nr 'Als ze denken dat vrouwen er zo uit zien, worden ze nooit echte macho's' BIJOU KOOPAVONDEN VLISSINGEN VLISSINGEN W DE BOEKEN MET DE RODE PIJL ui NIEUW BOEK JAN ZWEMER: 'EEN KIST OP ZOLDER MANNEN STRIJDEN OM MISTER TITEL WINKELCENTRUM \sm KWALITEITS- GESCHENKEN uw/fis-cAooó/eefr'?' De historicus drs. Jan Zwemer ergerde zich zo'n vijf jaar geleden groen en geel toen hij in NRC Han delsblad las dat Zeeland qua cultuur geen moer voorstelde. Zeeland heeft wel degelijk cultuur, werpt hij nog steeds tegen. Alleen is dat een ande re cultuur dan de heren in de Randstad denken. Volgens Zwemer beperken die lieden in het drukke westen van Nederland zich bij hun waardebepaling over wat cultuur inhoudt tot bezoeken aan thea ters, musea en schouwburgen. "In Zeeland gaat iemand een stukje fietsen om van het landschap te genieten," stelt hij vast. En dat is ook cultuur die stijl verraadt Wedgwood PEETEUS PZC WEEKBLADEN Eerherstel 'Roots' Namen raden Deugdelijk Kantoormeubels Beaujolais Zeeuwse Komedie Operette Rubrieken 3 ETAGES BOEKEN NIEUW! Dr. L. de Jong Spagaat Wim de Kam Dinsdag 29 - Woensdag 30 november Donderdag 1 - Vrijdag 2 december ZIE VOOR onze advertentie in de Middelburg Surprisestadkrant (elders in dit blad) LEDERWAREN DE ZAAK OP DE HOEK Lange Delft 44/Segeersstraat Middelburg Exklusieve in alle prijzen Alles voor de sfeervol GEDEKTE TAFEL SERVICE KWALITEIT GARANTIE LANGE DELFT 50 MIDDELBURG 01180-13221 O 89e JAARGANG 23 NOVEMBER 1988 NUMMER 47 Cultuur is meer dan een bezoek aan schouwburg eert afsttum yenouaen. De Middelburger Zwemer pu bliceerde in enkele jaren een behoorlijke reeks verhalen, opgetekend uit monden van mensen die het 'toen' alle maal hadden meegemaakt. Armoede en onmacht zijn de kernpunten, maar ook hoe de creativiteit oplaaide als het om overleven ging. Zwemer omschrijft ze attent en blijft Van oudsher dé speciaalzaak voor: 8: GESCHENKEN Middelburg, Nieuwe Burg 8 Vlissingen, Lange Zelke 26 01180-13266/01184-11477 ïffeass Oplage: 23.155. Gratis huis-aan-huis op geheel Walcheren in combinatie met de Vlissinger. Totale oplage 46.605 Uitgave: Provinciale Zeeuwse Courant b.v. Administratie: Oost-Souburgseweg 10, postbus 18, 4380 AA Vlissingen, tel. 01184-84245. Advertenties: Markt 51, postbus 5017, 4330 KA Middelburg, tel. 01180-81000. Oost-Souburgseweg 10, postbus 18, 4380 AA Vlissingen, tel. 01184-84000. Redactie: Bettie Hollestelle, 01180-81170 en Ad Hanneman, 01180-81171. Redactie-adres: Postbus 5017, 4330 KA Middelburg. Bezorging: 01184-84215. Druk: Vink-Rotadruk b.v., postbus 36, 4570 AA Axel. Druktechniek: offsetrotatie. Sluitingstijd: advertenties maandag 17.00 uur. Do Faam en De Vlissinger maken deel uit van de Zeeland Combinatie huis-aan-huisbladen in Zeeland. Totale oplage: 160.480. meer dan een gewoon oog houden voor de menselijke factor in de geschiedenis. De verhalen verschenen gebun deld in boeken en ze werden regelmatig afgedrukt in deze krant. De serie van zes ver halen over d£ crisisjaren die momenteel wekelijks in de kolommen van dit blad staan, zijn nu met een aantal andere in een nieuw boek op genomen, getiteld 'Een kist op zolder'. Opmerkelijk en interessant in dat nieuwe boek is de inleiding. Daarin pleit Zwemer voor eer herstel van de verhalen over hoe het vroeger allemaal was. De vraag of de levenservaringen van grootmoeder interessant zijn, beantwoordt hij met een volmondig ja. Hoewel: de ma nieren van leven, werken en vrije tijdsbesteding in deze tijd veranderen zo snel, dat de vele verhaalmotieven over vroeger onherkenbaar worden. Zwemer illustreert: "Het lied 'De klok van Arnemuiden' wordt waarschijn lijk door heel weinig mensen nog herkend als het verhaal van een ontzettende gebeurtenis uit de zomer van 1924, waarbij een aantal visserslui het leven liet in een onverwachte storm." Een verhaal is niemands per soonlijke eigendom, het is een collectief bezit, meent Zwemer. Als voorbeeld noemt hij de we tenschap dat als er in een be paalde straat vier tantes wonen, je altijd ergens kunt binnenstap pen voor een fietspomp of om een glaasje water te drinken. Hij gaat