Vrienden van Der Boede
'voorzien in behoefte'
Schilderactie brengt
kleur in kinderleven
Uw trouwdag
tot in
de... verzorgd.
32$:S Tl -C
JeHllflOP
De ex-Vlissinger Ludo
F. Dert in Papendrecht
wil dolgraag 'De bewo
gen geschiedenis van
Vlissingen tussen 1500
en 1750 en De Evert-
sen' in boekvorm zien.
Zelf heeft deze ama
teur-historicus zijn
graaf- en spitwerk in
een oplage van enkele
honderden vastgeniet
en geplakt op A4-for-
maat. De gestencilde
uitvoering kreeg
zoveel applaus tijdens
een reünie in Vlissin
gen dat het alleszins
gerechtvaardigd is -
aldus de amateur-his
toricus - om snel een
uitgever te vinden.
Gemeente
Vlissingen
PZC WEEKBLADEN
Stormvloeden
Vissersdorp
Watergate begon in Vlissingen
Pandstad
Beeldend taalgebruik (2)
Een prachtige aanvul
ling op het pakket dat
Der Boede haar bewo
ners biedt. Zo noemt
coördinerend hoofd
verpleegkundige Hans
Leijdekker de onlangs
opgerichte vereniging
Vrienden van Der Boe
de. Leijdekker is zelf
secretaris van de ver
eniging, maar zal
plaatsmaken voor een
ander zodra de vereni
ging voldoende leden
heeft om volledig on
afhankelijk te opere
ren. De vereniging wil
de bewoners van Der
Boede ontspanning
buitenshuis bieden en
zo de kwaliteit van
hun verblijf verhogen.
'wjarf
brasserie
Markt 19. 4331 LJ Middelburg
Tel. 01180-12998/24359
94e JAARGANG NUMMER 40
5 OKTOBER 1994
Ludo F. Dert ontfermt zich
over geschiedenis Vlissingen
Dert stelt vast dat er in Neder
land geen stad is te vinden die
zo'n belangrijke rol heeft
gespeeld bij het ontstaan en
behoud van de Republiek der
Zeven Verenigde Nederlanden
als Vlissingen. Wellicht, zo
peinst hij, is de rol van Amster
dam groter geweest. Hij vindt
het dan ook 'merkwaardig' dat
er recent over die periode zo
weinig is gepubliceerd. „Ik
dacht met dit boekje in een
lacune te voorzien", legt Dert
uit. „Vooral bij oud-Vlissingers
die niet in Zeeland wonen, is
het werkje wat ik nu heb
gemaakt goed ontvangen".
Ludo F. Dert merkte dat na een
reünie van oud leerlingen van
de Vlissingse HBS en ULO. Hij
reikte het toen tien pagina's
tellende boekje uit en kreeg er
na louter bijval. „De mensen
hebben het aan vrienden en
familie in het verre buitenland
gestuurd. Iemand in Utrecht
bestelde er toen vijf om het
onder meer weg te geven aan
zijn zoon in Canada".
Het boekje telt nu 39 pagina's
en is gelardeerd met allerlei
ED© r&nawi
Oplage: 24.600.
Gratis huis-aan-huis op
geheel Walcheren in
combinatie met de Vlissinger.
Totale oplage: 49.000.
Uitgave: Provinciale Zeeuwse
Courant b.v.
Administratie:
PZC
Oost-Souburgseweg 10,
postbus 18, 4380 AA
Vlissingen.
Advertentieverkoop:
J.L. Saija,
tel. 01184-18686.
Redactie: Ad Hanneman,
01180-81271 en Liesbet
Mallekoote (ai), 01180-81270.
Redactie-adres: Postbus 5017,
4330 KA Middelburg
Faxnr. 01180-81215.
Bezorging: 01184-84215.
Druk: Vink-Rotadruk b.v.,
postbus 36, 4570 AA Axel.
Druktechniek: offsetrotatie.
Sluitingstijd: advertenties
vrijdag PZC, Markt 51,17.00 uur,
Postbus 5017, 4330 KA
Middelburg, tel. 01180-81000
Oost-Souburgseweg 10,17.00
uur. Postbus 18, 4380 AA
Vlissingen. tel. 01184-84000.
De Faam en De Vlissinger
maken deel uit van de Zeeland
Combinatie huis-aan-huisbladen
in Zeeland.
