tA&va
Demonstratie Middelburgs
voltigeteam in Amerika
U0P DE HOOGTE
BIJOU
HET WEEKBLAD
WALCHEREN
'REIS BETAALD, MAAR SPONSORS WELKOM'
BIJOU
DE ONBEKENDE BEROEMDHEID FRANS VAN DIJK
De Faam
JE HAD'T KUNNEN LEZEN IN DE KRANT
VOOR JE EIGEN STUK VAN NEDERLAND.
Clown Croc
Koninklijk
Café en muziek
DEZE WEEK IN
Emmy Buijs
Mode
Toneel
Rubrieken
J. .P. A. Rossel
tandprotheticus
Kunstgebitten
reparaties
en vernieuwingen
NIEUW
DRINK -
SERVIES
9,95
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
waar ook naar toe...
begint met een koffer
van BIJOU.
DE ZAAK
OP DE HOEK
Woensdag 25 maart 1987
88e jaargang no. 12
oplage 22.150. wekelijks gratis huis aan huis op geheel Walcheren in combinatie met de vlissinger. totale oplage 44.950. uitgave provin
ciale zeeuwse courant b.v. administratie/advertenties: markt 51, postbus 5017, 4330 ka middelburg, 01180-81162, privé: c. c. v. d.
oosterkamp, 01184-79548. redaktie: ad hanneman, 01180-81170.
Frans van Dijk temidden van een aantal fans in zijn café.
Na victorie in buitenland
voor fans in eigen kroeg
Het is zo maar een zaterdagavond. Nog vroeg. Het personeel
van cafees bereidt zich voor op de drukte die komt. De deur van
café het Spinnewiel aan de Badhuisstraat in Vlissingen is op
slot, hoewel de neonreclame volop lonkt. Maar er is een bel.
"We willen geen dronken Engelsen van de Olau Line", legt ca
féhoudster Bloeme van Dijk uit met een onvervalst Amsterdams
accent. Het is er goed gevuld in het Spinnewiel. Fanatiek wordt
gespeeld op het Amerikaans biljart, wie wil deelnemen zet ge
woon zijn naam met een krijtje op het bord. Na een uurtje of
wat - de voordeur is inmiddels open, de Olau Line aan de over
tocht begonnen - stopt Bloeme de muziek van de cassetterecor
der. Achter het keyboard is een keurige heer gaan zitten en café
eigenaar Frans van Dijk blijkt plotseling behalve biertapper ook
violist te zijn. Frans van Dijk verandert dan in Francis van Dy
ke, een naam waarmee hij in een groot deel van de wereld min
of meer beroemd werd, behalve in Nederland. Een man dus die
de moeite waard is om meer van te weten. Een paar dagen later
praten we in de flat van het echtpaar Van Dijk aan de Van Ho-
gedorpweg in Vlissingen over het verleden en heden van de
55-jarige vioolvirtuoos. Echtgenote Bloeme fungeert als vraag
baak als Frans het niet meer precies weet. Zij beleefde een groot
deel van zijn carrière mee.
dens het gesprek worden
genoemd.
Praten met Frans van Dijk is -
vooral - terugkijken. Sinds hij
drie jaar geleden het café aan de
Badhuisstraat overnam, koos hij
voor thuisblijven. Een duidelijke
keuze. Hij kan nog wel eens weg
dromen en zo stil in een hoekje
thuis met de viool zijn eigen ge
schiedenis doorpluizen, maar op
toernee, zoals hij jaren deed, dat
hoeft van hem niet meer. Niette
min, als hij er over praat raakt hij
in de ban van z'n verleden en zijn
gezicht verraadt soms emotie.
Maar het was ook niet niks al
lemaal.
opleiding te sturen. Frans ging
naar het Utrechts conservatorium
en studeerde er af als leraar. "Ik
volgde dezelfde opleiding als Her
man van Veen. Hij maakte zijn
opleiding echter niet af", zegt hij
met een speels lachje dat aan de
mimiek van Toon Hermans doet
denken.
DOOR AD HANNEMAN
Vioolvirtuoos. Het is een gepast
woord voor Frans van Dijk.
Knipsels kranteberichten haalt hij
uit een vergeelde -enveloppe.
