1 7 IS NIET DE BESTE REDEN OM
LID TE WORDEN VAN AMNESTY.
Een pittig interview. De d^^^^^gtien passen de hoek om, stuit ik op een fris lente
tafereeltje: een paar mannen staan, met klassieke herenfiets aan de hand, te praten in het
voorbijgaan hoor ik er een tevreden zeggen: "Jaja, het weer kan veranderen,
de mensen da's moeilijker hé." Waarom moet ik dat uitgerekend nu horen? Is het een stille
wenk om nuchter te blijven? Wa^^v^r'vera^rej^^^ jfnensendaar was dat interview jf£
Ma} zat "het niet zonder inspanning
lukken. Respectievelijk: dat het MOET
MAAR 'T IS WEL MOOI MEEGENOMEN.
JE BENT NOOIT TE JONG VOOR AMNESTY INTERNATIONAL
Wiens ouders de
mag terugkomen."
P-
echt nooit meer
- "7M
7 •V;aj? Jrigh,' ,/^k
langer we er bij stilstaan, hoe eerlijker we worden. De
conclusie is: we zijn collectief medeplichtig aan de ont
luistering van de maatschappij.
Het ongenoegen is langzaam gegroeid, en voor Jo
Woltering staat het wel vast dat het vooral onder de ou
deren leeft. Hij is ook niet geschrokken van de groei van
extreem-rechts, gelooft evenmin dat dat lang zal duren.
Dat het jongeren zou aanspreken? "Kom nou, jouw en
mijn kinderen stemmen daar toch niet op!"
In het vuur van het gesprek betrappen we ons zelf ook
een paar keer op gauwgedane uitspraken van vadertje
boosheid en moedertje opwinding. Uiteraard krabbel je
terug zodra je hóórt wat je zelf zegt. Maar hóe blijf je
met je verstand bij je woorden. Hoe blijf je genuanceerd
denken?
In beweging blijven, onder de mensen, een goede krant
lezen, actief zijn, contact houden met jongeren.
Verdraagzaamheid ("Nooit begraven!") en respect tegen
over het andere, en vooral: luisteren naar elkaar. Een
beetje historisch besef kan ook geen kwaad, want "in
het heden ligt het verleden". En zo zijn we weer terug bij
5 mei en herdenken.
Hoe lang herdenken we nog? Er komt volgens Jo
Woltering een dag -en dat duurt niet lang meer- dat 5
mei net zo historisch zal zijn als Michiel de Ruyter. Dat
is ook goed, maar dan moet er wel iets anders komen.
Wordt het zo langzamerhand niet eens tijd voor een
'Dag van de Democratie'. Vooral voor de mensen die nu
Jo Woltering, 78 jaar, is een oud-verzetsman. Niet dat
hij zich daar op wil laten voorstaan. Hij heeft er het
kruis van verdienste voor gekregen. Wat hem betreft is
het boek daarmee gesloten. Wij zijn het dus, die hem
opzoeken om een stem te geven aan hen die er toen wel
bij waren. Wat betekent 5 mei voor ouderen anno 1994,
in het licht van de huidige maatschappelijke ontwikke
lingen?
Als het hem precies zó gevraagd was, had hij vast ge
sputterd tegen zoveel ambtelijke taal. Want dat wordt al
gauw duidelijk uit ons gesprek: het lijkt wel of er tegen
woordig alleen nog maar gepraat wordt. Ondertussen
biedt de samenleving weinig duidelijkheid, rechte lijnen
worden er niet meer getrokken. Het lijkt hem allemaal
ook niet gemakkelijk: het oude houvast aan de zuilen
met hun waarden is afgebrokkeld, de mensen zijn zoveel
mondiger geworden, er komt zoveel op je af door de me
dia tegenwoordig. De maatschappij is heel wat ondoor
zichtiger en chaotischer dan toen. En onvermijdelijk be
kruipt mensen als hem soms de vraag: waarvoor hebben
we het indertijd allemaal gedaan?
En toch spreekt hier geen verbitterd man, integendeel.
Eerst gaat het beschuldigende vingertje wel even rich
ting politiek. Dan wordt het woord wanbeleid elegant
afgezwakt tot "gebrek aan attentie van de volksverte
genwoordiging". Onsympathieke maatregelen zijn wel
licht onvermijdelijk, maar zouden die dan niet eens goed
toegelicht kunnen worden. Voor het te laat is. En hoe
Ik word lid en machtig Amnesty International éénmalig om fl. 25,-.
af te schrijven van mijn rekening. Daarna stuurt Amnesty mij het
welkomstpakket met de single 'Rumours in the City' van Ten Sharp.
Deze aktie loopt tot 1 augustus 1994.
Naam/Voornaam: m/v
Straat/huisnr.:
Postcode/Plaats:
Bank/gironummer:
Geboortedatum: - 19 AA08116
Handtekening:
Stuur deze bon in een envelop (postzegel hoeft niet, mag wel) naar:
Amnesty International, Antwoordnummer 10840, 1000 RA
AMSTERDAM. Of bel voor meer informatie: 020-6264436.
Wat er toen geweest is... Hij heeft er veel over gelezen.