verder: de heldendichten van Homerus, Ilias en Odyssee, beschrijven mensen met hun ei genaardigheden en hun hang naar macht en roem, liefde en angst, overmoed en listen. Maar de Ilias verhaalt ook over de oor logen tussen de Griekse en Azia tische stammen in de 13e eeuw voor Christus. "Maar wist u dat de Ilias oor spronkelijk als een aantal aparte gezangen werd overgeleverd," verrast Zwemer zijn lezers in de inleiding van 'Een kist' op zol der'. Uit een overlevering die op een goede dag werd opgeschre ven kennen we de wapenuit rusting van de helden uit dat verhaal. Gedetailleerd is ook de opsomming welke steden er werden verwoest tijdens de oor logen, aldus Zwemer. Er zijn meer voorbeelden. Hij wijst naar de populaire televisiereeks 'Roots'. Ook dat verhaal werd compleet gemaakt door het ver antwoord aaneenrijgen van overgeleverde verhalen. De schrijver Alex Haley reisde er zelfs voor naar Afrika, waar hij in een dorp een oud en belang rijk stamlid ontmoette, die uit overlevering wist hoe de Afrika nen als slaven werden afge voerd. Met deze voorbeelden pleit de Walcherse historicus an dermaal voor het toekennen van meer waarde aan verhalen uit de mond van ouderen. Zwemer constateert dat eigen lijk niemand precies wist hoe de mondelinge overlevering op het Zeeuwse platteland in de vorige eeuwen functioneerde. Er was regulair onderwijs, de mensen leerden lezen en schrijven en men las de bijbel en andere boe *De aardappeloogst kon wel mooi zijnde prijs was het niet. Op gegeven moment kon je voor honderd kilo maar f 1,25 krijgen van de overheid. Opname van bluswerkzaamheden in Middelburq 1932. ken, maar hoe de situatie werke lijk was? Dat werd ondanks het onderwijs dat de mensen had den genoten niet opgeschreven. Het werd nuttig gebruikt. Een koopman rekende perfect omdat het om zijn brood ging en omdat hij het op school had geleerd. "Een oud verhaal uit het derde kwart van de negentiende eeuw hoorde ik op Koudekerke," schrijft Zwemer. Op een afgele gen boerderij werd op een win teravond een traditioneel spel gespeeld: namen raden. De vrouwen breidden en de man nen braadden een met reuzel ge vulde appel aan het houtvuur. Er moest een letter gegeven wor den, de eerste letter van een naam. Na een aantal ronden kwam de oude knecht Willem aan de beurt. "Ik wete een nae- me, een naeme met de letter kn....". Er werd gepiekerd en gepiekerd. Na een half uur gaf het gezelschap het op. "Willem glorieerde en sprak: "Wete je 't géén van allen?... knecht". Nu weten we dus dat niet ieder een geletterd was, stelt drs. Zwemer vast. "Misschien had de oude man lang geleden school gegaan van zijn zesde tot zijn negende, of helemaal niet, of alleen 's winters als er voor kinderen toch niets te verdienen viel." En: "Het feit dat dit ver haal werd doorverteld, maakt in ieder geval duidelijk dat de men sen in de tweede helft van de negentiende eeuw zo'n domheid ook al bijzonder vonden. Wie weet hoe vaak de oude knecht nog is uitgelachen om zijn vondst...". Zwemer leidt het boek uitvoerig in, maar liefst vijf hoofdstukken bespiegelt hij aan het fenomeen mondelinge overlevering als waarde voor een deugdelijke en menselijke geschiedschrijving. Zijn gebundelde en geboekte verhalen krijgen daardoor een journalistieke én een historische waarde. Trouwens, is journa listiek niet dagelijks (of weke lijks) geschiedenis schrijven. Zwemer, de rasechte of - zo u wil - de principiële Zeeuw doet dit werk achteraf, met de over tuiging dat zijn provicie - en Wal cheren in het bijzonder - een aparte plaats inneemt in de va derlandse geschiedenis. En in het licht van zijn beschouwingen over de waarde van overgele verde verhalen, bieden zijn boe ken een surplus aan informatie, die we nog nooit ergens hebben kunnen lezen. In het recentste werk, 'Een kist op zolder', wordt ingegaan op de crisisjaren. Hoe echt Walchers de jonge doctor andus dit ziet, hebben de lezers van zijn rubriek in deze krant al ruimschoots kunnen proeven. 