Van milieubewuste verf
tot fiets bij voordeur
1
DOE HET Z
El
i
Tl
Rob de Nijs heropent
Goese Zeelandhallen
\2L
Aanpassing in de
Rainbow Color Copy
Model van de Bounty
Kruiswoordraadsel
Foto-expositie
in Rabobank
Oostkapelle
'KOK AAN HUIS' SERVICE OP WALCHEREN
JONG
ONDERNEMEND
Maatwerk
Fosfaatvrije
wasmiddelen
DE FAAM - DE VLISSINGER
Woensdag 16 januari 1991
UIT HET ZAKENHART
We hebben het misschien niet zo
in de gaten, maar ook wonen kan
milieubewust. Dat de bewoner er
niet bij stilstaat is het ergste niet,
wat meer zorgen baart is dat de
bouwmaatschappijen zich er ook
schuldig aan maken. Daarom is
in 1984 de Stichting Bewust Wo
nen in het leven geroepen. Met
als doelstelling: Het ontwikkelen
van woningen op een zodanige
manier dat er rekening wordt ge
houden met technische, sociale,
energetische en milieutechnische
aspecten. Uiteraard in samen
werking met anderen die hetzelf
de doel nastreven.
„Er wordt te vaak nonchalant
met het milieu omgesprongen bij
het bouwen van woningen", ver
telt de voorzitter van de stichting,
L.M. de Putter. „Elke handeling is
in feite een aanslag op het milieu.
En natuurlijk is het een zeer com
plex gebeuren, milieubewust wo
nen, er moet dan nagedacht
worden bij werkelijk alles. Wat
voor materialen zijn het beste om
te gebruiken? Hoe verloopt de fa
bricage van bakstenen, of die van
kalkzandsteen, welke ingrediën
ten worden er gebruikt, en hoe
lang zijn die nog voorradig? Nou,
en dat is nog maar één
Met klinkende namen als Rob de
Nijs, Marco Borsato, de broad-
castdancers en showorkest de
Desperado's heropenen de Zee
landhallen op vrijdagavond 25 ja
nuari de deuren voor het
Zeeuwse publiek. Een gratis ope
ningsgala, waarop iedereen wel
kom is. Deze geste van de
nieuwe directie is bedoeld om
een streep te zetten achter de
moeizame jaren die de Zeeland
hallen achter de rug hebben. Me
vrouw Irm van Vliet van
Inter-Expo, sinds kort de nieuwe
eigenares van de hallen, vertelt:
„De Zeelandhallen hebben be
slist levensvatbaarheid in Zeeland
en we hopen dat dit openings
feest de drempels weghaalt die
er waren".
De open avond met top-artiesten
mag dan een kostbare zaak zijn,
de nieuwe directie van de Zee
landhallen heeft het er voor over.
„Want",legt van Vliet uit, „er is
wat goed te maken met het
Zeeuwse publiek. Er zijn afgelo
pen jaren fouten gemaakt. Daar
willen we voor eens en altijd mee
afrekenen". De Zeelandhallen
heeft daarom grote plannen voor
de toekomst. „We hebben bij
voorbeeld 16 maart een concert
van de Golden Earring, en we
proberen om deze zomer Closeau
naar Goes te halen. En met de
EO zijn besprekingen gaande
over een gospelprogamma op 23
april".
doet de nieuwe eigenaresse uit
de doeken. Inter-Expo heeft ech
ter nog meer pijlen op zijn boog
voor de Zeelandhallen: de bouw-
beurs voor Zuid-West-Nederland,
Agrarisch totaal, bedrijfspresen
taties en natuurlijk niet weg te
denken de horecabeurs.
Met een korte samenspraak tus
sen Irm van Vliet en Kees van
Oosten van Opus Sound wordt
vrijdagavond om 19.30 uur de
heropening een officieel feit. Het
belooft een feest vol 'glitter en
glamour' te worden.
vraagstuk. Zo zijn er nog talloze".
