Geschiedenis van Flevoland in
Informatiecentrum Nieuw Land
A
Wat maakt het Flevolandse
landschap zo uniek?
WAAR DE NATUUR OP HAAR BEST IS
Dagtocht naar natuurgebied
Oostvaardérsplassen en Batavia
_ir» 1»
,3pi
a/maap /tfnn/FP/
I
Z 1
i HM***.*
Flevoland ANWB-Fietsroutes
VLIEGTUIGBERGINGEN EN
-WRAKDELEN IN MUSEUM SCHOKLAND
riflU'fr/'J
ALMERE:
VERRASSENDE
HOOG
STANDJES
I*.
Landelijk voorlichtingscentrum
voor het volkstuinieren
Woensdag 14 augustus 1991
DE FAAM
5
Flevoland
Flevoland is een van de 'natuurlijkste' provincies van Nederland. Die natuur is
vrijwel zonder uitzondering vrij toegankelijk. Hier geen prikkeldraad in de
uitgestrekte bossen, in de wildere natuurgebieden of langs de vele waterwegen.
Een dicht net van wandelroutes en fietspaden, picknickplaatsen en vele andere
faciliteiten bieden volop gelegenheid om een zomer lang op ontdekkingstocht te
gaan.
Flevoland heeft in korte tijd zo'n rij
ke natuur kunnen krijgen, omdat het
hier gaat om de bodem van de vroe
gere Zuiderzee.
Vele eeuwen lang zijn daarop schaal-
en schelpdieren afgezet. Die zorgen
nu, in de drooggelegde polders, voor
een bijzonder hoge concentratie
kalk. Dat kalk vormt de voeding voor
bacteriën.
Hun uitwerpselen en andere resten
zorgen op hun beurt voor een rijke
humuslaag. De voedingsbodem voor
heel die wondere plantenrijkdom.
Bovendien, een groot voordeel in
deze tijd, neutraliseert dat kalk de
effecten van zure regen. Daardoor
staan de Flevolandse bossen er veel
beter voor, dan die op vele andere
plaatsen.
Waar bossen en planten zijn, zijn
dieren in ongekende aantallen. Ko
nijnen, hazen, muizen, vossen, her
melijnen en vooral reeën.
Lustoord voor vogels
Laten wij er maar geen doekjes om
winden: Flevoland is een volmaakt
lustoord voor vogels. Je kunt het
haast zo.gek niet bedenken of de
vogel, die we willen zien, vliegt of
zwemt wel ergens in de jongste pro
vincie van Nederland. Een van de
bekendste is de kiekendief. In alle
klcurvarianten. Juist deze vogel heeft
in het natuurreservaat 'De Oostvaar-
dersplassen' volop kans gekregen,
zich voort te planten. Nu leven in ons
land, gelukkig maar, weer enige hon
derden broedparen.
Wie de Flevolandse bossen en na
tuurterreinen de komende zomer
doortrekt, ontmoet een verrassende
wereld van plant en dier.
Gewoon maar eens doen en. .ge
nieten.
Vrouwelijke Bruine Kiekendief.
Informatiecentrum Nieuw Land aan
dc Oostvaardersdijk te Lelystad is al
sinds vele jaren dé vraagbaak voor
wie meer wil weten over de boeiende
geschiedenis van Nederlands nieuw
ste provincie Flevoland.
Die geschiedenis gaal terug tot dui
zenden jaren voor onze jaartelling
toen op rivierduinen langs de IJsscl
en de Overijsselse Vecht al mensen
woonden. Later kwam dit gebied on
der water te staan en werd dc Zuider
zee het domein van beurtschippers en
vissers.
Totdat in 1918 het Parlement besloot
de Zuiderzee af te sluiten en gedeel
telijk in te polderen volgens dc plan
nen van ir. Cornells Lcly.
In 1920 werd met dc werkzaamheden
begonnen. Eerst werd de Wieringer-
mecrpolder aangelegd. Daarna wer
den achtereenvolgens de Afsluitdijk
aangelegd (1932) en dc Noordoost
polder (1941), Oostelijk Flevoland
(1957) en Zuidelijk Flevoland (1968)
ingepolderd. In nog geen 50 jaar tijd
werd 145.000 ha land op de zee ver
overd.
