog eens een reünie zal zijn.
De leeftijd van de deelnemers
is hoog. Er straalt weemoed uit
de ogen van de meesten.
Sturm steekt nog maar een
sigaartje op. „Meestal rook ik
er drie per dag. Vandaag maar
eentje meer. Ik hou het al mijn
hele leven vol. Ik ben er tachtig
mee geworden".
Het Middelburgs Theater
speelt vanaf zaterdag 15
oktober de tragikomedie
'Los Zand' van Annie
M.G. Schmidt. Tilly
Meijeren nam de regie
voor haar rekening. 'Los
Zand' bevat humor en
maatschappij-kritische
teksten, maar is volgens
Meijeren geen
dijenkletser. Na de
première wordt het stuk
nog acht keer opgevoerd.
Tijdens de gezins- en
huishoudbeurs 'Wonen
Wensen', die van 19 tot
en met 23 oktober wordt
gehouden in de
Zeelandhallen in Goes,
staat een groot
modespektakel gepland.
Organisator Kees
Outermans benaderde
een flink aantal Zeeuwse
bedrijven waarvan een
deel meedoet aan de
gezamenlijke presentatie
op het modeplein en
andere op de beurs een
eigen stand hebben
ingericht.
Verder in deze krant
nieuws van provincie en
gemeenten en de
rubrieken Psychoconsult
en Bedrijfskundig
Bekeken.
Wie in het Walchers duidelijk
wil maken waar hij of een
ander ongeveer vandaan
komt, beschikt over vele
mogelijkheden. Je kunt
gewoon zeggen: uut de buurte
van Veere, maar ook: Ie komt
van de kanten van Veere. Of:
Ie komt uut de gejegente van
Goes. Het woord gejegente is
ook bewaard in het Duitse
'Gegend', wat 'omgeving'
betekent. Je kunt hetzelfde
ook zeggen als: Ie komt uut de
contreien van Goes. Dan
gebruik je een woord dat ook
in het Frans en Engels voor
komt. Zeeuws is internationa-
ler dan u misschien gedacht
had!
Wie midden tussen de dorpen
in woont, woont in 'den oek'
oftewel 'achteruut' (achteraf).
Je woont daar, om een uit
drukking te gebruiken 'van
God en de mensen verlaete'.
Behalve wanneer je in een
boerenbuurtschapje woont,
een groepje boerderijen. Som
mige daarvan zijn de resten
van kleine dorpjes zoals Krom-
menhoeke en Boudewijnsker-
ke, andere hebben geen naam
en worden gewoon aangeduid
naar de weg waar ze aan lig
gen. Zoals 'het Zwarte wegje'
bij Sint-Laurens, dat eigenlijk
'Noorddorpsweg' heet.
In de wijde polders van de
Bevelanden met hun grote
boerenbedrijven komen naar
verhouding meer groepen
arbeidershuizen voor, zoals
'de Gosvazze' tussen Hein-
kenszand en Lewedorp. Het is
wel niet in Walcheren, maar ik
noem het omdat er een heel
fraaie vergissing mee gemaakt
is op een oude kaart van 1856.
Daar schreven de karteerders
bij 'de Grasvazen'. Het eerste
deel van de naam hadden ze
goed begrepen: gos is gras,
maar een vazze kenden ze niet.
Nee, geen vaas of vazen Op
nieuwere kaarten en ook op
het straatnaambordje staat de
juiste vertaling: de graszode.
Jan Zwemer
De Zeeuwse Sportraad houdt
zaterdag 13 oktober een open-
deur-dag om klanten en geïn
teresseerden kennis te laten
maken met de nieuwe huis
vesting en met de activiteiten
van de sportraad. De raad is
nu gevestigd in een ruimte in
een bedrijvencentrum aan de
Middelburgse Arnesteinweg.
De werkzaamheden van de
Zeeuwse Sportraad bestaan
voornamelijk uit voorlichting,
het verhuren van sportartike
len aan bedrijven en particulie
ren en de organisatie van
sportevenementen voor scho
len en bedrijven.
Sinds 1 januari 1993 opereert
de Zeeuwse Sportraad onaf
hankelijk van het Opbouwor-
gaan Stichting Zeeland waar
het deel van uit maakte.
Samen met de verzelfstandi
ging trok de Sportraad in een
nieuwe huisvesting. Op ver
zoek van de grootste geld
schieter van de Zeeuwse
Sportraad - de provincie Zee
land - verhuisde het orgaan
naar een de Zilveren Schor in
Arnemuiden. „De provincie
was van plan om daar een
sportcentrum te openen maar
dat is niet door gegaan. Op z'n
zachtst gezegd zaten we daar
dus plompverloren en slecht
bereikbaar. Onze materialen
lagen ook over verschillende
plaatsen verdeeld. Logistiek
gezien was er slecht te wer
ken", legt directeur Ton Kien-
huis van de Zeeuwse Sport
raad uit. De raad ging op zoek
naar een nieuw thuis en vond
dat in Middelburg. Kienhuis:
„De gemeenten Goes en Mid
delburg wilden ons allebei
graag binnenhalen. Het is uit
eindelijk Middelburg gewor
den omdat het merendeel van
onze medewerkers hier in de
buurt woont". In drie maanden
tijd werd de ruimte in het
bedrijvenpand aan de Arne
steinweg geschikt gemaakt. In
de kale hal werden muren
gezet, een verlaagd plafond
gemaakt en ramen om het
daglicht binnen te laten.