Bewust wonen begint al tijdig, en
wel bij de architect. S.J.J. Cha-
muleau, secretaris van de stich
ting en tevens architect, weet
erover mee te praten. Hij legt uit:
„Als er sprake is van een goede
architectuur, wordt er in de
meeste gevallen niet zo snel
gesloopt. En dat moeten we heb
ben. Niet te snel slopen, want
slopen is funest. Veranderingen
zijn altijd te verkiezen boven slo
pen en veranderingen, bijvoor
beeld in de vorm van
restauraties, zijn meestal wel mo
gelijk bij een goede architectuur.
Tegenwerking is een woord waar
de stichting niet onbekend mee
is. Fabrikanten zijn niet altijd even
graag bereid informatie te geven
over hun produkten en de ver
vaardiging ervan. „Het is natuur
lijk altijd veilig, als we de
fabrikant moeten geloven'Micht
van Putten toe. „Voor onze infor
matie moet we het dus altijd heb
ben van onderzoeken".
Daarnaast blijkt de traditie van de
bouw moeilijk te verbuigen. Cha-
muleau:„Wij proberen gewoon bij
elke woning een stapje verder te
gaan. We bombarderen ze niet in
één keer met onze bedoelingen.
Het eerste huis dat we bouwden
kreeg alleen energiebesparing,
dus veel ramen op het zuiden en
minder op het noorden. Nu zijn
we al een stap verder, gebruiken
geen tropisch hardhout en mi
lieubewuste verf".
„Natuurlijk zijn 'onze' huizen iets
duurder, maar daar zetten we
dan ook weer wat tegenover",
erkent van Putten. „Wij bieden
bijvoorbeeld uitbouwmogelijkhe
den. Of een garage naast de deur
waar heel makkelijk de fiets in en
uit kan zodat minder snel naar de
auto gegrepen wordt, ja, zó ver
gaan we. In de straat zetten we
dan een container voor geschei
den afval, allemaal extra's dus".
In de toekomst hopen de organi
satoren een adviesbureau van de
grond te krijgen. „Ons eigenlijke
doel is om onszelf op te heffen,
hoe tegenstrijdig dat ook mag
klinken. Het is de bedoeling dat in
de toekomst iedereen zo gaat
bouwen, en dat ze enkel advies
willen hebben", verklapt Cha-
muleau.
Op dit moment zijn er in de Mid
delburgse Erasmuswijk zo'n ze
ven huizen in aanbouw, onder
het wakende oog van de stich
ting Bewust Wonen. Het zijn in
Middelburg de eerste woningen
die onder toezicht van de stich
ting van de grond komen. Om dat
feit te vieren heeft de stichting
voor vrijdag 15 februari wethou
der G.B. Schoenmakers uit Mid
delburg uitgenodigd. Hij zal dan
om 14 uur de officiële dakpanbe
legging van een van de huizen
voor zijn rekening nemen. Om
het samenspel tussen mens en
natuur te symboliseren, koos de
stichting daarvoor Gierzwaluw
dakpannen uit. Tevens is die dag
in één van de in aanbouw zijnde
woningen een expositie te be
zichtigen van de activiteiten van
de stichting. Het is de bedoeling
dat de huizen in mei of juni afge-
levert worden.
Gevonden - In de periode van
22 december 1990 t/m 31 de
cember zijn de volgende voor
werpen als gevonden
aangegeven bij de gemeentepoli
tie te Middelburg: Bankbiljet,
wandelstok met polsband, inte
graal helm, wit, herenhorloge
met zw. bandje (met inscriptie),
portemonnee, paars/rose met in
houd, zilveren ring met inscriptie,
gouden trouwring met inscriptie,
div. sleutels, div. handschoenen,
zwarte koffer met inhoud en een
jonge poes, zwart met witte
borst.
Zwarte handschoen - Bij de
Gemeentepolitie te Vlissingen
zijn in de periode van 1 januari
tot 9 januari, de volgende voor
werpen aangegeven: een hoes
voor een fototoestel, zwarte
handschoen, een sjaal, een
plastic tas met een herentrui en
2 foto's, 2 armbanden, 2 trouw
ringen, 7 sleutels aan een sleu
telhanger, een lederen lapjestas
met inhoud en een damestas met
inhoud.