Drie van de vier polders werden in
1986 bestuurlijk verenigd in de
twaalfde provincie van Nederland:
Flevoland.
Informatiecentrum Nieuw Land
biedt een expositie met diaklank
beeld, teksten, uniek fotomateriaal,
bodemvondsten en gebruiksvoor
werpen die een rol speelden bij de
inpolderingswerken in het voormali
ge Zuiderzeegebied.
In de buitenexpositie bij Nieuw Land
staan machines en werktuigen opge
steld die werden gebruikt bij het be
woonbaar maken van pas droogge
vallen gronden.
Voorts beschikt het centrum over een
goed geoutilleerde filmzaal waar op
verzoek films worden getoond over
de landaanwinning.
Sinds kort is bij Nieuw Land een
tijdelijke expositie te zien onder de
titel 'Hollands Atlantis, polderland
schap in perspectief. In deze boeien-
Informatiecentrum Nieuw Land is
van 1 april tot en met 31 oktober op
werkdagen geopend van 10.00 tot
17.00 uur. In de weekends opent het
centrum om 11.30 uur haar deuren.
In de wintermaanden is Nieuw Land
alleen op werkdagen geopend.
De toegangsprijzen zijn 3,50 voor
volwassenen en 2,50 voor kinderen
tot 16 jaar en hoiiders van CJP en
Pas65.
De coffeecorner bij Nieuw Land is
vrij toegankelijk.
de en speels opgezette expositie
wordt de bezoeker ingewijd in de
geheimen van het unieke landschap
van de IJsselmcerpolders. Er wordt
getoond hoe dit landschap tot stand
kwam, waarom het er uitziet zoals
het is, waarom de ene polder anders
is dan de andere.
Flevoland is een jonge provincie met een jong landschap. Een landschap dat
volop in ontwikkeling is. In feite elke dag groeit. Dat maakt de natuur in
Flevoland nu juist zo boeiend. Neem bijvoorbeeld een bos. Op het 'oude' land
zijn de bossen meer dan honderd jaar oud. Het zijn volwassen bossen. Zij
groeien nog wel, maar de bosontwikkeling is voor de bezoeker minder duidelijk
waar te nemen. Hier in Flevoland echter groeit het landschap mee met de
inwoners. Jonge bosaanplant groeit in nog geen tien jaar tijd uit tot een heerlijk
bos om in te recreëren. Stukjes ruigte die nog wachten op hun uiteindelijke
bestemming worden alvast door de natuur in beslag genomen. Zaad ontkiemt -
wilgen, ruigtekruiden, varens, orchideeën - het is een verrassing wat er gaat
groeien en welke dieren er zich vervolgens nestelen. Maar de mens kan het
allemaal van nabij volgen.
Ieder jaar gaat zo dc natuurontwik
keling verder in Flevoland. Met grote
stappen. Zoals dc groei van een kind
in zijn eerste levensjaren. Maar dit
prille landschap, dat nog alle moge
lijkheden in zich heeft, vraagt wel om
een goede begeleiding. Als een ge
bied uit zichzelf natuurwaarden ont
wikkelt. als er vogels broeden die
elders dreigen uit te sterven, of plan
ten groeien die lang verdwenen leken
te zijn, dan moet zo'n terrein be
schermd worden. Dan moet het de
kans krijgen in alle rust door te
groeien. In de eerste plaats kan dit
door zo'n gebied de bestemming na
tuur te geven. Dan is het veiligge
steld. Maar vervolgens moet het be
heerd worden, en wel zo dat de na
tuur alle kansen optimaal kan benut
ten. Een beheer dus wat aangepast is
aan het karakter van het terrein.
