PI fairZt
Open dag reddings
brigade Middelburg
Modeshow
bij McDonald's
Jeans Inn
rijles ék
MOTORRIJLES?
i-i-ir (]- c
STICHTING PETRA ZOEKT EIGEN PLEK VERWERKING INCESTGEVOLGEN
Expositie veer Vlissingen - Breskens
'WaCeA&ui
SCHOTT
CRI STAL
Met Pen Boer
Verkeersleermiddelen bent
u beter af!
Een wespennest. Zo
noemt dra. Marrie van
der Feen de problema
tiek rond incest. Vrij
gesproken verdachten,
liegende getuigen, ge
brekkige hulpverlening.
Wat haar vooral bezig
houdt is het vinden van
een eigen plek waar in-
cestslachtoffers hun
trauma's kunnen verwer
ken. De psychiatrie biedt
geen uitkomst, vindt Van
der Feen. „De meeste
psychiaters zitten nog
vol psycho-analytische
theorieën a la Freud."
PZC WEEKBLADEN
De tramlijn tussen Vlissingen en
Middelburg komt weer even tot leven in de
Rubriek Gelezen.
De Monumentenprijs Middelburg is vorige
week voor het eerst uitgereikt. Een initiatief
om de Middelburgse monumenten voor
verloedering te behoeden.
Na The Scene lijkt nu ook de Limburgse
band Rowwen Heze het grote publiek te
bereiken. Binnenkort in Zeeland.
Thuiszorg Walcheren presenteert een scala
aan hulpverlening op haar eerste
informatiepagina.
De zei-spreuken van Ko
Zaterdagavond 30 oktober as. zal er van 19.45
tot 21.30 uur bij McDonald's in Middelburg
kleding geshowd worden van Jeans Inn.
Iedereen is welkom en de toegang is gratis.
McDonald's restaurant met McDrive
Bosschaartsweg 1. Middelburg.
A58 afslag Middelburg.
MRMANY
Drinkglazen
ROYAL
wijnglas:! 1.85
SERVICE KWALITEIT GARANTIE
LANGE DELFT 50 MIDDELBURG
01180-13221 A
93e JAARGANG NUMMER 43
praktijkboek voor motorrijles
ian baslinck
Er ligt een kostelijk
praktijkboekie voor u klaar dat
uw lessen stap voor stap
ondersteunt
Vraag er uw rijschool oml
27 OKTOBER 1993
'Merendeel psychiaters
moet nog wakker worden'
door Liesbet Mallekoote
Van der Feen heeft een aantal ja
ren geleden de Stichting Petra
opgericht, die onder meer boe
ken en proefschriften uitgeeft die
het thema incest behandelen.
Een belangrijk deel van de Petra
activiteiten vormen de trauma-
verwerkingsweekeinden voor in-
cestslachtoffers. In het
weekeinde van 30 en 31 oktober
wordt het vierde gehouden, on
der leiding van Van der Feen en
(bijna) dr. Francine Albach. Zater
dagochtend geven beide psycho
logen een lezing in de Zeeuwse
Bibliotheek in Middelburg, waar
bij ook betrokkenen als hulpverle
ners, onderwijzers en
familieleden van incestslachtof-
fers welkom zijn. Zij moeten zich
wel van tevoren aanmelden bij
Van der Feen (01180-29046).
Marrie van der Feen heeft een
aantal boeken over incest op haar
naam staan, schreef artikelen en
sprak erover in een televisie
uitzending van de Evangelische
Omroep. Wie bekend is met haar
werk, weet dat zij er geen ge
heim van maakt, waar ze haar
positieve instelling vandaan
haalt: uit de Bijbel, uit haar ge-
Hfeasa
Oplage: 24.600.
Gratis huis-aan-huis op
geheel Walcheren in
combinatie met de Vlissinger.
Totale oplage: 49.000.
Uitgave: Provinciale Zeeuwse
Courant b.v.
Administratie:
PZC
Oost-Souburgseweg 10,
postbus 18, 4380 AA
Vlissingen.
Advertentieverkoop:
L.F. Kuijs,
tel. 01180-27524.
Redactie: Ad Hanneman,
01180-81171 en Liesbet
Mallekoote (ai), 01180-81170.
Redactie-adres: Postbus 5017.
4330 KA Middelburg
Faxnr. 01180-81215
Bezorging: 01184-84215.
Druk: Vink-Rotadruk b.v.,
postbus 36, 4570 AA Axel.
Druktechniek: offsetrotatie.