Snuffelmarkt - Voor de eerste
keer dit jaar wordt zaterdag 19 ja
nuari weer een groots opgezette
rommelmarkt gehouden in de
sporthal van het Internaat van de
Zeevaartschool aan de Van Ho-
gendorpweg te Vlissingen. Deze
verwarmde accommodatie, is op
die datum weer geheel gevuld
met kramen waarachter particu
liere kooplui trachten hun koop
waar - overgehouden van een
verhuizing of schuur of zolderop
ruiming - voor een schappelijk
bedrag van de hand te doen. De
Snuffelmarkt is geopend van 9
tot 17 uur.
Het vernieuwde interieur van Rainbow Colour Copy.
Er heeft zich in de Rainbow Color
Copy zaak aan het Domburgs
schuitvlot 19 in Middelburg een
flinke verandering voltrokken. De
houten loods die achter de win
kel stond en altijd de functe van
opslagplaats heeft vervuld, is
sind half december ook winkel
ruimte. In de anderhalf jaar dat
de copieerzaak bestaat werd al
snel duidelijk dat er gebrek aan
ruimte was. Anders dan de naam
doet vermoeden verkoopt eige
naar Jan-Kees Francke namelijk
ook kantoormeubelen en
apparatuur. „We woekerden echt
met de ruimte'Hegt hij uit. „De
showroom-modellen van de ap
paratuur moet toch ook ergens
staan. Nu hebben we ongeveer
135 vierkante kilometer opper
vlak. Da's bijna een verdubbe
ling".
Francke, die zichzelf als een 'ech
te streber' omschrijft, is al 10 jaar
bezig met het vak. „Ik heb eerst
voor een concurrerend bedrijf in
Vlissingen gewerkt, maar ik voel
de toch de behoefte om alles
naar eigen hand te zetten", on
derkent hij. „Het nieuwste was
toen de kleurencopy. Nergens op
Walcheren te vinden. Dus ik zag
mijn kans schoon om een zelf
een bedrijf op poten te zetten.
Het was een risico, dat wel. Het
kan natuurlijk ook mislukken,
maar dat gaat in mijn geval ge
lukkig niet op, integendeel zelfs".
Op de vraag wat nu de toon aan
geeft in het bedrijf, het copiëren
of de kantoorspullen, heeft
Francke zo gauw geen antwoord.
„Ik zou ze allebei voor geen goud
willen missen", bekent hij
tenslotte. „We hebben hier vrese
lijk geavanceerde apparatuur. De
copieermachine draait zo 85 co-
pieën per minuut en levert in
geen tijd vijftig boekwerkjes van
elk vijftig bladzijden. En dan kun
nen we ze ook nog inbinden.
Daarentegen doet de kantoorkant
het ook geweldig. Ik moet in de
toekomst toch eens gaan denken
over een naamsverandering".
„In twee maanden was het ge
beurt", vertelt de eigenaar over
de verbouwing. „En in die tijd
hebben we gewoon doorge
draaid Als ik er nog aan terug
denk.." Zijn gezicht spreekt
boekdelen. „Nee, dat zou ik toch
niet over willen doen. Al is het
dubbel en dwars de moeite
waard geweest. We kunnen er
weer even tegenaan". En met
'we' bedoelt Jan-Kees Francke
zijn vrouw en een medewerkster
met wie hij samen de winkel
draaiende houdt.
Jacques Willems exposeert nog
tot en met 4 februari foto's in de
Rabobank in Oostkapelle onder
de titel 'Spanje, de natuur....en de
mens'.
Deze Rotterdammer van geboor
te werd de kunst met de paplepel
ingegeven. Net als zijn vader te
kende, fotografeerde en boet
seerde hij in zijn vrije tijd er lustig
op los. Na zijn studie biologie
kwam die hobby hem goed van
pas. Een aantal van zijn publica
ties illustreerde hij zelf. Ook de
fotografie was een welkome hulp
bij zijn onderzoek en publicaties.
De kunstenaar (Jacques Willems
is een pseudoniem) woont al 27
jaar in Zeeland, waarvan vijftien
in Middelburg. Hij heeft een hele
reeks exposities achter zijn naam
staan.