Dc Stichting Flcvo-landschap is zo'n
beheerder. Zij heeft op dit moment
zes terreinen in beheer die alle hun
Eén van de plassen Van het Toppad Urk.
eigen karakter hebben. Het Wilgen
reservaat, bijvoorbeeld, is een na-
tuurbos. waarvan de ontwikkeling
slechts op afstand gevolgd wordt. Op
geen énkele wijze grijpt de beheerder
hier in. In terreinen als 't Zand A72
bij Lelystad en het Toppad Urk is het
beheer vooral gericht op de broedvo-
gcls en dé unieke flora. Het Greppel-
veld, tegenover Elburg, wordt ge
schikt gehouden voor de weidevo
gels. Hier wordt afwisselend vee in-
geschaard en gemaaid om dc weidesi-
tuatie van vroeger, toen pinkster
bloemen en grutto's nog niet zeld
zaam waren, terug te krijgen.
Het Flcvo-landschap heeft daarnaast
twee landschapskunstobjecten in be
heer. namelijk het Observatorium
Robert Morris en de Aardzec. Land
schapskunst maakt eveneens deel uit
van het door mensenhand gestuurde
landschap van Flevoland. Deze vorm
van kunst is het waard om behouden
te blijven. Het onderhoud is echter
intensief en kostbaar.
Mensen die het Flcvo-landscluip wil
len steunen, kunnen begunstiger
worden a 25,- per jaar. Daarvoor
ontvangen zij ieder kwartaal een
Nieuwsbrief met informatie over het
Flevo-landschap.
De Stichting Flcvo-landschap organi
seert regelmatig excursies in haar ter
reinen. Van elk terrein dat de Stich
ting beheert, zijn gratis informatie
folders beschikbaar. Tevens is er een
algemene folder verkrijgbaar over de
Stichting Flevolandschap en haar
doelstellingen.
Inlichtingen en aanvraag folders:
Stichting Flevo-landschap. Postbus
600. 8200 AP Lelystad, tel. (03200)
98989.
Almerc is een nieuwe, veelbelovende
stad met tal van verrassende hoog
standjes op het gebied van architec
tuur, natuur, sport en recreatie. On
langs werd een inwoneraantal van
80.000 mensen bereikt, die wonen in
de directe nabijheid van meren,
stranden, bossen en andere aantrek
kelijke natuurgebieden.
Sport neemt in Almere een belangrij
ke plaats in. Nieuwe initiatieven zijn
in zo'n jonge stad natuurlijk aan de-
orde van de dag. ook op sportief ge
bied. Het is dan ook niet verwonder
lijk dat een dergelijke omgeving de
Nederlandse bakermat werd voor de
triathlonsport. De Holland Triathlon
in Almerc is intussen al jarenlang een
begrip voor de vele liefhebbers van
deze snel populair geworden duur-
sport.
Zaterdag 17 augustus is Almere weer
triathlon-stad. Dit keer is het een
evenement met een bijzonder karak
ter, omdat de Europese kampioen
schappen erin zijn opgenomen. De
MMB
hele dag is het een bruisend feest. De
start van het eerste onderdeel (zwem
men) is 's morgens om 07.00 uur in
het Gooimeer in Almcre-Haven. De
winnaar wordt vanaf 15.00 uur aan de
finish verwacht bij het Indoorsport-
complex. eveneens in Almere-I la
ven.
Naast dc natuur en de sport is ook de
architectuur in Almere beslist de
moeite waard. De Fantasie aan het
Wecrwater en de Realiteit aan de
Noorderpiassen zijn experimentele
woningbouwprojecten, die sterk de
aandacht trekken. Bovendien is er de
opvallende voorbeeldexpositie bij
het station Almerc Muziekwijk, waar
vorig jaar duizenden bezoekers op
afkwamen en die nog altijd een be
zienswaardigheid vormt voor wie is
geïnteresseerd in het nieuwe bouwen
en wonen. In de Filmwijk in Alme-
rc-Stad wordt gebouwd aan een
tweede voorbeeldexpositie, die april
1992 open gaat.
Wilt u meer weten van Almere? Be
zoek of bel het gemeentelijk informa-
tiecentrum/Almere Woonmarkl in
het Stadhuis in Almere-Stad. Elke
dag geopend, ook zaterdag, zondag
en donderdagavond, lel 03240-
99885.
De start van de jaarlijkse triathlon in Almere in het Gooimeer.