Totale oplage: 170.025
De Vlissingse waterpoon (watergate).
etsen en tekeningen. „Het wii
mij voorkomen dat het boekje
we uitgebreid moet worden".
Ook dan blijkt Dert goed op de
hoogte te zijn van de belangrij
ke periodes in de Vlissingse
geschiedenis. .Volgens hern
kan het boek uitgebreid wor
den met verhalen over de
Lampsins, de Engelse goi ver-
neur Sidney, over de verande
ringen in het stroomgebied
van de Schelde, de West Indi
sche Compagnie, de strijd tus
sen de graven van Holland en
Henegouwen over het gezag
over Zeeland, de slavenhandel
van de Zeeuwse reders, de
gezondheidszorg in de zeven
tiende eeuw in Vlissingen en
het aanpassen van een aantal
bestaande stukjes. Dert ver
moedt ook dat de gemeente
Vlissingen financieel wil bij
springen als het boekje wordt
uitgegeven.
Als het om een professionele
uitgave gaat - zo beseft Dert -
kan hij het niet in zijn eentje.
„Ik heb al twee of drie mensen
die hun medewerking hebben
toegezegd voor het schrijven
van stukjes". En hij denkt
tevens vanuit de geschiedenis
vooruit. „Als dit boek klaar is,
kan er een boek worden
gemaakt over de geschiedenis
tussen 1750 en 2000".
vormden zich de scheepsjon
gens en latere zeehelden
Ewout Worst, Bouwen
Ewoutsz, Jan en Joost de
Moor, de stamvaders Banc-
kerts en Evertsen, Marius Hol-
lare, Michiel Adriaanszoon de
Ruyter en zijn speelkameraad
Jan Kompany. „Van het vroe
ge voorjaar tot in het late
najaar, zelfs in de winter,
zwierven de Vlissingse jon
gens en mannen op zee, bloot
gesteld aan de gevaren van
hot woeste kommervolle
r atrozenleven van die tijd,
s ijdend op de Noordzee met
c Duinkerkse kapers, even-
e ns onbarmhartige waterwol
ven, die de vijand zonder aar
zeling of genade de voeten
spoelde, zelf zo'n lot verwach
tend of voor jaren wegkwij
nend in harde gevangen
schap", schrijft Dert.
Van enige rust in het Vlissing
se leven was geen sprake.
„Voortdurend rolden de gol
ven over het smalle strand,
sloegen gaten in dijken, over
stroomden bij stormvloeden
dé straten van de stad tot aan
de Scharminkelstraat toe. Op 5
ndvember 1530 werd de stad
door het zeewater half wegge
nomen". En verder: „Tijdens
de verschrikkelijke watervloed
van 1612 stroomde het zeewa
ter door de Rammekenspoort
heen en het water rees op
Maar voorlopig zijn de eerste
letters van de geschiedenis
tussen 1500 en 1750 gerang
schikt. In dat 'boekje' wordt
verhaald over hoe het oor
spronkelijke vissersdorp is
ontstaan op de ingedijkte
schorren. In dat oude Vlissin
gen mocht overigens geen
alcohol gedronken worden.
Wie dat wel deed en gesnapt
werd, kreeg een boete. Van
daar dat er na de dertiende
eeuw meer-en meer mensen
verhuisden naar Nieuw-Vlis-
singen meer in de buurt van de
haven. En daar golden andere
wetten. Want een havenstad
moet nou eenmaal flexibel
zijn.
En in dat nieuwe Vlissingen
opgroeien, maar in een pleeg
gezin of een tehuis wonen.
Geld voor iets extra's, dingen
die voor andere kinderen heel
gewoon zijn, is er volgens Kin
derhulp vaak niet. Het fonds
zamelt jaarlijks geld in en ver
deelt dat vervolgens onder
instellingen die vallen onder
der Wet op de Jeugdhulpverle
ning. Die hulp kan uiteenlopen
van een tweedehands fiets of
paardrijlessen voor een indivi
dueel kind tot een gift aan de
provinciale Kindertelefoon of
een bijdrage in een vakantie
voor een compleet tehuis.
De landelijke kleuractie is een
pure publiciteitsactie - 'er is
geen collecte aan verbonden.
Dat betreurt Dellebeke wel.
„De volgende collecte is pas in
april. Dan zijn we een halfjaar
verder. Of de mensen zich dit
dan nog herinneren..."