Uit en toch thuis
Vanwege de muiterij op de Bounty is dit ongetwijfeld het meest be
kende schip uit onze serie Historische zeilschepen. En evenals bij de
andere boten is de tekening een kompleet boekwerk geworden met
algemene instrukties voor het bouwen van zeilschepen, 4 bladen van
70 x 100 cm met alle onderdelen en aanzichten op ware grootte, ma-
teriaallijsten en talrijke detailtekeningen.
Het model dat wordt gebouwd volgens de zgn. spantbouwmethode
is ca. 70 cm lang bij 26 cm breed en 52 cm hoog. Door de duidelijke
stap-voor-stap instrukties kunt u deze boot ook bouwen indien u nog
nooit zoiets eerder hebt gedaan. Een ideale hobby voor de lange win
termaanden. De bouwtekening kunt u bestellen door f 25,00 over te
maken op postrekening nr. 3567600 van Karweipost, Vleuten onder
vermelding van bestelnr. 4512 F/VI. U ontvangt de tekening dan met
ca. 14 dagen in huis. Bent u geïnteresseerd in andere tekeningen of
hobby's? Bestel dan de nieuwe Karweipost katalogus door f 10,00
over te maken op bovengenoemd gironr. onder vermelding van kat.
'91.
Wie thuis een diner voor familie
of vrienden wil geven, maar op
ziet tegen alle rompslomp van
koken en afwassen, kan sinds
kort een kok aan huis bestellen.
Met Flipje Hoeneveld uit Grijps-
kerke in de keuken, is de gast
heer of gastvrouw af van het
inkopen, klaarmaken en afwas
sen en kan men zich die avond
volledig aan zijn of haar gasten
wijden. Restaurantkok Hoene
veld neemt alles voor haar reke
ning tot eventueel het maken van
de menukaarten en het dekken
van de tafel toe.
Mevrouw Hoenderveld is achter
in de dertig. Niet meer zo piep
maar toch jong in ondernemen.
Een gat in de Zeeuwse markt. Zo
noemt mevrouw Hoeneveld 'de
kok aan huis' service, die volgens
haar in de randstad al geheel is
ingeburgerd. Vooral tweeverdie
ners met weinig tijd zien op te
gen het werk dat de
voorbereiding van een diner aan
huis met zich meebrengt. „Wie
kent niet de stress van alles tege
lijk te moeten doen: koken, de
borrel voorbereiden, tafel dekken
en dan ook nog ontspannen je
gasten ontvangen; dat gaat soms
moeilijk samen", zegt de vrouwe
lijke kok, die van huis uit ergothe
rapeute is, maar in de loop der ja
ren al haar papieren 'voor
restaurantkok behaalde en daar
bij veel ervaring opdeed in de ho
reca, zowel in als buiten Zeeland.
Zo werkte zij ondermeer in een
pizzerria in Bussum en als kok in
Hotel Zuiderduin, het Griekse
restaurant Epidaurus en Café
Dangeroe in Middelburg. „Hoe-
Kok Flipje Hoeneveld in haar eigen keuken in Grijpskerke.
wel ik het werk in de keuken al
tijd leuk vond, miste ik het directe
contact met de mensen, dat ik
met mijn werk als ergotherapeu
te wel had. Bovendien wilde ik al
tijd al een eigen bedrijf beginnen,
maar voor een restaurantje komt
wel heel veel kijken. Zo kwam ik
op het idee van 'de kok aan huis'.
Wie met kok Flipje Hoeneveld in
zee gaat, krijgt maatwerk gele
verd, of het nu om twee of twin
tig personen gaat. „In een
gesprek vooraf bespreken wij het
soort diner en het aantal gangen,
dat men wenst. In principe kan
alles: de traditioneel Franse keu
ken, maar ook een geheel Mexi
caans, Grieks of Indonesisch
diner behoren tot de mogelijkhe
den. Wie alles vegetarisch wenst,
zou de Hindustaanse keuken
eens moeten proberen", zegt de
enthousiaste kok in haar eigen
keuken in Grijpskerke, waar ze
beschikt over allerlei professione
le instrumenten, die haar behulp
zaam zijn bij haar culinaire
hoogstandjes. „Ik koop de ingre
diënten in, maak de gerechten
klaar, soms gedeeltelijk bij mij
thuis en kan de tafel verzorgen,
indien men dat wenst. Na afloop
zorg ik voor de afwas en 't oprui
men van het servies, zodat de
Indien u de letters uit de vakjes van de hierna opgegeven
nummers achter elkaar zet krijgt u de naam van een vis. Dit
is de oplossing.
