Wallach wil meer vermaak in Domburg
'Middelburgse mode'
voor Zweedse televisie
In Zeeland geldt wet van
remmende voorsprong
1
rijles
MOTORRIJLES?
s
s
CASSETTES
Robbe Berking
WILKENS
„Toen ik in mijn agenda 'presentatie burgemeesters-
onderzoek' zag staan, kreeg ik Limburgse toestan
den voor ogen. Ik vroeg mij af met welke aannemer
ik voor het laatst had gedineerd." Zo begon burge
meester C. Rutten van Middelburg vorige week zijn
welkomstwoord aan de deelnemers aan het deskun
digheidsbevorderingsproject voor amateurhistorici,
die de Walcherse burgemeesters tussen 1850 en
1855 hebben onderzocht.
PZC WEEKBLADEN
Ze dachten het zo'n
zes jaar vol te hou
den. „Maar het is
bijna zeventien jaar
geworden". En nu
stoppen ze er mee.
Nee. Niet definitief.
Het café-restaurant
terras
't Groentje verpach
ten ze, de winkels
er naast verhuren ze
en de appartemen
ten blijven onder
hun beheer. Vooral
Inneke Wallach (39)
werd het teveel.
Haar één jaar oudere
echtgenoot William
Wallach had er
eigenlijk best nog
zin in. „Maar ooit
volgde zij mij, nu
volg ik haar". En:
„Ik zit nog propvol
ideeën. Die kan ik in
Strandvolleybal
Minstens vijf miljoen Zweden zagen op maandaga
vond 14 september vanaf elf uur de Walchersen Pa
tricia Kienten en Kristel Hubrechse kleding
aanprijzen uit de ateliers van Michael Telepary en
Hedwig Samson. Het televisieoptreden van onge
veer een uur in het populaire popprogramma van Z-
tv was het gevolg van het succes dat beide Middel
burgse modemannen hadden tijdens een modebeurs
in Stockholm in augustus. Een dag na hun televisie
debuut bekeken beiden met de heren en kleding-
maakster Manita van 't Loo de videoband. De prijs
voor het 'even op en neer' naar Stockholm werd
graag betaald: 48 uur zonder slaap. „We zijn met z'n
tweetjes geweest".
het belang van
Domburg gebruiken.
Als een soort pr-
man". Na enig den
ken: „We hebben
het kunnen volhou
den omdat we geen
kinderen hebben".
Domburg promotie
PRESENTAT/E BURGEMEESTERSONDERZOEK WALCHEREN
Nè de koesse gae
8
Sfeervol tafelen
BSF
Keuze uit 100 modellen
bij de cassette specialist:
SERVICE KWALITEIT GARANTIE
LANGE DELFT 50 MIDDELBURG
01180-13221
praklijkboek voor motorrijles
Er ligt een kostelijk
praktijkboekje voor u klaar dat
uw lessen slap voor stap
ondersteunt
Vraag er uw rijschool om!
Met Den Boer
Verkeersleermiddelen bent
u beter af!
93e JAARGANG NUMMER 38
22 SEPTEMBER 1993
Open huis geslaagd in Concertgebouw.
Zuidafrikaanse dienstboden spelen eigen leven in
Vlissings Arsenaaltheater.
Rubrieken: Voorlichting van gemeenten en provin
cie, psychoconsult, rechtstreeks en gelezen (zelfon
derzoek Zeeuws Landschap).
IMsm
Oplage: 24.600
Gratis huis-aan-huis op
geheel Walcheren in
combinatie met de Vlissinger.
Totale oplage: 49.000.
Uitgave: Provinciale Zeeuwse
Courant b.v.
Administratie:
PZC
Oost-Souburgseweg 10.
postbus 18, 4380 AA
Vlissingen.
Advertentieverkoop:
L.F. Kuijs,
tel. 01180-27524
Redactie: Ad Hanneman,
01180-81171 en Liesbet
Mallekoote (ai), 01180-81170.
Redactie-adres: Postbus 5017,
4330 KA Middelburg
Faxnr. 01180-81215
Bezorging: 01184-84215.
Druk: Vink-Rotadruk b.v.,
postbus 36, 4570 AA Axel.
Druktechniek: offsetrotatie.
Sluitingstijd: advertenties
vrijdag PZC, Markt 51. 17.00 uur.
Postbus 5017, 4330 KA
Middelburg, tel. 01180-81000
Oost-Souburgseweg 10, 17.00
uur. Postbus 18. 4380 AA
Vlissingen, tel. 01184-84000.
