HE-CAflS
tWaicZ&%&
Pentury en Amrein produceren
cd met Molukse traditionals
rijles 4k
MOTORRIJLES?
Restjes middeleeuwen
3
scs
SCS JAARITEM 1994 DE KOEDOE
JONGSTE WATERSCHAPSKANDIDATEN ZOEKEN BALANS
Over drie weken worden
op Walcheren nieuwe
waterschapsbestuurders
gekozen. Voor alle vijf
categorieën die in het
waterschap zijn verte
genwoordigd, hebben
zich, verrassend genoeg,
voldoende kandidaten
opgegeven. Guus Ga
briêlse (22) en Ricky Va
neveld (22) hebben zich
ook bij de lijstopstellers
gemeld. „Een aantal wa
terschapsbestuurders
loopt met oogkleppen
op. Ik denk dat wij daar
als neutrale partij balans
in kunnen brengen."
PZC WEEKBLADEN
Fascinatie
Fusie
Met Pen Boer
Verkeerstermiddelen bent
u beter af!
Mi
Het Middelburgs Theater speelt 'Een
bijzonder prettig vergezicht' van Paul
Haenen. Een stuk in een stuk zonder
typetjes als Margreet Dolman.
Zo'n tachtig bezoekers bevolkten
afgelopen maandagochtend de PZC-kantine
in Vlissingen. Ze waren gekomen om blij te
maken of blij gemaakt te worden, een
gevolg van de Valentijnsactie van de PZC-
Weekbladen.
Het Middelburgse uitzendbureau Ecco
kreeg een kwaliteitscertificeet nadat het
door onderzoekers flink onder de loep was
genomen.
(2)
Waterpeil
Op initiatief van - wie anders dan - Jim Pentury komt
een cd uit met louter Molukse muziek van Zeeuwse
bodem. Het idee ontstond nadat Molukse muzikan
ten op Nieuwjaarsdag hadden gespeeld voor Om
roep Zeeland. Pentury ontdekte na die uitzending dat
ook anderen gevoelig zijn voor Molukse traditionals,
de Lagu-Lagu. Omroep Zeeland-technicus Lex Am-
rein was onmiddellijk te porren om de Middelburger
met raad en daad bij te staan en de produktie van de
cd op zich te nemen.
Muziek belangrijk
Swarovskj Collectors Society
SERVICE KWALITEIT GARANTIE
LANGE DELFT 50 MIDDELBURG
01180-13221
94e JAARGANG NUMMER 6
'De meeste bestuurders
hebben oogkleppen op'
door Liesbet Mallekoote
Ondanks de onverwacht grote
belangstelling die bleek te
bestaan bij het opstellen van
de kandidatenlijsten, op dins
dag 18 januari, zal op 2 maart
pas echt blijken in welke mate
het waterschap leeft onder de
inwoners van Walcheren. Het
huidige bestuur heeft zich met
een verkiezingskrant en een
aantal voorlichtingsbijeen
komsten even in de kijker
gespeeld, maar of dat iets ver
andert aan het traditioneel la
ge opkomstpercentage - tien
procent - blijft afwachten. Wat
drijft twee studenten uit Mid
delburg er toe zich beschik
baar te stellen voor een
NIEUW IN MIDDELBURG
AUTO HIFI
AUTO ALARM
AUTO TELEFOON
INBOUW STATION
KLEIN VLAANDEREN 91-93
MIDpElWRG Tft. QUQO- mW
Oplage: 24.600.
Gratis huis-aan-huis op
geheel Walcheren in
combinatie met de Vlissinger.
Totale oplage: 49.000.
Uitgave: Provinciale Zeeuwse
Courant b.v.
Administratie:
PZC
Oost-Souburgseweg 10,
postbus 18, 4380 AA
Vlissingen.
Advertentieverkoop:
L.F. Kuijs,
tel. 01180-27524.
Redactie: Ad Hanneman,
01180-81171 en Liesbet
Mallekoote (ai), 01180-81170.
Redactie-adres: Postbus 5017,
4330 KA Middelburg
Faxnr. 01180-81215.