Vlissingen is een van de 35
plaatsen in Nederland waar
een reuzenkleurplaat van het
Nationaal Fonds Kinderhulp
het straatbeeld siert. Kinder
hulp bestaat momenteel 35
jaar. Tien leerlingen uit de
groepen drie tot en met acht
van de Vlissingse Bouwen
Ewout-basisschool hebben
het bilboard aan de Prins
Hendrikweg afgelopen vrijdag
beschilderd. Met de actie wil
Kinderhulp aangeven dat het
na 35 jaar nog steeds nodig is
kleur te brengen in het leven
van ruim dertigduizend kinde
ren in Nederland.
Kinderhulp-rayonorganisator
I. Dellebeke uit Middelburg
houdt goedkeurend een oogje
in het zeil. Tien kinderen -
gehuld in oversized t-shits van
Kinderhulp - en een paar bege
leiders staan op en onder een
steiger om geen plekje op het
billboard te hoeven missen.
„Passen jullie op de kwasten
niet te diep in de verf te dopen,
anders krijgen de kinderen die
beneden staan de druppels op
hun hoofd," waarschuwt hij de
schilders. Eén jongetje loopt al
rond met groen haar.
De reuzenkleurplaat blijft tot
10 oktober te zien aan de Prins
Hendrikweg. Een goede loca
tie, vindt Dellebeke. „Hier
komen veel mensen langs.
Bovendien is het voor de kin
deren een veilige plaats om te
schilderen." Hij moedigt ze
nog maar eens aan, door te üj
vertellen dat de leerlingen die t
de plaat het mooist inkleuren 5
een softwarepakket voor hun
school kunnen winnen. „Daar
kun je dan misschien wel de
schoolkrant mee maken."
Het Nationaal Fonds Kinder- T
hulp geeft al 35 jaar hulp aan p
kinderen in Nederland die niet q
in hun eigen gezin kunnen u.
Door Ludo F. Pert
Het is nog maar nauwelijks twintig jaar geleden dat Neder
land een belangrijk scheepsbouwland was. Wat nieuw
bouw aangaat waren wij geruime tijd het zesde land op de
ranglijst en Rotterdam met omgeving was het grootste en
meest efficiënte scheepsreparatiecentrum ter wereld. Uit
drukkingen als 'dat kan niet' of 'dat gaat niet' werden nooit
gebruikt en mochten ook niet worden gebruikt. Alles kon,
niets was onmogelijk.
In die tijd was er veel werk voor het buitenland. Ook Ame
rikaanse reders en andere grote concerns verstrekten grote
opdrachten. Vooral voor de bouw van grote tankers. Onder
mijn toezicht werden bij Verolme in Heusden verscheidene
zogenaamde mid-bodies gebouwd. Bij de tewaterlating
kwamen vaak heel wat Amerikanen over en na afloop van
het feest liet ik de Amerikanen het vestingstadje Woudri
chem zien. Het was moeilijk uit te leggen aan Amerikanen
wat nou precies een vestingstadje is. De grachten en wal
len waren vrij simpel te verklaren, maar als ik moest uitleg
gen wat een waterpoort (watergate) was, ontstond enige
commotie.
Tot mijn stomme verbazing wisten de Amerikanen niets
van wat oorspronkelijk watergate was. Ze wilden dan ook
zien wat een echte watergate was. In Woudrichem lieten ze
zich dan ook voor die watergate fotograferen om thuis te
vertellen en uit te leggen dat het niets heeft te maken met
het schandaal rond hun oud-president Nixon.
Dezelfde ervaring had ik met een Amerikaanse inspecteur
bij de KMS in Vlissingen. Ik kon het niet laten om met hem
naar het Roeiershoofd te gaan en hem daar de enige nog
overgebleven watergate te tonen. Ik vertelde hem dan ook
over een political incident dat er in 1559 plaats zou hebben
gevonden tussen de Spaanse koning Philips II en Willem
van Oranje. De Spaanse vorst vertrok vanaf de toenmalige
Buitenhaven waarbij hij eerst een waterpoort moest passe
ren. Willem van Oranje schijnt toen namens de Staten aan
Philips gevraagd te hebben niet te vergeten de Spaanse
troepen die nog in de zuidelijke Nederlanden waren, terug
te roepen.
'Niet de Staten, maar jij, jij, jij', antwoordde Philips bits. De
zeer diplomatieke Philips zou zich volgens ingewijden
nooit zo hebben laten gaan. Maar de Spaanse koning was
waarschijnlijk wat nerveus voor de lange zeereis zodat hij
die beroemde woorden wellicht toch kan hebben gespro
ken.