De Faam en De Vlissinger
maken deel uit van de Zeeland
Combinatie huis-aan-
huisbladen
in Zeeland.
Totale oplage: 170.025.
Tijdens de bijeenkomst in de Bur
gerzaal van het stadhuis in Mid
delburg werd het resultaat
gepresenteerd van anderhalf jaar
spitten in alle mogelijke archieven
die er op Walcheren zijn te vin
den. De vijftien onderzoekers zijn
allen vrijwilligers die uit eigen in
teresse een of meerdere burge
meesters voor hun rekening
namen.
het burgemeestersonderzoek ge
boren.
Een beetje bitter constateerde
Koops dat in Zeeland de wet van
de remmende voorsprong geldt.
„In een vroeg stadium en met be
perkte middelen hebben we de
achterstand op het gebied van re
gionale geschiedbeoefening inge
lopen. Alleen hebben zes andere
provincies inmiddels een histo
risch consulent en Zeeland nog
niet." Koops hoopt het provincia
le bestuur op 11 oktober, als het
volledige Zeeuwse burge
meestersonderzoek in de Abdij
wordt gepresenteerd, te hebben
overtuigd van het nut van een
dergelijke consulent.
Drs. A.P. de Klerk, de coördinator
van het onderzoeksproject, on
derstreepte het amateurisme van
de onderzoekers nog eens met
de woorden dat dit historische
onderzoek 'vóór alles leuk'
moest zijn. En 'leuk'is geen kwa
lificatie waar een universitair on
derzoeker zijn werk mee mag
aanduiden. Wetenschappelijk on
derzoek moet op z'n minst maat
schappelijk relevant zijn. Maar in
een adem prees De Klerk zijn me
dewerkers dat zij in zo'n korte tijd
met resultaten zijn gekomen:
„Binnen anderhalf jaar, daar zou
een universitair onderzoeker ja
loers op zijn."
Het burgemeestersonderzoek is
een provinciaal leeronderzoek,
waar de deelnemers wat van
opsteken en van passief geïn
teresseerden actieve beoefenaars
worden. Het onderzoek op Wal
cheren is het vierde afgeronde
deel - eerder werden de resulta
ten van Schouwen-Duiveland,
Sint Philipsland en Zuid-Beveland
gepresenteerd. Doel van het pro
ject is, naast deskundigheidsbe
vordering, een brug te slaan
tussen de liefhebbers en de pro
fessionele onderzoekers.
Als voorbeeld noemde De Klerk
de archeologie, waar professio
nals bijna niet meer zonder de
amateurs kunnen en omgekeerd.
„Amateur-onderzoekers worden
op die manier volwaardige
onderzoekers-in-opleiding in
plaats van loopjongens en water
dragers." Een voordeel van het
werken met amateurs is volgens
de coördinator dat deze vaak
over meer vrije tijd beschikken,
terwijl wetenschappers in een
steeds strakker regime worden
gedwongen.
De Klerk constateerde tot zijn
vreugde dat het deskundigheids-
bevorderingsonderzoek navolging
vindt in Noord-Holland en moge
lijk Zuid-Holland. Hij hoopte ook
dat het burgemeestersonderzoek
aanleiding zal geven tot onder
zoek naar integrale dorps- en
stadsgeschiedenissen zoals dat
in Drenthe is gedaan. „Een dege
lijke en leesbare studie vormt een
interessant visitekaartje van de
provincie." Bovendien heeft zich
door het onderzoek een provinci
aal netwerk van enthousiaste en
goede onderzoekers opgebouwd.
De Klerk: „Dat moet je koesteren,
anders pleeg je kapitaalvernieti
ging."
Het onderzoek is opgezet in op
dracht van de Stichting Regiona
le Geschiedbeoefening Zeeland.
Voorzitter drs. R.L. Koops: „Het
doel van de stichting is de kennis
van de geschiedenis van Zeeland
te vergroten. Hiervoor wordt een
nieuwsbrief uitgegeven, is een
scriptiereeks opgezet en worden
onderzoeksvergoedingen toege
kend. De deskundigheidsbevor
dering bleef echter onderbelicht,
terwijl dat een eerste taak zou
moeten zijn."
De stichting vroeg daarop subsi
die bij het provinciale bestuur om
een historisch consulent te kun
nen aantrekken, die (amateur-)
onderzoek en deskundigheidsbe
vordering zou kunnen ondersteu
nen. De provincie verlangde dat
de behoefte aan een dergelijke
consulent met een proefproject
I werd aangetoond en aldus was
Het tweede groepswoonproject in Middelburg: be
hoefte aan samenwonen voor de contacten.