Bezorging: 01184-84215.
Druk: Vink-Rotadruk b.v.,
postbus 36, 4570 AA Axel.
Druktechniek: otfsetrotatie.
Sluitingstijd: advertenties
vrijdag PZC, Markt 51, 17.00 uur,
Postbus 5017, 4330 KA
Middelburg, tel. 01180-81000
Oost-Souburgseweg 10, 17.00
uur. Postbus 18, 4380 AA
Vlissingen, tel. 01184-84000.
De Faam en De Vlissinger
maken deel uit van de Zeeland
Combinatie huis-aan-huisbladen
in Zeeland.
Totale oplage: 170.025
Ricky Vaneveld (links) en Guus Gabriêlse denken binnen het waterschap als bemiddelaar te
kunnen optreden.
functie die op z'n minst als
onopvallend kan worden ge
kwalificeerd?
„Ik vond de oproep in de verkie
zingskrant van het waterschap
heel uitnodigend," vertelt Guus
Gabriêlse, die als nummer acht
geplaatst is op de lijst van ingeze
tenen. „En ik denk dat ik de inge
zetenen van Walcheren iets te
bieden heb. Dit jaar kunnen voor
het eerst de inwoners zelf hun
stem uitbrengen. Vroeger was
het waterschap vooral een aan
gelegenheid voor landbouwers.
Kandidaten voor de boeren verte
genwoordigen voor honderd pro
cent de belangen van de
landbouw. Ze denken sectoraal.
Ik denk dat ik neutraal ben, inte
graal denk en objectiever kan
oordelen."
Ricky Vaneveld valt Gabriêlse bij:
„In het waterschap heb je nu
twee partijen, twee uitersten: de
boeren en de milieubeweging.
Beide lopen met oogkleppen op,
denken alleen aan hun eigen be
lang. Dat is ook logisch: de land
bouwer voelt zich bedreigd door
het milieu en het milieu wordt be
dreigd door de landbouw." Vane
veld, die - toepasselijk - hydrogie
(waterbeheer) studeert aan de In
ternationale Agrarische Hoge
school Larenstein in Velp, zegt
zijn hele leven al gefascineerd te
zijn door het water. „Via een ken
nis heb ik in 1989 stage kunnen
lopen bij het waterschap en heb
ik gezien wat het doet. Ik denk
dat het een goede zaak is als
meer mensen dat begrijpen." Va
neveld is kandidaat nummer der
tien („..of veertien, dat weet ik
niet precies..") voor de categorie
eigenaren gebouwd. „Al voordat
ik zelf dacht dat ik me kandidaat
wilde stellen, hebben kennissen
mij voorgedragen. Ik voelde me
wel gevleid."
Gabriêlse, student aquatische
ecotechnologie (integraal water
beheer, ook dat hoeft niet te ver
bazen) aan de Hogeschool
Zeeland, is voorgedragen door
vrienden en familie. Naast een
daadwerkelijk beleid dat hij zou
willen uitvoeren, heeft hij nog
een tweede, persoonlijker motief
om zich verkiesbaar te stellen
voor het waterschapsbestuur.
„Bestuursfuncties doen het altijd
goed bij sollicitaties. Bovendien
wil ik na mijn afstuderen het ma
nagement in, dus kan ik in het
waterschap ervaring opdoen."
Beide aspirant-waterbeheerders
hebben een ongeveer even grote
kans om ook daadwerkelijk in het
waterschapsbestuur gekozen te
worden: de categorie ingezete
nen telt dertien zetels en 39 kan
didaten; de eigenaren gebouwd
krijgen zes zetels en daarvoor
hebben zich twintig personen ge
meld. Hoofdthema in het 'verkie
zingsprogramma' van zowel
Gabriêlse als Vaneveld is 'balans'.
„Met een paar gelijkgestemden,
met een brede achterban als de
ingezetenen van Walcheren, kun
nen we een neutraal groepje vor
men dat een balans probeert te
vinden tussen de verschillende
belangen," meent Gabriêlse.