„Eigenlijk zijn we nu pas echt
zelfstandig met een eigen
gebouw waar zowel onze kan
toren en materialen onderdak
vinden. Ik ben persoonlijk dol
gelukkig met de nieuwe loka-
tie", vertelt Kienhuis. Om de
klanten van de Zeeuwse Sport
raad de gelegenheid te geven
het nieuwe pand te bekijken
houdt de raad zaterdag 13
oktober een open-deur-dag.
Kienhuis: „ledereen is donder
dagavond tot half negen wel
kom om eens kennis te maken
met onze aktiviteiten en het
gebouw te zien. We doen dat
om twee redenen op deze
manier. Enerzijds om het
publiek te laten weten dat we
springlevend zijn. We zijn nog
al meegetrokken in de negatie
ve publiciteit van het Zilveren
Schor. Aan de andere kant
hebben we van de gemeente
Middelburg en de provincie
Zeeland geld gehad voor het
nieuwe gebouw. We zijn van
mening dat diezelfde subsidie
verstrekkers dus ook het recht
hebben om te zien hoe dat
geld is besteed". De officiële
opening wordt om 19 uur ver
richt door de sportgedeputeer-
de de heer G.L.C.M. Ovaa.
De sloop van het Middelburg
se Gasthuis kon eindelijk
beginnen. De Stichting Voor
Regionale Zorgverlening pre
senteerde vorige week haar
plannen met een zucht van
verlichting. Op de presentatie
waren de buurtbewoners van
het voormalige Middelburgse
ziekenhuis en andere direkt
betrokkenen uitgenodigd. De
sloop is al begonnen. Als alles
naar verwachting verloopt
wordt het verzorgingstehuis
dat het tehuis aan de Heren
gracht moet vervangen eind
1996 of begin 1997 opgele
verd.
„Onderhandelen tussen
Peking en Washington is een
voudiger dan tussen twee
afdelingen van een ministe
rie", typeert G.C. de Bruijn van
de Stichting Voor Regionale
Zorgverlening de vertraging
die zij heeft gehad bij de plan
ning van het nieuwe verzor
gingstehuis. De Stichting is
dan ook blij dat de Sagro nu
eindelijk een begin heeft kun
nen maken met de sloop van
het gasthuis. De eerste vier
weken wordt het asbest dat in
de barakken is verwerkt verwij
derd. Daarna wordt het interi
eur van het gebouw gesloopt
waarna het de daadwerkelijke
verwijdering van het pand kan
beginnen. In april volgend jaar
moet het gebouw weg zijn,
„De asbestverwijdering
gebeurt met de strengste vei
ligheidsmaatregelen en onder
het wakend oog van de
arbeidsinspectie. Eventuele
risico's worden zo tot een
minimum beperkt", stelt T. de
Jonge de omwonenden
gerust.
Als de sloop achter de rug is
zal er een nieuw verzorgings
tehuis verrijzen. Architekten-
bureau Rothuizen Van Doorn 't
Hooft tekende voor het ont
werp.
Aan het tehuis blijft de naam
gasthuis verbonden omdat
deze naam al sinds 1860 aan
het terrein is verbonden. Het
gebouw gaat bestaan uit een
drietal vleugels die de verschil
lende afdelingen moet bergen.
De middelste vleugel is het
meest opvallend en gaat
onderdak bieden aan kantoren
en keukens.
Het gebouw komt verder naar
voren dan het voormalige zie
kenhuis, de parkeerplaats
wordt daarbij deels bebouwd.
De Bruijn: „Daar is voor geko
zen om het gebied achter de
bebouwing te sparen. Parkeer
gelegenheid komt aan de ach
terkant. Op verzoek van de
gemeente Middelburg sluit het
pand meer aan op het oor
spronkelijke stratenpatroon in
dit gebied".
Veel zorg wordt ook besteed
aan de oude vleugelnootboom
die in de achtertuin staat, met
z'n tweehonderdenvijftig jaar
de oudste van Nederland. De
Bruijn: „Natuurmonumenten
willen we kost wat kost behou
den. Er is een boomchirurg
ingeschakeld om ons met
adviezen bij te staan. We heb
ben voor onszelf gesteld dat
als de boom het niet haalt het
plan niet geslaagd is".