Sluitingstijd: advertenties
vrijdag PZC, Markt 51, 17.00 uur,
Postbus 5017, 4330 KA
Middelburg, tel. 01180-81000
Oost-Souburgseweg 10, 17.00
uur Postbus 18, 4380 AA
Vlissingen, tel. 01184-84000.
De Faam en De Vlissinger
maken deel uit van de Zeeland
Combinatie huis-aan-
huisbladen
in Zeeland.
Totale oplage: 170.025.
Marrie van der Feen: „Het blijft knokken.
loof. „De eerste opzet van de ver-
werkingsweekeinden is echter
onze professionaliteit. Francine
en ik zijn christen, maar op de
eerste plaats staat onze kennis
als psychologen."
Albach is al meer dan tien jaar
betrokken bij hulpverlening aan
slachtoffers van incest. Ze publi
ceerde in diverse wetenschappe
lijke tijdschriften en sprak op
conferenties over de incestpro
blematiek. In november dit jaar
zal zij aan de Universiteit van
Amsterdam promoveren op het
thema 'Freuds verleidingstheorie,
incest, trauma, en hysterie'. Het
proefschrift wordt door de Stich
ting Petra uitgegeven. Van der
Feen werkt met Albach samen
sinds ze zelf, in 1990, bij haar af
studeerde en een stukje van Al-
bachs onderzoek deed, over
gynaecologische klachten bij in-
cestslachtoffers. Daarnaast is
Van der Feen, zoals dat klinisch
heet, 'ervaringsdeskundige': zelf
het slachtoffer van incest ge
weest. „Samen hebben we dus
heel wat know-how," vindt Van
der Feen.
Op de open dag waren er al
tweehonderd."
„Mijn geloof speelt wel een grote
rol. Als ik het gevoel had gehad,
dat ik er helemaal alleen voor
stond, had ik het nooit gedurfd.
Voor ons eerste verwerkings-
weekeinde kregen we vijftig
vrouwen in huis, sommigen met
zware psychische problemen.
Mensen om ons heen zeiden,
waar begin je aan, dat kan hele
maal niet. Maar we hebben het
toch gedaan. Het was misschien
niet voor iedereen super, maar
voor veel mensen is het goed ge
gaan, er hing een heel goede
sfeer tijdens de drie voorgaande
weekeinden."
„Eigenlijk moet je voor trauma
verwerking een eigen kliniek heb
ben. Daar streven we ook naar,
we willen ontzettend graag een
eigen plek voor langdurige hulp
verlening. Die is er nu niet. Ja,
onder meer in Den Haag, in At
lantis kunnen mensen terecht
met ernstige psychische klach
ten, maar daar is slechts plek
voor achttien vrouwen. Achttien!
Volgens Van der Feen heerst er
nog veel onkunde en onwetend
heid in de medische wereld over
incest en de trauma's die daar
mee gepaard gaan. „Sommige
psychiaters twijfelen nog aan de
verhalen van vrouwen over in-
cestervaringen. Die denken hele
maal langs de lijnen van Freuds
theorieën, dat het een wens
droom van het meisje is om met
haar vader naar bed te gaan. Als
of een kind van acht door haar
vader verkracht wil worden. Je
zou toch denken dat die denk
beelden inmiddels wel zouden
zijn uitgeroeid, maar onlangs op
een symposium van de VSK (Ver
eniging tegen Seksuele Kinder
mishandeling binnen het gezin)
begon een psychiater zijn betoog
weer met ,Wij twijfelaars...'."
„Er zijn wel psychiaters die boe
ken lezen die zijn geschreven
vanuit de vrouwenhulpverlening
en die op de hoogte zijn van de
problematiek. Maar die weten
niet altijd raad met deze trau
ma's. Achter de gesloten deuren
van de psychiatrische inrichtin
gen zitten vrouwen, van wie on
geveer de helft seksueel is
misbruikt en die, uit onkunde,
nauwelijks worden behandeld.
Dat begint nu langzaam door te'
dringen, maar de dokters kunnen
nog heel wat leren. Ze zouden al
lemaal Albachs proefschrift moe
ten lezen, dan worden die
psychiaters een beetje wakker
geschud."
Daarom wil Van der Feen zo
graag een eigen kliniek voor trau
maverwerking. „Zoiets als pro
fessor Bastiaans heeft opgezet
voor de verwerking van oor
logstrauma's. Afs wij op dit mo
ment iemand willen onderbren
gen voor behandeling, moeten
we stad en land afzoeken voor
adressen. Veel vrouwen zijn bij
voorbeeld erg suïcidaal. Die moe
ten constant in de gaten worden
gehouden. Vaak zitten ze toch
gewoon thuis, omdat ze in een
inrichting niets voor hen kunnen
doen."