Duits- en Engelstalig. Ook een Ja
pans bericht met er naast een En
gelse vertaling. Francis van Dyke
wordt alom geprezen. De Duitsers
noemen hem een tovenaar op de
viool en een kop suggereert dat
vrouwen voor Francis wel een
nacht willen opblijven. Het
woord super wordt verder vele ke
ren herhaald in de recensies. En
dan pronkt daar ineens die foto,
waar Frans in gesprek is met En
gelse koningin na een benefiet
concert in het begin van de jaren
zeventig. Aan gezamenlijke op
tredens met mensen van wereld
faam ontbreekt nauwelijks een
naam die niet tot de verbeelding
spreekt. Gilbert O'Sullivan,
Charles Aznavour, Tom Jones,
Dean Martin, Jerry Lee Lewis*
Frank Sinatra en Nat King Cole
zijn namen die onder andere tij-
Al op zeer jeugdige leeftijd speel
de Frans van Dijk viool. Hij bege
leidde de acrobatenact van zijn
ouders in Circus Boltini. jaren
lang trad de - van huis uit - Rot
terdammer op in het circus, tot- AlTÏICYIKCI
dat de assistent van de legendari
sche clown Croc hem ontdekte.
Deze adviseerde de ouders om
zoon Frans naar een professionele
Na zijn diensttijd in het begin van
de jaren vijftig stelde hij vast dat
Nederland hem niets had te bie
den. Hij vond - en vindt - dat de
verzorgingsstaat geen rasechte ar
tiesten kan leveren. "Ik kwam
daartegen in opstand. De verzor
ging van de wieg tot het graf, dat
is niks. Je wordt in een hoekje ge
zet en je blijft daar. Ik was boven
dien op een groot en vrij land
gesteld. Ik koos daarom Austra
lië". Frans van Dijk ging er als
monteur naar toe, maar na vijf
dagen had hij een baan als violist
in een chique nachtclub. "Zo kon
ik overdag uitzien naar een
baan". Verder werkte hij er nog
een tijdje als etaleur. "En dat ter
wijl ik kleurenblind ben".
Toen hij geen ideeën meer had om
etalages aanlokkelijk te maken,
richtte hij een muziekcopieerfir-
ma op. "Ik had daar schrijfma
chines die muziek typten". De
grote aanbiedingen om zijn talen
ten op de viool voor een groot pu
bliek te tonen, bleven nog even
uit.
lië en Nieuw Zeeland. Die mu-
ziekcopiëerfirma heb ik toen on
middellijk verkocht. In 1965
stierf de eigenaar van de show. Ik
ben toen naar Amerika gegaan".
In dat grote land merkte Frans
van Dijk dat het enorm moeilijk
is voor een buitenlands artiest om
-er aan de bak te komen. "In
Australië was ik tamelijk ver
wend. Ik verdiende er pakweg
1500 gulden per week. Uiteinde
lijk kreeg ik een aanbieding om in
een soort artiestenorkest op te tre
den. Dat was wel leuk". In 1967
kwam de Nederlander terug in
zijn vaderland. Hij ging onder
meer op toernee door de Scandi
navische landen. Het avontuur in
Europa duurde ongeveer twee
jaar en in 1969 maakte hij een
toernee door zuidelijk Afrika,
waar hij onder meer shows met
Tom Jones verzorgde. Hij herin
nert zich nog als de dag van giste
ren hoe anders het was om voor
een publiek met kleurlingen op te
treden (er zijn in Zuid Afrika
shows voor blanken en kleurlin-
Koningin Elisabeth van Engeland feliciteert Frans van Dijk
(tweede van rechts) na diens optreden in 1974. Lord Delfont
(links) de grote man achter de Muppet Show, luistert mee.
En toen kwam ineens toch die
goede aanbieding. "Ik kon met
een show op toernee door Austra-
gen). Die shows duurden veel lan
ger. "Het publiek leefde er hele
maal mee".
Dan komt Engeland op de prop
pen, een land dat voor een artiest
- zo blijkt uit de woorden van Van
Dijk - een walhalla kan zijn. On
der de artiestennaam Francis van
Dyke brak hij er echt door. De
kroon op het werk was een optre
den in de één keer per jaar gehou
den show Royal Command Per
formance met koningin Elisabeth
onder de toeschouwers. Na af
loop werd hij ontvangen door de
vorstin. Francis van Dyke was in
Engeland bij velen een begrip.
"Mensen van London BBC weten
nog steeds wie ik ben en het hele
apparaat in Engeland kent mij
ook".
Maar Engeland heeft qua variëté
dan ook een rijke traditie. En als
varieté-artiest wil Frans van Dijk
zich het liefst beschreven zien.
Wat en hoe?