Ik heb in ieder geval de Amerikanen op het Roeiershoofd
een riem onder het hart kunnen steken door ze te vertellen
dat zich hier vermoedelijk het oorspronkelijke Watergate
heeft afgespeeld en niet in de USA.
sommige plaatsen tot aan de
luifels der huizen. De muur bij
de Leugenaar, waar zwaar
geschut op stond plofte neer.
het water liep de kerk binnen,
stortte zich in de graven en
maakten de kisten driftig".
Vlissingen kreeg - aldus Dert -
in de zeventiende eeuw een
heel ander aanzien. Met negen
zware bolwerken werd de stad
verdedigd aan land en zeezij
de. „Vooral het oranje bolwerk
aan de Nieuwe haven was een
geduchte versterking". Na
afbraak van twee kloosters op
de Grote Markt verrees het
nieuwe stadhuis, de trots van
Vlissingen. In de zeventiende
eeuw gebeurde nog veel meer,
zo is te lezen in de penne-
vruchten van Dert. Cornelia
Quack bijvoorbeeld. Die sticht
te op een der bolwerken uit
1500 een hof met 23 woningen
voor arme mensen.
Dat Vlissingen veel voor het
landsbelang heeft betekend is
te lezen in het hoofdstuk 'Vlis
singen als pandstad'. De plaats
werd namelijk als onderpand
gegeven aan Elisabeth, de
koningin van Engeland. Dat
onderpand was nodig omdat
de Engelse vorstin Leicester
had gestuurd na de dood van
Willem van Oranje, die toen
nog niet kon worden opge
volgd door de veel te jonge
Maurits. Naast Vlissingen wer
den Den Briel en Fort Ramme-
kens als onderpand gegeven
aan de Engelse koningin.
Verderop in het boekwerk ver
telt Dert over het Caraïbische
eiland Tobago en de verwant
schap met Vlissingen. In het
grijze verleden was namelijk
een nauwe band met het
eiland nabij Trinidad. De
hoofdstad Scareborough heet
te Nieuw Vlissingen en het
eiland zelf Nieuw Walcheren.
Dert rond af met een verhaal
over het Stadhuis van Vlissin
gen over Watergate (zie
elders op deze pagina) in de
Scheldestad en een lijst van de
beloning, bestraffing en socia
le voorzieningen op 's lands
vloot.
WA
Zo'n dertig medewerkers van de
Werkplaatsen Walcheren verhuisden vorige
week met Brasser Aluminium naar een nieuw
onderkomen in Vlissingen. Met de nieuwe
vestiging kan het bedrijf de enorme vraag
naar zijn produkten beter aan.
Het Zeeuws Orkest
met Edwin Rutten
treedt op in Veere,
Middelburg en
Vlissingen. Rutten
vertelt een verhaaltje
bij Young Persons
Guide to the Orchestra
van Benjamin Britten.
Voorbeelden van beeldend
taalgebruik heb ik in deze
rubriek al dikwijls gegeven.
Het dialect is er vol van en de
capaciteit van dialectsprekers
om heel gewone dingen zo
humoristisch te zeggen, vind
ik nog steeds een aanbeveling
voor het dialectspreken. Het
oproepen van concrete beel
den maakt een gesprek of een
verhaal een voorwerp van fan
tasie en creativiteit, en luiste
ren een plezier op zich.
Ik geef enkele voorbeelden
met de bijbehorende uitleg.
Ie leur mee waerme daegen.
(Hij voert niks uit.)
't Kwam op as de grööte
schiete. (Een plan dat
iemand ineens te binnen
schiet, dus even plotseling
als de aandrang voor een
bezoek aan de WC.)
Ze riep om penne en inkt. (Ze
voelde zich heel slecht,
waarbij het beeld opgeroe
pen wordt van iemand die
zijn testament wil schrijven.)
't Val wi in 't mandje. (Het
komt goed uit, of: het is pre
cies in het 'straatje' van
iemand, men heeft het
iemand juist naar de zin
gemaakt.)
Je piept as een postpaerd.
(Je hijgt zoals de paarden
die vroeger voor de post
koets gebruikt werden).
Je piept as een modder'ol.
(Hier wordt de ademhaling
van een persoon vergeleken
met het geluid dat ontstaat
wanneer men lopende een
gat in de kleibanken op het
strand dichttrapt. Deze uit
drukking schijnt op Westka-
pelle gebruikt te worden.)