Tot die eigen kliniek is verwezen
lijkt, houdt de Stichting Petra ver-
werkingsweekeinden. Tijdens
deze dagen, op een plek die voor
niet-deelnemers geheim wordt
gehouden, kunnen vrouwen on
der begeleiding van een arts, een
paar klinisch psychologen en er
varingsdeskundigen ervaringen
uitwisselen. „Veel vrouwen ont
moeten op deze bijeenkomsten
voor het eerst andere vrouwen
met hetzelfde probleem. Er is dan
veel herkenning. Dat werkt heel
goed. Ze leren van elkaar, 's Mid
dags geven we bijvoorbeeld
workshops, waarin een meer per
soonlijk contact mogelijk is, over
relatieproblemen en seksuele
problemen als gevolg van incest.
Sommige vrouwen hebben die
heel goed weten op te lossen."
„Je ziet tijdens en na die week
einden dat sommige vrouwen zo
fantastisch genezen. Een thera
peut van het RIAGG vroeg eens
aan een patiënt waar die week
einden werden gehouden en of
hij meer vrouwen daar naartoe
mocht sturen, want zij was zo
vooruitgegaan. Belangrijk tijdens
die weekeinden is het steunen en
het bevestigen van het gevoel
voor eigenwaarde. Mijn speciali
teit is het ontdekken van de ta
lenten van de vrouwen en die er
uit halen. Zo is er een vrouw die
prachtige gedichten schrijft en
die voordraagt. Een ander speelt
heel mooi viool, maar ze durft dat
nog niet voor de groep te doen."
De weekeinden zijn niet bedoeld
om een theologische discussie
aan te gaan, onderstreept Van
der Feen. „Tijdens een vorig
weekeinde ben ik door een
vrouw vrij grof aangevallen op
mijn geloof. Francine en ik zijn
christenen. Wij werken vanuit
een christelijke invalshoek en ne
men de woorden van Jezus se
rieus, maar we dringen niemand
onze overtuiging op. Aan de an
dere kant willen we zelf ook ge
respecteerd worden. Ik kon
vertrouwen op mijn Hemelse Va
der, toen het vertrouwen in mijn
aardse vader was geschonden.
Je moet ook niet God de schuld
geven voor wat je vader, broer of
oom je aandoet, wat die persoon
ook zegt. Je moet kiezen wie je
wilt geloven en ik koos voor God.
Uit de Bijbel leerde ik niet te ha
ten, want haat maakt jezelf ka
pot, En daardoor vond ik de
positieve houding, die ik nodig
heb om dit werk te kunnen
doen."
„Niet-christenen die naar mijn
praktijk komen, behandel ik ge
woon als psycholoog. Die kan ik
met psychologische middelen
een behoorlijk eind helpen. Maar
als christen ga ik ervan uit dat je
naast een lichamelijke en een
psychische ook een geestelijke
gezondheid hebt. En die kan al
leen worden beter gemaakt met
hulp van God. Sommige vrouwen
komen naar mijn praktijk juist
omdat ze weten dat ik christen
ben. Maar soms bid ik met opzet
niet met ze. Dan denk ik, er is al
genoeg met jou gebeden, eerst
maar eens met psychologische
middelen aan de slag."
Ondanks de grote hoeveelheid
publiciteit die het onderwerp in
cest al heeft opgeleverd, vindt
Van der Feen dat er nog veel on
begrip over bestaat. „Veel vrou
wen durven er nog steeds niet
over te praten omdat hun directe
omgeving zegt dat ze het er zelf
wel naar gemaakt zullen hebben.
Vrouwen zijn ook vaak heel be
schermend ten opzichte van hun
familie, terwijl zij zelf het slacht
offer zijn. Ook in kerkelijke krin
gen bestaan nog veel
vooroordelen. Het woord incest
bijvoorbeeld komt zelfs in het ge
heel niet voor in het rk-canonieke
recht. Het onderwerp is daardoor
nauwelijks bespreekbaar voor
vrouwen met incestervaringen."