'Een kist op zolder' kost normaal f 19,90 in de boekhandel. Elders in deze krant is een bon te vinden waarmee de lezers vier gulden kor ting kunnen krijgen op dit kostelijke werk. Fanoy Boeken is de uitgever van dit werk. Het werk bevat 23 foto's en telt 96 pagina's. Foto's Zeeuws Documenta tiecentrum. Rob voet gaat Zeeland bestrijken met Cieba- kantoormeubels. Suc cesvol reorganiseerde hij het filiaal in Roo sendaal. De Beaujolais Primeur werd weer ontkurkt. Maar pas op voor kaf onder het koren. De Zeeuwse Komedie brengt twee eenakters van Schaffer. Zater dag is de première. De Goese Operettever eniging brengt Hoff- mans vertellingen, in het Nederlands. Film, Podium, Exposi tie, Kinderboeken, Kerkdiensten, Week- einddiensten. Korte In formatie en Auto nieuws. Eén van de projecten waar De Schelde in 1931 nog werk aan had was de duikboot Q14, hier in het dok. Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog Deel 13 Bijlagen/register Prijs f 49,90 B l)K K E R ~bo)e ken WALSTRAAT 94 - VLISSINGEN De geheel uit dames be staande jury liep zich er af gelopen zaterdag flink op te verheugen. "We verwach ten macho's!". Dat bleek in de praktijk wel enigszins te gen te vallen. Voor de Mister Cheesy verkiezing hadden zich acht plaatselijke binken - met een beetje fantasie macho's in de dop - inge schreven. Mochten ze al over wat hanige neiginkjes beschikken, dan raakten ze die in de loop van de verkie zingsronden wel kwijt. Het draaide in de discotheek in Biggekerke namelijk niet om een Mister Mooi. Eerder om een Mister Maf. Hoofdprijs: een lang weekend Parijs. De deelnemers hadden geen flauw idee wat hen te wachten stond, maar, zo brulden ze in koor: "We zijn niet bang om af te gaan. We lopen hier toch al tijd stom te doen. We zijn ge woon compleet geschift". De eerste ronde viel nog mee. Toen hoefden de heren alleen nog maar de standjes van de Zeeuws kampioen bodybuilding, David Salamony, na te apen. Aangemoedigd door d.j. Benny ("Heb jij je winterjas nog aan? O, je hebt zo veel haar op je rug") ademden de deelnemers vol goede mond hun nog prille bierbuikjes in. De lakschoenen van de 18-jarige Otto Walbeek uit Vlissingen waren daarbij rond uit aandoenlijk. Wim de Kam (19) uit Vlissingen was een wel kome onderbreking tussen alle voorzichtig opgetrokken broekspijpen. Vol trots toonde hij zijn beenspieren. De aan dacht van het publiek richtte zich echter hoofdzakelijk op zijn roze boxersshort. Bij de tweede ronde was het toch echt even slikken voor de heren. Gehuld in tutu moesten ze, aan de arm van een uit het publiek gehaalde sterke man, het Zwanemeer dansen. Carlo Bakker (18) probeerde het met een spagaat, wat hem op een 'kijk uit voor je geweer' van de d.j. kwam te staan. De 21-jarige Clarence Lijnch uit Vlissingen danste het Zwanemeer zoals Tsaikovsky het nooit bedoeld kon hebben: met Michael Jackson-pasjes. Kennelijk was dat nog niet genoeg om een Mr. Cheesy te kunnen selecteren. Gelukkig konden zowel 'stuk- Mr. Cheesy Wim de Kam, nog net niet uit de kleren. ken' als publiek tussendoor even bijtanken aan de bar. Ronde drie stond in het teken van 'uiterlijke verzorging' en dat hield een tra- vestietennshow in. Tijgerdes sins hadden duidelijk de voor keur bij de deelnemers. Minirok jes en halve stripteases ook. Commentaar van een be zoekster: "Als ze echt denken dat vrouwen er zo uitzien zullen het nooit echte macho's worden". Bieromzet, temperatuur en ge joel bereiken een hoogtepunt bij dé vierde ronde: Playbacken op Bill Haily of Buddy Holly. Rico de Beer (21) uit Vlissingen maakte van de gelegenheid gebruik om nog eens extra met zijn ont blootte navel te pronken. De fans van Wim de Kam kunnen zich niet langer inhouden en ruk ken met geweld op naar de dansvloer. En wat eigenlijk al in de eerste ronde vast stond komt uit. Tegen drieën mag Wim de Kam zich, compleet met sjerp, de enige echte Mister Cheesy noemen. De andere, niet echt gedesillusioneerde deelnemers konden naar huis met een fles wijn en een lp. De Mr. Cheesy verkiezingen vormden het begin van een serie vrijdagavond activiteiten in de Biggekerkse discotheek. Vrijdag 25 november staat er een Miss Wet-shirt op het programma.

Krantenbank Zeeland

de Faam | 1988 | | pagina 1