Open huis in Vlissingse Concertgebouw meer dan
geslaagd. Meer dan vijftienhonderd bezoekers wer
den geteld.
Sommigen pikken dat niet en
waarschuwen de politie. Hoewel
we van de politie altijd alle mede
werking krijgen, moet die zich
wel aan de regels en de tijden in
de vergunningen houden. Maar
ze zouden niet ingrijpen als er
geen klachten zouden binnenko
men. Ik begrijp die mensen niet.
Ze willen in het hartje van Dom
burg wonen, wat toch een brui
send gebeuren is in de zomer,
maar daartegenover willen ze de
rust van het platteland. Laat ze
dan asjeblief in Aagtekerke gaan
wonen. Daar is het rustig".
Topper van één van de activitei
ten van William Wallach was dit
jaar het slotfeest van de strand
volleybal. Heel Domburg deed
mee, zegt'ie, en alles was omge
bouwd in een Caribische ambian
ce. Meer dan tienduizend
mensen kwamen daarvoor naar
de oudste Walcherse badplaats
om ook te genieten van de miss
verkiezingen. „Ik moest alles hals
over kop organiseren. Niettemin
liep het op rolletjes. Ik denk dat
we dit soort festijnen vaker bin
nen Domburg moeten hebben.
Dat is goed voor ons. We kunnen
niet teren op De Parel. Dat is wel
iswaar een prima instituut, maar
je moet voor variatie zorgen zo
dat jong en oud met plezier aan
de vakantie im Domburg te
rugdenkt".
Nog effe en Inneke en William
Wallach sluiten voor de laatste
keer de deuren van 't Groentje.
„We hebben er naar toe geleefd.
Het zal geen pijn doen om de zelf
opgebouwde zaak aan een ander
over te dragen. Ik zal de nieuwe
exploitanten wel begeleiden. Ze
ker in het begin. Wie dat zijn? Dat
kan ik nu nog niet zeggen
Hedwig Samson en Michael Tele
pary maken geen alledaagse kle
ding. Telepary's werk is
geïnspireerd op de indianen-
dracht. Hij maakt vooral acces
soires die kunnen aansluiten op
de - soms - uitdagende leder- en
rubberkleding van Samson. De
combinatie sloeg aan in Zweden
waar „de mode wat achter loopt
in vergelijking met Nederland. Na
de beurs hebben we een show
verzorgd in een grote discotheek.
Daar waren ook mensen van de
televisie. Die nodigden ons on
middellijk uit voor een optreden
in hun popprogramma".
En de Zweden hadden het goed
uitgekiend. De clips die ze toon
den sloten aan bij de mode die
beide Middelburgers voorstaan.
Er werd bijvoorbeeld een clip van
Janet Jackson getoond. De zan
geres droeg een jurk die zo uit de
handen van Manita van 't Loo
had kunnen komen. Ook droeg
de Amerikaanse popster een indi-
anensieraad dat in het atelier van
Telepary niet zou opvallen. „Pri
ma verzorgd". En: „Er is over na
gedacht", mompelt Samson bij
het zien van de beelden.
De beide dames zijn kennelijk
niet onder de indruk van hun
televsie-optreden. „We gingen
om promotie te maken. En dat is
gelukt", meldt Kristel Hubrechse
.en meewerkt in het bedrijf van
haar vriend Telepary. Zij was dan
ook het meest aan het woord tij
dens de uitzending. „Het ging
trouwens allemaal heel spontaan,
ouinb met helemaal volgens de
regels, maar het was dan ook
een directe uitzending. Tussen de
clips door moest van alles gere
geld worden", stelt Patricia Kien
ten vast. Zij hoopt haar toekomst
als een succesvol model in te vul
len. De mannen nemen het
woord' weer over. „Het is niet de
eerste de beste keuze geweest.
Kristel weet precies wat er in on
ze bedrijven omgaat. En Patricia
is één van de beste modellen die
er zijn. Het programma zou heel
anders zijn verlopen als wij er
heen zouden zijn gegaan. Nu
konden de kijkers zien wat wij
leveren".
Overigens leverde de modebeurs
van 20 tot en met 22 augustus in
Stockholm het tweetal geen win
deieren. Acht grote Zweedse za
ken en één Deense groothandel
bestelde voor het komende jaar
mode uit Middelburg. „We kun
nen die opdrachten wel aan, hoe
wel we na de tweede dag wel
even schrokken. De bestellingen
overtroffen onze verwachtingen".