„Want het water heeft vele func
ties, zoals afwatering, lozing
(eventueel), recreatie en het is
onvermijdelijk dat die botsen.
Mijn 'slogan' is 'water in balans':
probeer al die belangen af te we
gen en er een evenwicht in te
vinden."
kun je die positie als bemiddelaar
niet volhouden. De meeste
bestuurders van het waterschap
zitten er bovendien al heel lang.
Die weten precies hoe het werkt.
Als wij beiden gekozen worden,
hebben we steun aan elkaar. We
hebben een groot aantal dezelfde
opvattingen en vanuit onze ach
terban zijn er geen duidelijke ge
schilpunten."
Al zeggen ze het niet met zoveel
woorden, de twee lijken toch het
meest onder de indruk van de
vertegenwoordigers van de cate
gorie eigenaren ongebouwd: de
landbouw. „Het landbouwschap
en de boerenvakbond vormen
een machtig orgaan binnen het
waterschap," zegt Gabriêlse. „Nu
de ingezetenen rechtstreeks wor
den gekozen en dertien zetels
krijgen, zijn de boeren bang om
hun van oudsher sterke positie te
verliezen. Daarom hebben zij voor
de diverse categorieën een aantal
kandidaten aangewezen. Op de
kandidatenlijst van de ingezete
nen staan dan ook veel boeren."
Vaneveld: „Daar hebben ze na
tuurlijk ook het volste recht toe,
want landbouwers zijn ook inge
zetenen van Walcheren. Die cate
gorie is sowieso een vergaarbak.
Er zitten ook veel mensen uit de
milieubeweging in."
Als Gabriêlse en Vaneveld in het
waterschapsbestuur worden ge
kozen, kan hun carriere aldaar
van korte duur zijn. Het is de be
doeling dat de algemene verga
deringen van de waterschappen
Tholen, Schouwen-Duiveland,
Noord- en Zuid-Beveland en Wal
cheren zich vandaag uitspreken
over een fusie-voorstel, opgesteld
door een Stuurgroep Onderzoek
Fusie Waterschappen. Indien de
fusie door gaat, en geen van bei
de kandidaten twijfelt daaraan,
zal het waterschap Midden en
Noord-Zeeland na 1 januari 1996
een stuk minder bestuurders no
dig hebben.
Vaneveld vindt de fusie 'in princi
pe niet positief'. „Maar er zitten
wel positieve kanten aan. Ik ben
alleen bang dat een gefuseerd
waterschap zal verzanden in een
ambtelijk geheel. Een kleiner wa
terschap is slagvaardiger. Ik heb
stage gelopen bij het ministerie
van landbouw en visserij en daar
heb ik gezien hoe traag en log
een dergelijk apparaat kan wer
ken. Daar deden drie mensen het
werk van één."
Gabriêlse ziet meer voor- dan na
delen in een fusie. „Een groter
waterschap kan efficiënter wer
ken en dat betekent een kosten
besparing voor de ingezetenen."
Vaneveld kaatst terug: „De inwo
ners van Walcheren zullen door
de fusie tien procent meer lasten
betalen." Gabriêlse: „Dat is een
drempel waar we even overheen
moeten. De stap naar de fusie
kost geld, tarieven moeten wor
den gelijk gesteld en dergelijke.
Maar daarna zal de stijging min
der snel gaan dan tot nu toe Tus
sen 1991 en 1994 zijn de lasten
per vervuilingseenheid gestegen
van 48 naar 85 gulden. Met een
efficiënter apparaat, bundeling
van kennis en diensten, levert
een gefuseerd waterschap op de
langere termijn voordelen op."
In zijn 'verkiezingsprogramma'
belooft Gabriêlse zijn kiezers te
proberen het water weer in ba
lans te brengen, zonder grote ver
hogingen van de
waterschapsbelasting. In zijn
voorlichtingspraatje van 18 no
vember sprak dijkgraaf Schorer
echter over de enorme opdrach
ten waar het nieuwe water
schapsbestuur de komende vier
jaar mee te kampen krijgt (redden
van het 'hangende strand' bij
Vlissingen en Westkapelle, verbe
tering van de afvalwaterzuivering
bij Ritthem) ên wat het grote pro
bleem daarbij is: gebrek aan geld.