En met wat er nu gebeurt in voormalig Joegoslavië
wordt het allemaal nog eens veel tastbaarder. Mensen
kunnen dat niet scherp genoeg voor de geest houden.
Blij dus met 'Schindler's List'?
Fierman heeft hem nog niet gezien. Hij vindt het prima
dat zoveel mensen -en vooral ook scholieren- hem
gaan zien. Maar hij heeft er ook vragen bij. Het gruwelij
ke is volop in beeld, maar komt de ernst van de zaak wel
voldoende over? Want ergens is het toch ook een
triomf-verhaal, en in die zin is het maar een heel klein
de samenleving maken en die hem straks zullen gaan
maken. Die zijn niet anders dan democratie gewend, en
dat wiegt op den duur misschien in slaap. Wellicht moet
daar op scholen meer aandacht aan gegeven worden. Er
is nu wel het vak maatschappijleer, maar blijft dat niet
te dicht en te uitsluitend bij de jongeren-leefwereld.
Dat is toch precies wat er tegenwoordig op de
Bevrijdingsfestivals gebeurt, met al die aandacht voor de
grondrechten? Dat gaat toch over het nü, en over de ba
sis voor de democratie? Jo Woltering kan niet anders
dan het toegeven. Maar één dag is echt te weinig, er
moet grondiger aan gewerkt worden. We zullen het hele
jaar lang ons best moeten doen voor een menswaardiger
en rechtvaardiger samenleving.
En hoe gaat hij straks zelf 5 mei vieren? "Mag ik het
eerlijk zeggen? Ik vind al die festiviteiten uitstekend.
Laat iedereen er een gezellige dag aan hebben. Maar
voor mij is er maar één ding, en daar ga ik zeker naar
toe: The Deep River Quartet. Maar ja, dat is terugkijken.
Dat is pure nostalgie."
stukje van de verder zeer bittere werkelijkheid.
Dat klinkt nogal fundamenteel. Fierman denkt inderdaad
diep over de dingen na. Hij kent niet veel leeftijdgenoten
die daar evenveel zin in hebben (en meisjes nog eerder
dan jongens). Dat de jeugd flink wat rechtser is gewor
den, zou hij niet durven beweren. Wél dat de meesten
nogal gauw tevreden zijn met hoe het gaat. En dat ze er
niet te veel vragen bij stellen. Terwijl er toch duidelijk
tendensen zijn die hij best wel verontrustend vindt.
De problemen die er rond de toestroom van vluchtelin
gen ontstaan, het knabbelen aan de sociale voorzienin
gen, het zijn dingen die een gevoel van bedreiging
kunnen oproepen. En die rechtse sentimenten kunnen
aanwakkeren. Fierman ziet ook wel dat het benauwd kan
worden voor wie aan de onderkant zit. En agressie is
gemakkelijker te richten dan op te heffen. Daar is ex
treem-rechts op ingesprongen. Maar het moet toch
anders kunnen.
Hoe Fierman dat ziet? Hij werkt wel eens een dagje bij,
in de fabriek, en komt dan in aanraking met allerlei
mensen. Hij zoekt gewoon het contact met ze, dat
gebeurt bijna vanzelf. Met vluchtelingen die in hun
vaderland ingenieur waren en hier aan de lopende band
staan. Maar net zo goed met een arbeider die eruit moet
omdat er geautomatiseerd gaat worden. Hij praat met
ze, en probeert ze zicht te geven op positieve actie.
Meezingen in het koor van ontevredenen biedt uiteinde
lijk weinig oplossingen. Dat extreem-rechtse partijen
Bravo staat voor 'Bestrijding Racisme door
Activiteiten van Vlissingse Organisaties'. Het is een
gemêleerd gezelschap van kerkelijke, maatschappelij
ke en politieke groeperingen, die alle willen strijden
tegen racisme.
De jaarlijkse straatcollecte op 5 mei komt dit jaar ten
goede aan de stichting Bravo. Daaruit zullen weer
nieuwe initiatieven gefinancierd kunnen worden, on
der meer tijdens de bevrijdingsherdenking van novem
ber 1994.
Willem Nijsen in gesprek met woordvoeder Bravo.
Foto Lex de Meester
een verdere afbraak van sociale voorzieningen voor
staan, is bijvoorbeeld weinig bekend. Steeds opnieuw zal
een nuchtere voorlichting nodig zijn, en zullen loze kre
ten doorgeprikt moeten worden. Dat zijn de dingen waar
Stichting Bravo voor staat.
Er zal nog hard genoeg gestreden moeten worden voor
behoud van de sociale grondrechten, is de conclusie. En
kan dat wel overkomen op een lekker, ongedwongen
feest? Fierman denkt niet, dat tienduizend man op het
Bellamypark allemaal verheven gedachten hebben. Maar
wat hem betreft zou 5 mei bij iedereen dat rode lampje
mogen laten branden. Hij zou het bijvoorbeeld te gek
vinden wanneer er op het podium niet alleen goede mu
ziek werd gemaakt, maar dat er ook -liefst door mensen
met een 'stem'- een paar duidelijke statements werden
gemaakt over waar we met z'n allen voor moeten wa
ken.
bevrijdingsfestival zeeland 6