In de provincie Flevoland zijn diverse
ANWB-fietsroutes uitgezet. Dc rou
tes zijn zo gekozen dat ze hun eigen
sfeer hebben. Ze laten u kennisma
ken met Flevoland en laten u onver
wachte plekken zien. Daarnaast
vindt u vooral rust en natuurschoon.
De routes zijn voorzien van een be
wegwijzering.
U wordt de weg gewezen door dc
bekende 6-kantigc bordjes. Als u
deze volgt, moet u de gehele route
kunnen volgen. Wel is het verstandig
te zorgen dat u een goede gedetail
leerde kaart bij u hebt die up-to-date
is.
De fietsroutes zijn (nog) niet op de-
kaart aangegeven maar u kunt dan
niet verdwalen in het geval dat u een
bordje zou missen. Heel geschikt is
bijvoorbeeld de kaart ..Vakantie en
vrije tijd" die bij VVV-kantoren ver
krijgbaar is. Deze kaart is in drie
delen uitgegeven (noordelijk deel.
oostelijk deel en zuidelijk deel).
Windmolenroute. Deze route
bestaat uit tweedelen. 1 Iel noordelij
ke' deel voert u langs het windener
gie-park van de IJsselmij. De route-
gaat door Urk. Het zuidelijke deel
gaat over de dijk in de richting van de
Kelclbrug. De delen laten zich afzon
derlijk fietsen.
Kaart VVV: noordelijk gedeelte
Schoklandroute. De route gaat
over het oude eiland Schokland en
langs Schokkerhaven.
Kaart VVV: noordelijk gedeelte.
Voorsterbosroute. Deze route
bestaat uit twee afzonderlijk te fiet
sen delen. Hij gaat door een mooi
bosrijk stukje Noordoostpolder en
door het aangrenzende Vollenhove
en langs het Vollenhovermeer.
Kaart VVV: noordelijk gedeelte.
Nieuwlandroute. Deze lange
route laat u een groot deel van Lely
stad en omgeving zien. U komt door
grote bossen en langs de Oostvaar-
dersplassen.
Kaart VVV: oostelijk gedeelte.
Harderbosroute. Deze route
biedt anders dan u misschien zou ver
wachten veel afwisseling: strand,
bos. natuurgebied Harderbroek, een
keersluis en dc hier zeer fraaie oever
van de Hoge Vaart, waar u vooral
van rust kunt genieten.
Kaart VVV: oostelijk gedeelte.
Zeewolderroute. Deze route be
staat uit drie afzonderlijk van elkaar
te fietsen gedeelten. Het nieuwe dorp
Zeewoldc heeft prachtige bossen in
ile directe omgeving, waar het aange
naam fietsen is. Dc route gaat voor
t een groot deel langs het water.
Kaart VVV: zuidelijk gedeelte.
Almere-natuurroute. Ook deze
route bestaat uit enkele afzonderlijk
van elkaar te fietsen gedeelten. Al
mere heeft wat betreft natuur een
aantal bijzondere zaken zoals de Le-
pelaarsplasscn. hel Kromsloolpark.
liet buitencentrum De Kemphaan is
alleen al door de fraaie.parkaanlcg
een bezoek waard.
Kaart VVV: zuidelijk gedeelte. Ver
der is er een speciale fietskaart voor
Almere. waarop de route is aangege
ven. Deze is in Almere verkrijgbaar
bij de gemeentelijke info-centra, de
VVV-kantoren en de plaatselijke
boekhandel.
Tot november van dit jaar staat Mu
seum Schokland in het teken van een
aantal belangrijke vliegtuigbergingen
in Flevoland. In de Tweede Wereld
oorlog liepen er twee belangrijke
bombardementsroutes over Flevo
land, te weten de Berlijnroute en die
naar het Ruhrgebied.
Honderden toestellen, door motorsto
ring, maar het merendeel aangescho
ten door Duitse jagers kwamen in het
IJsselineer terecht. Een aantal in de
Noordoostpolder, welke juist droog
was komen te liggen, werden 'tot op
het bot' afgepeld, alles bleek bruik
baar.