„Het waterschap heeft in de ko
mende jaren inderdaad veel geld
nodig," erkent Gabriêlse. „En dat
moet je tegenover de kiezers ver
antwoorden. Daarom moet je de
mensen die nog niet vertrouwd
zijn met het werk van het water
schap inzicht geven in wat het
schap doet. In Sint Laurens bij
voorbeeld zijn alleen de landbou
wers betrokken bij het
waterschap. De rest heeft zoiets
van 'het zal wel'. Maar het water
schap zorgt er wel voor dat we
hier kunnen blijven wonen. Dat
we geen natte voeten krijgen,
maar wel schoon water hebben.
Meer naar buiten treden zoals het
waterschap nu voor de verkiezin
gen doet, dat is een goede zaak."
Vaneveld: „Want een nieuwe dijk,
door het waterschap aangelegd,
die ziet iedereen liggen. Schoon
water is minder duidelijk. Maar
mensen moeten er wel voor be
talen. Als je meer voorlichting
geeft, zien de mensen de zin in
van belasting betalen. Maar er
moet wel wat evenredigs tegen
over staan." „De financiële ba
lans," vult Gabriêlse aan.
praktijkboek voor motorrijles
Er ligt een kostelijk
praktijkboekje voor u klaar dal
uw lessen stap voor stap
ondersteunt.
Vraag er uw rijschool om!
9 FEBRUARI 1994
Onder de middeleeuwse invloe
den op het Zeeuws zijn onder an
dere de volgende verschijnselen
te rekenen: het wegvallen van de
f in hoofd ('ööd') en dust in
plaats van durfde. Het bij een
groter woord trekken van kleine
woordjes komt ook zowel in het
middelnederlands als in het
Zeeuws voor: sa we ('t zal wel),
bej zot (ben je gek), gae nog a
(dat gaat nogal), tèk nie geziee
(dat heb ik niet gezien). Ook het
toevoegen van een extra woord
(als of dat) om te benadrukken
dat woorden zoals 'die', 'hoe' en
'waar' als voegwoorden gebruikt
worden, komt in beide voor.
Enkele Zeeuwse voorbeelden
zijn: 'Weet jie waer as dien
weunt? Dien vent die as z'n
wuuf slaet'. en 'Ik wete nie 'oe
a'k er moe komme'. Ook de eu-
klanken in plaats van de o kwa
men in de middeleeuwen alge
mener voor in de dialecten aan
de kust. Wat in het Hollands ver
loren ging, bleef in het Zeeuws:
zeumer, beuter, meulen, weune,
zeule (zool) en 'eunienk (honing).
Maar in Walcheren is de eu ver
dwenen uit 'konieng' en 'kööne-
hinne' (koningin). Misschien uit
eerbied voor de hoge functie
Dat zou best kunnen. Ik ken
mensen die de 'eu' in een heel
gewone Walcherse achternaam
in één geval als oo uitspreken (zo
wordt die naam ook geschreven).
Namelijk wanneer ze het hebben
over een zeker bedrijf waar zij zelf
hun brood verdienen: zo heeft de
status van de werkgever in
kwestie er blijkbaar toe geleid dat
zijn achternaam niet langer 'plat
Walchers' uitgesproken mag
worden.
Jan Zwemer
De twee studenten denken vol
doende kennis te hebben om
daadwerkelijk de diverse belan
gen te kunnen afwegen. Voor
een groot deel is die kennis ver
gaard tijdens jaren van studie en
stages en voor een deel uit per
soonlijke achtergrond. „Ik kom
uit Sint Laurens," vertelt Gabriêl
se. „Ik ben opgegroeid op het
platteland en heb familie die boer
is. Uit die tijd heb ik ook nog ban
den met het waterschap, dat tra
ditioneel werd beheerst door het
landbouwschap." Ook Vaneveld
zegt de problemen van de land
bouw te kennen, dankzij een sta
ge die hij ooit liep bij een
boerenbedrijf.