36-66-5-55-29- 13-14-11 -32 -7
HORIZONTAAL: 1 slecht vioolspeler; 6 steensoort; 12 onvermengd;
14 metaal; 15 per procuratie; 17 charmant; 20 muzieknoot; 21 sport-
term; 23 telwoord; 24 bewijs van betaling; kleverige stof; 27 afvoerka
naal; 28 gewricht; 29 bedrog; 31 eeuwig jonge vrouwen; 32 en derge
lijke; 33 houten loods; 35 lengtemaat; 36 gevat; 37 smalle duinstrook;
39 onbep. hoofdtelw.; 40 prothese; 42 paardenslee; 44 stad in Frank
rijk; 46 ingezet stuk; 47 treurspel; 49 eetlust; 52 knevel; 53 hectogram;
54 vogel; 58 dwaas; 59 compagnon; 60 muziekinstrument; 62 kinder
uitroep; 63 advies; 64 teken, signaal; 66 deel van een geweer; 67
wijnvat.
VERTIKAAL; 1 beroep; 2 Amsterdams peil; 3 onder; 4 stad in Egypte;
5 uitbouw; 7 onderricht; 8 vloeistof; 9 deel v.d. hals; 10 titel; 11
telwoord; 13 vissersvaartuig; 16 eetbare wortel; 18 trekdier, 19 regi
ment infanterie; 20 zwart paard; 22 beroep; 24 werpknots; 26 recht
vaardig; 27 plakmiddel; 29 spijker; 30 myth, figuur; 33 jong varken; 34
hechtmiddel; 38 schare; 41 rang; 43 in het oogvallend; 45 rivier in
Italië; 48 onverschrokkenheid; 50 rondgang; 51 plaats in Utrecht; 54
scheepsbeschuit; 55 en degelijke; 56 aardrijksk. aanduid.; 57 zangvo
geltje; 60 tam; 61 zinnebeeld van kracht; 63 muzieknoot; 65 bedrijfs
vorm.
Oplossing van
Puzzelkrant 9/1
HORIZONTAAL: 1 aanslag; 6 mijn
lamp; 12 n.m.; 13 rok; 15 dek; 16 er; 17
dog; 19 lerares; 22 are; 23 atol; 25 no
pal; 26 mars; 27 Nimes; 29 een. 30 ge
mis; 31 te; 32 pias; 34 over; 36 ei; 37
beast; 38 kelim; 40 holm; 41 ader; 43
abeel; 46 actie, 49 eb; 51 Lena: 52
Umea; 53 L.O.; 54 nijdas; 56 kog; 58
Namen; 60 blad; 61 serum; 63 nors; 64
aar; 65 kanarie; 67 kit; 68 Ag; 69 heg; 70
cel; 72 de; 73 nefriet; 74 hangaar.
VERTIKAAL. 1 andante; 2 amotie; 3
Sr.; 4 lol; 5 Aken; 7 ijdel; 8 Nes; 9 L.K.;
10merrie; 11 pressie; 14cape; 18gom;
20 roest; 21 ranok; 22 aam; 24 lepel
blad; 26 meridiaan; 28 Siamees: 30 ge
laten; 33 as; 35 v.e.; 37 boa; 39 mee; 42
renbaan; 44 en; 45 laken; 46 augur; 47
cm; 48 monster; 50 bijlage; 53 Lerida;
55 dar; 57 Oran; 59 mok, 61 sage; 62
mica; 65 kei; 66 een; 69 Hr.; 71 Ig.
Winwoord: KORALIJN
gastvrouw of gastheer echt niets
meer te doen heeft. Het grote
voordeel van thuis dineren is dat
men in alle rust met elkaar kan
praten in de eigen omgeving. Erg
veel goedkoper dan in een
restaurant is het niet, want ik heb
zelf ook mijn kosten, maar vooral
doordat de drank zelf kan worden
ingekocht, bespaart men een ho
ge post. Wie een boeren stamp
pot wil kan mij beter niet laten
komen, maar ook voor een klei
nere beurs zijn er verschillende
mogelijkheden".