Beiden zijn zeer gecharmeerd van
hun Groentje, dat in de periode
dat ze er de scepter zwaaiden
uitgroeide tot een begrip voor no
toire terraszitters. Jaarlijks werd
er in de stille winterperiode driftig
gesleuteld aan de zaak met de
opzet om het terugkerende pu
bliek weer wat meer te laten ge
nieten van de vernieuwbouwde
uitspanning. „Vorig jaar hebben
we er een theatercafé van ge
maakt, zodat we meer bandjes
konden laten komen. Daarvoor
hebben we het terras wat dichter
moeten maken. Vanwege de ge-
luidshinderd. Dat ligt nogal ge
voelig hier".
Toen het tweetal besloot om Den
Haag de rug toe te keren en te
verhuizen naar de streek waar zij
Het echtpaar Wallach dat het 'wat rustiger aan gaat doen'.
was geboren en getogen, had het
geen cent op zak. Bankdirecteu
ren fronsden bedenkelijk hun
wenkbrauwen toen het jonge net
verloofde stel van vooraan in de
twintig vroeg om crediet. Ze had
den dan ook niks anders te bie
den dan enthousiasme. „Geld?
Dat hadden we niet", zeggen ze
ietwat schamper. „Een lelijke
eend van acht jaar en een oude
visboot. Dat was het enige en
niet genoeg om 't Groentje van
de maatschappij van Kloet over
te nemen". Uiteindelijk kregen ze
hun crediet los na gesprekken
„met wel twintig banken. Maar
we moesten er hard voor werken.
We gingen er van uit dat we de
zaak na zes jaar van de hand kon
den doen. Ik", zegt hij die na een
koksopleiding in minstens net zo
veel restaurants werkte als hij
toen jaren telde, „heb de eerste
zes jaar alleen de keuken gezien.
Mijn vrouw deed het buffetwerk
en de bediening. Ik heb de over
tuiging dat we met keihard wer
ken en originele ideeën vooruit
zijn gekomen".
In de toekomst doet zij het ad-
minstratieve werk voor het hotel
en hij gaat dus op de promotie-
toer voor Domburg. „Dat lig me
wel. Overigens moet ik eerst nog
met een aantal mensen rond de
tafel gaan zitten. Ik wil natuurlijk
niemand voor de voeten lopen. Ik
denk trouwens dat we in Dom
burg voor veel meer vermaak
moeten zorgen. De mensen vin
den het uiteraard wel een gezelli
ge badplaats", voegt hij er
wervend aan toe, „maar de con
currentie elders is groot. Er is nu
een grote groep ondernemers die
dat ook inziet. Met die mensen
wil ik samenwerken. Alleen", zo
vervolgt hij zijn monoloog, „de
gemeente ligt nog wel eens
dwars. Ik had ooit de hele
Veronica-show hier kunnen heb
ben. De gemeente veegde dat
idee met een handgebaar van ta
fel. En een Western-weekeinde
noemde ze een bier-met-worst-
h-
ÜJ
Q;
circus. Ze vonden ook dat één
circus per jaar, Circus Renz, meer
dan genoeg was. Maar ja. Als je
it-is organiseert heb je ook scha
duwkanten".
Wat die schaduwkanten betreft:
„Geluidshinder bijvoorbeeld.
Aan het eind van de zestiende
eeuw kwamen franssprekende
Vlamingen en Henegouwers bij
duizenden tegelijk in Walcheren
wonen, later gevolgd door een
kleiner aantal franse Hugenoten,
verdreven Protestanten. Eén van
de vele franse woorden en uit
drukkingen in het Walchers is
mijns inziens de opdracht die de
kinders krijgen als het bedtijd is:
Allé, nè de koesse julder! Met
een koets heeft dat niets te ma
ken, maar het is een verhaspeling
van het franse 'se coucher', de
gewone uitdrukking voor gaan
slapen of naar bed gaan. Letterlijk
betekent 'se coucher' zich neer
leggen. Vooral oudere mensen in
Walcheren zeggen: me gaen nè
de koesse, terwijl hier en daar
zelfs gezegd wordt: de koessé,
een vorm die nog dichter bij het
oorspronkelijke frans staat.
Jan Zwemer
Een pose bij de videobeelden van hun Zweedse televisiedebuut. VInr: Manita van 't Loo,
Kriste! Hubrechse en Patricia Kienten.
De Chrysler Neon blijkt volledig gebaseerd te zijn
op het succes van de Voyager. Dat en nog meer
onderwerpen in de Autokrant Extra.
De Neon.