Jan Zwemer
Een nieuw seizoen lezersreizen van de maand begint
meteen goed. Twee aanbiedingen voor de Herfstva
kantie! Wie in juli niet meer meekon met de super
aanbieding drie dagen Parijs met of zonder Euro Dis
ney, krijgt opnieuw een kans: Deze topper gaat van
17 tot 19 oktober 'in de herhaling'. Een dagje Archeon
- het themapark in Alphen a/d Rijn - is een andere leu
ke onderbreking van de Herfstvakantie. Kijk snel op
pagina
Een van de initiatiefnemers is
D. Oostinga uit Vlissingen. Hij
is voorzitter van de vereniging.
Aanleiding voor de oprichting
was het bericht dat de kleine
rolstoelbus van de bewoners
van Der Boede aan vervanging
toe was, maar dat daartoe de
financiële middelen ontbra
ken. De rolstoelbus is tien jaar
geleden aangeschaft uit een
legaat en wordt gebruikt voor
uitstapjes, bezoekjes aan huis
en korte vakanties voor de
langverblijvende bewoners
van het verpleeg- en reactieve-
ringscentrum Der Boede. „De
bus is van de bewoners, niet
van Der Boede zelf. Dus het
centrum heeft geen budget om
een nieuwe bus aan te schaf
fen," verduidelijkt Der Boede-
directeur R. van den Bosch.
Eerste prioriteit van de vereni
ging is dan ook het geld bijeen
te brengen voor een nieuwe
rolstoelbus. Daarnaast hebben
de Vrienden van Der Boede
plannen voor een aangepaste
'verhoogde' tuin - waarin rol
stoelgebonden bewoners toch
kunnen blijven tuinieren - en
een spel-o-theek, met materi
aal voor dementerende bewo
ners. „De leden van de vereni
ging mogen natuurlijk zelf
bepalen waar hun geld aan
wordt besteed, maar dit zijn de
eerste verlangens," aldus
voorzitter Oostinga.
Secretaris Leijdekker bena
drukt dat de ontspannings
commissie van Der Boede veel
activiteiten voor de bewoners
in de instelling verzorgt. „Maar
voor ontspanning buitenshuis
ligt dat moeilijker. Daar is vaak
veel geld mee gemoeid. Zo'n
rolstoelbus kost bijvoorbeeld
zo'n zeventigduizend gulden.
Der Boede heeft zelf wel bus
sen waarmee mensen van de
afdeling Dagbehandeling wor
den gebracht en gehaald,
maar zeker door de week zijn
die nergens anders voor inzet
baar omdat ze gewoon steeds
onderweg zijn."
Een kleine extra rolstoelbus
kan bijvoorbeeld uitstapjes
naar de boulevard in Vlissin
gen of een bezoekje aan de
markt in Middelburg mogelijk
maken. „Dat soort bezoekjes
behoren niet tot het takenpak
ket van Der Boede. Daar zijn
vrijwilligers voor nodig - en die
zijn er ook - en het 'gereed
schap', zoals bijvoorbeeld een
bus," zegt Oostinga. „De leden
kunnen de bus en andere
zaken financieren, maar
natuurlijk ook zelf actief werk
zaam zijn, bijvoorbeeld door
de bus te rijden."
R. van den Boch: „Ik ben nu
een maand directeur en ik
moet zeggen: als dat zo door
gaat gaan we gouden tijden
tegemoet. Ik ben blij met het
initiatief en de inzet van deze
omwonenden om de kwaliteit
van het leven van de bewoners
te verbeteren. Er gebeurt al
veel in Der Boede, maar er is
altijd meer nodig dan finan
cieel mogelijk is. De vereni
ging voorziet uitdrukkelijk in
een behoefte." Volgens Van
den Bosch is de bus belangrijk
voor de bewoners om te kun
nen deelnemen aan activitei
ten buiten Der Boede, als
'band met de maatschappij'.
De vereniging overlegt met de
directie van Der Boede hoe de
vereniging zich verder voor de
ontspanning van de bewoners
kan inzetten.
De eerste activiteit van de ver
eniging bestaat eruit contact
personen van bewoners,
bedrijven en instellingen te
interesseren voor een lidmaat
schap of een eenmalige bijdra
ge. Oostinga: „Ik denk dat veel
mensen het initiatief zullen
steunen. We moeten ze alleen
even wakker maken."