„Neem het waterpeil," begint Va
neveld. „Een probleem voor de
toekomst is de toenemende ver-
zilting van het water. Hoe lager
het waterpeil, hoe brakker het
water. De landbouw wil het liefst
een steeds lager peil, de milieu
beweging wil juist meer water.
Het is de vraag of iedereen zich
realiseert wat het probleem van
de verzilting inhoudt. De boeren
zitten namelijk ook niet te wach
ten op brak water. Wij hebben er
de opleiding voor om te kijken
wat er in dat water zit."
Zijn collega-kandidaat valt hem
bij. „Daarom reken ik per verga
dering, zo'n zes of zeven keer per
jaar, minstens een dag voorberei
dingstijd. Het is belangrijk dat we
precies weten waarover we pra
ten en dat we met argumenten
komen die steekhouden, anders
Ook dit jaar snel en voordelig met uw krant naar de Huishoud
beurs. Keuze uit 7 reisdata waaronder een paar met extra
opstapschema. Wie trouwens nog mee wil naar Utrechtse
heuvelrug (17 februari) moet niet te lang meer wachten met
boeken.
Aan de cd werken vier groepen
mee en voor Rudy de Queljoe, die
met zijn Bintang Maluku Band op
8 januari in de Kloveniersdoelen
concerteerde, wordt nog een
plaats gezocht. De groepen zijn:
de Salamony Sisters uit Middel
burg, Matipa, de Jong Ambon
House Band en de muziek- en
zanggroep onder leiding van me
vrouw L. Matitaputty. Volgens
Pentury mag de uit Middelburg
afkomstige De Queljoe, onder
meer bekend als gitarist van
Brainbox, Vitesse en Massada,
niet ontbreken op deze Zeeuwse
produktie.
Muziek is enorm belangrijk voor
Molukkers. „Ik kan me geen le
ven zonder muziek voorstellen",
zegt Jim Pentury die ook als
voetballer furore maakte in het
eerste van Middelburg, Oostka-
pelle en Jong Ambon. „Dat merk
je onder meer als je een uit
wedstrijd speelt. Bij Jong Ambon
had altijd wel iemand een bandje
bij zich dat hij in de auto wilde la
ten afspelen als we een uit
wedstrijd hadden. Bij de andere
clubs was dat anders. Niet min
der", benadrukt hij, „maar
anders".
Met de cd beoogt Pentury te
„voorkomen dat de Molukse tra
ditionals verloren gaan en zorgen
dat ze bekend worden bij een
breder publiek. Zeg maar de pro
motie van de Molukse cultuur.
Voor mij is het uiting geven aan je
gevoel. Nee", zegt hij, „het is ze
ker geen kwestie van verwaaide
nostalgie nieuw leven inblazen.
Als je het namelijk niet doet, blijft
de muziek in je eigen kringetje
hangen. Op Molukse feesten en
bruiloften wordt de Lagu-
Lagumuziek uiteraard gespeeld.
Maar ook anderen kunnen er van
genieten. Dat weet ik na de uit
zending op Nieuwjaarsdag op
Omroep Zeeland en na het con-
i Jim Pentury (met pet) en Lex Amrein.
cert van Bintang Maluku Band in
de Kloveniersdoelen".
Technicus Lex Amrein en Jim
Pentury hebben een vast traject
samengesteld om concreet aan
de slag te kunnen. Voor de deel
nemende groepen is een repeti
tieschema opgesteld. Als alle
groepen klaar zijn, wordt een
mastertape gemaakt. Ondertus
sen gaat Pentury op stap, op
zoek naar sponsors en subsidies.
„Ik reken er op", denkt hij, „om
rond half mei klaar te zijn. Maar
let wel: het is geen commercieel
project. Als we geld over hebben,
maken we een nieuwe cd met
weer andere nummers. Dankzij
de inbreng van Lex kan het een
zeer professioneel niveau krijgen.
Dat is trouwens ook ons streven.
Professioneel en traditioneel, la
ten horen wat onze Molukse cul
tuur aan muziek te bieden heeft".