Bij het droogvallen van Oostelijk en
Zuidelijk Flevoland kwamen tiental
len verongelukte toestellen tevoor
schijn. Een groot deel hiervan is in
alle omzichtigheid geborgen door dc
Bcrgingsdicnst van dc Koninklijke
Luchtmacht. De grootste klus werd
geklaard aan de Oostvaardersdijk in
de Oostvaardérsplassen. Van deze
geborgen Liberator staat een groot
aantal stukken opgesteld in deze ex
positie o.a. de neuskoepel, cockpit
dak. mitrailleurs en ander klein ma
teriaal. Dc Bcrgingsdicnst heeft on
dertussen de meeste vliegtuigwrak
ken geborgen. Niet enkel ging het
hierbij om het ruimen van gevaarlij
ke stoffen zoals bommen, munitie
enz. maar ook voor nog steeds ver
miste vliegers en bemanningsleden
waarvan de stoffelijke resten tussen
dc wrakdelen werden aangetroffen.
De gravendienst onderzocht deze
restanten met zeergrote nauwkeurig
heid om uiteindelijk tot identificatie
van de vermiste personen te kunnen
overgaan. Gebitsanalyse en/of op het
lichaam aangetroffen persoonlijke
eigendommen waren hierbij behulp
zaam.
Na te zijn geïdentificeerd werd ver
volgens de familie in kennis gesteld.
De praktijk heeft uitgewezen dal na
bestaanden daardoor eindelijk rust
vonden. Vermist is erger dan dood.
Naast een aantal vliegtuigmotoren
liggen er kromgcslagen propellers,
hoofdwielen, mitrailleurs, een grote
500 ponder, restanten van de vlieg
tuighuid, navigatiemiddelen, radio
apparatuur en een reeds computerge
stuurd richtvizier.
In een groot aantal vitrines staan klei
ne stukken van uiteenlopende aard
opgesteld. Een zijden landkaart (ont-
snappingskaart) ziet er, evenals ge
borgen bankbiljetten, uit alsof het
gisteren is gedrukt. Het allesbedek-
kende water heeft deze stille getuigen
optimaal geconserveerd.
Naast deze vliegtuigexpositie kan de
bezoeker ook nog kennis nemen van
fraaie archeologische- en geologische
vondsten in Flevoland. Voor de
komst van het Zuiderzeegebied
woonden hier reeds duizenden jaren
geleden mensen die door het stijgen
van dc oceaanspiegel moesten eva
cueren. Eveneens is een fraaie wan
del- en fietsroute over het voormalig
eiland aangelegd. Museum Schok
land is het hele jaar toegankelijk en is
gelegen tussen de plaatsen Nagele en
Ens in de Noordoostpolder.
Deze keer een veilige buiklanding in de Noordoostpolder.
De VVV Flevoland organiseer' we
kelijks een dagtocht naar liet schitte
rende natuurgebied de Oostvaar
dérsplassen en het imposante VOC-
schipde Batavia. De tocht voert door
stukken natuurgebied die normaal
niet voor het grote publiek toegan
kelijk zijn. Op de werf van de Batavia
is te zien hoe een zeventiende-eeuws
koopvaardijschip tot op de nagel
exact nagebouwd wordt.
De gecombineerde dagtocht is geheel
verzorgd en vertrekt iedere vrijdag
vanaf het Centraal Station in Alme
re-Stad met een luxe VADTÓURS
touringcar. De tocht begint met een
bezoek aan het Natuurinformatie-
centrum De Trekvogel. Daarna is er
een rit en een wandeling door het
prachtige natuurgebied dc Oostvaar
dérsplassen onder leiding van een
deskundige gids. De lunch wordt ge
bruikt in een observatiehut middenin
de plassen. Op de werf van de Bata
via is er 's middags een rondleiding in
en rondom het schip cn een bezoek
aan de Mississippi-raderboot Mark
Twain.
Rijkdom
De Oostvaardérsplassen is een van
de meest ongerepte natuurgebieden
van Europa.
Tienduizenden vogels vinden in het
gebied een voedselplaats. Ruim 25U
soorten zijn.al waargenomen waar
onder enkele zeer zeldzame vogels.
Vrije observaties zijn wel mogelijk
maar wie het gebied verder wil leren
kennen, kan dat uitsluitend onder
begeleiding doen. Tijdens de dag
tocht is dan ook de grootste aalschol
verkolonie van West-Europa te zien.