„Ik ben niet bang voor een hek
senjacht. Misschien wordt door
er veel aandacht aan te besteden
wel eens iemand vals beschul
digd, maar de meeste daders zijn
nog nooit in aanraking geweest
met de rechterlijke macht en zijn
nooit aangegeven. SOS-
telefoonlijnen voor kinderen zijn
fantastisch, maar wat voor be
scherming krijgt zo'n kind, hoe zit
het met de hulpverlening, waar
moet een kind naartoe? Er is nog
steeds te weinig kennis en er zijn
nog te veel vooroordelen rond in
cest. Er is nog veel te knokken."
De 'Koningin Wi/he/mina'.
Ter gelegenheid van het in de vaart komen van de nieuwe veerboot 'Koningin Beatrix' heeft het Zeeuws
Documentatiecentrum een tentoonstelling ingericht op de tweede verdieping van de Zeeuwse Bibliotheek
in Middelburg. Tussen 1 november en 13 december is daar een expositie te zien die bestaat uit foto's,
prentbriefkaarten en drukwerk met als onderwerp de veerdienst Vlissingen - Breskens. Er zijn onder meer
foto's te zien van vroegere veerboten, van de 'Prinses Irene', de veerpleinen van voor en na de oorlog en
een paneel met materiaal van de actie 'Vrije Veren' in 1958. De tentoonstelling van materiaal uit de eigen
collectie is te zien tijdens de normale openingstijden van de bibliotheek.
Zogenaamde zei-spreuken ko
men in groten getale in het
Vlaams voor, maar ook in het
Zeeuws zijn prachtige voorbeel
den te vinden. Zei-spreiken
bestaan uit twee delen, de eerste
meestal een staande uitdrukking
die de luisteraar echter op het
verkeerde been zet. In het twee
de deel, dat met 'zei' begint,
krijgt het eerste deel een heel an
dere betekenis dan je zou ver
wachten. Een hele bekende is:
Aolles mee maete, zei de klere-
maeker, en ie sloog z'n vrouwe
mee den ellestok. Iets minder be
kend is: leder z'n meug, zei 't
vaerke, en 't vrat stêênkööl.
Sommige mensen maakten zelf
zei-spreuken, zoals Ko Castel, de
vroegere buurman en collega van
mijn opa Jan Zwemer. Van mijn
vader hoorde ik dikwijls genoeg:
Gêên ellende vó z'n tied, zei Jil-
letje van Offenbeek, en ie moch'
moest) zeven keer op een
ochtendschof mee de broek nè
benee. Ik zag arbeider Jilletje al
zeven keer in de tijd tussen twee
schaften in de goskant zitten om
zijn behoefte te doen. Jaren lang
vroeg ik me af of Jilletje echt
bestaan had. Maar nee, hij kwam
uit de duim van Ko Castel vertel
de vader desgevraagd. Net als
waarschijnlijk een aantal andere
zegswijzen die ik alleen maar
thuis gehoord heb.
Jan Zwemer
De Van Dixhoornbrigade uit Mid
delburg wil zaterdag 30 oktober
tijdens een open dag, in de woor
den van voorzitter L. Wolterman,
'iedereen die last van ons heeft
laten zien wat we nu eigenlijk
doen.' De open dag vindt plaats
in en om het clubgebouw d'Ou-
we Werf, aan de Dokstraat in
Middelburg.
De Van Dixhoornbrigade is een
reddingsbrigade die onder meer
opleidingen verzorgt in het
zwemmend redden, varend red
den, EHBO en reanimatie. Gedu
rende de zomer houdt de
strandwacht van de Brigade toe
zicht op het strand van Zoutelan-
de en Dishoek. Daarnaast heeft
de Brigade een rampenploeg, die
bij calamiteiten 24 uur per dag in
zetbaar is.
De open dag duurt van 12 tot 18
uur.-In en om het clubgebouw zal
van alles te zien en te doen zijn.
De informatiestand van de lande
lijke Reddingsbrigade is aanwe
zig. Er is een video en een
fototentoonstelling te zien van de
reddingsdemonstratie die de Bri
gade op 19 augustus hield voor
het strand van Zoutelande. En
jonge kinderen kunnen meevaren
in een vlet op het kanaal en door
de jachthaven.
Rond ongeveer drie uur houdt de
Brigade een sloepenrace in het
kanaal, met de medewerking van
de brigades uit Vrouwenpolder,
Vlissingen, Oostburg en Bergen
op Zoom en een ploeg van het
zwembadpersoneel van Poelen-
daele. De open dag wordt feeste
lijk afgesloten in het Clubhuis.
quality freewear
-QQST-sniiRi iBQ.MinoRBDWL