Wie inlichtingen wil over de 'kok
aan huis' service kan bellen naar
Flipje Hoeneveld. Telefoon
01189-1874.
Graag willen wij reageren op
het artikel, getiteld "Gebruik
fosfaatvrije wasmiddelen
helpt" in de rubriek van het
Waterschap in uw blad van
19 december. Hoewel de titel
dat suggereert, en ook de
slotzin van het artikel dit met
nadruk stelt, wordt nergens
met bewijzen aangetoond,
dat het gebruik van fosfaat
vrije wasmiddelen bijdraagt
tot een beter milieu, want dat
was toch altijd het doel:
maatregelen tegen fosfaten
zouden een verbetering van
de kwaliteit van het Neder
landse oppervlaktewater tot
gevolg moeten hebben.
Nu was het vanaf het begin
van de hele discussie over
fosfaten al duidelijk, dat het
weglaten er van uit wasmid
delen nooit en te nimmer zou
kunnen leiden tot een meet
bare verbetering van de wa
terkwaliteit. Immers, uit
andere bronnen dan wasmid
delen komt zo veel meer fos
faat in het water terecht
(onze w.c.'s, de landbouw, de
grote internationale rivieren
etc.), dat het betrekkelijk ge
ringe aandeel, dat via
wasmiddelen wordt aange
voerd, geen invloed meer
heeft op de algengroei. Dat
geldt nu, dat gold ook vroe
ger, toen de wasmiddelen
nog overwegend fosfaathou
dend waren.
Andere methoden zouden
dus nodig zijn. Die waren er:
de verwijdering van fosfaten
op rioolwaterzuiveringsinstal
laties bijvoorbeeld, via de zo
genaamde 3e trap, die
specifiek op fosfaatverwijde
ring is gericht. Vooral in het
buitenland, met name Zwe
den, Duitsland en ook Zwit
serland waren hiermee goede
ervaringen opgedaan. Als wij
het goed hebben begrepen,
gaat ook het Waterschap Viet
afvalwater ontdoen van fos
faten door het te behandelen
met ijzerchloride. Daarmee
wordt een slib gevormd, dat
vermoedelijk als chemisch af
val zal worden aangemerkt.
Graag wijzen wij het Water
schap op de door het inge
nieursbureau DHV
ontwikkelde korrelreactor,
waarmee het fosfaat uit het
afvalwater wordt afgevangen
en in een kringloop kan wor
den gebracht, zij het tegen
een hogere prijs, maar dit
terzijde.
Overigens lijkt het, over prij
zen gesproken, niet erg waar
schijnlijk, dat de jaarlijkse
kosten per inwoner zouden
stijgen van 6, tot 25,—
wanneer de burger zou terug
keren naar fosfaathoudende
wasmiddelen. Dit klopt ook
niet met de cijfers over de
fosfaatlozingen die het artikel
zelf noemt. Vermoedelijk
worden hier ongelijksoortige
zaken met elkaar vergeleken.
In het licht van het bo
venstaande is het wellicht in
teressant te vermelden, dat
er uit het buitenland in toene
mende mate geluiden komen
van een geheel andere strek
king. Zo wordt door de Duit
se overheid overwogen,
fosfaathoudende wasmidde
len weer in te zetten, voorals
nog in die gebieden waar
voldoende 3e trap installaties
in bedrijf zijn (o.a. rond Ber
lijn). De Stockholmse autori
teiten hebben onlangs een
dringend beroep tot hun bur
gers gericht om toch vooral
fosfaathoudende wasmidde
len te gebruiken. Gebleken is
namelijk, dat de fosfaten wèl,
maar de fosfaatvervangers
maar zeer ten dele bij de wa
terzuivering kunnen worden
verwijderd.
Uw oproep, alléén fosfaat
vrije wasmiddelen te kopen
omdat daarmee een bijdrage
aan een verbetering van het
milieu zou worden geleverd,
is daarom misleidend.
Wij hopen, dat u in het ver
volg bij dit soort publicaties
een wat meer genuanceerde
benadering wilt kiezen.
Hoogachtend,
Hoechst Holland N.V.
Vestiging Vlissingen