"Ik heb een opleiding gehad al§
muzikant. Maar een artiest is veel
meer. Die maakt weliswaar mu
ziek, maar die doet wat met die
muziek. In Engeland speelt het
publiek ook mee. Je hebt er de zo
K
JP"'
genaamde 'jenners', mensen die
reageren op wat je doet. Iemand
die alleen muzikant is reageert
daar niet op. Een artiest doet er
wat mee. Roept bijvoorbeeld ie
mand dat je vals speelt, overigens
als lolletje, dan daag je zo iemand
uit en zegt: kom het dan maar be
ter doen. Zo speel je niet alleen op
de viool, maar je bespeelt ook het
publiek. Trouwens ik geloof niet
dat je het vak artiest kunt leren,
dat zit in je./Toon Hermans is een
rasartiest. Elk moment van de
show kan hij improviseren en rea
geren op wat er zich in de zaal af
speelt. In Engeland had ik het dan
ook enorm naar mijn zin. Ik ken
de het publiek. En dat is natuur
lijk een belangrijke voorwaarde
om goed te kunnen werken. Seth
Gaaikema mislukte bijvoorbeeld
helemaal in Wenen. En Toon
Hermans z'n optreden in New
York werd ook al geen succes.
Zouden beiden een tijdje daar
zijn gaan leven, dan hadden ze
waarschijnlijk meer succes gehad.
Je hebt die finesses nodig om te
De Voltige Vereniging Mid
delburg is een van de Europe
se Clubs die is uitgenodigd om
in augustus in Amerika deel te
nemen aan een demonstratie.
De American Vaulting Associ
ation wil graag dat het eerste
van de Middelburgers komt
om 'er zelf wat van op te ste
ken'. Maar omgekeerd geldt
hetzelfde. "De Amerikanen
beoefenen hun sport op een
zeer hoog niveau", weet de
Middelburgse trainster Annet
Baas.
Hoewel nu al vaststaat dat de le
den van de ploeg deze trip voor
geen goud willen missen en moei
zaam de reissom bijeen hebben
geschraapt, hoopt de club dat
zich op korte termijn sponsors
aandienen die op z'n minst een
aardig deel van de reissom voor
hun rekening nemen. En dat voor
niets de zon opgaat, beseft de
club op manege De gouden draak
evenzeer. "We zullen voor de
sponsor véél reclame maken. Zo
wel in Amerika als hier tijdens
wedstrijden of demonstraties",
belooft Annet Baas, een van de
grondlegsters voor deze Middel
burgse vereniging. Dezer dagen
kunnen bedrijven een brief van de
Middelburgse pardesportliefheb-
bers verwachten.
Voltige kan het best worden om
schreven als 'turnen op paarden'.
Het dier wordt aan een lijn ge
voerd en draaft in een cirkel. Om
beurten springen de beoefenaars
er van op de rug van het beest en
tonen er hun kunstjes. Het eerste
van Middelburg voltigeert op
hoog niveau in de één na hoogste
afdeling. "Het is niet uitgesloten
dat we dit jaar doordringen tot de
hoogste klasse", zegt Annet
Baas.
De leeftijd van de voltigeurs va
rieert tussen acht en achttien jaar,
*De ploeg die in Amerika moet tonen wat Europa op voltigegebied heeft te bieden.
althans in groepsverband. Daarna
komt de turner te paard meestal
terecht in de soloklasse. "In de
meeste gevallen stoppen mensen
op 25-jarige leeftijd met deze
sport", zegt de 26-jarige Annet
Baas. De trainster is zelf tien jaar
bezig. Zeven a acht jaar geleden
volgde ze een cursus trainster in
Gelderland en sindsicn bekwaamt
ze zich op elk moment dat dat
mogelijk is om de finesses van de
ze sport, waarbij eendracht tussen
paard en berijder(s) centraal
staan. De Voltige Vereniging
Middelburg werd officieel in 1983
opgericht. Daarvoor werd de
sport weliswaar beoefend in de
Zeeuwse hoofdstad, maar dat ge
beurde niet binnen de normen van
de overkoepelende landelijke or
ganisatie. De vereniging heeft nu
twintig leden. Een ploeg wordt sa
mengesteld uit zeven jongens en
meisjes. Behalve een eerste team
heeft de vereniging ook een twee
de team, dat uitkomt bij de afde
ling beginners.
De Middelburgers zijn wel trots
op de uitnodiging. Ze kwam tot
stand via een Duitse mevrouw Ilse
Lorenz uit Ditzingen, die de
groep vorig jaar aan het werk zag
tijdens een manifestatie in haar
land. Bovendien kunnen Annet
Baas en haar pupillen er wat van
opsteken. "Want", zo weet ze ze
ker, "tijdens de Amerikaanse
kampioenschappen begin augus
tus kunnen we de absolute elite
aan het werk zien".