Batavia
De oorspronkelijke Oostindiëvaar-
der de Batavia is in 1628 gebouwd.
Nu, ruim 360 jaar later, verrijst in
Lelystad een waarheidsgetrouwe co-
pie. Volgens zeventiende-eeuwse
bouwmethoden wordt gewerkt aan
dit voor Nederland unieke museum
stuk. Tegenover de Batavia ligt de
Mississippi-raderboot Mark Twain.
Een showboot uit 1896 die geheel
authentiek is gerestaureerd en nu als
restaurant in gebruik is.
De prijs voor de dagtocht, die duurt
van 9.45 uur tot 16.45 uur, bedraagt
47,50 per persoon.
Reserveringen en inlichtingen zijn
verkrijgbaar bij: VVV Flevoland,
tel. 03200-30500.
Informatiemateriaal over
Flevoland te verkrijgen bij:
Prov. VVV Flevoland, Postbus 548
8200 AM Lelystad.
Tel. (03200) 30500.
Lepelaars. Oostvaardérsplassen.
Even buiten dc bebouwde kom van Almcre-Haven ligt het voorlichtingscen
trum De Kemphaan aan de Kemphaanweg 16. In het centrum kan elke
amateurtuinder de meest uiteenlopende informatie krijgen over tuinieren.
Voor De Kemphaan ligt daarbij het accent op de teelt van consumptiegewas
sen op milieuvriendelijke wijze. In de grote hal is een permanente expositie,
een informatiebalie en een winkel waar de groenten van dc voorlichtingstuinen
worden verkocht. Achter de hal bevindt zich een complex model- en demon-
stratietuinen ter grootte van 3 ha. Zo is er een demonstratietuin waar een groot
aantal groentegewassen en hun teeltmethoden te zien zijn. Voorde liefhebbers
is er een fruittuin. Op de kruidentuin zijn medicinale-, gcwasbeschermings-,
verf- cn keukenkruiden te zien, terwijl de bijentuin vol staat met planten waar
de bijen graag op vliegen. Aparte aandacht verdient ook de granentuin. de
recent aangelegde vlindertuin, de siertuin met vijver en de zogenaamde
Teleactuin waar te zien is hoe een aangepaste tuin is te realiseren voor minder-
validen.
Aktiviteiten
Naast dc cursus milieuvriendelijk tuinieren worden er op De Kemphaan
diverse cursussen gegeven.
Óp 1 september a.s. organiseert De Kemphaan wederom een tuinmarkt. Naast
lezingen en demonstraties toont een groot aantal standhouders produkten
gericht op het volkstuinieren.
De cursus- en evenementenkalender in zomer en herfst ziet er als volgt uit:
20 augustus start vervolgcursus kruiden
20 augustus start cursus milieuvriendelijke siertuin in dc nazomer
1 september tuinmarkt
21 september cursus inmaken en bewaren van groenten en fruit
(één dag)
1 oktober start cursus wijnmaken
2 en 9 november snocicursus
12 november start cursus bloemschikken 2
Op afspraak verzorgt De Kemphaan rondleidingen over het complex cn
worden er lezingen aan groepen in het land gegeven. In de groentewinkel zijn
seizoengroenten en kleine consumpties verkrijgbaar.
De Kemphaan ook op Floriade '92
In 1992 zal in Zoetermeer de Internationale Tuinbouwtentoonstelling Floriade
plaatsvinden. De Kemphaan zal op deze expositie vertegenwoordigd zijn met
een voorlichtingstuin ter grootte van ca. 600 nr. Gedurende de expositietijd zal
de Kemphaantuin permanent bemand worden door medewerkers van De
Kemphaan.
Openingstijden
Dinsdag t/m vrijdag van 10.00-16.30 uur.
Van 1 mei tot 1 oktober tevens op zaterdag cn zondag geopend.
De Kemphaan is aangepast aan minder-validen en de toegang is gratis!
Landelijk Voorlichtingscentrum voor het
Volkstuinieren De Kemphaan
Kemphaanweg 16
1358 AB Almere
Tel. 03240-11423