FOTO'S RUBEN OREEL
weten hoe de bevolking van een
land of stad reageert".
In 1974 vestigden Frans en Bloe
me van Dijk zich voor het eerst in
Zeeland. Zij namen hotel-pension
Limburgia over aan de Nieuwen-
dijk in Vlissingen. Maar hij bleef
optreden in het verre buitenland,
dus het pension werd snel te veel.
En zo volgde hij weer zijn vroege
re sporen met Bloeme achter zich.
Begin jaren tachtig zien we recen
sies over hem in Duitse kranten -
vol lof overigens. In 1983 besluit
hij weer om 'het rustig aan te
gaan doen'. Op zoek naar een
vaste stek vinden hij en zijn
vrouw wéér Vlissingen. Nu een
café waar hij toch nog muziek
kan maken. Want als het publiek
er daar 'geschikt voor is', belt hij
zijn begeleider, haalt de viool uit
de kist en verwent de bezoekers
aan zijn etablissement met zijn
virtuoze spel. Blues, jazz, zigeu-
nermuziek - het komt er allemaal
uiterst geraffineerd uit. En voor
een stuk klassiek draait Frans ook
al zijn hand niet om.
Het laatste deel van het gesprek
vindt plaats in het Spinnewiel,
vlak voordat de fotograaf hem
gaat observeren. We hebben het
nog niet gehad over wat de viool
voor Frans betekent. Emotioneel.
Hij moet er even over denken als
hij er aan wordt herinnerd hoe hij
soms - zo lijkt het - het instrument
knuffelt. "Laat ik er dit van zeg
gen", antwoordt hij. "Als ik op
reis ga, met vakantie, dan mis ik
dat vioolkoffertje. Het is net of ik
niet compleet afreis. En wat het
emotioneel voor me betekent?
Och Met de viool kan ik dingen
zeggen die ik niet kan uitspreken.
Heel persoonlijke dingen". En
dan wordt hij weer de lachebek:
"Ik neem m'n viool trouwens
vaak mee. En zo is hel wel eens
gebeurd dal ik in een café zat en
voor het gezelschap met wie ik sa
men was een deuntje speelde.
Mensen aan andere tafels vroegen
dan om meer. En zo heb ik heel
wat avonden gratis gedronken.
Overigens heb ik er op die manier
ook w'el etentjes mee verdiend.
Tja. Dat allemaal betekent de vi
ool voor mij...".
Een vrouw aan het roer
in een typisch manne
lijk bedrijf. Emmy Buijs
(bewaking) moet ook
nog randstadmanier
tjes leren. Deze week
in 'uit het zakenhart'.
Vlissingse modezaken
toonden hun collectie
voor een groot aantal
belangstellenden. Ook
het Finse winkeltje in
Middelburg had voor
een groot aantal be
zoekers aantrekkelijke
mode in huis.
De toneelvereniging
van de Walcherse zie
kenhuizen heeft een
stuk ingestudeerd. Wie
wil zien of het perso
neel inderdaad meer
kan dan alleen zieken
verzorgen en behande
len is uitgenodigd.
Korte informatie, podi
um, film, expositie,
Uit, kinderboeken,
bougie tot bumper en
zaek'n bin zaek'n.
Spec, voor
slechtzittende protheses
en ingevallen gezichten
Spoedig kladr.
Tel. afspraken 01184-14533
Hobeinstraat 52, Vlissingen
"sfeervol tafelen"
wijnglas
Crista llerie
'Zwicsel
DE DRINKSERVIEZEN-SPECIALIST:
StHVIOt KWALITEIT GARANTIE
l AiVGE DELFT 50 MIDDELBURG
w 01180 13221 j
MOGEN WIJ
HOUDEN?
n/\L| JA. IK WIL EEN ABONNEMENT OP DE KRANT VOOR MN EIGEN STUK VAN NEDERLANDI
Dl/U De eerste 2 weken ontvang ik de krant gratis Pas daarna betaal ik
I g Per maand t 23.65 Per kwartaal t 68.65 Per halfjaar I 137.30 O Per iaar 1262.50
(Aankruisen wal van toepassing is)
Naam
Adres
.Tel
Postcode
Plaats
Stuur deze bon in gesloten envelop (zonder postzegel) op naar PZC, Antwoordnum
mer 2, 4330 VB Middelburg.
Snuffelt üook al
fL/tussen tfcKfeijrtjes?
Zie advertentie elders in dit blad.
Lange Delft 44/Segeersstraat Middelburg
